PRZETWARZANIE WYNIKÓW ZAPYTAŃ

1. Instrukcja DISTINCT
2. Funkcje agregujące
3. Instrukcja GROUP BY
4. Filtrowanie instrukcją HAVING

Instrukcja SELECT, prócz możliwości jakie zostały pokazane w rozdziale jej poświęconej, pozwala
także na przeprowadzanie różnego rodzaju wyliczeń i grupowań danych, co daje możliwość na
uzyskanie bardziej globalnego widoku na dane.
Tabela Osoby "popsuta" celowo.

Id Imię

Zarobki

Dochody

Kod

Praca

1 Rafał

100

200

50-500

Gniezno

2 Marek

200

250

Gniezno

3 Kamil

50

500

Gniezno

4 Zdzisław 300

120

40-400

Kraków

5 Rafał

100

200

60-600

Kraków

6 Kamil

150

300

80-800

Poznań

7 Rafał

130

60

Poznań

8 Zdzisław 300

200

Kraków

INSTRUKCJA DISTINCT

Instrukcja DISTINCT eliminuje powtarzające się rekordy. Składnia zapytania z tą instrukcją wygląda
następująco:
SELECT [DISTINCT] lista_kolumn
FROM nazwa_tabeli [lista_tabel]
[WHERE wyrażenie]
[ORDER BY wyrażenie];
Zwykłe zapytanie do naszej tabeli dałoby wynik, który nie za bardzo nas zadawala:
SELECT Imię FROM Osoby;

Copyright© mgr inż. Rafał Mikołajczak – Kopiowanie i rozpowszechnianie zabronione

Imię
Rafał
Marek
Kamil
Zdzisław
Rafał
Kamil
Rafał
Zdzisław

,ale z użyciem instrukcji DISTINCT będzie o wiele lepiej:
SELECT DISTINCT Imię FROM Osoby;

Imię
Rafał
Marek
Kamil
Zdzisław

,proste i oczywiste. Teraz zmieńmy trochę pytanie:
SELECT DISTINCT Imię, Zarobki FROM Osoby;

Imię

Zarobki

Rafał

100

Marek

200

Kamil

50

Zdzisław

300

Kamil

150

Rafał

130

,coś się Rafałów i Kamili namnożyło - Prawda? No tak, bo jeżeli po instrukcji DISTINCT podamy
kilka kolumn, to zostanie zwrócony wynik, gdzie nie będzie się powtarzała kombinacja wierszy.
Oznacza to, że dane w każdej z kolumn mogą powtórzyć. Oczywiście TEORETYCZNIE (my jako
najlepsi na świecie projektanci baz danych) nigdy nie spotkamy się z taką sytuacją, ponieważ będziemy
tworzyli bazy danych zgodnie z teorią (klucze, unikaty, normalizacja itd.) i nie będziemy mieli w
żadnej tabeli powtarzających się danych. Mimo wszystko jednak, gdyby ktoś się zapomniał i popełnił

Copyright© mgr inż. Rafał Mikołajczak – Kopiowanie i rozpowszechnianie zabronione

"drobne przeoczenie" w fazie projektowania bazy danych, radzę dobrze się przyjrzeć, co zwraca nam
zapytanie z eliminacją powtarzających się rekordów.
No tak - teraz czas na coś, co jest nie wiadomo czym - NULL. A właśnie, że nie - właśnie, że wiadomo!
Instrukcja DISTINCT traktuje NULL jako wartość (teoretycznie) określoną. Oznacza to, że podczas
eliminacji powtarzających się danych z kolumny, w której znajdują się wartości NULL, instrukcja
DISTINCT potraktuje ją jako konkretną wartość i wybierze tylko raz.
Przykład:
SELECT DISTINCT Kod FROM Osoby;

Kod
50-500

40-400
60-600
80-800

Wszystko zgodnie z zasadą działania operatora DISTINCT.

