background image

INSTRUMENTY POLITYKI
PIENIĘŻNEJ

Prof. dr hab. Wiesława Przybylska-Kapuścińska

1

background image

I

STOTA I DOBÓR INSTRUMENTÓW POLITYKI

PIENIĘŻNEJ

Instrumenty polityki pieniężnej są to 

narzędzia, dzięki którym bank centralny może 

osiągnąć postawione sobie cele pieniężne. 

Dobór wykorzystywanych przez władzę monetarną 

instrumentów uzależniony jest od:

¢

celów strategicznych polityki pieniężnej,

¢

sytuacji gospodarczej kraju, która 

determinuje kształt doraźnej polityki 

pieniężnej (polityki ekspansywnej bądź 

restrykcyjnej),  

¢

stadium rozwoju rynku pieniężnego

2

background image

K

RYTERIA PODZIAŁU INSTRUMENTÓW

¢

(1) charakter, termin i sposób oddziaływania 

polityki pieniężnej na gospodarkę (obszar 

polityki pieniężnej – strukturalny, bądź 

operacyjny – w którym dane instrumenty są 

stosowane),

¢

(2) możliwość wyłączania lub wypaczania 

funkcjonowania mechanizmu rynkowego 

(pozycja banku centralnego względem banków 

komercyjnych),

¢

(3) typ instrumentu (kategoria, na którą 

wpływa dany instrument),

¢

(4) obszar oddziaływania (zakres stosowania) 

instrumentu.

3

background image

K

RYTERIA PODZIAŁU INSTRUMENTÓW

Instrumenty ilościowe

Instrumenty polityki pieniężnej

instrumenty polityki 

ustrojowej (systemowej

instrumenty polityki 

procesowej (operacyjnej)

instrumenty 

administracyjne 

(dyryżystyczne)

instrumenty rynkowe

Instrumenty jakościowe

Instrumenty kontroli 

ogólnej (stosowane 

powszechnie)

Instrumenty kontroli 

selektywnej

(1)

(2)

(3)

(4)

4

background image

K

LASYFIKACJA INSTRUMENTÓW

(

CD

.)

Stosowalność instrumentów we współczesnej 

polityce pieniężnej otwartych gospodarek 

rynkowych. Według tego kryterium można 

dokonać podziału instrumentów na:

¢

instrumenty standardowe,

¢

instrumenty niestandardowe.

5

background image

K

LASYFIKACJA INSTRUMENTÓW

(

CD

.)

Do standardowych instrumentów służących 

kształtowaniu sytuacji na tym rynku 

należy zaliczyć przede wszystkim:

o

rezerwę obowiązkową,

o

operacje depozytowo-kredytowe,

o

operacje otwartego rynku.

6

background image

K

LASYFIKACJA INSTRUMENTÓW

(

CD

.)

Niestandardowe instrumenty polityki pieniężnej

są narzędziami stosowanymi bardzo rzadko (wręcz 

wyjątkowo) we współczesnej polityce pieniężnej. Są to 

głównie instrumenty administracyjne, których 

używanie zakłócałoby funkcjonowanie gospodarki 

rynkowej. Obecnie ich wykorzystanie uzasadnione 

jest wyjątkową sytuacją, np. kryzysem walutowym

¢

pułapy (plafony) kredytowe, kontrola emisji, pułapy 

emisji;

¢

kontrola dewizowa; 

¢

obowiązek zakupu papierów wartościowych;

¢

przepisy regulujące stopy procentowe stosowane przez 

banki komercyjne;

¢

regulacje jakościowych warunków udzielania kredytów;

¢

przyjmowanie przez bank centralny depozytów od 

podmiotów niebankowych.

7

background image

K

LASYFIKACJA INSTRUMENTÓW

(

CD

.)

Instrumenty perswazyjno-informacyjne:

¢

deklaracje przyjęte przez banki i inne podmiot

¢

umowy dżentelmeńskie,

¢

apele banku centralnego – polityka informacyjna 

banku centralnego,

8

background image

N

ARZĘDZIA MONETARNE

NBP

¢

rezerwa obowiązkowa,

¢

kredyt refinansowy (do określonej kwoty w 

rachunku kredytu, lombardowy, inny),

¢

przyjmowanie depozytów (otwieranie lokat 

terminowych banków),

¢

dyskonto i redyskonto weksli,

¢

operacje otwartego rynku.

