Język słowacki
http://xpicto.republika.pl/slavonia/jezyki/sla.html
1 z 2
2008-06-10 15:50
Język słowacki
Slovenčina
Język słowacki jest używany przez około 5 milionów ludzi na Słowacji, na
Morawach.
cechy
zachodniosłowiańskie
1.
cechy
czesko-słowackie
2.
iloczas: rozróżnianie krótkich i długich samogłosek (węższe niż w j.
czeskim), np.:
latka
- poprzeczka; látka - materiał
rad
- rząd; rád - zakon
Iloczas dotyczy także zgłoskotwórczych r i l, np.: srna - sŕn, vlna - vĺn.
Rytmický zákon: w tym samym wyrazie bezpośrednio po sobie nie mogą
wystąpić dwie długie sylaby (sylaba długa to sylaba z długą samogłoską
lub dyftongiem). Gdy miałyby zejść się sylaby długie, następuje skrócenie
sylaby występującej po sylabie długiej, *krásná → krásna.
3.
sylabotwórcze r i l (krótkie albo długie), ps. zgłoskotwórcze l zachowanie
we wszystkich pozycjach, niezachowanie ps. zgłoskotwórczego r -
rzadkie: slnce, vkĺznuť, krv, krt, kŕmiť.
4.
ps. ě (krótkie) → e
ps. ě (długie) → ie
5.
jery mocne → e, o, a
6.
stwardnienie s, z, p, b, v, m przed e (z ps. e, ъ, ь) i przed a (z ps. ę)
podczas gdy t, d, n nie stwardniały (ale nie oznacza się w piśmie
miękkości) (por.
CZE
)
7.
końcówka -(ov)ia w N pl r. męskoosobowego, np.: synovia, otcovia,
druhovia, rodičia, ľudia, učitelia
8.
1 sg praesentis kończy się zawsze na -m, np.: nesiem, beriem, som (por.
MAC
)
9.
stwardnienie r' → r: pred, drevo
10.
bardzo ograniczony
wołacz
(tylko osoby z kręgu rodzinnego i
domowego), np.: synku! človeče! Bože! priateľu! pane!
11.
brak przejść k → c; h → z; dz, ch → s w deklinacji femininum, np.: Praha :
Prahe, ruka : ruke, noha : nohe, mucha : muche
12.
g → γ:
hlava, Boh
13.
ē, ā, ō → ie, ia, ŭo {ô}
14.
ruchome. wstawne o, e między końcówkami -tr, -tl, -sň, -zň, np.: pletol,
niesol, riekol, pieseň, kázeň
15.