FUNKCJE AGREGUJĄCE

Język SQL dysponuje dużą ilością funkcji agregujących. Funkcje takie mogą działać na całej tabeli,
wybranych wierszach, za pomocą WHERE lub na grupie wierszy wybranej klauzulą GROUP BY.
Użycie funkcji agregującej wymaga wywołania zapytania w następującej formie:
SELECT funkcja (lista_kolumn)
FROM nazwa_tabeli [lista_tabel]
[WHERE wyrażenie];

Funkcja COUNT( )

Count znaczy po polsku Licz. No to spróbujmy:
SELECT COUNT(*) FROM Osoby;

COUNT (*)
8

Funkcja COUNT(*) zlicza więc rekordy w tabeli. O ile w klauzuli

SELECT * FROM..., użycie znaku "*" zdecydowanie spowalnia pracę, użycie tego znaku w klauzuli
COUNT znacznie przyspiesza otrzymanie odpowiedzi, ponieważ optymalizator bazy danych sam
wybiera kolumnę, po której zlicza rekordy.
Możemy oczywiście zadać także warunek:

Copyright© mgr inż. Rafał Mikołajczak – Kopiowanie i rozpowszechnianie zabronione

SELECT COUNT(*) FROM Osoby WHERE Praca = 'Krakow';

COUNT (*)
3

Możemy także wymusić zliczanie po konkretnej kolumnie (może tylko trwać trochę dłużej). Trzeba
jednak pamiętać, że jeżeli zadamy zliczanie po kolumnie, w której znajdują się wartości NULL - te nie
będą brane pod uwagę:
SELECT COUNT (Kod) FROM Osoby;

COUNT (Kod)
4

Do operatora COUNT możemy także użyć klauzuli DISTINCT:
SELECT COUNT (DISTINCT Imię) FROM Osoby;

COUNT (DISTINCT
Imię)
4

Funkcja SUM( ) i AVG( )

Funkcja SUM() i AVG() działają tylko na typach liczbowych i zwracają pojedynczy wynik - SUM( ) -
sumuje wartości, AVG( ) – zlicza wartość średnią.
SELECT SUM (Dochody) FROM Osoby;

SUM
(Dochody)
1830

SELECT AVG (Dochody) FROM Osoby;

AVG
(Dochody)
228,75

Obie funkcje mogą używać operatora DISTINCT wg schematu:
SELECT [SUM / AVG] (DISTINCT nazwa_kolumny) FROM nazwa_tabeli;

Copyright© mgr inż. Rafał Mikołajczak – Kopiowanie i rozpowszechnianie zabronione

Funkcja MIN( ) i MAX(

)

Funkcje odpowiednio zawracają najmniejszą i największą wartość w zadanym zbiorze - zarówno na
typach liczbowych, łańcuchach znaków (zgodnie z opisywanymi wcześniej prawami), jak i na datach.
Przykład
SELECT MIN(Zarobki) FROM Osoby;

MIN
(Zarobki)
50

Obie funkcje mogą współdziałać z operatorem DISTINCT.

INSTRUKCA GROUP BY

Instrukcja GROUP BY umożliwia grupowanie wyników względem zawartości wybranej kolumny.
Jeżeli dodamy do tej instrukcji funkcję agregującą dla innej kolumny, to otrzymamy wynik funkcji
agregującej, która zadziała tylko na pewnej części (grupie) rekordów. Składnia instrukcji GROUP BY
przedstawia się następująco:
SELECT nazwa_kolumny [lista_kolumn]
[Funkcja agregująca]
FROM nazwa_tabeli [lista_tabel]
[WHERE warunek]
[GROUP BY opcja_grupowania]
[ORDER BY warunek_kolejności];
Przykład
SELECT Imię SUM(Dochody) FROM Osoby GROUP BY Imię;

Imię

SUM (Dochody)

Rafał

460

Marek

250

Kamil

800

Zdzisław

320

Jeżeli nie użyjemy funkcji agregującej, to pytanie:
SELECT Imię FROM Osoby GROUP BY Imię;
będzie równoważne z pytaniem:
SELECT Imię FROM Osoby DISTINCT (Imię);

Copyright© mgr inż. Rafał Mikołajczak – Kopiowanie i rozpowszechnianie zabronione

Instrukcja GROUP BY jest także podobna do DISTINCT w sensie selekcji kolumn z wartościami
NULL. Oznacza to, że wszystkie pozycje z tą wartością są zaliczane do tej samej kategorii.
W przypadku, gdy w klauzuli GROUP BY wybranych zostanie kilka kolumn, tworzone są grupy i
podgrupy (analogia do sortowania wewnątrz kategorii - wielu kolumn - w instrukcji ORDER BY).
Przykład:
SELECT Imię, Praca COUNT(*) FROM Osoby GROUP BY Imię, Praca ORDER BY Imię;

Imię

Praca

COUNT(*)