¢

w razie zagrożenia realizacji polityki pieniężnej:

ograniczenie środków pieniężnych oddawanych 

przez banki do dyspozycji kredytobiorców i 

pożyczkobiorców,

obowiązek utrzymywania nieoprocentowanego 

depozytu w NBP od zagranicznych środków 

wykorzystanych przez banki 

i krajowych przedsiębiorców.

9

background image

I

STOTA REZERWY OBOWIĄZKOWEJ

Rezerwa obowiązkowa jest to zazwyczaj 

określona część działalności pasywnej 

banków komercyjnych, np. przyjętych 

depozytów i wyemitowanych dłużnych 

papierów wartościowych, które banki te 

muszą utrzymać w ściśle określonej 

formie – zazwyczaj środków na rachunku 

w banku centralnym, gotówki w kasie lub 

innych określonych przez bank centralny 

aktywach

10

background image

F

UNKCJE REZERWY OBOWIĄZKOWEJ

Funkcje rezerwy obowiązkowej

Funkcje tradycyjne

Funkcje nowoczesne

Zabezpieczenie 

wkładów 

deponentów

Wpływanie na 

mnożnik 

kreacji 

pieniądza

Przysparzanie 

dochodów 

bankowi 

centralnemu, 

a pośrednio 

państwu

Tworzenie 

popytu na 

pieniądz 

banku 

centralnego 

(w sytuacji 

nadpłynności 

sektora 

bankowego)

Stabilizacja 

rynkowych 

stóp 

procentowych 

(w przypadku 

rezerwy 

opóźnionej i 

uśrednionej)

11

Dodatkowo: funkcja fiskalna

background image

F

UNKCJONOWANIE REZERWY

OBOWIĄZKOWEJ

12

Wyznaczanie 

podstawy 

naliczania 

rezerwy

Naliczanie 

rezerwy

Odprowadzanie 

rezerwy

Utrzymywanie 

rezerwy

Etapy wywiązywania się z obowiązku 

utrzymywania rezerwy obowiązkowej

background image

C

ECHY SYSTEMU REZERWY

OBOWIĄZKOWEJ

Podstawą naliczania rezerwy są zazwyczaj 

przyjęte krótkoterminowe depozyty i 

wyemitowane dłużne bankowe papiery 

wartościowe.

Okresy naliczania i utrzymywania rezerwy 

wynoszą zazwyczaj miesiąc.

Sposób naliczania rezerwy może być 

uśredniony lub nieuśredniony. 

W przypadku uśrednienia dopuszcza się 

wyznaczanie średnich na podstawie 

wszystkich dni okresu naliczania rezerwy lub 

tylko wybranych.

13

background image

C

ECHY SYSTEMU REZERWY

OBOWIĄZKOWEJ

Sposób utrzymywania rezerwy - uśrednione 

utrzymywanie rezerwy, oznaczające, że to 

średnia ze wszystkich lub określonych dni 

okresu utrzymywania ma być równa rezerwie 

naliczonej. 

Stosunek okresu naliczania do 

utrzymywania rezerwy obejmuje trzy 

możliwe przypadki:

¢

sposób równoległy

¢

sposób częściowo opóźniony

¢

sposób opóźniony.

14

background image

H

ARMONIZACJA REZERWY W

P

OLSCE

Z ROZWIĄZANIAMI

E

UROSYSTEMU

Element rezerwy 

obowiązkowej

Obowiązujący system 

rezerwy 

obowiązkowej NBP

Konieczne dostosowanie do 

rozwiązań Eurosystemu

Uwagi

Stopa naliczania

3,5% - dla poszczególnych 

rodzajów wkładów

0% -

środki z tytułu 

sprzedaży papierów 

wartościowych 
z przyrzeczeniem odkupu 
(transakcje repo)

Wprowadzenie stopy 0% dla 
depozytów z terminem 

wymagalności powyżej 2 lat

Stopa rezerwy 3,5% po raz pierwszy 

miała zastosowanie do rezerwy 

obowiązkowej podlegającej utrzymaniu od 

dnia 31 października 2003 r., a stopa 0%
od dnia 30 czerwca 2004 r.

