background image

Gromada w Pannie (Virgo)

Gromada w Pannie jest masywn

ą

 gromad

ą

, która dominuje nad supergromad

ą

 w Pannie 

(Supergromad

ą

 Lokalna). W gromadzie znajduje si

ę

 w przybli

Ŝ

eniu 2000 galaktyk (chocia

Ŝ

 90% z 

nich to karły). Gromada ta posiada 

ś

rednic

ę

 15 milionów lat 

ś

wietlnych, co nie jest znacznie wi

ę

cej, 

ni

Ŝ

 w przypadku naszego Układu Lokalnego, ale zawiera ona 50 razy wi

ę

cej galaktyk. Mapa 

ukazuje 600 najja

ś

niejszych galaktyk w odległo

ś

ci nie wi

ę

kszej ni

Ŝ

 7.5 stopnia od centrum 

gromady, co jest jej bardzo arbitraln

ą

 granic

ą

, poniewa

Ŝ

 istnieje wiele innych galaktyk poza ni

ą

zwłaszcza na południe gromady, gdzie znajduje si

ę

 kilka dodatkowych grup galaktyk. 160 

najwi

ę

kszych galaktyk zostało oznaczonych na mapie. 

Strona 1 z 10

background image

Poni

Ŝ

ej- 9 galaktyk le

Ŝą

cych po prawej stronie gromady w Pannie. M98 (górna- lewa) oraz NGC 

4216 (górna- centralna) to dwie podobne galaktyki widziane pod tym samym k

ą

tem. M99 (górna- 

prawa) jest galaktyk

ą

 spiraln

ą

 o bardzo odstaj

ą

cym ramieniu. NGC 4293 (

ś

rodkowa- lewa) jest 

galaktyk

ą

 spiraln

ą

 blisko górnej cz

ęś

ci gromady w Pannie. M100 (

ś

rodkowa- centralna) jest jedn

ą

 z 

najbardziej znanych galaktyk spiralnych na niebie. NGC 4365 (

ś

rodkowa- prawa) jest du

Ŝą

 

Strona 2 z 10

background image

galaktyk

ą

 eliptyczn

ą

 blisko dolnej cz

ęś

ci gromady w Pannie. M84 (dolna- lewa) jest du

Ŝą

 galaktyk

ą

 

eliptyczn

ą

 blisko centrum gormady. M85 (dolna- centralna) jest du

Ŝą

 galaktyk

ą

 soczewkowat

ą

 dalej 

na północ, która wykazuje słabe cechy struktury spiralnej. M86 (dolna- prawa) jest jedn

ą

 z 

najja

ś

niejszych galaktyk eliptycznych w gromadzie w Pannie. Posiada jasne j

ą

dro otoczone 

słabym, ale za to bardzo rozległym halo gwiazdowym.

M98

NGC 4216

M99

NGC 4293

M100

NGC 4365

M84

M85

M86

Poni

Ŝ

ej znajduje si

ę

 lista 160 najwi

ę

kszych galaktyk w gromadzie w Pannie; s

ą

 to wszystkie 

galaktyki jakie zostały oznaczone na powy

Ŝ

szej mapie. Ka

Ŝ

da galaktyka na li

ś

cie ma 

ś

rednic

ę

 

k

ą

tow

ą

 wi

ę

ksz

ą

 ni

Ŝ

 1.8 minuty łuku i le

Ŝ

y w odległo

ś

ci nie wi

ę

kszej ni

Ŝ

 7.5 stopnia od 

ś

rodka 

gormady, co przy odległo

ś

ci 52 milionów lat 

ś

wietlnych odpowiada ka

Ŝ

dej galaktyce o 

ś

rednicy 

wi

ę

kszej ni

Ŝ

 30 tysi

ę

cy lat 

ś

wietlnych, w odległo

ś

ci do 7 milionów lat 

ś

wieltnych od centrum. 

Niektóre z tych galaktyk mog

ą

 w rzeczywisto

ś

ci by

ć

 galaktykami planu przedniego b

ą

d

ź

 tła, 

poło

Ŝ

onymi w pobli

Ŝ

u gromady. 

