Przedsiębiorczość

innowacyjna

-

źródła finansowania

przedsięwzięć (5)

Dr Izabela

Kijeńska-Dąbrowska

KiGL1S

1

Zakres tematyczny

• Finansowanie nowego biznesu -

generalne tendencje.

• Taktyka "stania na własnych nogach".
• Środki własne - rodzina, przyjaciele,

znajomi.

• Dostosowanie modelu funkcjonowania

biznesu w fazie rozruchu przy
ograniczonych środkach własnych.

2

Zakres tematyczny

• Kredyt bankowy. Zdolność kredytowa a

wiarygodność finansowa. Preferowany
profil kredytobiorcy.

• Fundusze pożyczkowe i fundusze

poręczeń kredytowych.

• Środki na rozwój z funduszy strukturalnych

UE.

• Venture capital. Aniołowie biznesu.

"Składane finansowania" nowego biznesu.

3

4

Własny biznes – determinanty

sukcesu

Sytuacja w Polsce na tle krajów

zachodnich

• W krajach takich jak USA, Francja czy Wielka Brytania na

przedsiębiorcę rozpoczynającego działalność czekają nisko bądź

nieoprocentowane kredyty bankowe. Banki chętnie udzielają

kredytu początkującym firmom

• W Polsce takie możliwości są bardzo ograniczone i to stanowi

podstawową barierę rozwoju przedsiębiorczości

Podstawowe źródła

finansowania nowych

przedsięwzięć

• Środki własne bądź zdobyte w wyniku relacji rodzinnych,

przyjacielskich, itp.

• Banki, instytucje finansowe
• Środki wsparcia ze źródeł publicznych
• Venture capital aniołowie biznesu
• Relacje między środkami własnymi a zewnętrznymi

źródłami finansowania źródłami finansowania

• Czy można uruchomić biznes bez własnych środków?
• Własne środki a zaufanie do przedsiębiorcy
• Zasada: im więcej masz i mniej potrzebujesz tym chętniej ci

pożyczają

Środki własne 1

• Osobiste

–Oszczędności, także rezultat celowego gromadzenia

środków, wyjazdu zagranicznego, itp.

–Mieszkanie, samochód

• Rodzina

–Rodzina pierwszym recenzentem przedsięwzięcia
–Niebezpieczeństwo nadmiernego emocjonalnego

zaangażowania

–Rodzinna pożyczka a wpływ na funkcjonowanie biznesu

8

Środki własne 2

• Przyjaciele i znajomi

– Czy można mieszać przyjaźń z interesami?
– Kogo z grona przyjaciół wybrać na pożyczkodawcę?
– Pożyczkodawca czy wspólnik
– Potrzeba klarownych reguł gry
– Realne niebezpieczeństwo zerwania przyjacielskich więzi

• Środki własne – wnioski

– Przymus zgromadzenia możliwie największych środków z

własnych źródeł

– Pierwszy solidny test dla atrakcyjności projektu i cech

przedsiębiorczych inicjatora nowego biznesu

Strategia „stania na własnych

nogach” - bootstrapping

•

Mogę dostać kredyt ew. przyciągnąć inwestora

•

Nie robię tego bo:

• Po co dzielić się zyskami
• Po co tracić czas na przekonywanie banków i inwestorów

Jak to działa?
•

Skrajna determinacja w gromadzeniu własnych środków

•

Maksymalizacja cashflow

zamiast zysków

•

Wykorzystanie sprawdzonych technik operacyjnych

To działa!

Jak to działa?

•

Dostosowanie modelu funkcjonowania

– Szybkie uruchomienie sprzedaży
– Priorytet dla produktów i usług o wysokiej marży
– Rezygnacja z drogich ludzi
– Kontrola tempa wzrostu w fazie rozruchu
– Maksymalizacja cashflow zamiast zysków

•

Bootstrapping

– metody operacyjne

– Sprawne ściąganie należności
– Przesuwanie płatności
– Minimalizacja wydatków na inwestycje i zatrudnienie
– Korzystanie ze wspólnej infrastruktury

11

Banki -

uwagi wstępne

• Młody początkujący przedsiębiorca nie jest atrakcyjnym klientem dla banku,

gdyż:

– Nie ma pewność czy sobie poradzi
– Brak zabezpieczenia kredytu

• Negatywne doświadczenia banków z początku lat 90-tych

• Ostatnio zmiany na lepsze, bo

– Obniżenie stóp procentowych – obniżenie marż
– Konkurencja w segmencie dużych klientów

• Pakiety dla MSP

– Chęć sprzedaży usług bankowych dla MSP
– Rozmawiają z nowo powstałymi firmami (staż min.18 mies.)
– Rozmawiają (acz niezbyt chętnie) o finansowaniu uruchomienia działalności

12

Co pomaga staraniach o kredyt!