Stopniowe zmniejszenie stopy 
rezerwy do 2%

Sposób kalkulacji

Stany zobowiązań banków 

na koniec każdego dnia 

danego miesiąca

Zmiana sposobu naliczania 

rezerwy nie według stanów 
dziennych, lecz 

według danych 

bilansowych na ostatni dzień 

miesiąca

Wyłączenie standardowe

Kwota naliczonej rezerwy 
jest pomniejszana 
o

równowartość 500 tys. 

EUR

Zwolnienie

każdego banku 

z utrzymywania rezerwy 

obowiązkowej 

w wysokości odpowiadającej 100 
tys. EUR

Pomniejszenie rezerwy po raz pierwszy 

miało zastosowanie do rezerwy 

obowiązkowej podlegającej utrzymaniu od 

30 września 2003 r.

Kwota pomniejszenia w Polsce jest 

znacznie wyższa niż w strefie euro.

15

background image

H

ARMONIZACJA REZERWY W

P

OLSCE

Z ROZWIĄZANIAMI

E

UROSYSTEMU

Okres utrzymywania

1 miesiąc, od ostatniego 

dnia następnego miesiąca 

po miesiącu, za który 

nalicza się rezerwę, do dnia 

poprzedzającego kolejny 
okres utrzymywania 
rezerwy

Zmiana okresu utrzymywania 
rezerwy –

począwszy od dnia 

rozrachunku głównych operacji 

otwartego rynku następujących 
po pierwszym posiedzeniu Rady 
EBC

Standard Eurosystemu obowiązuje od 

marca 2004 r. (wcześniej obowiązywała 

formuła: od 24 dnia miesiąca do 23 dnia 

następnego miesiąca). Od tego czasu 

rozwiązanie polskie oddaliło się od 
europejskiego.

Oprocentowanie środków

Środki rezerwy 

obowiązkowej podlegają 
oprocentowaniu.

Wprowadzono oprocentowanie

środków rezerwy obowiązkowej. 
Jego wysokość określono 

odmiennie niż w EBC 

i nie cała kwota należna 

z tego tytułu była do 2007 r. 
przekazywania bankom*. 

Przepisy dotyczące oprocentowania 

środków rezerwy obowiązkowej 

obowiązują od dnia przystąpienia Polski 
do UE.

Oprocentowanie to 0,9%  redyskonta 
weksli.

Element rezerwy 

obowiązkowej

Obowiązujący system 

rezerwy 

obowiązkowej NBP

Konieczne dostosowanie do 

rozwiązań Eurosystemu

Uwagi

16

background image

I

STOTA OPERACJI OTWARTEGO RYNKU

¢

OOR polegają na zawieraniu transakcji 

pomiędzy bankiem centralnym a bankami 

komercyjnymi, których przedmiotem jest 

kupno lub sprzedaż papierów wartościowych 

lub dewiz

¢

Inicjator transakcji – zawsze bank centralny

¢

Przedmiotem operacji otwartego rynku są w 

głównej mierze papiery wartościowe 

emitowane przez rząd (bony skarbowe, 

obligacje skarbowe) oraz papiery emitowane 

przez sam bank centralny (bony pieniężne, 

certyfikaty dłużne), również papiery 

emitowane przez jednostki samorządu 

terytorialnego lub przedsiębiorstwa

17

background image

I

STOTA OPERACJI OTWARTEGO RYNKU

¢

Jeden z najczęściej stosowanych instrumentów 

polityki pieniężnej o charakterze rynkowym

¢

Instrument oddziaływania pośredniego i 

instrument kontroli ilościowej

18

background image

C

ELE OPERACJI OTWARTEGO RYNKU

¢

kształtowanie płynności sektora bankowego i 

przez to jego zdolności do kreacji pieniądza,

¢

pośrednie lub bezpośrednie wpływanie na 

poziom stóp procentowych,

¢

zwiększanie efektywności działania rynku 

pieniężnego.

