9. Atrakcyjność interpersonalna: od pierwszego wrażenia do
związków uczuciowych
1. Atrakcyjność wzajemna, czyli kogo lubimy najbardziej
1.1.
Osoba z sąsiedztwa: efekt częstości kontaktów
Efekt czystej ekspozycji – zjawisko polegające na tym, że im częściej jesteśmy
wystawiani na ekspozycję bodźca, tym większe prawdopodobieństwo, ze polubimy dany
bodziec
Efekt częstości kontaktów - im częściej widzimy się i kontaktujemy z drugą osobą, tym
większe prawdopodobieństwo, że zostanie ona naszym przyjacielem (partnerem
życiowym)
Efekt lustra - wolimy odbicie naszej osoby, do którego jesteśmy najbardziej
przyzwyczajeni
Efekt częstości kontaktów nie działa w przypadku osób niesympatycznych!
Wyjaśnienie - efekt czystej ekspozycji (R. Zajonc, 1965)
1.2. Wpływ atrakcyjności fizycznej na to, czy kogoś lubimy
1.2.1 Wygląd zewnętrzny jako podstawa cecha człowieka
Z postrzeganiem wyglądu zewnętrznego wiąże się kilka zjawisk:
o
cechy zewnętrzne są wymieniane jako pierwsze, gdy chcemy kogoś opisać.
o
wygląd zewnętrzny jest wyróżniającym aspektem społecznego postrzegania.
o
ludzie są nie tylko uwrażliwieni na cechy zewnętrzne, ale także przypisują im pewne
cechy psychiczne.
o
ludzie tworzą stereotyp piękna – uproszczony wizerunek osoby atrakcyjnej fizycznie
(pięknej)
1.2.2. Czynniki
decydujące o atrakcyjności fizycznej po stronie oglądanego
o
układ twarzy - ogólny jej wyraz, usta, cera, brwi, oczy, włosy, policzki, nos
o
atrakcyjność fizyczna jest wyraźnie powiązana z cechami morfologicznymi
twarzy, występującymi najczęściej w populacji
o
wygląd sugerujący zainteresowanie
o
tembr głosu
o
feromony…
1.2.3. Czynniki
decydujące o atrakcyjności fizycznej po stronie „patrzącego”
1
o
wiek i płeć mają niewielki wpływ na postrzeganie urody
o
wpływ preferencji indywidualnych
o
rola czynników kulturowych – tworzenie standardów atrakcyjności
o
kobiety wydają się tym piękniejsze, im bliżej zamknięcia baru…
1.3. Podobieństwo: swój ciągnie do swego
1.3.1. Zgodność postaw a atrakcyjność
Im bardziej kogoś poznajemy, tym więcej innych czynników zaczyna mieć znaczenie
Dostrzeganie zgodności postaw jest jednym z ważniejszych rodzajów wzmocnień
społecznych
Nie lubimy ludzi podobnych do nas pod względem negatywnych cech, których sami u
siebie nie aprobujemy
1.3.2. Komplementarność czy przeciwieństwo, czyli czy przeciwieństwa się
przyciągają?
UWAGA! Wyniki badań są wieloznaczne
a. Komplementarność potrzeb a przeciwieństwo
układ komplementarny - cechy i potrzeby partnerów wzajemnie się uzupełniają, np.
potrzeba opiekowania się i potrzeba doznawania opieki czy potrzeba dominacji i
potrzeba uległości
Kiedy nie sprawdza się koncepcja uzupełnienia się przeciwieństw? – kiedy
przeciwieństwo dotyczy istotnych z punktu widzenia funkcjonowania i rozwoju (np.
system wartości)
b. Bardzo ostrożne wnioski
Podobieństwo cech osobowości jest silniejszym predykatorem pomyślnych relacji
interpersonalnych niż przeciwieństwo (czy komplementarność)…
1.4. Kogo bardziej lubimy?
1.4.1. Bardziej lubimy tych, którzy obsypują nas pochwałami
zjawisko ingracjacji – rozmyślna próba manipulowania innymi poprzez udzielanie
pochwał i pozytywnego wsparcia
UWAGA!
2
Nie działa, kiedy osoba obsypywania pochwałami ma świadomość naszych intencji…
1.4.2.
Bardziej lubimy tych, którzy lubią nas
Uczucie to jest tak ważne, że działa nawet wtedy, gdy brak jest innego czynnika –
podobieństwa
2. Od
atrakcyjności do miłości
Zastosowanie teorii wymiany społecznej w zrozumieniu istoty miłości
Zastosowanie teorii równowagi w zrozumieniu istoty miłości
Zastosowanie teorii stylów przywiązania w zrozumieniu istoty miłości – czyli wpływ
doświadczeń z dzieciństwa na relacje z ludźmi
3. Od
atrakcyjności fizycznej do sukcesu
- efekt aureoli - osoby urodziwe uznaje się za lepsze od innych pod prawie każdym
względem
- atrakcyjność fizyczna jest jednym z czynników decydującym o zdrowiu psychicznym
– osoba chora psychiczna postrzegana jest za brzydszą niż osoba uznana za zdrową;
osoby brzydkie miały mniejsze szanse na powrót do normalności…
- atrakcyjne osoby częściej umawiają się na randki…
- atrakcyjność fizyczna odgrywa często decydującą rolę na rynku pracy – ładne kobiety
mają większe szanse na awans…
- czy atrakcyjni więźniowie mają większe szanse na powrót do normalności? – byli
więźniowie po operacjach plastycznych mieli większe szanse na powrót do normalności
3