Jak przeciąć niegrzeczne zachowanie u dzieci ? 

 

Niegrzeczne zachowanie (NZ) jest niewłaściwą i społecznie szkodliwą formą 
komunikacji. 
NZ obejmuje obraźliwe słowa, niegrzeczne gesty, ton, postawę, 
mimikę i działania. NZ pogarsza atmosferę w domu (dziecko narzuca klimat 
emocjonalny rodzinie, chce pokazać kto tu rządzi, w efekcie czego wszyscy są 
poirytowani). Poza domem NZ naraŜa dziecko na konflikty z otoczeniem i izolację 
towarzyską. 
Pozwalanie dziecku na NZ jest złą przysługą, gdyŜ dziecko nie uczy się lepszych 
strategii społecznego postępowania, które umoŜliwiają szczęśliwsze i bardziej 
produktywne Ŝycie

 

 

Powody niegrzecznego zachowania  

•

 

Dziecko próbuje NZ. z naturalnych powodów - chce być waŜne i ustalić swe 
miejsce w rodzinie poprzez próbę sił 
i zachowania skupiające na nim uwagę.  

•

 

Niektórzy rodzice sami uczą takiego zachowania odzywając się ordynarnie 
do współmałŜonka i innych członków rodziny, robiąc sarkastyczne lub 
brutalne uwagi itp.  

•

 

Epidemia chamstwa w telewizji, filmach, grach i muzyce młodzieŜowej.

 

•

 

Permisywny sposób wychowywania - zezwalanie dzieciom na wszystko, po 
części na skutek braku czasu i poczucia winy rodziców z tego powodu.  

•

 

Wpływ rówieśników - dzieci wzorują się na rówieśnikach, 
a nie na dorosłych jako wzorcach do naśladowania (dorośli są często 
nieobecni w Ŝyciu dziecka); jest to wzmacniane przez współczesną kulturę, 
która pokazuje dzieci jako najmądrzejsze, samodzielne i samowystarczalne, 
dorosłych zaś portretuje jako niezaradnych głupców).

 

 

Jak reagować na niegrzeczne zachowanie dziecka? 
 
Strategia 4 stopni  
1. Uznać, Ŝe mamy do czynienia z NZ 
(sprawdzian: jeśli dane zachowanie rani cię, wprowadza w zakłopotanie, czujesz 
się poniŜony, bezradny, winny - to jest/ było zachowanie niegrzeczne) 
2. Wybrać właściwą konsekwencję 
(pomyśleć o niej zawczasu - KAśDE NZ powinno AUTOMATYCZNIE

 

oznaczać, Ŝe dziecko traci moŜliwość robienia tego, co planuje lub chce robić) 
 
3. WdroŜyć konsekwencję 
(oznajmić spokojnym i grzecznym głosem, Ŝe takie zachowanie jest 
niedopuszczalne, Ŝe zabiera ono energię, czas oraz dobre chęci rodzica, wobec 
czego dziecko "nie pójdzie...", "nie dostanie...", nie weźmie udziału w...", etc.) 
4. Natychmiast wyłączyć się z kontaktu z dzieckiem 

(nawet gdy dziecko protestuje i reaguje nowym NZ, przestajemy się nim 
zajmować, moŜna je zignorować, o ile nie robi rzeczy zagraŜających własnemu lub 
czyjemuś bezpieczeństwu i nie niszczy wartościowych rzeczy, grzecznie 
wyprowadzić je do innego pokoju, zająć się swoja pracą etc.) 
 
Nie tłumaczymy dalej swej decyzji, 
nie negocjujemy, 
nie dyskutujemy!  

UWAGA!

  

1.

 

Konsekwencja musi być natychmiastowa! 
 
2. Konsekwencja musi być logiczna 
tj. musi istnieć związek między zachowaniem i konsekwencją 
(np. NZ przy stole oznacza niezwłoczne opuszczenie stołu 
i utratę planowanego wyjścia do kina po obiedzie). 
 
3. ZAWSZE naleŜy zareagować na NZ strategią 4-stopni. 
 
4. NIGDY nie dajemy dziecku drugiej szansy! 
Tym szybciej nauczymy je właściwego zachowania, a atmosfera w domu 
poprawi się. Dziecko zrozumie, Ŝe kaŜde jego NZ wywoła przykrą dla niego 
konsekwencję i zaprzestanie prób z NZ. 
 
5. BARDZO WAśNE jest, by rodzice sami zawsze zachowywali się 
grzecznie i odnosili się z szacunkiem do siebie wzajemnie i do dziecka. 
 
