Tablica 6
Działalność gospodarcza i ruchy religijne
Mieszczanie (w tym śydzi)
róŜnych zawodów z końca
XVI
w.
Anonimowy
drzeworyt
kolorowany
pt.
"Lament róŜnego stanu ludzi
nad umarłym kredytem" z
wierszowanym
tekstem
poniŜej to bardzo popularna
satyra na ówczesne stosunki
ekonomiczne
w
Rzeczypospolitej,
w
której
działalność gospodarcza była
w duŜym stopniu uzaleŜniona
od kredytu udzielanego m.in.
przez Ŝydowskich bankierów.
Lekarze
Ŝ
ydowscy
leczą
mieszczanina.
Anonimowy
obraz
"Uzdrowienie
nieznanego
mieszczanina
krakowskiego" z poł. XVII w.
z kaplicy bł. Izajasza Bonera w
kruŜgankach
kościoła
ś
w.
Katarzyny
w
Krakowie.
Lekarze Ŝydowscy, których
umiejętności i wiedza zdobytą
na
zagranicznych
uniwersytetach
bardzo
ceniono, byli przywoływani do
chorych niezaleŜnie od stanu i
wyznania,
nie
wyłączając
duchownych i królów.
Rynek i ratusz w Tarnowie,
obraz Zygmunta Vogla z 1800
r.
ś
ydowscy
kupcy
i
rzemieślnicy byli widoczni
niemal w kaŜdym mieście
dawnej
Rzeczypospolitej.
Główny miejscem ich spotkań
był rynek, gdzie w dni targowe
zjeŜdŜali się z okolicznych wsi
i miasteczek w poszukiwaniu
klienta.
"Baal Szem Tow" Izrael ben
Eliezer (1700-1760), rysunek
nieznanego autora. Był twórcą
chasydyzmu,
Ŝ
ydowskiego
ruchu
religijnego,
który
rozwinął się głównie wśród
ubogich na Wołyniu i Podolu.
Głosił,
Ŝ
e
Boga
naleŜy
odnajdywać we wszystkich
przejawach
Ŝ
ycia,
a
szczególnie
w
radosnej
ekstazie podczas śpiewu i
tańca.
Kupcy Ŝydowscy handlują z kupcami
chrześcijańskimi
w
Gdańsku.
Fragment obrazu Izaaka van den
Blocke Apoteoza Gdańska z początku
XVII
w.
Ŝ
ydowscy
faktorzy,
zatrudniani przez szlachtę, spławiali
Wisłą do Gdańska zboŜe, drewno,
popiół i produkty leśne.
Szlachta i duchowieństwo, z racji
powszechnej umiejętności czytania i
pisania, zatrudniały często śydów w
charakterze zarządców posiadłości i
poborców róŜnych podatków, myt i
ceł. Ich znaczenie gospodarcze
wywoływało jednak niechęć
mieszczaństwa i chłopów.
ś
ydzi pracowali w handlu i rzemiośle
(krawcy, stolarze, złotnicy, drukarze
itp.), zajmowali się udzielaniem
kredytów. Wielu z nich słuŜyło na
dworach szlacheckich, magnackich
czy nawet królewskim, a niektórzy
trudnili się leczeniem i aptekarstwem.
W wyniku wojen w XVII w. Polskę
dotknęła recesja gospodarcza, która
doprowadziła do zuboŜenia równieŜ
ludność Ŝydowską. Wielu cierpiących
biedę śydów szukało pocieszenia w
nowych ruchach religijnych. Jednym z
nich był Izrael ben Eliezer z Podola,
który w połowie tego wieku utworzył
ruch zwany chasydyzmem. Ten
charyzmatyczny mówca połączył
radosną religijność z ideami
mesjańsko - mistycznymi.
Page 1 of 3
ś
ydzi w polsce - Wydruk strony
2008-04-19
http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel06.html
