background image

 

 

KATEDRA TECHNIK WYTWARZANIA I 

AUTOMATYZACJI 

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH 

 
 
 

1. Cel 

ćwiczenia 

Celem  ćwiczenia  jest  zapoznanie  się  z  budową  tokarki  uniwersalnej,  jej  charakterystyką 
techniczną  i  możliwościami  technologicznymi  oraz  poznanie  schematu  kinematycznego, 
przebiegu ruchów napędowych, doboru parametrów kinematycznych. 

 
2. Wyposa

żenie stanowiska 

- tokarka uniwersalna V-Turn – 410T 
- wyposażenie tokarki 
- instrukcja do ćwiczenia 

 
3. Przebieg 

ćwiczenia 

- zapoznanie się z budową tokarki 
- analiza schematu kinematycznego i przebiegu łańcuchów  napędowych 
- przykłady doboru posuwów gwintowych i roboczych  
- praktyczne zapoznanie się z pracą tokarki 

 
Literatura: 

- Burek J. „Maszyny technologiczne” Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów  2000 r.  
- Instrukcja obsługi  tokarki uniwersalnej  V-Turn – 410T. 

 

 

Przedmiot: 

MASZYNY TECHNOLOGICZNE 

Nr ćwiczenia: 1 
 

Temat: 

Tokarka uniwersalna V-Turn – 410T 

Kierunek:  

Mechanika i budowa maszyn 

background image

1.  Charakterystyka techniczna

 

 
 

Tokarka pociągowa uniwersalna V- TURN 410  jest przeznaczona do obróbki zgrubnej i dokładnej 

przedmiotów  stalowych,  żeliwnych  i  ze  stopów  metali  nieżelaznych.  Umożliwia  ona  wykonywanie 
podstawowych  operacji  tokarskich  oraz  nacinanie  gwintów  metrycznych,  calowych,  modułowych  oraz 
diametral-pitch (DP). 
 

1.1. Wielko

ści charakterystyczne 

 

Największa średnica toczenia nad łożem ....................................................................  410 [mm
Największa średnica toczenia nad suportem ...............................................................  255 [mm
Największa średnica toczenia bez mostu  ....................................................................  580 [mm
Długość mostu  ............................................................................................................  190 [mm
Wznios kłów nad suportem .........................................................................................  170 [mm
Rozstaw kłów ............................................................................................................  1000 [mm
Szerokość łoża  ............................................................................................................  250 [mm
Ś

rednica otworu wrzeciona ...........................................................................................  52 [mm

Uchwyt wrzeciona  .............................................................................................................  MK 6 

Zakres prędkości obrotowych wrzeciona  ....................................................  30

÷

3000 [obr/min

Zakres posuwów suportu: 
- wzdłużnego................................................................................................. 0.05 

÷

1.7 

[mm/obr

- poprzecznego ........................................................................................... 0.025 

÷

0.8 

[mm/obr

Zakres nacinanych gwintów: 

- metryczny  .................................................................................................... 0.2 

÷

14 [mm(39) 

- calowy .................................................................................................... 0.002” 

÷

0.0067” (17) 

- modułowy  .....................................................................................................  0.3 

÷

3.5 MP (18) 

- diametral-pitch ......................................................................................  

÷

44 [zwoje/cal(21) 

Skok śruby pociągowej  ...................................................................................................  [mm

Silnik napędu głównego  ...........................................................  5.5 [kW]/ 162 

÷

3000 [obr/min

 