Strona 3 z 10

background image

  1             2        3      4     5      6    7     8     9 
Nazwa          Współrz

ę

dne     Blue  Typ   Rozm. Rozm. RV   Inne 

                Równikowe      Mag          (')  kl

ś

  km/s  Nazwy 

               RA       Dec 
IC 755       12 01.2  +14 06   14.8  SBb    2.1   30  1839  
NGC 4037     12 01.4  +13 24   13.1  SBb    2.3   35  1265  
NGC 4064     12 04.2  +18 27   12.3  SBa    4.0   60  1252  
NGC 4124     12 08.2  +10 23   12.5  S0     3.2   50  1993  
UGC 7170     12 10.6  +18 50   14.9  Sc     3.0   45  2771  
NGC 4152     12 10.6  +16 02   13.0  SBc    1.8   30  2490  
NGC 4168     12 12.3  +13 12   12.2  E      2.7   40  2639  
IC 769       12 12.5  +12 07   13.4  SBbc   2.6   40  2545  
NGC 4178     12 12.8  +10 52   12.1  SBcd   4.9   75   712  
NGC 4189     12 13.8  +13 25   12.5  SBc    2.5   35  2442  
M98          12 13.8  +14 54   10.9  SBb    9.8  150   184  NGC 4192 
NGC 4193     12 13.9  +13 10   13.3  SBbc   2.2   35  2804 
UGC 7239     12 14.2  +07 47   13.9  Irr    2.1   30  1563 
NGC 4197     12 14.6  +05 48   13.6  Sc     3.2   50  2406 
IC 3061      12 15.1  +14 02   14.4  SBc    2.2   35  2644 
NGC 4206     12 15.3  +13 01   12.8  Sbc    5.2   80  1031 
NGC 4212     12 15.7  +13 54   11.9  Sc     3.1   45   245 
NGC 4216     12 15.9  +13 09   10.9  SBb    7.9  120   459 
NGC 4215     12 15.9  +06 24   13.0  S0     1.9   30  2412 
NGC 4222     12 16.4  +13 18   13.9  Sc     3.2   50   557 
NGC 4224     12 16.6  +07 28   13.0  Sa     2.5   40  2937 
NGC 4233     12 17.1  +07 37   12.9  S0     2.3   35  2699 
IC 3099      12 17.2  +12 27   15.1  Sc     1.9   30  2462 
NGC 4235     12 17.2  +07 11   12.6  Sa     3.8   60  2748 
NGC 4237     12 17.2  +15 19   12.5  SBbc   2.1   30  1188 
IC 3102      12 17.4  +06 41   13.1  S0     2.4   35  2577 
M99          12 18.8  +14 25   10.4  Sc     5.4   80  2735  NGC 4254 
NGC 4260     12 19.4  +06 06   12.7  SBa    2.5   35  2184 
NGC 4261     12 19.4  +05 50   11.3  E      4.0   60  2527 
NGC 4262     12 19.5  +14 53   12.4  E      1.9   30  1683 
NGC 4266     12 19.7  +05 32   14.3  SBa    1.9   30   340 
NGC 4267     12 19.8  +12 48   12.0  E      3.0   45  1359 
NGC 4270     12 19.8  +05 28   13.1  S0     2.0   30  2697 
NGC 4273     12 19.9  +05 21   12.7  SBc    2.1   30  2723 
NGC 4293     12 21.2  +18 23   11.2  Sa     5.5   85  1247 
NGC 4294     12 21.3  +11 31   12.7  SBc    3.0   45   688 
NGC 4298     12 21.5  +14 36   12.1  Sc     3.0   45  1464 
NGC 4302     12 21.7  +14 36   12.5  Sc     4.9   75  1442 
NGC 4305     12 22.1  +12 44   13.4  Sa     2.0   30  2221 
NGC 4307     12 22.1  +09 03   12.8  Sb     3.5   50  1405 
NGC 4309     12 22.2  +07 09   14.4  S0     1.9   30  1208 
NGC 4312     12 22.5  +15 32   12.5  Sab    4.7   70   474 
NGC 4313     12 22.6  +11 48   12.6  Sab    3.8   60  1773 
NGC 4316     12 22.7  +09 20   13.7  Sc     2.5   40  1587 
M100         12 22.9  +15 49   10.1  SBbc   7.6  115  1899  NGC 4321 
NGC 4324     12 23.1  +05 15   12.5  S0     2.8   45  2007 
NGC 4330     12 23.3  +11 22   13.3  Sc     4.0   60  1899 
NGC 4336     12 23.5  +19 26   13.2  Sa     1.9   30  1315 
NGC 4339     12 23.6  +06 05   12.3  E      2.2   35  1625 
NGC 4340     12 23.6  +16 43   12.1  S0     3.2   50  1236 
NGC 4343     12 23.6  +06 57   13.2  Sb     2.3   35  1349 
NGC 4350     12 24.0  +16 42   11.9  S0     2.9   45  1544 
NGC 4351     12 24.0  +12 12   13.1  SBab   1.9   30  2644  NGC 4354 
NGC 4352     12 24.1  +11 13   13.5  S0     1.9   30  2407 
NGC 4356     12 24.2  +08 32   14.0  Sc     2.6   40  1468 
NGC 4365     12 24.5  +07 19   10.6  E      5.8   85  1573 
NGC 4371     12 24.9  +11 42   11.8  S0     4.0   60  1273 
M84          12 25.1  +12 53   10.1  E      6.0   90  1239  NGC 4374 
NGC 4379     12 25.2  +15 36   12.6  E      1.9   30  1372 
NGC 4378     12 25.3  +04 56   12.5  Sa     2.5   40  2889 
NGC 4380     12 25.4  +10 01   12.6  Sab    3.2   50  1301 
M85          12 25.4  +18 11   10.0  S0     7.1  105  1056  NGC 4382 
NGC 4383     12 25.4  +16 28   12.6  Sa     2.0   30  2028 
IC 3322A     12 25.7  +07 13   14.0  SBc    2.8   45  1331 
NGC 4388     12 25.8  +12 40   11.9  Sb     5.5   85  2845 
IC 3322      12 25.9  +07 33   14.2  SBc    2.3   35  1534 

