58

Zbiórka 1

Temat: W naszej gromadzie fajnie jest

1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki

a. Wg tradycji gromady: szyk, okrzyk, piosenka, powitanie znaku gromady, spraw-
dzian obecności itp. 
b. Drużynowa celowo upuszcza kronikę gromady z której wypadają kartki. Jeżeli księ-
ga gromady jest dobrze zszyta i nie ulega rozproszeniu należy powielić kilkanaście
stron z różnych okresów, włożyć do środka tak aby przy upadku wypadły. Zuchy po-
magają druhnie zbierać kartki. Wszyscy gromadzą się wokół kroniki. 

2. Gawęda

Drużynowy podejmuje z zuchami rozmowę na temat tego co znajduje się na tych
kartkach. Co jest na nich napisane, kto dokonał wpisu, które zuchy brały udział
w przedstawianych wydarzeniach, zwraca zuchom uwagę po co w gromadzie jest
kronika. Jakim ważnym jest dokumentem, który zaświadcza co zuchy robiły. Kto mo-
że dokonywać wpisów, gdzie należy ją przechowywać i dlaczego trzeba o nią dbać.
Można nawiązać do kronik w Średniowieczu lub kroniki Koszałka Opałka (patrz wo-
rek z tworzywem). 
Kronika to obraz życia – istnienia działania gromady i zuchów. Co robiły na zbiór-
kach, jak jest fajnie i dobrze w naszej gromadzie. A teraz co możemy powiedzieć
o sobie? 

3. Gry i ćwiczenia 

– „Jacy jesteśmy – My zuchy z gromady...”
A. Siadamy w kole: drużynowa wydaje polecenia 
• wstają te zuchy, których to dotyczy: 
– dziewczynki
– chłopcy
– chodzą do tej samej klasy
– mają te same imiona
– mają rodzeństwo (siostrę, brata, młodszego, starszego)
– są jednakowego wzrostu
– mają taki sam kolor włosów (warkocze)
– są najdłużej w gromadzie
– zdobyli sprawność… 
– uprawiają dziedzinę sportu… 
– lubią zwierzęta
– hodują kwiatki

59

– mają akwarium
– znają obcy język
• zamiana miejsc: 
– kto lubi pomagać innym

– kto jest koleżeński

– kto często skarży

– kto się obraża

– kto się często kłóci

– kto się czegoś boi

O kim mówimy

: drużynowa mówi zagadkę. 

Zuchy słuchają opowiadania i po charakterystycznych cechach odgadują, o kogo
chodzi. Po kilku próbach zuchy przejmują zabawę. 

Paczka

– siłowanie w parach. 

Jeden zuch siada skulony na podłodze mocno ściskając ręce i nogi (paczka). Drugi
zuch próbuje rozpakować paczkę odciągając ręce i nogi siedzącego. Raz odklejona
ręka lub noga nie może się z powrotem przykleić. Zamiana

Lustro 

– zabawa w parach. 

Jeden zuch jest lustrem, które wiecznie naśladuje czynności swojego partnera. 

4. Piosenka i pląs: 

„Wesoły pląs”, Słowa i muzyka autorzy nieznani
„Dwom tańczyć się zachciało, zachciało, zachciało…” (patrz worek z tworzywem)

5. Krąg rady

Tak fajnie się bawimy jak jesteśmy razem. Może chcielibyście poznać dalej historię
naszej gromady i dowiedzieć się o zuchach, skąd one się wzięły i czy na świecie w in-
nych krajach też tak bawią się zuchy. Jest taka fajna sprawność Słoneczko-Wilczek,
którą moglibyście zdobyć tym bardziej, że w przyszłym roku będziemy obchodzić
stulecie skautingu. A co to jest, poznacie bawiąc się w zuchy z innego okresu. Prze-
czytam wam program sprawności. Zuchy podejmują decyzję o jej zdobywaniu. 

6. Piosenka i pląs

– powtórzenie.

7. Majsterka

Robimy „tablo” naszej gromady
• Zuchy otrzymują kółeczka jednej wielkości lub kwadratowy kartonik, na którym,

rysują swój autoportret – charakterystycznie dla swojego wyglądu, cechy – owal
twarzy, włosy, uczesanie, kształt nosa, ubiór itp. Podpisują się. 

• Przyklejamy na większym kartonie. Robimy z pasków ramkę lub oprawiamy w an-

tyramkę i wieszamy w znaczącym miejscu zuchówce lub wklejamy do kroniki na
osobnej stronie. Zaznaczyć należy datę wykonania wspólnego zdjęcia. 

• Można także wykonać zadanie aparatem fotograficznym lub cyfrowym. 