19

background image

konstrukcja

K

LASYFIKACJA OPERACJI OTWARTEGO RYNKU W ZALEŻNOŚCI

OD ICH CHARAKTERU

(1) 

I KONSTRUKCJI

(2)

transakcje bezwarunkowe

natychmiastowe transakcje kupna / 

sprzedaży papierów wartościowych 

przez bank centralny od banków

powodują trwałe zmiany 

płynności sektora bankowego 

(oddziaływanie długoterminowe, 

strukturalne)

Operacje otwartego rynku

transakcje, w których bank 

centralny kupuje papiery 

wartościowe

transakcje, w których bank centralny 

sprzedaje papiery wartościowe lub 

emituje własne papiery wartościowe

operacje zasilające – powodują 

zwiększenie płynności sektora 

bankowego

operacje absorbujące – powodują 

zmniejszenie płynności sektora 

bankowego

transakcje warunkowe

jednoczesne zawarcie pomiędzy bankiem 

centralnym a bankami  transakcji 

natychmiastowej kupna / sprzedaży 

papierów wartościowych i przeciwstawnej 

do niej transakcji terminowej

powodują czasowe zmiany płynności 

sektora bankowego (oddziaływanie 

krótkoterminowe, operacyjne)

(1)

(2)

20

charakter

background image

K

LASYFIKACJA OPERACJI OTWARTEGO RYNKU

(1)

(2)

Kupno

Sprzedaż

W

a

runk

o

w

e

repo

(repurchase agreement)

bank centralny kupuje 

od banków papiery 

wartościowe pod 

warunkiem ich 

odprzedaży w 

określonym terminie i 

po określonej cenie

stanowi odpowiednik 

kredytu udzielonego 

bankom przez bank 

centralny pod zastaw 

papierów 

wartościowych

reverse repo

(reverse repurchase agreement)

bank centralny sprzedaje 

bankom papiery 

wartościowe pod 

warunkiem ich odkupu 

w określonym terminie i 

po określonej cenie

stanowi odpowiednik 

depozytu

przyjętego 

przez bank centralny od 

banków komercyjnych 

B

ez

w

a

runk

o

w

e

outright purchase

bank centralny kupuje 

od banków papiery 

wartościowe

outright sale 

bank centralny sprzedaje 

bankom papiery 

wartościowe lub emituje 

własne walory

21

background image

M

ECHANIZM

OOR

Bank centralny chce podnieść wysokość stóp procentowych na rynku

Sprzedaje papiery wartościowe po cenach niższych niż występujące na 

rynku

Oferuje bankom wyższą stopę procentową od występującej na rynku

Proponuje zatem bankom bardziej opłacalną formę lokaty ich nadwyżek 

płynności

Wielkość płynnych środków w obiegu zmniejsza się (zmniejsza się przez to 

możliwość kreacji pieniądza wkładowego przez banki)

Rynkowe stopy procentowe lokat (a w konsekwencji kredytów) ulegają 

podwyższeniu z uwagi na konkurencyjność przeprowadzonych przez bank 

centralny operacji sprzedaży i mniejszą dostępność pieniądza na rynku

22

background image

O

RGANIZACJA OPERACJI OTWARTEGO RYNKU

¢

Operacje otwartego rynku są dokonywane z 

reguły na organizowanych przez bank 

centralny przetargach

¢

Prawo do uczestniczenia w przetargach mają 

banki o statusie tzw. dealera rynku 

pieniężnego nadawanego przez bank 

centralny.