1.2. Widok ogólny tokarki 
 

Widok  ogólny  tokarki  przedstawiono  na  rysunku  1  oraz  2.  Wrzeciono  5  otrzymuje  napęd  od 

silnika  umieszczonego  w  korpusie  tokarki  za  pośrednictwem  przekładni  pasowej  i  skrzynki  prędkości 
obrotowych wrzeciona 2 umiejscowioną bezpośrednio nad skrzynką posuwów 3 z lewej strony, natomiast 
po prawej stronie znajduje się przesuwny konik 8.  Suport wzdłużny 14 napędzany jest od wrzeciona za 
pośrednictwem  przekładni  gitarowej  13,  skrzynki  posuwów  3  poprzez  wałek  pociągowy  10  lub  śrubę 
pociągową 9 oraz skrzynkę suportową 12. W skrzynce suportowej napęd zostaje rozdzielony na realizację 
posuwu  wzdłużnego  lub  poprzecznego.  Suport  poprzeczny  15  jest  napędzany  tylko  od  wałka 
pociągowego. Suport narzędziowy 16 ma wyłącznie napęd ręczny. Konik 8 jest ustawiony na podstawie, 
która ma możliwość przesuwu wzdłuż łoża. Dodatkowo sam konik może być przesuwany poprzecznie w 
stosunku do osi kłów, co wykorzystuje się w procesie toczenia stożków długich o małej zbieżności. 
 
 
1.3. Schemat kinematyczny i przebieg ruchów nap

ędowych 

 
 

Schemat kinematyczny tokarki przedstawiono na rys. 3, natomiast przebieg  ruchów napędowych 

obrazuje  rys.  4.  Przełożenia  w  skrzynce  prędkości  są  zmieniane  za  pomocą  dźwigni  D1,    natomiast  w 
skrzynce  posuwów  za  pomocą  dźwigni  D2,  D3,  D4,  D5,  D6,  D7.  Przekładnia  gitarowa  ma  koła 
wymienne,  dobierane  w  zależności  od  rodzaju  realizowanego  posuwu.  Skrzynka  gwintowa,  która  służy 
jednocześnie  jako  skrzynka  posuwów,  umożliwia  wykonywanie  czterech  podstawowych  rodzajów 
gwintów,  tzn.  gwintów  metrycznych  i  calowych  oraz  modułowych  i  DP  (Diametral  Pitch),  o  zakresach 
skoków: 

background image

 

a)

 

metryczne normalne: 0,2-14 [mm] (39), 

b)

 

calowe: 0,002”-0,072” (45), 

c)

 

modułowe metryczne: 0,3-3,5 MP (18), 

d)

 

diametral pitch (DP): 8-44 [zwoje/ cal] (21), 

oraz wartości posuwów: 

a)

 

posuwy wzdłużne: 0.05- 1.7 [mm/obr], 

b)

 

posuwy poprzeczne:  0.025- 0.8 [mm/obr]. 

 

 

W  przypadku  obróbki  gwintów  o  skokach  nastawianych  za  pomocą  skrzynki  gwintowej  w 

przekładni  gitarowej  zakłada  się  koła  o  stałym  przełożeniu,  odrębnym  dla  gwintów  metrycznych  i 
calowych  oraz  odrębnym  dla  gwintów  modułowych  i  diametral  pitch.  W  razie  potrzeby  wykonania 
gwintu  o  skoku,  którego  nie  zapewnia  skrzynka  gwintowa  w  przekładni  gitarowej  zakłada  się  koła 
zmianowe o przełożeniu i

h

, dobranym specjalnie do tego skoku, z pominięciem przekładni nastawianych 

w skrzynce gwintowej. 

 

Rys.  1.  Widok  tokarki:  1  –  łoże, 

2  –  skrzynka  posuwów,  3  –  skrzynka  prędkości  obrotowych,  4  – 

wyświetlacz cyfrowy położenia, 5 – wrzeciono, 6 – imak nożowy, 7 – prowadnice, 8 – konik, 9 – śruba 
pociągowa,  10  –  wałek  pociągowy,  11  –  wałek  sterujący,  12  –  skrzynka  suportowa  z  dźwigniami 
sterującymi,  13  –  przekładnia  gitarowa,  14  –  suport  wzdłużny,  15  –  suport  poprzeczny,  16  –  suport 
narzędziowy

 

background image

 

 

 

 

 

 

 

