MAKROEKONOMIA
dr Elżbieta Lorek
MAKROEKONOMIA
dr Elżbieta Lorek
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
2/23
METODY OBLICZANIA PRODUKTU I
DOCHODU NARODOWEGO
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
3/23
• WARTOŚĆ całkowitej
produkcji finalnej
Σ
i
= P
i
x Q
i
(i=1,2,3,....n)
P – cena
Q – ilość
Suma wartości dóbr i usług wytworzonych w
gospodarce
= Σ wartości dodanej
= Σ produkcji globalnej – zużycie pośrednie
+ podatki pośrednie – subwencje
[metoda produktowa]
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
4/23
• WIELKOŚĆ całkowitych
wydatków
PKB (PNB) = C + I + G + NX
[metoda wydatkowa]
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
5/23
• WIELKOŚĆ całkowitych
dochodów
Σ
wynagrodzeń, zysków, dochodów
z kapitału
finansowego, dochodów z renty
gruntowej,
dochodów z czynszów
dzierżawnych
+
podatki pośrednie
+
amortyzacja
[metoda dochodowa]
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
6/23
Wady PNB
• nie uwzględnia produkcji
nierejestrowanej,
• nie uwzględnia pracy nierejestrowanej,
• nie uwzględnia szarej strefy,
• nie uwzględnia czasu wolnego,
• nie uwzględnia renty konsumenta,
• nie uwzględnia
ANTYDÓBR
Makroekonomia
7/23
Tworzenie i wykorzystanie PKB w 2007 r. (ceny bieżące)
Produkcja globalna
2 394 995 mln zł
Zużycie pośrednie
1 367 364 mln zł
Wartość dodana brutto
1 027 631 mln zł
Podatki od produktów minus dotacje do produktów
147 635 mln zł
Produkt krajowy brutto
1 175 266 mln zł
Spożycie
922 803 mln zł
Akumulacja
285 743 mln zł
Saldo wymiany produktów
z zagranicą
- 33 280 mln zł
+
+
Popyt krajowy (1 208 546 mln zł)
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
8/23
WIELKOŚĆI NOMINALNE I REALNE
• realny PNB
– wyrażony w cenach
STAŁYCH
• nominalny PNB
– wyrażony w cenach
BIEŻĄCYCH
DEFLATOR
PNB
=
n
PNB
/
r
PNB x 100%
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
9/23
W tabeli zawarte są dane dotyczące produkcji dwóch
grup dóbr A i B
w danym kraju, proszę obliczyć: a. nominalny i
realny PNB w 2006 r.
b. deflator PNB w 2006 r.
GRUPA
DÓBR
Ilość dóbr
wytworzony
ch
w latach
Cena
jednostkowa
dóbr
Wartość
produkcji
w cenach
bieżących
Wartość
produkcji
w cenach
stałych
200
4
200
6
2004 2006 2004 2006 2004 2006
A
500
850
30
40
B
500
700 1000 1200
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
10/23
W tabeli zawarte są dane dotyczące produkcji dwóch
grup dóbr A i B
w danym kraju, proszę obliczyć: a. nominalny i
realny PNB w 2006 r.
b. deflator PNB w 2006 r.
GRUPA
DÓBR
Ilość dóbr
wytworzony
ch
w latach
Cena
jednostkowa
dóbr
Wartość
produkcji
w cenach
bieżących
Wartość
produkcji
w cenach
stałych
200
4
200
6
2004 2006 2004 2006 2004 2006
A
500
850
30
40
1500
0
3400
0
1500
0
2550
0
B
500
700 1000 1200 5000
00
8400
00
5000
00
7000
0
5150
00
8740
00
5150
00
7255
00
Nominalny PNB
2006
= 874000
Realny PNB
2006
= 725500
Deflator PNB
2006
=
874000
725500
=1,204
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
11/23
MODEL PROCESU GOSPODAROWANIA
Proces gospodarowania to przepływ
towarów i pieniędzy pomiędzy poszczególnymi
podmiotami (grupami podmiotów)
Model okrężny przepływu dochodów i
wydatków pokazuje rolę podmiotów w
procesie gospodarowania
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
12/23
GOSPODARSTWA
DOMOWE
PRZEDSIĘBIORST
WA
Model okrężny przepływu dochodów i wydatków
WYDATKI NA DOBRA I USŁUGI
DOCHODY Z CZYNNIKÓW PRODUKCJI
Y
C
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
13/23
GOSPODARSTWA
DOMOWE
PRZEDSIĘBIORST
WA
Model okrężny przepływu dochodów i wydatków
PAŃSTWO
WYDATKI NA DOBRA I USŁUGI
DOCHODY Z CZYNNIKÓW PRODUKCJI
PODATKI BEZPOŚREDNIE
Td
TRANSFERY
B
Y
WYDATKI PAŃSTWA
PODATKI POŚREDNIE
G
Te
C
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
14/23
GOSPODARSTWA
DOMOWE
PRZEDSIĘBIORST
WA
Model okrężny przepływu dochodów i wydatków
PAŃSTWO