Strona 4 z 10

background image

NGC 4394     12 25.9  +18 13   11.7  SBb    3.5   50  1234 
NGC 4396     12 26.0  +15 40   13.1  Scd    3.2   50   195 
NGC 4402     12 26.1  +13 07   12.6  Sb     3.5   55   562 
M86          12 26.2  +12 57    9.9  E     10.2  155    37  NGC 4406 
NGC 4411A    12 26.5  +08 52   13.7  SBc    1.9   30  1613 
NGC 4413     12 26.5  +12 37   13.1  SBab   2.2   35   427 
NGC 4411B    12 26.8  +08 53   13.2  SBc    2.5   35  1602 
NGC 4417     12 26.8  +09 35   12.0  S0     3.3   50  1171 
NGC 4419     12 26.9  +15 03   12.0  SBa    3.3   50    67 
NGC 4421     12 27.0  +15 28   12.5  S0     2.8   45  1920 
NGC 4423     12 27.1  +05 53   14.2  Sd     2.2   35  1443 
UGC 7557     12 27.2  +07 16   13.5  SBm    3.0   45  1267 
NGC 4424     12 27.2  +09 25   12.5  SBa    3.4   50   771 
NGC 4425     12 27.2  +12 44   12.8  S0     3.0   45  2187 
NGC 4430     12 27.4  +06 16   12.9  SBb    2.3   35  1782 
NGC 4429     12 27.4  +11 06   11.0  S0     5.9   90  1449 
PGC 40821    12 27.5  +09 36   16.4  S?     1.9   30   363  PGC 40869 
NGC 4435     12 27.7  +13 05   11.7  S0     3.0   45  1111 
NGC 4438     12 27.8  +13 01   11.0  Sa     8.7  130   404 
NGC 4442     12 28.1  +09 48   11.3  S0     4.5   70   862 
NGC 4445     12 28.3  +09 26   13.7  Sab    2.6   40   689 
NGC 4450     12 28.5  +17 05   10.9  Sab    5.1   80  2273 
IC 3392      12 28.7  +15 00   13.1  Sab    2.3   35  2001 
NGC 4452     12 28.7  +11 45   13.0  S0     3.0   45   504 
NGC 4459     12 29.0  +13 59   11.3  S0     3.8   60  1513 
NGC 4461     12 29.1  +13 11   12.1  S0     3.4   50  2248 
NGC 4469     12 29.5  +08 45   12.4  Sa     3.5   50   908 
M49          12 29.8  +08 00    9.3  E      9.8  150  1204  NGC 4472 
NGC 4473     12 29.8  +13 26   11.1  E      4.1   60  2553 
NGC 4474     12 29.9  +14 04   12.5  S0     2.4   35  1915 
NGC 4477     12 30.0  +13 38   11.4  S0     3.6   55  1661 
M87          12 30.8  +12 23    9.6  E      8.3  125  1601  NGC 4486 
NGC 4488     12 30.9  +08 22   13.2  Sa     3.6   55  1325 
NGC 4492     12 31.0  +08 05   13.2  Sa     1.9   30  2099 
NGC 4497     12 31.5  +11 37   13.3  S0     1.9   30  1576 
NGC 4498     12 31.7  +16 51   12.8  SBc    3.0   45  1818 
M88          12 32.0  +14 25   10.3  Sb     6.8  100  2599  NGC 4501 
NGC 4503     12 32.1  +11 11   12.1  S0     3.5   55  1685 
IC 3476      12 32.7  +14 03   13.4  Irr    2.0   30   149 
NGC 4519     12 33.5  +08 39   12.5  SBcd   2.9   45  1550 
NGC 4522     12 33.7  +09 10   13.1  SBc    3.5   55  2653 
NGC 4523     12 33.8  +15 10   14.0  SBm    1.9   30   576 
NGC 4526     12 34.1  +07 42   10.6  S0     7.1  105   931 
NGC 4531     12 34.3  +13 05   12.5  S0     3.2   50   330 
NGC 4532     12 34.3  +06 28   12.6  Irr    2.8   45  2344 
NGC 4535     12 34.3  +08 12   10.6  SBc    6.9  105  2287 
NGC 4539     12 34.6  +18 12   12.9  SBa    3.4   50  1702 