Rys. 2. Widok ogólny tokarki V- TURN 410 : 1 - łoże, 2 - skrzynka prędkości, 3 - skrzynka posuwów,  4 – wyświetlacz cyfrowy położenia,  5 – wrzeciono 
przedmoitowe, 6 – imak nożowy, 7 - prowadnice, 8 - konik, 9 - śruba pociągowa, 10 - wałek pociągowy, 11 - wałek sterujący, 12 - skrzynka suportowa z 
dźwigniami sterującymi (załączenie/wyłączenie mechanicznego posuwu wzdłużnego i poprzecznego) , 13 – przekładnia gitarowa,  14 – suport wzdłużny, 15 
– suport poprzeczny, 16 – suport narzędziowy, 17 – osłona na wrzeciono,  18 – osłona na  suport narzędziowy,  19 – dźwignia zębata, 20 – hamulec 

 
 

background image

 

 

Rys. 3. Schemat kinematyczny tokarki V-TURN 410 

 

background image

 

 

Rys. 4.  Przebieg ruchów napędowych tokarki V-TURN 410 

 

background image

 

2. Dobór parametrów kinematycznych 

 

2.1. Dobór pr

ędkości obrotowej wrzeciona 

 

Przebieg napędu ruchu głównego można zapisać równaniem: E

 WR 

 

d

v

min

obr

n

i

min

obr

WR

v

π

1000

31

46

171

83

3000

162

=





=





÷

 

171

83

- przełożenie przekładni pasowej d

1

/d

2

 

v

- przełożenie w skrzynce prędkości ( możliwe 2 przełożenia: 

43

60

, realizowana jest wtedy prędkość w 

zakresie 550 ÷ 3000 [

obr/min] oraz 

82

21

, realizowana jest wtedy prędkość w zakresie 30 ÷ 550 [

obr/min]) 

v

- prędkość skrawania [

m/min

 

d

- średnica obrabianego przedmiotu [mm

 

 

Tokarka V- TURN 410 ma dwa zakresy prędkości obrotowych od 30 do 550 [obr/min] oraz 550 do 

3000  [obr/min],  której  są  wybierane  poprzez  odpowiednie  ustawienie  dzwigni  1  w  pozycji  PI  lub  w 
pozycji PII. Ilustruje to rysunek 5. 

 

Rys. 5. Dźwignia D1 przełączania zakresu prędkości wrzeciona 

3. Dobór posuwów 

3.1. Ła

ńcuch napędowy posuwów 

 

Schemat  blokowy  poszczególnych  przekładni  tworzących  łańcuch  napędowy  posuwów 

przedstawiono na rys. 6. 

 

Rys.6. Schemat blokowy łańcucha napędowego posuwów 

background image

 

 

W ukazanym wyżej łańcuchu wyróżnia się następujące przekładnie: 

 

- przekładnię zwielokratniającą i

zw

 - dźwignia sterująca D3 (pozycje H oraz L), 

 

- nawrotnicę służącą do zmiany kierunku posuwu suportu ( gwinty prawozwojne i lewozwojne) - 

              dźwignia sterująca D2 (pozycje P1 oraz P2), 
 

- przekładnię gitarową i

h

 realizująca liczbę π - wymiana kół zębatych, 

 

- przekładnię zwielokratniającą i

zw

’’  - dźwignia sterująca D4 (pozycje AB oraz C), 

 

- przekładnię zwielokratniającą i

zw

’’’  - dźwignia sterująca D5 (pozycje RS oraz T),  

 

- przekładnię podstawową i

x

 - dźwignia sterująca D7 (pozycje 1 ÷ 8), 

 

- przekładnię zwielokratniającą i

zw

’’’’  - dźwignia sterująca D6 (pozycje YZ oraz V), 

- przekładnię zwielokratniającą i

zw

’’’’’ - dźwignia sterująca D6 (pozycje W, oraz X). 