WYDATKI NA DOBRA I USŁUGI
DOCHODY Z CZYNNIKÓW PRODUKCJI
PODATKI BEZPOŚREDNIE
Td
TRANSFERY
B
Y
WYDATKI PAŃSTWA
PODATKI POŚREDNIE
G
Te
C
RYNEK FINANSOWY
S
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
15/23
GOSPODARSTWA
DOMOWE
PRZEDSIĘBIORST
WA
Model okrężny przepływu dochodów i wydatków
PAŃSTWO
WYDATKI NA DOBRA I USŁUGI
DOCHODY Z CZYNNIKÓW PRODUKCJI
PODATKI BEZPOŚREDNIE
Td
TRANSFERY
B
Y
WYDATKI PAŃSTWA
PODATKI POŚREDNIE
G
Te
C
RYNEK FINANSOWY
EKSPORT
IMPORT
S
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
16/23
W modelu okrężnym przepływu dochodów i wydatków
suma przypływów =sumie odpływów
Przypływy do obiegu
okrężnego:
•Inwestycje (I)
•Wydatki rządowe (G)
•Eksport (X)
•Transfery (B)
Odpływy z obiegu
okrężnego:
•Import (Z)
•Podatki (T)
•Oszczędności (S)
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
17/23
Rachunki narodowe
zestawiane są w układzie sektorów
instytucjonalnych, w których
podmioty gospodarki
narodowej grupowane są według
pełnionych funkcji
i celów jakim służą w gospodarce
dr Elżbieta Lorek
SEKTORY INSTYTUCJONALNE
18/23
INSTYTUCJE
FINANSOWE
I UBEZPIECZENIOWE
INSTYTUCJE NIEKOMERCYJNE
INSTYTUCJE RZĄDOWE
I SAMORZĄDOWE
GOSPODARSTWA
DOMOWE
PRZEDSIĘBIORST
WA
P
O
D
A
T
K
I,
K
R
E
D
Y
T
Y
DAROWIZNY
ODSETKI
DEPOZYTY
DOTACJE
I DAROWIZNY
TRANSFERY W NATURZE
ODSETKI
K
R
E
D
Y
T
Y
O
D
S
E
T
K
I
P
O
D
A
T
K
I
D
O
T
A
C
JE
DAROWIZNY
P
O
D
A
T
K
I,
O
P
Ł
A
T
Y
SKŁADKI NA UBEZPIECZENIA
SPOŁECZNE
ZAKUPY
PRODUKTÓW
WYNAGRODZENIA,
DYWIDENDY
Z
A
G
R
A
N
IC
A
WPŁATY
ŚWIADCZENIA
SPOŁECZNE
OBROTY
BIEŻĄCE
(SALDO
OBROTY
KAPITAŁOWE
I FINANSOWE
(SALDO)
dr Elżbieta Lorek
14/17
Globalny popyt
[AD]
=
Globalna podaż
[Y]
19/23
WYDATKI konsumentów = DOCHODOM z czynników produkcji
= WARTOŚCI wytworzonych dóbr i usług
Σ
zapotrzebowania na dobra i usługi w gospodarce
=
Σ
oferowanych dóbr i usług
Jeżeli
Y = S + C
(dochód)
a PKB = Y = C + I
(produkcja)
to
Y = C + S = C + I
stąd
S = I
faktyczne oszczędności zawsze równe faktycznym inwestycjom
Kraj
PKB 2008 (mld
USD)
Ludność (mln) PKB per capita
Czech Republic
248,0
10323
Denmark
196,3
5457
Finland
183,6
5289
France
2078
61707
Germany
2829,1
82247
Iceland
11,1
311
Ireland
196,2
4339
Japan
4295,9
127771
Norway
251,7
4709
Poland
609,4
38116
Portugal
242,0
10608
Slovak Republic
108,4
5398
United Kingdom
2168,1
60975
United States
13741,6
301621
EU27 total
14852,4
495090
China
7055,1
1328630
Estonia
27,3
1342
India
3092,1
1169016
Russian Federati
on
2088,2
142499
Kraj
PKB 2008 (mld USD,
PPS)
Ludność (mln)
PKB per capita
Czech Republic
248,0
10323
24 024,0
Denmark
196,3
5457
35 972,1
Finland
183,6
5289
34 713,6
France
2078
61707
33 675,3
Germany
2829,1
82247
34 397,6
Iceland
11,1
311
35 691,3
Ireland
196,2
4339
45 217,8
Japan
4295,9
127771
33 621,9
Norway
251,7
4709
53 450,8
Poland
609,4
38116
15 988,0
Portugal
242,0
10608
22 813,0
Slovak Republi
c
108,4
5398
20 081,5
United Kingdo
m
2168,1
60975
35 557,2
United States
13741,6
301621
45 559,2
EU27 total
14852,4
495090
29 999,4
China
7055,1
1328630
5 310,1
Estonia
27,3
1342
20 356,0
India
3092,1
1169016
2 645,0
Russian Federa
tion
2088,2
142499
14 654,1
22/23
0
5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 45000 50000 55000
India
China
Russian Federation
Poland
Slovak Republic
Estonia
Portugal
Czech Republic
EU27 total
Japan
France
Germany
Finland
United Kingdom
Iceland
Denmark
Ireland
United States
Norway
dr Elżbieta Lorek
Makroekonomia
23/23
Dane dotyczą kraju Y
(w umownych jednostkach
pieniężnych)
Eksport
210
Dywidendy
50
Amortyzacja
220
Płace
1300
Zakupy rządowe
440
Renty
30
Podatki pośrednie
190
Inwestycje
350
Transfery
265
Procenty
110
Dochody właścicieli
200
Konsumpcja
1350
Import
220
Wpłaty na
160
Zyski nierozdzielone
30
Podatki od dochodów
260
Proszę obliczyć:
1. Eksport netto,
2. PNB metodą
wydatkową
i dochodową
3. PNN
4. DN
5. DO
6. DDO