• Sensowny Biznesplan

• Inwestor mówi z sensem, zna się na dziedzinie, w której ma zamiar

uruchomić biznes

• Musi być pewny tego co chce - silna wola

• Ma rozeznanie konkurencji, świadomość zagrożeń, trzeźwo patrzy na

rzeczywistość

• Ma wsparcie rodziny

– Małżonka – kwestia rozdzielności majątkowej
– Rodziców - rodzina z tradycjami biznesowymi bardzo mocnym atutem.

Ważna jest też skłonność do udzielenia poręczenia

.

• Czy ma jakiś majątek jako zabezpieczenie (mieszkanie, samochód)

• Czy ma własne środki

13

Co przeszkadza!

• Zła historia kredytowa

–Debety na karcie kredytowej
–Opóźnienia w spłatach kredytów w innych bankach

(BIK)

–Czyszczenie konta do zera – niemożność ściągnięcia

opłat bankowych

• Księgowość w formie uproszczonej
• Nadmierne korzystanie z transakcji gotówkowych

unikanie nowoczesnych narzędzi – przelewy
elektroniczne

•

Kredyt stanowiący 50% wartości inwestycji (czasami więcej), reszta środki
własne

•

30

– 200 tys. PLN

•

Oprocentowanie ok.10 - 12%

•

Koszty opłaty 1-1.5 %

•

Przetrwanie z umiarkowanym sukcesem przez pierwsze 18-

24 miesięcy

znakomicie zwiększa zdolność kredytową

Propozycja banku w przypadku
nowo uruchamianej firmy?

15

Kwestia wiarygodności w

kontaktach z bankiem

• Zdolność kredytowa a wiarygodność finansowa

• Zacznijmy budować wiarygodność kredytową od zaraz!

–Unikać debetów na karcie kredytowej
–Terminowa spłata rat kredytów konsumpcyjnych
–Nie poręczać kredytów niesolidnym znajomym

Środki wsparcia ze źródeł

publicznych

• Ogólne wskazówki gdzie szukać i czego można się spodziewać

• Własne poszukiwania – dobrym początkiem n.p. PARP

www.parp.gov.pl

, mrr.gov.pl, mazovia.pl

• Szansa dla wytrwałych w poszukiwaniach i zaprawionych w bojach

administracyjnych

• Wybrane formy wsparcia nowo uruchamianej działalności

• Fundusze pożyczkowe
• Fundusze poręczeń kredytowych
• Fundusze strukturalne UE
• Inne n.p. Inicjatywa technologiczna

Jeśli nie bank to…..fundusze

pożyczkowe

•

Działa ok. 80 funduszy regionalnych w całej Polsce. Ich liczba i wartość
środków szybko rośnie – dokapitalizowanie z UE

•

Wyspecjalizowane w finansowaniu MSP

•

Uproszczone procedury

•

Warunki finansowe (oprocentowanie, prowizje) niższe niż w bankach –
choć to niestety może ulec zmianie

Fundusze poręczeń kredytowych

• Niedoceniona lecz ważna forma wsparcia finansowego dla

początkujących

• Pozwala pokonać „zaklęty krąg” braku zdolności kredytowej

na starcie

• Buduje pozytywną historię kredytową przedsiębiorcy

• Krajowy Fundusz Poręczeń Kredytowych BGK

www.bgk.com.pl

• Kilkadziesiąt funduszy regionalnych i lokalnych

• Przedsiębiorcy działający krócej niż 2 lata mogą w trybie

uproszczonym uzyskać poręczenie

• Do 50% wartości zaciągniętego kredytu
• Do 50 tys. Euro

Fundusze strukturalne UE

•

Jak na warunki polskie olbrzymie środki do dyspozycji

•

Oprócz wsparcia „w naturze” – n.p. szkolenie możliwość uzyskania bezzwrotnej
dotacji inwestycyjnej