 

Zgodnie z rys. 

przekładnie te mają następujące przełożenia:  

- przekładnia zwielokratniająca i

zw

:  

 

2

24

48

48

48

'

2

1

48

24

48

48

'

2

1

=

=

=

=

zw

zw

i

i

 

 
- przekładnia gitarowa i

h

 

100

45

54

35

48

33

1

=

=

h

i

  - stosowana do posuwów gwintowych calowych, metrycznych  

 

 

 

  i posuwów roboczych 

100

35

60

48

48

21

2

=

=

h

i

  - stosowana do posuwów gwintowych modułowych i diametral- pitch, 

 
- przekładnia zwielokratniająca i

zw

’’

1

''

100

86

22

19

19

19

'

'

100

58

22

19

30

20

''

3

2

1

=

=

=

=

=

zw

zw

zw

i

i

i

 

 
- przekładnia zwielokratniająca i

zw

’’’ : 

 

2

19

38

'

''

1

23

23

''

'

2

1

38

19

''

'

3

2

1

=

=

=

=

=

=

zw

zw

zw

i

i

i

 

 
- przekładnia zwielokratniająca i

zw

’’’’

 

03

.

1

35

36

36

36

'

''

'

1

''

''

100

41

35

36

50

20

''

''

3

2

1

=

=

=

=

=

zw

zw

zw

i

i

i

 

 

background image

 

- przekładnia zwielokratniająca i

zw

’’’’’

 

1

36

36

'

'

'

'

'

4

.

0

50

20

'

'

'

'

'

2

1

=

=

=

=

zw

zw

i

i

 

 

3.2. Dobór posuwów gwintowych 
 

 

Na  tokarce  można  toczyć  następujące  rodzaje  gwintów,  których  skok  oblicza  się  według 

zależności: 
 

gwinty metryczne 

h = a [mm], 

 

gdzie: a - wartość skoku 

 

gwinty calowe 

h = 

c

j

4

.

25

 [mm], 

gdzie: j

c 

- liczba zwojów na długości 1[cala]= 25.4 [mm], 

 

gwinty modułowe 

h =  

o

m

π

 [mm], 

gdzie: m

o 

- moduł osiowy, 

 

gwinty diametral- pitch (DP) 

h = 

DP

j

4

.

25

π

 [mm], 

gdzie: j

DP 

- liczba zwojów na długości π [cali]=  

4

.

25

π

 [

mm]. 

 

 

Wyrazy podstawowe oraz odpowiadające im przełożenia przekładni podstawowej 

i

x 

dla kolejnych 

dźwigni 1-8 pokazano w tab.1.  
 

Tab. 1. Wyrazy podstawowe 

Położenie 

dźwigni 1-8 

Wyraz 

podstawowy 

x 

10 

11 

11.5 

12 

13 

14 

Odpowiadadające 

przełożenie 

i

x

 

33

24

 

33

27

 

22

20

 

22

22

 

22

23

 

22

24

 

22

26

 

22

28

 

 

 

 

 

 

 

 

W zależności od rodzaju i wartości skoku gwintu: 

 
- dla gwintu metrycznego – 

wartości skoku, 

- dla gwintu calowego – 

liczby zwojów na długości 1 [cala], 

- dla gwintu modułowego – 

wartości modułu gwintu m

o

,  

- dla gwintu diametral-pitch – 

liczby zwojów na długości  π [cali], 

 
wyboru  wartości  przełożeń  poszczególnych  przekładni  wchodzących  w  skład  łańcucha  posuwów 
dokonuje się przez odpowiednie ustawienie dźwigni sterujących 

D3D4D5D6D7 według rysunku 7 

oraz tabeli umieszczonych poniżej.

 

 

 

background image

 

 

 Rys. 