23

background image

K

LASYFIKACJA PRZETARGÓW

metoda holenderska

wszystkie transakcje zostają 

zrealizowane z jednolitą stopą 

procentową, ustaloną przez bank 

centralny (najczęściej: średnia ważona 

ofert banków, najniższa (najwyższa) 

cena dla operacji zasilających 

(absorpcyjnych))

Rodzaje przetargów w operacjach otwartego 

rynku

Przetarg kwotowy (ilościowy, ze 

stałą stopą procentową)

bank centralny ustala kwotę OOR 

i stopę procentową

banki deklarują kwotę OOR (po 

ustalonej przez bank centralny stopie 

procentowej)

w przypadku nadwyżki popytu 

nad podażą bank centralny 

dokonuje redukcji zleceń

Przetarg procentowy 

(ze zmienną stopą procentową)

bank centralny ustala kwotę OOR 

i maksymalną (minimalną) stopę 

procentową dla operacji absorbujących 

(zasilających) 

banki deklarują kwotę OOR i stopę 

procentową, po jakiej chcą dokonać 

transakcji

w przypadku nadwyżki popytu nad 

podażą bank centralny wybiera 

oferty 

z najlepszą (z jego punktu widzenia) 

stopą procentową 

metoda amerykańska

każda transakcja zostaje 

zrealizowana ze stopą procentową 

oferowaną przez bank komercyjny na 

przetargu 

24

background image

R

ODZAJE PRZETARGÓW

¢

przetarg standardowy (min 1 doba)

¢

przetarg szybki (1-4 godz.)

¢

umowy bilateralne (bez przetargu)

25

background image

K

LASYFIKACJA

OOR EBC

¢

operacje podstawowe – najczęściej wykorzystywane 

przez bank centralny instrumenty standardowe (EBC i 

NBP), używane najczęściej i regularnie, których typ i 

oprocentowanie stanowią wyznacznik prowadzonej polityki 

pieniężnej;

¢

operacje dostrajające (fine-tunning– operacje 

niestandardowe, stosowane incydentalnie (EBC) lub 

mogące mieć zastosowanie (NBP) w zależności od potrzeb;

¢

operacje strukturalne – używane w celu dokonywania 

trwałych zmian płynności w systemie bankowym; 

realizowane przez NBP jako niestandardowe operacje, a 

przez EBC jako standardowe i niestandardowe.

26

background image

P

ORÓWNANIE STANDARDOWYCH

OOR 

W

EBC I NBP

Charakterystyka

EBC

NBP

Operacje podstawowe (standardowe)

Krótkoterminowe operacje podstawowe

Forma techniczno-
-prawna

Operacje repo
(zakup warunkowy)

Emisja bonów pieniężnych NBP (sprzedaż 

bezwarunkowa)

Kierunek oddzia-

ływania na 

sytuację płynnościową

Operacje zasilające w płynność

Operacje absorbujące płynność

Termin zapadalności

1 tydzień

1 tydzień

Regularność operacji

Operacje regularne prowadzone raz w tygodniu 
(wtorek)

Operacje regularne prowadzone raz w 

tygodniu (piątek)

Stopa procentowa dla 
przetargu

Minimalna stopa refinansowania wyznacza 
minimalny poziom stóp dla przetargu

Stopa referencyjna wyznacza minimalną 

rentowność bonów pieniężnych 

Rodzaj przetargu

Przetarg amerykański

Przetarg amerykański

Operacje dłuższe

Forma techniczno-
-prawna

Operacje repo
(zakup warunkowy)

Brak

Kierunek oddzia-

ływania na 

sytuację płynnościową

Operacje zasilające w płynność

Brak

Termin zapadalności

3 miesiące

Brak

Regularność operacji

Operacje regularne prowadzone raz w miesiącu Brak

Stopa procentowa dla 
przetargu

Stopa zmienna kształtująca się na przetargu

Brak

Rodzaj przetargu

Przetarg amerykański

Brak

27

background image

P

ORÓWNANIE NIESTANDARDOWYCH

OOR 

W

EBC I NBP

Charakterystyka

EBC

NBP

Operacje niestandardowe

Operacje dostrajające

Forma techniczno-
-prawna

-

operacje warunkowe

-

swapy walutowe

-

przyjmowanie depozytów 
terminowych

-

operacje bezwarunkowe

-

emisja bonów pieniężnych

-

operacje repo reverse repo

-

przedterminowy wykup bonów 

pieniężnych NBP

Kierunek oddzia-

ływania 

na sytuację płynnościową

Operacje zasilające w płynność 

i absorbujące płynność

Operacje zasilające w płynność 

i absorbujące płynność

Termin zapadalności

Dowolny (brak standaryzacji)

