Budownictwo ryglowe Kunszt i tradycja we 

współczesności  

Zapomniane techniki budownictwa drewnianego są znakomitą alternatywą dla 

współczesnego budownictwa jednorodzinnego. Łącząc przede wszystkim oszczędność i 

funkcjonalność starych metod dają wręcz nieograniczone możliwości rozwiązań 
architektonicznych i zasto

sowań pod jednym wszak warunkiem: profesjonalnego 

wykonawstwa.  

 

 

Budownictwo ryglowe, mur pruski, szachulec to potoczna nazwa dla słupowo-ramowych 

konstrukcji drewnianych ścian budynków. Jest to rodzaj szkieletu zbudowanego najczęściej 
z belek o przekroju 16 x 16 cm w 

formie krzyżujących się ze sobą zastrzałów, rygli, słupów, 

podwalin i oczepów.  
 
Tak jak w 

zamierzchłych czasach, kiedy budownictwo ryglowe stało się alternatywą dla 

drogiego budownictwa z 

pełnoprzekrojowych okorowanych pni drzew zwanych balami, tak 

i 

dzisiaj może śmiało konkurować zarówno z balem, jak i każdą ceramiczną czy betonową 

konstrukcją ściany.  
 

Konkurencyjność wobec innych technologii  

Podstawowym atutem jest oszczędność. Ściana w budownictwie ryglowym otrzymuje 

własności nośne dla konstrukcji stropu poddasza i dachu przy minimalnej proporcji użytego 

surowca do całej objętości ściany. Ściana zawiera po prostu pustki, które w tradycyjnym 

budownictwie wypełnione byłyby drogim bloczkiem czy cegłą. Tutaj można zastosować te 
same materia

ły o trzykrotnie mniejszej grubości lub pominąć je, wypełniając pustki po prostu 

izolacją cieplną.  

 

 

Niebagatelną korzyścią jest również szybkość budowy. Profesjonalny zakład ciesielsko-
dekarski przy pomocy odpowiedniego oprogramowania i 

narzędzi jest w stanie zaprojektować 

i 

wykonać dowolną drewnianą konstrukcję domu w warsztacie oraz skrócić okres montażu 

kompletnego domu z 

dachem, elewacją i stolarką budowlaną do około 2–3 tygodni.  

 

Kolejną zaletą jest niespotykana w innych technologiach mnogość możliwych sposobów 

wykonania elewacji. Od odsłonięcia pięknego rysunku konstrukcji drewnianej do ”ukrycia” 
go na rozmaite sposoby. 

 

 

Trwałość 

Często spotykam się z obawami, czy domy wznoszone w tej technologii przetrwają 

kilkadziesiąt lat. Otóż będąc bardziej praktykiem niż teoretykiem, odpowiadam TAK, 

przywołując na dowód jedne z najstarszych i najlepiej zachowanych zabytków tego 

Budownictwa, zachęcając do odwiedzenia takich miejsc, jak Celle koło Hamburga czy 
Limburg w 

Hesji. Są to miasteczka o kilkusetletniej historii, z budowlami wzniesionymi 

praktycznie wyłącznie na murze pruskim. Oprócz takich zagranicznych perełek również 
i w 

Polsce mamy wiele zamieszkałych do dzisiaj zabytkowych domów na Pomorzu, 

Przedgórzu Sudeckim, Opolszczyźnie itd. – głównie na ziemiach związanych z kulturą 

niemiecką. Często patrząc na zabytkowe kamieniczki nie podejrzewamy nawet, że te budowle 

pod tynkiem skrywają kilkukondygnacyjną drewnianą konstrukcję domu. 

 

 
Miejsca newralgiczne 

Podstawą każdego fachowego działania jest spełnienie trzech warunków: posiadanie wiedzy 
w 

danej dyscyplinie, posiadanie odpowiednich narzędzi oraz motywacja do podjęcia pracy.  

 

Ze względu na specyfikę tego typu budownictwa dla wykonawcy najważniejszą rzeczą będzie 

przestrzeganie zagadnień „fizyki budowli”. Wiedza ta, pozostająca niestety „tajemną” 

również i dla wielu architektów, często nie tylko domy drewniane doprowadza do znacznego 

skrócenia okresu ich trwałości.  
 

Za najważniejszy element związany z technologią budowy uważam właściwe dobranie 
przekroj

u warstw ściany domu ryglowego oraz problem prawidłowej wentylacji w całym 

budynku. Jeżeli chodzi o narzędzia, to domów w tej technologii nie da się wykonywać 

wyłącznie piłą motorową. Pracę znacznie przyspiesza posiadanie oprogramowania 
ciesielskiego oraz 

specjalistycznych narzędzi ciesielskich.  

 

 
 

Bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na trwałość budynku jest również właściwy dobór 

materiałów.  
 
W swojej praktyce budowlanej unikam stosowania tworzywa i 

stali, zastępując je blachami 

miedzianymi, cynkowo-tytanowymi czy aluminiowymi. To samo dotyczy systemów 

rynnowych. Na pokrycia polecam dachówki, łupek lub wspomniane blachy. Folie dachowe 

powinny mieć co najmniej deklarowany 30-letni okresem trwałości. Staram się także używać 
drewna sezonowanego, struganego i 

głęboko impregnowanego.  

 

Generalną zasadą powinno być łączenie ze sobą materiałów o podobnym okresie trwałości. 
Dotrzymywanie tych zasad pozwala nam na udzielanie nawet 10-letnich gwarancji na 

wykonywaną usługę. 
 

Biorąc pod uwagę powyższe, największą trudnością i wyzwaniem dla wielu wykonawców, 

jak również i inwestorów, którzy zdecydowali się na budownictwo ryglowe, może się więc 

okazać zdobycie po prostu dobrego projektu architektonicznego.  
 

 
Mistrz ciesielstwa i 

dekarstwa, mgr inż. Jerzy Romanow  

www.dach-dom.com  
Wszystkie fotografie zamieszczone w 

artykule pokazują jedną z realizacji ”Twój Pierwszy 

Dom” zaprojektowaną i wykonaną przez autora. 

Źródło: Dachy, nr 3 (99) 2008

 

 

 Usługi Ciesielskie - domy drewniane - domy  szkieletowe - konstrukcje dachowe więźby 

 - 

www.lech-

bud.org