Kamil

Gniezno

1

Kamil

Poznań

1

Marek

Gniezno

1

Rafał

Gniezno

1

Rafał

Poznań

1

Rafał

Kraków

1

Zdzisław

Kraków

2

Zdzisław posiada dwa miejsca zatrudnienia i oba znajdują się w Krakowie. Tak jak to było w
przypadku DISTINCT – nie występują dwie takie same kombinacje kolumn.
UWAGA - Klauzula GROUP BY nie może zawierać nazwy kolumny nieuwzględnionej na liście
SELECT.
Do klauzuli GROUP BY możemy również dołączać klauzule WHERE np.:
SELECT Imię, COUNT(*) FROM Osoby WHERE Praca='Gniezno' OR Praca='Poznań' GROUP BY
Imię;

Imię

Praca

Rafał

2

Marek

1

Kamil

2

FILTROWANIE INSTRUKCJĄ HAVING

Instrukcja HAVING pozwala na filtrowanie wyników zapytań już po procesie grupowania (inaczej niż
WHERE, która filtruje wyniki przed grupowaniem).
Spróbujmy wybrać osoby, których łączny dochód we wszystkich miejscach pracy przekracza 300. Nie
da się stworzyć jednego pytania wykorzystującego tylko instrukcje WHERE, które przeprowadziłoby

Copyright© mgr inż. Rafał Mikołajczak – Kopiowanie i rozpowszechnianie zabronione

poprawnie taki proces. Musimy najpierw pogrupować osoby, a następnie przefiltrować ich dochody
instrukcją HAVING:
SELECT Imię, SUM(Dochody) FROM Osoby GROUP By Imię HAVING SUM (Dochody)>300;

Imię

SUM (Dochody)

Rafał

460

Kamil

800

Zdzisław

320

Bez HAVING na liście znalazłby się jeszcze Marek z zarobkiem 250.
Można oczywiście bardziej rozbudować filtr:
SELECT Imię, SUM(Dochody), Praca
FROM Osoby
GROUP By Imię
HAVING SUM(Dochody)<350 And Praca IN( 'Gniezno', 'Poznań')
ORDER BY Imię;
Cała tabela przedstawia się tak:

Id Imię

Zarobki Dochody Kod

Praca

1 Rafał

100

200

50-500 Gniezno

2 Marek

200

250

Gniezno

3 Kamil

50

500

Gniezno

4

Zdzisła
w

300

120

40-400 Kraków

5 Rafał

100

200

60-600 Kraków

6 Kamil

150

300

80-800 Poznań

7 Rafał

130

60

Poznań

8

Zdzisła
w

300

200

Kraków

,a wynik pytania tak:

Imię

SUM (Dochody)

Praca

Marek

250

Gniezno

Możemy także łączyć WHERE i HAVING.
Przykład
SELECT Imię, SUM(Dochody), Praca
FROM Osoby WHERE Praca IN ( 'Gniezno', 'Poznań')
GROUP By Imię

Copyright© mgr inż. Rafał Mikołajczak – Kopiowanie i rozpowszechnianie zabronione

HAVING SUM(Dochody)<350
ORDER BY Imię

Imię

SUM (Dochody)

Praca

Marek

250

Gniezno

Rafał

260

Gniezno

Powstaje pytanie - skąd ta różnica?

W pytaniu, które wykorzystuje WHERE najpierw wybierane są osoby z Gniezna i Poznania. Zdzisław
„odpada” od razu. Kamil ma dochody w Gnieźnie i Poznaniu 800, więc też „odpada”. Na listę zawsze
wejdzie Marek, bo pracuje tylko w Gnieźnie i ma dochody = 250. Pozostaje więc tylko problem z
Rafałem.

Imię

Dochody

Praca

Rafał

200

Gniezno

Rafał

200

Kraków

Rafał

60

Poznań

Jeżeli zadamy warunek WHERE Praca IN ('Gniezno', 'Poznań') przed grupowaniem, to Rafał wejdzie
na listę, bo w tych miastach ma dochody na poziomie 260. Jeżeli potraktujemy go jako grupę, to już
jego dochody będą na poziomie 460, a więc nie zostanie spełniony lewy warunek instrukcji AND,
przez co automatycznie nie załapie się na listę.

Copyright© mgr inż. Rafał Mikołajczak – Kopiowanie i rozpowszechnianie zabronione