Dowolny (brak standaryzacji)

Regularność operacji

Operacje nieregularne

Operacje nieregularne

Stopa procentowa dla 
przetargu

Stopa zmienna kształtująca się na 

przetargu lub wynikająca z umowy 

bilateralnej

Stopa zmienna kształtująca się na 

przetargu lub wynikająca z umowy 

bilateralnej

Rodzaj przetargu

Przetarg szybki (amerykański), umowa 

bilateralna

Przetarg amerykański, umowa 

bilateralna

28

background image

P

ORÓWNANIE NIESTANDARDOWYCH

OOR 

W

EBC I NBP (

CD

.)

Operacje strukturalne

Forma techniczno-
-prawna

-

operacje warunkowe

-

emisja certyfikatów dłużnych

-

operacje bezwarunkowe

-

wykup obligacji NBP

-

zakup i sprzedaż papierów 

wartościowych na rynku

-

emisja przez NBP 

długoterminowych papierów 

dłużnych

Kierunek oddzia-

ływania 

na sytuację płynnościową

Operacje zasilające w płynność 

i absorbujące płynność

Operacje zasilające w płynność 

i absorbujące płynność

Termin zapadalności

Dowolny (brak standaryzacji)

Dowolny (brak standaryzacji)

Regularność operacji

Operacje regularne i nieregularne 

Nie narzucona przepisami

Stopa procentowa dla 
przetargu

Stopa zmienna kształtująca się na 

przetargu lub wynikająca z umowy 

bilateralnej

Stopa zmienna kształtująca się na 

przetargu lub wynikająca z umowy 

bilateralnej

Rodzaj przetargu

Przetarg amerykański, umowa bilateralna Przetarg amerykański, umowa 

bilateralna

29

background image

C

ECHY OPERACJI DEPOZYTOWO

-

KREDYTOWYCH

¢

nazywane też standing facilities,

¢

wykorzystywane są zawsze z inicjatywy banków 

komercyjnych

¢

bank centralny ze swej strony określa warunki 

korzystania z tych instrumentów 

30

background image

K

REDYT REFINANSOWY

¢

służy sfinansowaniu działalności banków 

komercyjnych drogą refinansowania w banku 

centralnym

¢

malejąca jego rola w obliczu rozwoju OOR 

uzupełniających płynności sektora bankowego

¢

aktualnie reguluje zachwianą płynność po 

godzinach działania rynku międzybankowego

¢

kredyt ostatniej instancji

31

background image

F

UNKCJE KREDYTU REFINANSOWEGO

Funkcje kredytu refinansowego

Funkcje tradycyjne

Funkcje nowoczesne

Standardowa 

regulacja 

płynności 

banków 

komercyjnych

Kształtowanie 

rynkowych 

stóp 

procentowych

Dostarczanie 

płynności 

bankowi 

komercyjnemu 

w sytuacji 

nagłego jej 

zachwiania

(Kredytodawca 

ostatniej 

instancji)

Ograniczenie 

od góry 

zmienności 

rynkowych 

stóp 

procentowych 

(„Sufit” 

zmienności 

rynkowych 

stóp 

procentowych

Wpływanie na 

rozwój 

poszczególnych 

rynków 

papierów 

wartościowych 

oraz 

systemów 

RTGS

Funkcje przejęte przez OOR

32

background image

DOSTĘPNOŚĆ KREDYTU REFINANSOWEGO

¢

bariera szybkości zaciągania kredytu 

refinansowego (np. 80% zastawu przedmiotów 

wartościowych) – wymiar ilościowy

¢

jego oprocentowanie – wymiar cenowy

33

background image

C

ECHY OPERACJI DEPOZYTOWYCH

¢

brak ilościowych ograniczeń w dostępie do tych 

operacji

¢

brak zabezpieczenia depozytów

¢

niskie oprocentowanie (od stóp rynkowych)