7

. Ustawienia dźwigni sterujących

 

 

        Tab. 2. Gwinty modułowe (mod)  

 

 

                   Tab. 3. Posuwy robocze w [mm

 

           oraz

 diametral-pitch (dp)  

 

 

 

                          oraz w [calach] (ins). 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

[mm

  

[ins

mod 

dp 

 

ustawienie  

ustawienie  

ustawienie  

 

wart. 

d

ź

wigni 

wart. 

wart. 

d

ź

wigni 

wart. 

d

ź

wigni 

 

0.05 

LCT1W 

0.002 

0.3 

HCT6Z 

44 

HBR4V 

 

0.055 

LCT2W 

0.0022 

0.4 

HCS1Z 

40 

HBR3V 

 

0.065 

LCT4W 

0.003 

0.5 

HCS3Z 

36 

HAS6V 

 

0.085 

LCT8W 

0.0033 

  

  

32 

HBR1V 

 

  

  

  

0.6 

HCS6Z 

30 

HAS3V 

 

0.10 

LCS2W 

0.004 

0.7 

HCS8Z 

28 

HBS8V 

 

0.13 

LCS4W 

0.005 

0.8 

HCR1Z 

26 

HBS7V 

 

0.18 

LCS8W 

0.007 

  

  

24 

HBS6V 

 

  

  

  

background image

 

0.9 

HCR2Z 

22 

HBS4V 

 

0.22 

LCR2W 

0.009 

1.0 

HCR3Z 

20 

HBS3V 

 

0.28 

LCR4W 

0.011 

1.25 

HCS3Y 

19 

HCV 

 

0.35 

LCR8W 

0.014 

  

  

18 

HBS2V 

 

  

  

  

1.5 

HCS6Y 

16 

HBS1V 

 

0.44 

LCS8X 

0.017 

1.75 

HCS8Y 

15 

HAT3V 

 

  

  

  

2.0 

HCS3Y 

14 

HBT8V 

 

0.55 

LCR2X 

0.022 

2.25 

HCR2Y 

13 

HBT7V 

 

0.68 

LCR4X 

0.027 

2.5 

HCR3Y 

12 

HBT6V 

 

0.85 

LCR8X 

0.033 

2.75 

HCR4Y 

11 

HBT4V 

 

1.2 

HCS2X 

0.047 

3.0 

HCR6Y 

10 

HBT3V 

 

1.4 

HCS4X 

0.055 

3.25 

HCR7Y 

HBT2V 

 

1.7 

HCS8X 

0.067 

3.5 

HCR8Y 

HBT1V 

 

 

 

 

 

               Tab. 4. Gwinty metryczne (C) 

 

 

           Tab. 5. Gwinty calowe (V) 

 

 

 

 

 

 

ustawienie  

ustawienie  

ustawienie  

ustawienie  

ustawienie  

ustawienie  

wart. 

d

ź

wigni 

wart. 

d

ź

wigni 

wart. 

d

ź

wigni 

wart. 

d

ź

wigni 

wart. 

d

ź

wigni 

wart. 