NGC 4540     12 34.8  +15 33   12.5  SBc    2.1   30  1601 
M91          12 35.4  +14 30   11.0  SBb    5.2   80   803  NGC 4548 
NGC 4550     12 35.5  +12 13   12.5  S0     3.2   50   704 
M89          12 35.7  +12 33   10.7  E      5.0   75   628  NGC 4552 
NGC 4564     12 36.4  +11 26   11.9  E      3.2   50  1452 
NGC 4567     12 36.5  +11 15   12.1  Sbc    2.8   40  2588 
NGC 4568     12 36.6  +11 14   11.7  Sbc    4.4   65  2578 
IC 3576      12 36.6  +06 37   14.0  SBm    2.3   35  1406 
M90          12 36.8  +13 10   10.2  SBab  10.5  160    87  NGC 4569 
NGC 4570     12 36.9  +07 15   11.8  S0     3.8   60  2061 
NGC 4571     12 36.9  +14 13   11.9  Sc     3.7   55   659 
NGC 4578     12 37.5  +09 33   12.4  S0     3.0   45  2600 
M58          12 37.7  +11 49   10.6  SBb    5.6   85  1839  NGC 4579 
NGC 4580     12 37.8  +05 22   12.9  SBab   2.0   30  1368 
NGC 4596     12 39.9  +10 11   11.4  S0     4.1   60  2194 
NGC 4606     12 41.0  +11 55   12.6  SBa    2.9   45  1975 
NGC 4607     12 41.2  +11 53   13.8  SBb    3.0   45  2577 
NGC 4608     12 41.2  +10 09   12.2  S0     3.2   50  2127 
NGC 4612     12 41.5  +07 19   12.2  S0     2.4   35  2195 
M59          12 42.0  +11 39   10.8  E      5.0   75   751  NGC 4621 
NGC 4623     12 42.2  +07 41   13.3  S0     2.2   35  2146 
NGC 4633     12 42.6  +14 21   13.8  SBd    1.8   30   604 
NGC 4634     12 42.7  +14 18   13.2  SBc    2.2   35   432 
NGC 4638     12 42.8  +11 27   12.1  E      2.5   35  1447 

Strona 5 z 10

background image

NGC 4639     12 42.9  +13 15   12.2  SBbc   3.0   45  1308 
NGC 4647     12 43.5  +11 35   11.9  SBc    2.8   45  1734 
M60          12 43.7  +11 33    9.8  E      7.2  110  1452  NGC 4649 
NGC 4651     12 43.7  +16 24   11.4  Sc     4.0   60  1113 
NGC 4654     12 43.9  +13 08   11.1  SBc    5.0   75  1349 
NGC 4660     12 44.5  +11 11   12.1  E      2.1   30  1403 
IC 3718      12 44.8  +12 21   14.0  Sbc    2.6   40  1167 
UGC 7943     12 46.8  +05 57   13.9  SBc    2.0   30  1162 
NGC 4689     12 47.8  +13 46   11.6  Sc     4.6   70  1925 
NGC 4694     12 48.3  +10 59   12.3  S0     3.0   45  1495 
NGC 4698     12 48.4  +08 29   11.7  Sa     3.7   55  1324 
NGC 4710     12 49.6  +15 10   11.9  S0     4.9   75  1633 
NGC 4713     12 50.0  +05 19   12.3  SBcd   2.4   35   977 
NGC 4733     12 51.1  +10 55   12.7  E      1.9   30  1252 
NGC 4746     12 51.9  +12 05   13.4  Sb     3.9   60  2094 
NGC 4754     12 52.3  +11 19   11.6  S0     4.4   65  1687 
NGC 4758     12 52.7  +15 51   13.6  SBm    3.0   45  1548 
NGC 4762     12 52.9  +11 14   11.3  S0     7.6  115  1298 
UGC 8032     12 54.7  +13 14   13.9  Sb     2.8   40  1424 
IC 3881      12 54.8  +19 11   13.8  SBc    3.6   55  1217 
UGC 8085     12 58.3  +14 33   14.6  SBc    2.5   40  2350 
NGC 4866     12 59.4  +14 10   12.1  S0     6.3   95  2292 
NGC 4880     13 00.2  +12 29   12.9  S0     3.0   45  1781 

