MAKROEKONOMIA
dr Elżbieta Lorek
MAKROEKONOMIA
dr Elżbieta Lorek
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
2/22
METODY OBLICZANIA PRODUKTU I DOCHODU
NARODOWEGO
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
3/22
• WARTOŚĆ całkowitej produkcji finalnej
Σ
i
= P
i
x Q
i
(i=1,2,3,....n)
P – cena
Q – ilość
Suma wartości dóbr i usług wytworzonych w gospodarce
= Σ wartości dodanej
= Σ produkcji globalnej – zużycie pośrednie
+ podatki pośrednie – subwencje
[metoda produktowa]
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
4/22
• WIELKOŚĆ całkowitych wydatków
PKB (PNB) = C + I + G + NX
[metoda wydatkowa]
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
5/22
• WIELKOŚĆ całkowitych dochodów
Σ
wynagrodzeń, zysków, dochodów z kapitału
finansowego, dochodów z renty gruntowej,
dochodów z czynszów dzierżawnych
+
podatki pośrednie
+
amortyzacja
[metoda dochodowa]
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
6/22
Wady PNB
• nie uwzględnia produkcji nierejestrowanej,
• nie uwzględnia pracy nierejestrowanej,
• nie uwzględnia szarej strefy,
• nie uwzględnia czasu wolnego,
• nie uwzględnia renty konsumenta,
• nie uwzględnia
ANTYDÓBR
Makroekonomia
7/22
Tworzenie i wykorzystanie PKB w 2007 r. (ceny bieżące)
Produkcja globalna
2 394 995 mln zł
Zużycie pośrednie
1 367 364 mln zł
Wartość dodana brutto
1 027 631 mln zł
Podatki od produktów minus dotacje do produktów
147 635 mln zł
Produkt krajowy brutto
1 175 266 mln zł
Spożycie
922 803 mln zł
Akumulacja
285 743 mln zł
Saldo wymiany produktów
z zagranicą
- 33 280 mln zł
+
+
Popyt krajowy (1 208 546 mln zł)
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
8/22
WIELKOŚĆI NOMINALNE I REALNE
• realny PNB
– wyrażony w cenach
STAŁYCH
• nominalny PNB
– wyrażony w cenach
BIEŻĄCYCH
DEFLATOR
PNB
=
n
PNB
/
r
PNB x 100%
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
9/22
W tabeli zawarte są dane dotyczące produkcji dwóch grup dóbr A i B
w danym kraju, proszę obliczyć: a. nominalny i realny PNB w 2006 r.
b. deflator PNB w 2006 r.
Ilość dóbr
wytworzonych
w latach
Cena jednostkowa
dóbr
Wartość produkcji
w cenach bieżących
Wartość produkcji
w cenach stałych
2004
2006
2004
2006
2004
2006
2004
2006
A
500
850
30
40
B
500
700
1000
1200
GRUPA
DÓBR
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
10/22
W tabeli zawarte są dane dotyczące produkcji dwóch grup dóbr A i B
w danym kraju, proszę obliczyć: a. nominalny i realny PNB w 2006 r.
b. deflator PNB w 2006 r.
Ilość dóbr
wytworzonych
w latach
Cena jednostkowa
dóbr
Wartość produkcji
w cenach bieżących
Wartość produkcji
w cenach stałych
2004
2006
2004
2006
2004
2006
2004
2006
A
500
850
30
40
15000
34000
15000
25500
B
500
700
1000
1200
500000 840000 500000
70000
515000 874000 515000
725500
GRUPA
DÓBR
Nominalny PNB
2006
= 874000
Realny PNB
2006
= 725500
Deflator PNB
2006
=
874000
725500
= 1,204
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
11/22
MODEL PROCESU GOSPODAROWANIA
Proces gospodarowania to przepływ towarów i pieniędzy
pomiędzy poszczególnymi podmiotami (grupami podmiotów)
Model okrężny przepływu dochodów i wydatków pokazuje
rolę podmiotów w procesie gospodarowania
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
12/22
GOSPODARSTWA DOMOWE
PRZEDSIĘBIORSTWA
Model okrężny przepływu dochodów i wydatków
WYDATKI NA DOBRA I USŁUGI
DOCHODY Z CZYNNIKÓW PRODUKCJI
Y
C