d

ź

wigni 

0.20 

LCT1Z 

1.2 

LCR6Z 

5.0 

HCS3Y 

72 

LAR6V 

22 

LBS4V 

7½ 

HAS3V 

0.225  LCT2Z  1.25  LCS3Y 

5.5 

HCS4Y 

60 

LAR3V 

20 

LBS3V 

HBS8V 

0.25 

LCT3Z 

1.3 

LCR7Z 

6.0 

HCS6Y 

56 

LBR8V 

19 

LCV 

HBS6V 

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

0.3 

LCT6Z 

1.4 

LCR8Z 

6.5 

HCS7Y 

54 

LAR2V 

18 

LBS2V 

HBS3V 

0.35 

LCT8Z 

1.5 

LCS6Y 

HCS8Y 

48 

LBR6V 

16 

LBS1V 

4½ 

HBS2V 

0.4 

LCS1Z  1.75  LCS8Y 

HCR1Y 

44 

LBR4V 

15 

LAT3V 

HBS1V 

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

0.45 

LCS2Z 

2.0 

LCR1Y 

HCR2Y 

40 

LBR3V 

14 

LBT8V 

3¾ 

HAT3V 

0.5 

LCS3Z  2.25  LCR2Y 

10 

HCR3Y 

36 

LAS6V  13½  LAT2V 

3½ 

HBT8V 

0.6 

LCS6Z 

2.5 

LCR3Y 

11 

HCR4Y 

32 

LBR1V 

13 

LBT7V 

3¼ 

HBT7V 

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

0.7 

LCS8Z  2.75  LCR4Y 

12 

HCR6Y 

30 

LAS3V 

12 

LBT6V 

HBT6V 

0.75 

LCT6Y 

3.0 

LCR6Y 

13 

HCR7Y 

28 

LBS8V  11½  LBT5V 

2⅞ 

HBT5V 

0.8 

LCR1Z  3.25  LCR7Y 

14 

HCR8Y 

27 

LAS2V 

11 

LBT4V 

2¾ 

HBT4V 

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

0.9 

LCR2Z 

3.5 

LCR8Y 

  

  

26 

LBS7V 

10 

LBT3V 

2½ 

HBT3V 

1.0 

LCR3Z 

4.0  HCR3Z 

  

  

24 

LBS6V 

LBT2V 

2¼ 

HBT2V 

1.1 

LCR4Z 

4.5 

HCS2Y 

  

  

23 

LBS5V 

LBT1V 

HBT1V 

 

3.3. Dobór posuwów roboczych  

 

Posuwy  robocze  są  realizowane  za  pomocą  wałka  pociągowego  WP.  Przebieg  napędu  ruchu 

posuwów roboczych: WR→ SUP.W, SUP.P 

mm

C

in

V

background image

 

 

 

 

 

 

 

 

[ ]

mm

f

obr

mm

z

m

π

w

=





 

- 

posuwy wzdłużne 

 

''

'

''

'

''

''

'

]

[

1

zw

x

zw

zw

h

zw

i

i

i

i

i

i

obr

                 

[ ]

mm

f

obr

mm

h

p

p2

=





 

- posuwy poprzeczne 

 

 

gdzie:  i

zw

’’’’’- przekładnia zwielokratniająca stosowana tylko do posuwów roboczych, 

 

π

mz - przełożenie przekładni zębatkowej w skrzynce suportowej, 

 

h

p2 

- przełożenie przekładni śrubowej w skrzynce suportowej 

 

Położenia  dźwigni  sterujących  przekładniami  skrzynki  posuwów  znajdują  się  na  rys.  7.  Posuwy 

poprzeczne  są  dwa  razy  mniejsze  od  posuwów  wzdłużnych,  ponieważ  wspolny  napęd  tych  posuwów 
rozgałęzia się na wałku XVII i przełożenie miedzy nimi wynika z równania: SUP.W→ SUP.P 

]

[

5

.

2

16

15

15

72

18

81

75

.

1

18

1

]

[

mm

f

obr

mm

mm

f

p

w

=





π

 

stąd  

2

5

.

2

75

.

1

18

15

16

72

15

81

18

=

π

p

w

f

f

 

 

3.4. Ustawienia d

źwigni sterujących 

 

Przykładowe  ustawienia  dźwigni  ilustruje  rysunek  7.  Na  jego  podstawie  omówione  zostaną 

ustawienia oraz przełożenia wszystkich dźwigni.  
 

 
Dźwignia 3: 

a)

 

w pozycji H ( Zazębiają się wtedy koła 

24

48

 znajdujące się odpowiednio na wałku numer IV oraz 

numer V dając przełożenie i=2) 

b)

 

w pozycji 

L (Zazębiają się wtedy koła 

48

24

 znajdujące się odpowiednio na wałku numer  IV oraz 

numer V dając przełożenie i=1/2) 

 

 

Dźwignia  2  odpowiada  za  włączenie  nawrotnicy.  Jeżeli  zostanie  ustawiona  w  pozycji  1  według 

rysunku  7  zostaną  załączone  obroty  zgodne  z  ruchem  wskazówek  zegara  (obroty  prawe)  natomiast  w 
pozycji 2 załączone zostaną obroty lewe (przeciwne do ruchu wskazówek zegara).  
 

