Źródła finansowania
majątku
przedsiębiorstwa
Źródła finansowania
majątku
przedsiębiorstwa
• Kapitałem przedsiębiorstwa nazywa
się źródła finansowania majątku.
• Źródła te wykazywane są po stronie
pasywów w bilansie
przedsiębiorstwa.
• Kapitał może pochodzić od właścicieli
i wtedy nazywa się kapitałem
własnym lub od wierzycieli – jest to
kapitał obcy.
Kapitał
przedsiębiorstwa
• wymaga wyboru formy
organizacyjno-prawnej
przedsiębiorstwa.
Gospodarowanie
kapitałami
• Jest papierem wartościowym
wyrażającym wniesiony do spółki
wkład.
Akcja
Akcja
Prawa majątkowe ucieleśnione w
akcji:
- prawo poboru,
- prawo do dywidendy,
- prawo do udziału w masie
likwidacyjnej.
WPP = (c-e)/(N+1)
gdzie:
• c – bieżąca cena rynkowa akcji z
prawem poboru,
• e – cena subskrypcyjna,
• N – liczba akcji (praw poboru)
potrzebna do nabycia jednej nowej
akcji.
Akcja
Przykład
Kapitał akcyjny spółki dzieli się na 500 000 akcji.
Cena rynkowa akcji wynosi 40 PLN. Spółka
decyduje
się
na
zwiększenie
kapitału
zakładowego o połowę poprzez nową emisję akcji
na
zasadach
prawa
poboru.
Zatem
akcjonariuszom zostanie zapisanych 500 000
praw poboru. Do objęcia jednej nowej akcji
potrzebne są zatem dwa prawa poboru (spółka
emituje 250 000 nowych akcji), jeśli cena
emisyjna jest podana przed dniem ustalenia
prawa poboru i wynosi np. 7 PLN, to
hipotetyczna wartość prawa poboru jest równa:
WPP = (40–7)/(2+1) = 11
Prawo poboru
• w podziale wyniku uczestniczy z reguły
duża liczba akcjonariuszy,
• większa liczba akcjonariuszy powoduje, że
znaczenie dotychczasowych właścicieli
ulega zmniejszeniu,
• zwykle dodatkowe emisje powodują
pogorszenie niektórych wskaźników
stosowanych przez inwestorów do oceny
opłacalności zainwestowania w dane akcje,
• niechęć dotychczasowych akcjonariuszy do
nowych emisji.
Wady emisji akcji
• to kapitały wysokiego ryzyka.
• Inwestycje firm venture capital
definiuje się jako finansowanie
nowych przedsięwzięć lub
zapewnienie środków finansowych
dla przedsięwzięć gospodarczych o
znacznym potencjale wzrostu i
jednocześnie niskim poziomie
dojrzałości ekonomicznej.
Venture capital
Towarzystwa venture capital (TVC)
finansują np. wybrane nowe
przedsięwzięcia gospodarcze, jak również
zasilają już istniejące firmy poprzez
finansowanie operacji:
• management buy-out,
• management buy-in,
• leveraged buy-out.
Fundusze venture
capital
• Wejście funduszu venture capital
polega na objęciu pewnej części
udziałów lub akcji firmy, czyli
podwyższeniu kapitału akcyjnego
czy też zakładowego. Powoduje
to, że kapitał własny firmy
wzrasta o wniesioną przez
fundusz venture capital kwotę.
Venture capital
• fundusze nie wymagają od firmy żadnych
zabezpieczeń (w przeciwieństwie do banków,
które udzielają kredytu),
• ryzyko finansowanego przedsięwzięcia
fundusz ponosi wspólnie z innymi
udziałowcami,
• fundusz wspiera firmę w dziedzinie
zarządzania, ponieważ jest jej udziałowcem,
• firma z udziałem venture capital ma większą
wiarygodność u partnerów handlowych i
banków.
Zalety venture capital
• utrata samodzielności właścicieli,
zarządu na rzecz funduszu,
• możliwe zmiany w firmie nie zawsze
zgodne z jej życzeniami.
Wady venture capital
• w miarę nieograniczona swoboda
dysponowania kapitałem, ponieważ
pożyczkodawcy nie nabywają praw do
przedsiębiorstwa,
• odsetki od kapitału obcego zmniejszają
podstawę opodatkowania podatkiem
dochodowym (tarcza podatkowa),
• zaangażowanie kapitału obcego przynosi
zysk, jeżeli koszty jego pozyskania są
niższe od dochodu uzyskanego z jego
zaangażowania.
Zalety zasilania
zewnętrznego:
• konieczność terminowej spłaty
przypadających na dany okres rat wraz
z należnymi odsetkami niezależnie od
tego czy przedsiębiorstwo przynosi
zysk, czy ponosi straty,
• gwarancje i zabezpieczenia wierzycieli
związane z finansowaniem obcym,
• możliwość postawienia
przedsiębiorstwa w stan upadłości.