¢

krótkie terminy zapadalności 

¢

standardowo jednodniowe

34

background image

F

UNKCJE OPERACJI DEPOZYTOWYCH

Banki komercyjne uzyskują 

możliwość lokowania wolnych 

środków z określonym 

zyskiem i przy praktycznie 

zerowym ryzyku

Transakcje depozytowe

Możliwość lokowania 

wolnych środków

„Podłoga” zmienności 

rynkowych stóp 

procentowych

Oprocentowanie jest zasadniczo 

niższe od rynkowej, w związku z 

czym banki komercyjne 

wykorzystują możliwość 

składania depozytów w banku 

centralnym tylko w 

ostateczności, gdy nie ma 

lepszych sposobów lokowania 

środków

35

background image

KORYTARZ ZMIENNOŚCI RYNKOWYCH
STÓP PROCENTOWYCH

Czas

Stopa 
proce

ntowa

Korytarz 

zmienności stóp 

procentowych 

rynku 

międzybankowe

go

Stopa depozytowa

Stopa kredytu refinansowego

Stopa procentowa rynku 

międzybankowego

Decyzja 

o podniesieniu stóp 

procentowych banku 

centralnego

36

background image

I

NNE INSTRUMENTY KREDYTOWE

¢

kredyt refinansowy skonwertowany 

¢

kredyty na finansowanie inwestycji 

centralnych

¢

kredyt redyskontowy

¢

kredyt lombardo

wy

37

background image

K

REDYT REDYSKONTOWY

Kredyt redyskontowy

Forma 

refinansowania

Kredyt 

redyskontowy, 

w bankach 

centralnych go 

stosujących, jest 

jedną 

z form 

refinansowania 

banków 

komercyjnych

Redyskonto 

potrącane od 

oddanych do 

redyskonta weksli 

jest jednym ze 

źródeł zysków 

banku centralnego 

(choć osiąganie 

zysku nie jest samo 

w sobie celem tej 

instytucji)

Określając 

warunki, które 

muszą spełniać 

weksle oddawane 

do redyskonta bank 

centralny wpływa 

na jakość weksli 

przyjmowanych 

przez banki 

komercyjne do 

dyskonta

Stopa redyskonta 

weksli jest 

teoretycznie 

pierwszym górnym 

ograniczeniem dla 

wzrostu stóp 

procentowych 

rynku 

międzybankowego. 

Praktycznie 

jednak istotniejsza 

w tym względzie 

jest stopa 

lombardowa

Źródło zysków 

banku centralnego

Wpływ na jakość 

weksli

Pierwsza granica 

wzrostu dla stóp 

procentowych

38

background image

K

REDYT LOMBARDOWY

¢

standardowo jednodniowy

¢

spłata kolejnego dnia

¢

udzielany pod zastaw papierów wartościowych 

(bony i obligacje skarbowe)

¢

limit wysokości kredytu (80% wartości 

papierów wartościowych)

¢

spełnienie kryteriów organizacyjnych

¢

najwyżej oprocentowany na rynku

¢

wykorzystywany najczęściej w ostatnim dniu 

utrzymywania rezerwy obowiązkowej

39

background image

Uzyskanie płynności 

w sytuacji przejściowego jej 

niedoboru

Metody zaciągania kredytu 

lombardowego

Z inicjatywy banku 

komercyjnego

Automatycznie udzielany 

przez NBP

Na podstawie odpowiedniej 

deklaracji

Po niespłaceniu do godziny 18:00 

kredytu technicznego

Mechanizm 

warunkowo

odraczający termin wywiązania 

się ze zobowiązań względem 

NBP

Strona inicjująca

Mechanizm 

zaciągania

Cel ogólny

40

background image

K

ORYTARZ ZMIENNOŚCI STÓP PROCENTOWYCH

RYNKU MIĘDZYBANKOWEGO W

P

OLSCE W LATACH

2005-2006

41

2

3

4

5

6

7

8

9

I-

05

III

-05

V

-05

VI

I-

05

IX

-05

XI

-05

I-

06

III

-06

V

-06

VI

I-

06

IX

-06

XI

-06

(w

 %)