 

Pozostałe położenia: 
 
Dźwignia 4 

a)

 

w pozycji 

A: realizowane jest przełożenie 

22

19

30

20

 

b)

 

w pozycji 

B: realizowane jest przełożenie  

22

19

19

19

 

c)

 

w pozycji 

C: załączone zostaje sprzęgło  

+

1

S

 

Dźwignia 5 

d)

 

w pozycji 

R: załączone zostaje sprzęgło 

+

2

S

 oraz realizowane jest przełożenie 

19

38

 

e)

 

w pozycji 

S: realizowane jest przełożenie 

23

23

   

f)

 

w pozycji 

T: realizowane jest przełożenie 

38

19

 

background image

 

Dźwignia 6 

g)

 

w pozycji V: załączone zostaje sprzęgło 

+

3

S

 

h)

 

w pozycji W: realizowane jest przełożenie 

50

20

 

i)

 

w pozycji 

X: realizowane jest przełożenie 

36

36

 

j)

 

w pozycji 

Y: realizowane jest przełożenie 

35

36

36

36

 

k)

 

w pozycji

 Z: realizowane jest przełożenie 

35

36

50

20

 

 

 

Numery od 1 do 8 (dźwignia 7) odpowiadają następującym kołom zębatym: 

 

Tab. 6. Numery i przełożenia kół zębatych 

Nr koła zębatego  Liczba zębów  Liczba zębów  Nr koła zębatego 

24 

27 

20 

22 

23 

24 

26 

28 

 

4. Przykłady nastawiania parametrów kinematycznych  

4.1. Nastawianie posuwów gwintowych 

Przykład: dobrać odpowiednie przełożenia poszczególnych przekładni w celu wykonania następujących 

rodzajów gwintów (rys. 8): 

 

Rys. 8. Wałek z różnymi rodzajami gwintów: a) gwint metryczny, b) gwint modułowy, c) gwint calowy, d) gwint 

diametral-pitch 

a)

 

Gwintu metrycznego (

lewozwojnego):  h = 1.75 [mm]. 

Skok gwintu metrycznego oblicza się z zależności:  

 

h = a [mm]   

gdzie 

a - wartość skoku, 

W tabeli 4 szuka się skoku 

h = 1.75 [mm]. Odpowiadają mu następujące ustawienia dzwigni:  

LCS 8Y

 

Stąd otrzymuje się przełożenia:  

L = 

48

24

 

C = 

+

1

S

 

S = 

23

23

 

Y = 

35

36

36

36

   

i

54

35

48

33

 

oraz równanie kinematyczne:  
 

background image

 

]

[

75

.

1

6

35

36

36

36

22

28

23

23

)

(

54

35

48

33

36

36

36

36

48

24

48

48

]

[

1

1

mm

obr

mm

S

obr

=





+

 

 
 
b)

 

Gwintu modułowego: m

= 1 [

mm], jednokrotnego (k=1). 

 

Dla gwintu wielokrotnego skok gwintu h

k

 określa się zależnością: 

 

 

 

 

 

o

k

m

k

h

k

h

=

=

π

 

 
 

gdzie: 

h - skok gwintu jednokrotnego, 

 

           

k - krotność gwintu. 

 

 

 

W tabeli 2 szuka się modułu 

m

o

 = 

1. Odpowiadają mu następujące ustawienia dzwigni: 

           HCR 3Z 

Stąd otrzymuje się przełożenia:  

H =

24

48

 

C = 

+

1

S

 

R =

19

38

  

Z =

35

36

50

20

 

 

i

60

48

48

21

 

 
oraz równanie kinematyczne: 
 

]

[

1

6

35

36

50

20

22

20

19

38

)

(

60

48

48

21

36

36

24

48

48

48

]

[

1

1

mm

obr

mm

S

obr

π

=





+

 

 

c)

 

Gwintu calowego: 

j

c

= 12 zw/1” (lewozwojnego). 