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
13/22
GOSPODARSTWA DOMOWE
PRZEDSIĘBIORSTWA
Model okrężny przepływu dochodów i wydatków
PAŃSTWO
WYDATKI NA DOBRA I USŁUGI
DOCHODY Z CZYNNIKÓW PRODUKCJI
PODATKI BEZPOŚREDNIE
Td
TRANSFERY
B
Y
WYDATKI PAŃSTWA
PODATKI POŚREDNIE
G
Te
C
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
14/22
GOSPODARSTWA DOMOWE
PRZEDSIĘBIORSTWA
Model okrężny przepływu dochodów i wydatków
PAŃSTWO
WYDATKI NA DOBRA I USŁUGI
DOCHODY Z CZYNNIKÓW PRODUKCJI
PODATKI BEZPOŚREDNIE
Td
TRANSFERY
B
Y
WYDATKI PAŃSTWA
PODATKI POŚREDNIE
G
Te
C
RYNEK FINANSOWY
S
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
15/22
GOSPODARSTWA DOMOWE
PRZEDSIĘBIORSTWA
Model okrężny przepływu dochodów i wydatków
PAŃSTWO
WYDATKI NA DOBRA I USŁUGI
DOCHODY Z CZYNNIKÓW PRODUKCJI
PODATKI BEZPOŚREDNIE
Td
TRANSFERY
B
Y
WYDATKI PAŃSTWA
PODATKI POŚREDNIE
G
Te
C
RYNEK FINANSOWY
EKSPORT
IMPORT
S
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
16/22
W modelu okrężnym przepływu dochodów i wydatków
suma przypływów =sumie odpływów
Przypływy do obiegu okrężnego:
•Inwestycje (I)
•Wydatki rządowe (G)
•Eksport (X)
•Transfery (B)
Odpływy z obiegu okrężnego:
•Import (Z)
•Podatki (T)
•Oszczędności (S)
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
17/22
Rachunki narodowe
zestawiane są w układzie sektorów
instytucjonalnych, w których podmioty gospodarki
narodowej grupowane są według pełnionych funkcji
i celów jakim służą w gospodarce
dr Elżbieta Lorek
SEKTORY INSTYTUCJONALNE
18/22
INSTYTUCJE FINANSOWE
I UBEZPIECZENIOWE
INSTYTUCJE NIEKOMERCYJNE
INSTYTUCJE RZĄDOWE
I SAMORZĄDOWE
GOSPODARSTWA DOMOWE
PRZEDSIĘBIORSTWA
POD
A
TK
I,
KREDYTY
DAROWIZNY
ODSETKI
DEPOZYTY
DOTACJE
I DAROWIZNY
TRANSFERY W NATURZE
ODSETKI
KREDY
TY
ODSETKI
POD
A
TK
I
DOTACJ
E
DAROWIZNY
PODATKI, O
PŁ
AT
Y
SKŁADKI NA UBEZPIECZENIA
SPOŁECZNE
ZAKUPY
PRODUKTÓW
WYNAGRODZENIA,
DYWIDENDY
ZAGRANICA
WPŁATY
ŚWIADCZENIA
SPOŁECZNE
OBROTY
BIEŻĄCE
(SALDO
OBROTY
KAPITAŁOWE
I FINANSOWE
(SALDO)
dr Elżbieta Lorek
14/17
Globalny popyt
[AD]
= Globalna podaż
[Y]
19/22
WYDATKI konsumentów = DOCHODOM z czynników produkcji
= WARTOŚCI wytworzonych dóbr i usług
Σ
zapotrzebowania na dobra i usługi w gospodarce
=
Σ
oferowanych dóbr i usług
Jeżeli
Y = S + C
(dochód)
a PKB = Y = C + I
(produkcja)
to
Y = C + S = C + I
stąd
S = I
faktyczne oszczędności zawsze równe faktycznym inwestycjom
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia -zadania
Kraj
PKB 2008
(mld USD)
Ludność
(mln)
PKB
per capita
Stany Zjednoczone
14.330
303,8
Japonia
4.844
127,4
Chiny
4.2223
1 330,0
Niemcy
3.818
82,4
Wielka Brytania
2.787
60,9
Rosja
1.757
140,7
Brazylia
1.665
191,1
Indie
1.237
1148,0
Belgia
531
10,4
Polska
567
38,1
20/22
dr Elżbieta Lorek
PKB per capita w wybranych krajach w 2008 r. (USD)
21/22
1078
3174
8713
12488
14882
38022
45764
46335
47169
51058
Indie
Chiny
Brazylia
Rosja
Polska
Japonia
Wielka Brytania
Niemcy
Stany Zjednoczone
Belgia
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
22/22
Dane dotyczą kraju Y
(w umownych jednostkach pieniężnych)
Eksport
210
Dywidendy
50
Amortyzacja
220
Płace
1300
Zakupy rządowe
440
Renty
30
Podatki pośrednie
190
Inwestycje
350
Transfery
265
Procenty
110
Dochody właścicieli 200
Konsumpcja
1350
Import
220
Wpłaty na
160
Zyski nierozdzielone
30
Podatki od dochodów
260
Proszę obliczyć:
1. Eksport netto,
2. PNB metodą wydatkową
i dochodową
3. PNN
4. DN
5. DO
6. DDO