Miesiące

Stopa kredytu lombardowego

Stopa depozytowa

Stopa POLONIA*

* stopa POLONIA 

to wyznaczane przez NBP średnie ważone oprocentowanie na rynku depozytów międzybankowych overnight

background image

H

ARMONIZACJA REGUŁ FUNKCJONOWANIA

KREDYTU LOMBARDOWEGO

NBP 

Z WYMOGAMI

E

UROSYSTEMU

Charakterystyka

Standard europejski

Stan obowiązujący w Polsce

Kredyt na koniec dnia

Kredyt lombardowy

Podmioty upoważnione do 
korzystania z kredytu 

Podmioty spełniające general eligibility 
criteria

: podleganie obowiązkowi 

utrzymywania rezerwy minimalnej, dobra 

kondycja finansowa, spełnianie kryteriów 

operacyjnych określonych przez 
poszczególne NBC.

Banki posiadające zdolność do spłaty 

kwoty kredytu wraz z należnymi 

odsetkami, które zawarły z NBP umowę 

ramową, ustanowiły zabezpieczenia i 

stosowne pełnomocnictwa oraz złożyły 

deklarację wykorzystania i spłaty kredytu 
lombardowego.

Zabezpieczenie kredytu

Znaczna dowolność NBC w ustanawianiu 

zabezpieczeń – aktywa spełniające 
generalne kryteria Eurosystemu

Bony i obligacje skarbowe. 

Ograniczenia kwoty kredytu

Kwota kredytu limitowana kwotą 

dostarczonych zabezpieczeń; stosowany 
haircut.

Kwota kredytu nie może przekroczyć 

80% wartości nominalnej zabezpieczeń.

Procedura uzyskania kredytu

na podstawie wystosowanej przez 

instytucję kredytową prośby,

automatyczna zamiana 

niespłaconego w danym dniu 
rozrachunkowym intraday credit

od 1 czerwca 1998 do 30 listopada 2001

w ramach umowy ramowej pomiędzy 

NBP a bankiem, w oparciu 
o

każdorazowo składaną deklarację

obecnie, od 1 grudnia 2001 

•w ramach umowy ramowej pomiędzy 
NBP a bankiem, na 
podstawie

każdorazowo składanej 

deklaracji

•w sytuacji niespłacenia kredytu 
technicznego do 18:00

42

background image

H

ARMONIZACJA REGUŁ FUNKCJONOWANIA

KREDYTU LOMBARDOWEGO

NBP 

Z WYMOGAMI

E

UROSYSTEMU

(

CD

.)

Charakterystyka

Standard europejski

Stan obowiązujący w Polsce

Kredyt na koniec dnia

Kredyt lombardowy

Ostateczny termin składania 
wniosku 
o kredyt

30 minut przed zamknięciem systemu 
operacyjnego TARGET, tzn. do 17.30

od 25 kwietnia 2000 do 12 października 
2003
do godziny 17.00

obecnie, od 13 października 2003
do godziny 17.30 (czyli 30 minut przed 

zamknięciem systemu SORBNET)

Termin spłaty kwoty kredytu

Spłata następuje w następnym dniu 
operacyjnym po dniu udzielenia kredytu.

od 1 czerwca 1998 do 24 kwietnia 2000

Termin spłaty kredytu upływa w 
ostatnim dniu jego wykorzystania.
obecnie, od 25 kwietnia 2000

Spłata kredytu następuje w następnym 

dniu operacyjnym po dniu udzielenia 
kredytu.

Termin spłaty kredytu upływa 

w ostatnim dniu jego wykorzystania 
(z

uwagi na to, iż NBP może ustalić inny 

niż overnight termin wykorzystania 
kredytu)

Termin spłaty należnych odsetek

Wraz ze spłatą kwoty kredytu.

od 1 czerwca 1998 do 24 kwietnia 2000

Odsetki płatne w okresach 

miesięcznych.
obecnie, od 25 kwietnia 2000

Odsetki płatne w ostatnim dniu 

obrachunkowym miesiąca.

43


Document Outline