•

Sektor MSP a w tym nowo uruchamiane firmy traktowane priorytetowo

•

Jasno określone cele i rezultaty jakich oczekuje UE – w tym przedsiębiorczość i

innowacyjność

•

Szczegółowe zasady i rygorystyczne procedury – niewielki błąd powoduje
odrzucenie wniosku

– ale ma być bardziej elastycznie

•

Kluczem do sukcesu jest:

• Dobre rozpoznanie dostępności środków
• Czy spełniamy kryteria kwalifikacyjne – n.p czy już prowadzi działalność czy

nie

• Kiedy i przez kogo są organizowane konkursy (gdzie należy składać

wnioski)

•

Olbrzymie środki w budżecie na lata 2014– 2020

•

Zasada

– Ci którzy otrzymali dotację i dobrze wykorzystali dotację mają szansę na

następną

•

Często obowiązkowe pośrednictwo organizatora projektu

Fundusze strukturalne UE

•

http://www.mir.gov.pl/fundusze/fundusze_europejskie_2014_2020/strony/start.aspx

•

Mikro-

, małe i średnie przedsiębiorstwa, 99,8 proc. wszystkich firm w Polsce, mogą

liczyć na duże wsparcie ze środków unijnych na lata 2014-2020

Główni odbiorcy wsparcia w ramach PO
IR:
•

przedsiębiorstwa (w szczególności MŚP),

• jednostki naukowe, uczelnie,
• instytucje otoczenia biznesu (IOB),
• podmioty zrzeszające ww. odbiorców
wsparcia (np. konsorcja,
klastry, platformy technologiczne).

• wsparcie tworzenia innowacyjnych
przedsiębiorstw przez wyspecjalizowane
IOB

Oś priorytetowa II: Wsparcie innowacji

w przedsiębiorstwach

Przykładowe typy projektów:
•

Wsparcie

wdrożeń wyników prac B+R z wykorzystaniem instrumentów zwrotnych lub

mieszanych (dotacyjno-zwrotnych).

•

Tworzenie warunków infrastrukturalnych dla prowadzenia działalności B+R przez

przedsiębiorstwa - tworzenie i rozwój infrastruktury B+R przedsiębiorstw.

•

Kredyt na innowacje technologiczne -

skierowany do MŚP i obejmujący projekty

polegające na wdrażaniu innowacji o charakterze technologicznym.

•

Fundusz gwarancyjny dla wsparcia innowacyjnych przedsiębiorstw - gwarancje dla

projektów polegających na wdrożeniu wyników prac B+R przez firmy.

•

Wsparcie

przedsiębiorstw przez fundusze typu venture capital, sieci aniołów biznesu

oraz fundusze kapitału zalążkowego - wspierające powstawanie i rozwój nowych firm.

Beneficjenci

: przedsiębiorstwa (MŚP oraz duże firmy), koordynatorzy klastrów, fundusz

funduszy.

21

Przykład PO Kapitał Ludzki 6.2 –

400 mln euro w skali kraju 2008 -

2015

•

Szkolenie i doradztwo dla kandydatów na przedsiębiorców

•

Nie dla prowadzących działalność w okresie poprzedzających 12 miesięcy

•

Dotacja inwestycyjna do 40 tys. PLN

•

Wsparcie pomostowe 6-12 mies. Po ok. 700 PLN

•

Promocja dobrych praktyk w zakresie rozwoju przedsiębiorczości

•

Organizatorzy

– różne instytucja, ośrodki szkoleniowe także szkoły wyższe

• Pierwsze konkursy na Mazowszu ruszają w połowie maja 2008

•

Projekt bardzo zbliżony do wcześniejszego Działania 2.5 ZPORR

•

Doświadczenia realizacyjne z Programu „Jak uruchomić własny biznes”

