Ćwiczenia II

Badanie nośności podłoża gruntowego CBR

Inżynieria Materiałów Drogowych
mgr inż. Dawid Ryś

Nośność podłoża gruntowego

Nośność

– zdolność do przenoszenia (przyjęcia)

obciążeń bez powstania nadmiernych odkształceń.
Nośność podłoża gruntowego w budownictwie
drogowym określa się za pomocą następujących
wskaźników:
• Wskaźnik CBR (Californian Bearing Ratio)

• Moduł odkształcenia

• Moduł sprężystości

Wskaźnik nośności gruntu CBR

The California bearing ratio CBR

– badanie

penetracji do oceny wytrzymałości
mechanicznej gruntu i podbudowy
niezwiązanej. Został opracowany w trakcie
II Wojny Światowej przez Korpus Inżynieryjny
Wojsk Amerykańskich

Wskaźnik nośności gruntu CBR

The California bearing ratio CBR

– jest to procentowy

stosunek

obciążenia jednostkowego p, które trzeba

zastosować, aby trzpień o przekroju 20 cm² wcisnąć w
próbkę gruntu do określonej głębokości (2,5 mm albo
5,0 mm) do

obciążenia standardowego ps, które jest

wartością stałą i odpowiada ciśnieniu przy wciskaniu
trzpienia w

tłuczeń:

CBR = p/ps

· 100%

Wskaźnik nośności gruntu CBR

CBR = p/ps

· 100%

p-

ciśnienie przy wciskaniu trzpienia w

badany

materiał na głębokości 2,5 lub

5,0mm
ps-

ciśnienie przy wciskaniu trzpienia na

głębokości 2,5 lub 5,0mm w materiał
wzorcowy

(tłuczeń):

• Ps(2,5mm) = 7,0 MPa
• Ps(5,0mm) = 10,0 MPa

Wybieramy

wartość WIĘKSZĄ z dwóch

F=20cm

2

v=1,25 mm/min

Wskaźnik nośności gruntu CBR

Przykład wykresu otrzymanego podczas badania

1

– wykres wzorcowy

(tłuczeń)
2

– krzywa nie wymagająca

korekty
3-

krzywa wymagająca

korekty (grunt spoisty lub
niedokładne wprowadzenie
trzpienia)
4- ewentualna korekta
wykresu 3

Wskaźnik nośności gruntu CBR

W Polsce obowiązują dwie normy określające jak badać CBR:

•

PN-S-02205 Drogi samochodowe. Roboty ziemne.

Wymagania i badania -

Załącznik A -

należy przygotować min. 2

próbki gruntu, z których jedna jest poddawana badaniu bez
nasączania, a druga po nasączaniu przez 4 doby, norma nie
precyzuje, który wynik należy brać pod uwagę;

•

PN-EN 13286-

47 Mieszanki związane i niezwiązane

spoiwem hydraulicznym. Część 47: Metoda badania do
określania kalifornijskiego wskaźnika nośności (…)

–dwa

badania (do wyboru): albo bez nasączania, albo z nasączaniem,
które powinno trwać minimum 96 godzin (4 doby).

Przybliżone wartości wskaźnika CBR

Ponad 15% - bardzo dobra,
8

– 15% - dobra,

5

– 8% - przeciętna,

3

– 5% - słaba, poniżej 3% - niedostateczna

Gliny

– od 2 do 6%

Gliny piaszczyste

– od 6 do 12%

Piaski gliniaste

– od 6 do 15%

Piaski

– od 10 do 30%

Pospółki – od 20 do 50%

CBR gruntów spoistych może znacznie się zmieniać w zależności od
wilgotności

Przybliżone wartości wskaźnika CBR

Oblicz kalifornijski wskaźnik nośności podłoża gruntowego i oceń
wyniki.

Grunt 1

zagłębienie

siła

[mm]

[kN]

0,625

0,18

1,25

0,53

2,5

0,88

5

1,40

7,5

2,47

10

3,43

Grunt 2

zagłębienie

siła

[mm]

[kN]

0,625

0,14

1,25

0,31

2,5

0,42

5

0,55

7,5

0,75

10

1,11