 

Dla gwintu calowego skok gwintu h określa się zależnością: 

h =

c

j

4

.

25

 [

mm], 

 

 

gdzie: 

j

c

- liczba zwojów na długości 1[

cala] = 25.4 [mm], 

 

 

h- skok gwintu. 

 

W tabeli  5 szuka się wartości 

j

c

 = 12. Odpowiadają mu następujące ustawienia dzwigni: 

LBT 6V 

Stąd otrzymuje się przełożenia:  

L =

48

24

  

B =

22

19

19

19

 

T =

38

19

  

V =

+

3

S

 

 

i

54

35

48

33

 

oraz równanie kinematyczne: 

]

[

12

4

.

25

6

)

(

19

38

24

22

22

19

19

19

54

35

48

33

36

36

36

36

48

24

48

48

]

[

1

3

mm

obr

mm

S

obr

=





+

 

 

d)

 

Gwintu diametral- pitch: 

j

DP 

= 10 zw/π”

 

Dla gwintu diametral- pitch skok gwintu wynosi: 

h =

DP

j

4

.

25

π

 [

mm], 

 

background image

 

 

gdzie: j

DP

- liczba zwojów na długości π [cali] =  

4

.

25

π

 [

mm]. 

 

W tabeli 2 szuka się wartości 

j

DP

 = 10. Odpowiadają mu następujące ustawienia dzwigni: 

HBT 3V 

Stąd otrzymuje się przełożenia:  

H =

24

48

 

B =

22

19

19

19

 

T =

38

19

  

V =

+

3

S

 

 

i

60

48

48

21

 

oraz równanie kinematyczne: 

]

[

10

4

.

25

6

)

(

19

38

20

22

22

19

19

19

60

48

48

21

36

36

24

48

48

48

]

[

1

3

mm

obr

mm

S

obr

=





+

π

 

 

4.2. Nastawianie posuwów roboczych 

Przykład: dobrać odpowiednie przełożenia do realizacji posuwu suportu wzdłużnego f

= 0.05 [mm/obr].  

 

 

Zgodnie z tabelą 3 dla wartości posuwu 0.05 dźwignie ustawia się w następujący sposób: 
  
LCT 1W 
 
Stąd otrzymuje się przełożenia:  

L =

48

24

  

C =

+

1

S

 

T =

38

19

  

W =

50

20

 

 

i

54

35

48

33

 

 
Łańcuch kinematyczny przebiega następująco: WR→ SUP.W 

]

[

05

.

0

18

75

.

1

81

18

81

18

18

18

18

18

64

23

50

20

33

24

38

19

)

(

54

35

48

33

36

36

48

24

48

48

]

[

1

1

mm

obr

mm

S

obr

=





+

π

 

 
Przykład: dobrać odpowiednie przełożenia do realizacji posuwu poprzecznego f

= 0.22 [mm/obr].  

 
 

Aby zapisać łańcuch kinematyczny dla posuwu f

= 0.22, w tabeli 3 odszukuje się wartość posuwu 

dwukrotnie większej od zadanej, więc 0.44.  
 
Zgodnie z tabelą 3 dla wartości posuwu 0.44 dźwignie ustawia się w następujący sposób:  
 
LCS 8X 
 
Stąd otrzymuje się przełożenia:  
 

L =

48

24

  

C =

+

1

S

 

S =

23

23

  

X =

36

36

 

 

i

54

35

48

33

 

 
Łańcuch kinematyczny przebiega następująco: WR→ SUP.P 
 

]

[

22

.

0

5

.

2

16

15

15

72

81

18

18

18

18

18

64

23

36

36

22

28

23

23

)

(

54

35

48

33

36

36

48

24

48

48

]

[

1

1

mm

obr

mm

S

obr

=





+