Filozofia   

ARYSTOTELES ze Stagiry  (384-322 p. n. e) 

  krytyka teorii idei Platona – Arystoteles uważał, że nie ma świata idei 

   Argument trzeciego człowieka – człowiek używa pojęć które nie są ani ideą ani 

nazwą własną. 

  Teoria zbioru:  

               

 

 

A 

         

B                  

  istnieje tylko jeden świat – świat empiryczny (rzeczy jednostkowych) 

               

Zbiór

     

Zbiór

 

                  

Idei

       

rzeczy skończonych 

 

 

podział filozofii na

: 

 

Teoretyczną (episteme) – wiedza dla samej wiedzy (nie istnieje praktyka) 

  Praktyczną ( fronesis) – roztropność; rozsądek – rodzaj intuicji  wiedza moralna 

przekazana przez doświadczenia 
 

  podstawowe kategorie metafizyki Arystotelesa: 

  Materia 

 

Forma                                   

każdą rzecz można zdefiniować, dzięki tym kategoriom  

  Energia 
  Entelechia (cel)  

 
 

etyka Arystotelesa

 – żyć i działać zgodnie z rozumem; dobry człowiek to moralny 

człowiek; definiuje go jako istotę rozumną, dobry człowiek spełnia teorię cnót; etyka 
nie jest kwestią teorii, bazuje na praktyce. 

 

teoria cnót 

(etyka w wymiarze indywidualnym) – Idea „słusznego środka” – złotego 

środka; racjonalność wiąże się z odrzuceniem skrajności ( tzn. nie kierować się 
emocjami). Cechy: męstwo, szczerość, odwaga, sprawiedliwość, godność, przyjaźń – 
dla tych cech; Istnieją tzw. Środki Złote. 

  polityka jako część etyki 

 

idea zoon politikon

 – oznacza,  że człowiek nie jest zwierzęciem politycznym, a 

jedynie zwierzęciem wspólnotowym. Człowiek jest z natury zwierzęciem 
wspólnotowym – potrafi we wspólnocie ujawnić swoje pozytywne cechy. 

  Arystoteles był twórcą 

klasycznej definicji prawdy

 – prawda to zgodność sądu z 

rzeczywistością, faktami. 
 
 
 
 

 

EPIKUR z Samos (ok. 341-270 p. n. e) 
 

  polemika z Platonem, Arystotelesem – nie zaakceptował ideologii intelektualnych, 

ponieważ uważał, że zaniedbują one ich empiryczną stronę. Ważna staje się 
cielesność. 

  od poznania rozumowego do zmysłowego 
  twierdzi, że dyskusje zawsze mają swój koniec, słowa muszą przekładać się na 

doświadczenie zmysłowe 

  powrót do 

atomizmu

 – indeterminizm (wolna wola, dopuszczanie przypadku). 

 

etyka Epikura- 

hedonizm 

 

Przyjemność

 podstawową kategorią etyki – doznawanie przyjemności staje się 

fundamentem szczęścia człowieka. Należy więc dać zmysłom to co się im się z natury 
należy – nie ma szczęścia bez przyjemności. Odczuwanie przyjemności wiąże się z 
brakiem bólu, niepokoju duszy. 

  epikurejski 

ideał mędrca

 – przyjemność nie jest ślepą pogonią. Po to mamy duszę aby 

decydować (rozsądek –działania które kontrolujemy).  

  gloryfikacja „życia ukrytego” . 

Idea ogrodu

 (przeciwieństwo wspólnoty, państwa). Do 

osiągnięcia szczęścia człowiek potrzebuje tylko samego siebie. Nie potrzebni są więc 
ludzie do szczęścia. Ważna jest pielęgnacja duszy („ogródka”).