6. WAśNE, by rodzice działali zgodnie. 
Jeśli nie, jeden rodzic teŜ moŜe konsekwentnie wymagać grzeczności. 
 
7. Nie naleŜy uŜywać pogróŜek: 
"JeŜeli coś zrobisz, powiesz...", "JeŜeli jeszcze raz..." 
Zaczyna się wtedy bezowocne targowanie, które: 
- daje dziecku wybór powtórzenia NZ; w przypadku NZ nie powinno mieć 
wyboru 
- stawia je w pozycji negocjatora; przy NZ nie powinno mieć tego przywileju 
- odracza konsekwencję, co daje dziecku czas i zachęca do ponawiania ZZ, 
gdyŜ moŜe ono uznać, Ŝe po kilku dniach rodzic albo zapomni, albo zmięknie  

    Rady przy wprowadzaniu konsekwencji za NZ  
    Mówić tylko o własnych myślach i uczuciach tonem neutralnym i 
rzeczowym: 
"Jest to dla mnie sposób mówienia wyraŜający brak szacunku 
i czuję się z tego powodu bardzo nieprzyjemnie. 
Dlatego postanowiłam nie zabierać cię do kina." 
UŜywać grzecznych słów, bez pogróŜek i chęci rewanŜu: 

"UwaŜam to słowo za ordynarne", 
zamiast: "Nie waŜ się nigdy więcej tak mnie nazwać!" 
 
Oznajmić konsekwencję tylko raz: 
"Czuję się dotknięty, Ŝe tak mnie nazwałeś. To mnie zabolało. 
Nie zamierzam dzisiaj bawić się z tobą". 
Nie uzasadniaj dalej swej decyzji. Dzieci wiedzą co jest sprawiedliwe, 
choćby przekonywały cię o czymś innym. 
 
 Nigdy nie warto mówić: "Co powiedziałeś?" 
Dziecko prawie zawsze odpowie "nic", ty na to, Ŝe coś tam, ono Ŝe nie 
Powstaje w ten sposób niepotrzebna potyczka słowna i dziecko jest górą. 
 
"Słyszałam, co powiedziałaś!" 
Dziecko coś odpowie - skutki j.w. 
"No, przebrałaś miarkę!" 
Dziecko odpowie niewinnie: "No co takiego powiedziałem?" skutki j.w. 
W odpowiedzi na NZ zawsze warto mówić: "Takie słowa (takie zachowanie) 
bardzo mnie ranią. 
Dlatego nie zamierzam..." 
 
"Taki sposób mówienia jest niedopuszczalny w naszym domu, 
w związku z czym..." 
 
"Nie pozwalam, by w naszym domu uŜywano takich słów, (tonu, gestów)"  
 
Złość Uczucie, które informuje nas, Ŝe dzieje się coś złego, co nam zagraŜa, 
narusza nasze prawa albo szkodzi naszym interesom. 
Emocja ta mobilizuje nas do działania w obliczu zagroŜenia lub przeciwności.  
Złość staje się problemem, gdy jest nie dojrzale i destrukcyjnie wyraŜana  
 
Jak dojrzale wyraŜać złość:  
 
Werbalnie (mową lub na piśmie), grzecznie, konstruktywnie i - jeśli to moŜliwe - 
w stosunku do osoby, która tę złość wywołała.  
Przyczyna 
uświadomić sobie, co jest prawdziwą przyczyną 
naszego zdenerwowania lub złości  
 
Cel

 

zakomunikowanie, Ŝe dana sytuacja nam nie odpowiada oraz próba rozwiązania 
lub złagodzenia problemu bez eskalacji konfliktu i powiększania szkód.  
 

Najlepszym nauczycielem - przykład dorosłych, 
którzy dojrzale wyraŜają swą złość.  
Bierna agresja u dzieci: 

 

Złość okazywana nie wprost, poprzez zachowania, których podświadomym 
celem zrobienie na złość osobie dorosłej, reprezentującej autorytet i władzę 
(rodzicowi, nauczycielowi itp.). Jest przez dzieci zupełnie nie uświadamiana.  

 

Przykłady: 
bałaganienie, spóźnianie się, gubienie, zwlekanie, upór, zapominanie, uczenie się 
poniŜej swych moŜliwości, anoreksja  
 
Cechy charakterystyczne BA:  
Nic na nią nie pomaga - Ŝadne prośby, groźby, przekupstwa, kary. 
Jest to ze strony dziecka zupełnie nieuświadomione działanie. 
Bierna agresja nie ma sensu i zawsze przynosi dziecku szkodę.  
 
Przyczyny biernej agresji:  
 
1.

 

Dziecko nie czuje się kochane 
(nie czuje miłości, akceptacji oraz szacunku!) 

2.

 

Własna złość dorosłych przelana na dziecko 

3.

 

Niecierpliwość, niedotrzymywanie słowa, 
lekcewaŜenie, krytykowanie, draŜnienie, 
wyśmiewanie, upokarzanie dziecka przez dorosłych 

 
4. Nierealistyczne wymagania dorosłych  
 
Przyczyną biernej agresji jest złość w połączeniu z zakazem otwartego i 
uczciwego jej komunikowania. 
Bierną agresję u dziecka prowokują dorośli