• 120 studentów z Mazowsza

Regionalne Programy Operacyjne

Działanie 1.5 Rozwój przedsiębiorczości

•

Zróżnicowane w poszczególnych województwach w ramach wspólnej
koncepcji

•

Dofinansowanie inwestycji, głównie w środkach trwałych

•

Dla firm nowopowstałych jak i tych już funkcjonujących

•

Przedsięwzięcia innowacyjne jak i innowacyjne

•

Projekty małe – do. 40 tys. PLN jak i duże (innowacyjne) – do 8 mln dotacji

•

Minimalny wkład własny – 25%

•

Więcej szczegółów będzie znanych po rozpisaniu konkursów na projekty

24

Venture capital -

Kapitał

wysokiego ryzyka

• Podstawowe źródło finansowania nowych, innowacyjnych przedsięwzięć w

USA i innych krajach rozwiniętych

• W Polsce i Europie Wschodniej faza początkowa z tendencją wzrostową

– W latach 1990-2002 ponad 30 funduszy zainwestowało 2,3 mld USD, z tego

ponad 50% w Polsce

– Inwestycje w ponad 600 spółkach
– Koncentracja na firmach średnich
– Minimalny próg zaangażowania – kilka milionów Euro

• Pozytywne rokowania na przyszłość w związku oczekiwanym rozwojem

gospodarczym i przystąpieniem do UE

25

Jak działa fundusz VC

• Udostępnia kapitał w formie udziałów bez zabezpieczeń i gwarancji

• Staje się wspólnikiem i bierze na siebie ryzyko na równi z innymi

właścicielami firmy

• Przedstawiciele funduszu VC wchodzą do zarządu i /lub rady

nadzorczej

• Po pewnym czasie (3-7) lat Fundusz VC wychodzi ze spółki

poprzez:

– Wprowadzenie spółki na giełdę
– Management buy-out
– Sprzedaż udziałów inwestorowi strategicznemu
– Umorzenie udziałów

26

Jakie projekty interesują

fundusze VC?

• Wysoka stopa zwrotu rzędu n.p. 50% w perspektywie kilku lat

• VC szukają firm, projektów, które:

– Mają dobrą kadrę kierowniczą
– Konkurencyjny produkt
– Działają na wzrostowym rynku/branży
– Rozwijają się szybciej niż konkurenci z branży

• Bardzo duża selekcja projektów

– 80% zgłaszanych projektów zostaje odrzuconych po wstępnym

przeglądzie biznes planu

– Dalsze 10-15 % odrzucone po dogłębnym przestudiowaniu biznes

planu

– Mniej niż 10% dopuszczone do pogłębionej analizy (2-4 tyg.)
– Mniej niż 5% projektów uzyskuje finansowanie

27

VC a nowo uruchamiane

przedsięwzięcia

• Na Zachodzie jest to główny obszar zainteresowania VC

• W Europie Wschodniej koncentracja na firmach średnich, firmy nowo

powstałe uważane za słabe a jednocześnie ryzykowne

• Rynek wymusza stopniowe zainteresowanie nowo uruchamianymi

przedsięwzięciami

• Szanse dla przedsięwzięć:

– W których jest szansa na wysoka stopę zwrotu
– Wymagających relatywnie dużych nakładów inwestycyjnych
– W dziedzinach i innowacyjnych, high-tech
– Gdzie właściciele wykazują się doświadczeniem i predyspozycjami

menedżerskimi bądź potrafią przyciągnąć kadrę o takich predyspozycjach

Aniołowie biznesu

•

Ludzie, którzy odnieśli sukces finansowy

•

Niższy próg inwestycji – kilkadziesiąt, kilkaset tysięcy Euro

•

Mniej sformalizowane zasady działania

•

W Polsce ten segment dopiero się tworzy

www.polban.pl

,

www.lba.pl

•

Czy w kręgu bliższych i dalszych znajomych nie kandydata na „naszego”
anioła?

29

Podsumowanie

• „Zaklęty krąg” niezdolności kredytowej początkujących biznesmenów.

Przełamanie tej sytuacji - pierwszym, poważnym sprawdzianem
przedsiębiorcy

• Zgromadzenie kapitału ze środków własnych, od rodziny, przyjaciół -

kluczowe na starcie

• Ważne jest rozpoznanie różnorodnych źródeł i możliwości finansowania a

także trzymanie „ręki na pulsie”

• Cierpliwość i znajomość szczegółowych procedur pomaga

• Efekt domina I: Zdobycie środków z jednych źródeł ułatwia dostęp do innych

źródeł.

• Efekt domina II: Każdy udany projekt ułatwia „złożenie” finansowania

następnych.

Na podstawie materiałów:

Sieć Edukacyjna Innowacyjnej Przedsiębiorczości Akademickiej

(SEIPA),

Projekt dofinansowany przez

Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

30