60

8. Krąg rady

Posumowanie zbiórki i postaw zuchów w odniesieniu do prawa zucha, wpis do kro-
niki lub tradycyjny w gromadzie sposób wyróżniania postaw zuchów. Omówienie za-
dania międzyzbiórkowego: porozmawiać, przeprowadzić wywiad wśród dorosłych
na temat przynależności ich do harcerstwa i zabaw z dzieciństwa – wykonać notatkę,
zdobyć zdjęcie lub jakąś inną pamiątkę z tamtych lat. 

9. Obrzędowe zakończenie zbiórki

wg tradycji gromady.

Okrzyk: drużynowy – gromada

zuchy – (nazwa gromady) „polne kwiatki”
drużynowy – „polne kwiatki” (nazwa gromady)
zuchy – z Lublina (miejscowość)
drużynowy – zuchy z Lublina
zuchy – to gromada „polne kwiatki”. 

Zbiórka 2

Temat: Tropami historii naszej gromady

1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki 

(obrzęd sprawności).

2. Pląs

– Pociąg krasnoludków („Pląsy i zabawy ze śpiewem” s. 58).

3. Zwiad

– tropami historii. 

Zuchy szóstkami udają się na zwiad do dyrektora szkoły, hufca, kadry dawniej pracu-
jącej z zuchami. Mają za zadanie uzyskać jak najwięcej informacji o swojej groma-
dzie, szczepie, np.: 
• Jak zuchy bawiły się na zbiórkach? 
• Jak wyglądała obrzędowość gromady? 
• Czy istniał szyfr gromady? 
• Jak nazywała się gromada? 
• W jakim okresie „ktoś” prowadził gromadę? 
• Kiedy złożył Obietnicę Zuchową lub Przyrzeczenie Harcerskie? 

W trakcie zwiadu zuchy proszą również o przekazanie pamiątek harcerskich, zdjęć
(do kserowania). 
Uwaga: 
Przed wyjściem na zwiad należy ustalić, kto pomaga w bezpiecznym zorganizowaniu
zwiadu (pełnoletni opiekun dla każdej szóstki). Należy również uzgodnić wizytę
z osobą, do której udają się zuchy. 
Zwiad dostarcza informacji do dalszego toku zbiórki. W trakcie zwiadu zuchy będą mia-
ły okazję usłyszeć opowiadania na zadane pytania – jest to wyśmienita forma gawędy. 

61

4. Krąg rady: 

Podsumowanie zebranych materiałów, posegregowanie i ustalenie co z tego zrobi-
my: wystawę, kominek dla byłych zuchów, turniej gier, piosenek itp. 

5. Piosenka i pląs

Szóstka, która poznała podczas zwiadu nowy pląs lub piosenkę prezentuje ją groma-
dzie, wspólne pląsanie lub nauka piosenki, hasła jeżeli gromada nie zna: 
„Stańmy w koło i wesoło, hasło zaśpiewajmy swe
czuj, czuj, czuj, czuj, czuj, czuj, czuj” – śpiewnik „W kręgu zuchowej piosenki”, str. 20.

6. Obrzędowe zakończenie zbiórki 

Z wykorzystaniem nauczonego hasła oraz zadanie międzyzbiórkowe: zuchy otrzy-
mują zaszyfrowaną wiadomość o miejscu następnej zbiórki (las, zuchówka, inne ta-
jemnicze miejsce). 

Zbiórka 3

Temat: Zabawy dawnych zuchów

Może być oparta na dowolnym fragmencie książki „Antek Cwaniak” Aleksandra Ka-
mińskiego (przedruk „Zuchmistrz” nr 7) lub wg niżej podanej propozycji.

1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki

Próba wody:
– Można zrobić to w sposób, jaki przeprowadził Antek. Można też inaczej. Na środ-
ku miejsca spotkania stoi miska z wodą, którą zuchy widzą. Następnie zuchom zawią-
zujemy oczy i każdy z nich, po kolei poddawany jest próbie wody. Żeby uniknąć zmo-
czenia, zamieniamy miski, z pełnej na pustą, ale zuchy o tym nie wiedzą. Po próbie
zuchy siadają w kręgu. 
– Drużynowy wita zuchy pozdrowieniem „WAJCZU”? 

2. Gry i ćwiczenia

– Gry bieżne

Berek

Wyznaczony jest obszar zabawy. Jeden zuch goni pozostałe, które uciekają. Dotknię-
ty zuch staje się goniącym. Odmiana: jak dwoje zuchów weźmie się za ręce nie moż-
na ich dotknąć lub można wyznaczyć koło „Gniazdo” do którego mogą schronić się
ganiane zuchy, albo umawiamy się, że gdy goniony weźmie się za boki goniący nie
może go dotknąć.