Wady zasilania
zewnętrznego:
• kredyty bankowe,
• pożyczki,
• kredyt kupiecki (handlowy),
• obligacje,
• commercial papers,
• leasing,
• faktoring,
• forfaiting,
• franchising.
Formy finansowania
obcego:
Ubiegając się o kredyt
przedsiębiorstwo będzie musiało:
• przedstawić bankowi cel, na jaki będzie
przeznaczony kredyt,
• przekonać bank, że realizacja celu
umożliwi spłatę zaciągniętego kredytu,
• dowieść, że prowadzona przez
przedsiębiorstwo działalność jest
zyskowna i pozwala utrzymać bieżącą
płynność finansową.
Kredyt bankowy
• Powstaje w momencie odroczenia
przez dostawcę płatności za dostawy
surowców, paliw, materiałów, energii,
usług obcych przez wierzycieli
przedsiębiorstwa.
• Darmowe źródło finansowania, do
czasu
gdy
kredytodawca
nie
wprowadza skont i upustów za
wcześniejsze
uregulowanie
zobowiązań przez odbiorców.
Kredyt handlowy
Papiery dłużne
• zwane także papierami
wierzycielskimi,
• poświadczają zaciągnięcie przez
przedsiębiorstwo – emitenta -
długu
u ich nabywcy – inwestora.
• Emisja obligacji przedsiębiorstwa
może być zorganizowana na różny sposób.
• Emisja własna jest wtedy, gdy
przedsiębiorstwo samo organizuje
sprzedaż swoich obligacji.
• W praktyce częściej przedsiębiorstwa
obierają drogę obcej emisji obligacji, która
następuje za pośrednictwem specjalnych
instytucji kredytowych (banki, fundusze
powiernicze).
Emisja obligacji
• stosunkowo niskie koszty pozyskania
kapitału,
• znane z góry koszty bezpośrednie
transakcji,
• łatwo odnawialne źródło finansowania,
• dłuższy okres kredytowania niż w
przypadku kredytów bankowych,
• eliminacja nadzoru ze strony
posiadaczy kapitału.
Zalety emisji obligacji
• podwyższenie kosztów w przypadku
podwyższenia stopy procentowej w
bankach (pozyskanie chętnych do
kupna obligacji),
• ryzyko braku zainteresowania ze
strony nabywców.
Wady emisji obligacji
- Służą finansowaniu bieżących
potrzeb przedsiębiorstw,
- Najczęściej sprzedawane są z
dyskontem,
- Brak jednolitej regulacji prawnej
skutkuje występowaniem wielu
terminów dla określenia tej grupy
papierów wartościowych.
Krótkoterminowe papiery
dłużne
Krótkoterminowe papiery
dłużne
Koszty związane z przygotowaniem i
przeprowadzeniem programu emisji:
Wpływy netto emitenta z tytułu
wyemitowania papierów komercyjnych =
Wartość nominalna wyemitowanych papierów
- dyskonto
- prowizje agenta emisji
- opłata skarbowa
- prowizja agencji ratingowej
Korzyści wynikające z emisji
papierów komercyjnych dla
emitenta:
•
koszty pozyskania kapitału niższe niż w
przypadku kredytu bankowego,
•
możliwe pozyskanie dowolnie dużych kwot,
•
brak wymogu przedstawiania zabezpieczeń,
•
wielkości emisji i terminy zapadalności
poszczególnych transz dostosowane do
bieżących potrzeb emitenta,
•
emisja papierów komercyjnych umożliwia
zaistnienie emitenta na rynku finansowym.
Wady wynikające z emisji
papierów komercyjnych dla
emitenta:
• emisja papierów komercyjnych to
możliwość dostępna jedynie dla
większych przedsiębiorstw, małe
firmy są skazane na inne źródła
finansowania.
Leasing jest przekazaniem przez
finansującego (leasingodawcę),
korzystającemu (leasingobiorcy)
środków trwałych do korzystania za
ustaloną w umowie opłatą i na
uzgodnionych warunkach.
Leasing
Leasing
Podstawowe rodzaje leasingu:
- operacyjny,
- finansowy.
Rodzaje leasingu
Cechy wyróżniające te dwa rodzaje
umów leasingowych to:
- sposób rozłożenia ryzyka związanego
z przedmiotem leasingu,
- sposób finansowania kosztów
(naprawy, konserwacje,
ubezpieczenia) przedmiotu leasingu,
- okres, na jaki zawiera się umowę.
Rodzaje leasingu
Wyszczególnienie
Leasing operacyjny
Leasing finansowy
Czas trwania umowy Krótszy od okresu
ekonomicznej
żywotności
Równy lub zbliżony
do okresu
ekonomicznej
żywotności
Wysokość opłat
Nie pokrywają ceny
nabycia
Pokrywają lub są
zbliżone do ceny
nabycia
Finansowanie opłat
przez leasingobiorcę
Obciążają koszty
uzyskania przychodu
Koszt uzyskania
przychodu stanowią
tylko odsetki
Odpisy
amortyzacyjne
Dokonywane przez
leasingodawcę
Z reguły
dokonywane przez
leasingobiorcę
Gotowość
eksploatacyjna
przedmiotu
Zapewniona przez
leasingodawcę
Zapewniona przez
leasingobiorcę
• możliwość sfinansowania inwestycji w
100% ze środków obcych,
• brak początkowych nakładów
inwestycyjnych,
• elastyczność finansowania inwestycji,
• korzyści podatkowe, np. przyspieszenie
amortyzacji podatkowej, zmniejszenie
zysków w krótkim okresie,
• korzyści bilansowe,
• umożliwienie łatwiejszego dostępu do
nowoczesnej technologii.