Kolumna 1: Najbardziej powszechna nazwa galaktyki. 
Kolumna 2: Rektascencja dla epoki 2000. 
Kolumna 3: Deklinacja dla epoki 2000. 
Kolumna 4: Widoma wielko

ść

 gwiazdowa w niebieskim (blue). 

Kolumna 5: Typ galaktyki: E= eliptyczna, S0= soczewkowa, Sa,Sb,Sc,Sd= spiralna, 
          SBa,SBb,SBc,SBd= spiralna z poprzeczk

ą

, Sm,SBm,Irr= nieregularna. 

Kolumna 6: 

Ś

rednica k

ą

towa galaktyki (minuty łuku). 

Kolumna 7: 

Ś

rednica galaktyki [tysi

ą

ce lat 

ś

wietlnych (kl

ś

)]. 

Kolumna 8: Pr

ę

dko

ść

 ucieczki galaktyki (km/s) mierzona wzgl

ę

dem kosmicznego promieniowania tła.

Kolumna 9: Inne nazwy galaktyki. 
 
Odno

ś

niki: 

The HyperLeda Database

, (2003). 

Poni

Ŝ

ej- kolejne 9 galaktyk z gromady w Pannie. NGC 4429 (górna- lewa) to 

ś

wietny przykład 

galaktyki soczewkowatej ukazuj

ą

cy centralne wybrzusznie otoczone dyskiem gwiazd. NGC 4438 

(górna- centralna) jest galaktyk

ą

 spiraln

ą

 le

Ŝą

c

ą

 blisko centrum gromady w Pannie, któr

ą

 naruszyło 

bliskie spotkanie z galaktyk

ą

 soczewkowat

ą

 NGC 4435 widoczn

ą

 ponad ni

ą

. NGC 4450 (górna- 

prawa) to 

ś

wietny przykład galaktyki spiralnej o płynnie zakr

ę

conych ramionach. NGC 4459 

(

ś

rodkowa- lewa) jest galaktyk

ą

 soczewkowat

ą

, na której dysk spogl

ą

damy prawie prostopadle. 

M49 (

ś

rodkowa- centralna) jest galaktyk

ą

 eliptyczn

ą

, najwi

ę

ksz

ą

 w południowej połówce gromady. 

NGC 4473 (

ś

rodkowa- prawa) jest galaktyk

ą

 eliptyczn

ą

 o bardzo owalnym kształcie. M87 (dolna- 

lewa) to bardzo du

Ŝ

a i aktywna galaktyka w centrum gromady w Pannie. M88 (dolna- centralna) to 

kolejna ładna galaktyka spiralna. NGC 4526 (dolna- prawa) to znakomity przykład galaktyki 
soczewkowatej. 

Strona 6 z 10

background image

NGC 4429

NGC 4438

NGC 4450

NGC 4459

M49

NGC 4473

M87

M88

NGC 4526

Otrzymanie dobrej fotografii całej gromady w Pannie nie jest mo

Ŝ

liwe, poniewa

Ŝ

 galaktyki to raczej 

słabo 

ś

wiec

ą

ce i małe obiekty rozproszone na powierzchni 15 stopni nieba. Poni

Ŝ

ej znajduje si

ę

 

fotografia centrum gromady ukazuj

ą

ca obszar o wymiarach 4°x4°. Wi

ę

kszo

ść

 najja

ś

niejszych 

obiektów na zdj

ę

ciu to galaktyki. Galaktyka eliptyczna w centrum to M87. Po prawej stronie mo

Ŝ

na 

zobaczy

ć

 dwie kolejne du

Ŝ

e galaktyki eliptyczne - M86 i M84. Na lewo od M87 znajduje si

ę

 

nast

ę

pna du

Ŝ

a galaktyka eliptyczna M89, a ponad M89 le

Ŝ

y du

Ŝ

a galaktyk spiralna M90. 