Zalety leasingu
• wysokie koszty transakcji ponoszone przez
korzystającego z leasingu,
• dotkliwe skutki przy niedotrzymaniu
terminowych rozliczeń,
• ponoszone ryzyko cenowe i rzeczowe przez
korzystającego z leasingu,
• odpowiedzialność za produkt ponosi
korzystający, mimo, iż prawnie do niego nie
należy,
• Niepewność, co do możliwości odkupienia
przedmiotu leasingu po okresie umowy.
Wady leasingu
FAKTORING
Usługa polegająca na nabywaniu
wierzytelności dostawcy towarów
lub usług przez specjalistyczne
instytucje finansowe oraz
świadczeniu dodatkowych usług z
tym związanych.
FAKTORING
Podmioty występujące w umowie:
- faktorant,
- faktor,
- dłużnik.
FAKTORING
Funkcje faktoringu:
- funkcja finansowania,
- funkcja administracyjna,
- funkcja gwarancyjna.
Rodzaje faktoringu
Ryzyko związane z
niewypłacalnością
dłużnika
Sposób powiadomienia
dłużnika o umowie
właściwy
niewłaściwy
mieszany
otwarty
tajny
półotwarty
• chce się mieć jak najszybszy dostęp do
środków pieniężnych,
• posiada się stałych odbiorców,
• chce się zdyscyplinować dłużników do
terminowego regulowania płatności,
• nie posiada się zabezpieczeń
wymaganych przez bank, aby otrzymać
kredyt,
• ponosi się duże koszty administracyjne
w związku z udzielanymi kredytami
kupieckimi,
Korzystanie z
faktoringu zaleca się,
gdy:
• odsetki od udzielanych kredytów i zaliczek
zróżnicowane i zależne od kwoty
wierzytelności i okresu kredytowania
(udzielonego przez faktora),
• opłata za usługi (prowizja administracyjna)
• prowizja za przyjęcie ryzyka – uzależniona
od oceny ryzyka, na które wpływa:
- wielkość wierzytelności,
- solidność płatnicza dłużników,
- termin i sposób regulowania długu.
Koszty faktoringu
Forfaiting jest to długoterminowe obce
źródło finansowania należności
długoterminowych.
Forfaiting
Forfaiting
- dotyczy tylko rozliczeń
międzynarodowych,
- występuje tylko w formie
przenoszącej ryzyko
niewypłacalności dłużnika na
instytucję forfaitingową (faktoring
właściwy).
• forfaiter – podmiot przyjmujący do
skupu wierzytelności eksportowe
(zwykle bank),
• zbywca – eksporter towarów lub
usług, podmiot sprzedający
wierzytelność eksportową
(przedsiębiorstwo),
• dłużnik – podmiot zobowiązany do
zapłaty wobec zbywcy.
Podmioty forfaitingu
• firma zawiera kontrakty tak, że termin
płatności za wykonane usługi lub
dostarczone towary jest bardzo daleki,
• jeśli firma chce uniknąć ryzyka
rynkowego, gospodarczego i
politycznego związanego z krajem
importera,
• w przypadku braku możliwości
uzyskania kredytu, który
refinansowałby dostawy kredytowe.
Z forfaitingu należy
korzystać, gdy:
Franchising polega na udzieleniu przez jedną
osobę (franczyzera) drugiej osobie
(franczyzantowi) zezwolenia, które
upoważnia franczyzanta do prowadzenia
działalności handlowej, pod znakiem
towarowym lub nazwą firmy franczyzera oraz
wykorzystania całego pakietu zawierającego
niezbędne elementy:
– kompletną koncepcję przedsiębiorstw,
– proces wprowadzania i szkolenia,
– stałą pomoc i poradnictwo za opłatą
franchisingową.
Franchising
Franchising
Umowa franchisingu przypomina
umowę licencyjną.
Stosując kryterium przedmiotu
prowadzonej działalności franchising
można podzielić na 3 podstawowe
typy:
- franchising przemysłowy,
- franchising dystrybucyjny,
- franchising usługowy.
Zalety franchisingu
• stworzenie przedsiębiorstwa
wymaga zaangażowania mniejszych
środków finansowych niż
samodzielne podjęcie działalności,
• renoma firmy eliminuje ryzyko nowo
powstałym przedsiębiorstwom,
• uniknięcie kosztów związanych z
promocją i reklamą.
Wady franchisingu
• ograniczenie prawa własności
• opłaty franchisingowe: opłata
wstępna, opłaty okresowe.