Strona 7 z 10

background image

 

Centrum gromady w Pannie. Rozmiar zdj

ę

cia 4°x4°. Obraz DSS.

 

Poni

Ŝ

ej- 9 galaktyk z lewego boku gromady w Pannie. NGC 4535 (górna- lewa) i M91 (górna- 

centralna) to dwa bardzo dobre przykłady galaktyk spiralnych w poprzeczk

ą

. M89 (górna- prawa) 

jest kolejn

ą

 spo

ś

ród innych du

Ŝ

ych galaktyk eliptycznych blisko centrum gromady w Pannie. M90 

(

ś

rodkowa- lewa) i M58 (

ś

rodkowa- centralna) to dwie podobne galaktyki spiralne. M59 (

ś

rodkowa- 

prawa) jest du

Ŝą

 galaktyk

ą

 eliptyczn

ą

 w prawym boku gromady w Pannie. M60 (dolna- lewa) to 

galaktyka eliptyczna poło

Ŝ

ona w prawej stronie gromady. W tym samym polu widzenia (przy innej 

odległo

ś

ci) znajdue si

ę

 galaktyka spiralna NGC 4647. NGC 4654 (dolna- centralna) jest kolejn

ą

 

galaktyk

ą

 spiraln

ą

. NGC 4762 (dolna- prawa) to jasna galaktyka soczewkowata widoczna 

brzegowo. 

NGC 4535

M91

M89

Strona 8 z 10

background image

M90

M58

M59

M60

NGC 4654

NGC 4762

M87 widziana Kosmicznym Teleskopem Hubble'a

W centrum gromady w Pannie znajduje si

ę

 du

Ŝ

a galaktyka eliptyczna M87. To zdj

ę

cie to widok 

galaktyki z Kosmicznego Teleskopu Hubble'a. Ukazuje ono niezwykły d

Ŝ

et wypływaj

ą

cy z centrum 

galaktyki. D

Ŝ

et ma wi

ę

cej ni

Ŝ

 5000 lat 

ś

wietlnych długo

ś

ci (lub w przybli

Ŝ

eniu 4 miliony razy dłu

Ŝ

szy 

ni

Ŝ

 

ś

rednica naszego Układu Słonecznego). D

Ŝ

et składa si

ę

 z elektronów i innych subatomowych 

cz

ą

steczek, które s

ą

 nap

ę

dzane i wyrzucane na zewn

ą

trz przez supermasywn

ą

 czarn

ą

 dziur

ę

 

znajduj

ą

c

ą

 si

ę

 w centrum galaktyki. Czarna dziura posiada mas

ę

 około 2 miliardów mas Sło

ń

ca. 

Materia opadaj

ą

c na ni

ą

 jest koncentrowana przez silne pole magnetyczne, które otacza czarn

ą

 

dziur

ę

 i wtedy cz

ęść

 materii jest wyrzucana na zewn

ą

trz tworz

ą

c w ten sposób d

Ŝ

et. Jasny, 

Ŝ

ółty 

blask galaktyki jest wynikiem poł

ą

czenia mocy 

ś

wietlnej bilionów, a mo

Ŝ

e i wi

ę

cej gwiazd 

nale

Ŝą

cych do tej galaktyki. Punkty 

ś

wiatła, jakie mo

Ŝ

na dostrzec na tym obrazie, to tylko niewielka 

liczba gromad kulistych, spo

ś

ród 15 tysi

ę

cy, które przynale

Ŝą

 do tej galaktyki. 

Strona 9 z 10

background image

 

M87 widziana Kosmicznym Teleskopem Hubble'a

 

Parametry the Gromada w Pannie

Współrz

ę

dne równikowe

RA=12h30m Dec=+12°

Współrz

ę

dne galaktyczne

l=284° b=+74°

Współrz

ę

dne supergalakyczne

L=103° B=-2°

Odległo

ść

 do centrum gromady

52 milionów lat 

ś

wietlnych

Liczba du

Ŝ

ych galaktyk w gromadzie

160

Alternatywne nazwy gromady

Gromada w Pannie I (Virgo)

 Powrót do strony Supergormada w Pannie

 

kamery cyfrowe

 

samsung

 

Strona 10 z 10