4.08. AUGUSTYNIAK KRZYSZTOF.doc

520

Krzysztof AUGUSTYNIAK
Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie

ROLA POLICJI W SYSTEMIE BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA

Przeprowadzane w literaturze analizy oraz dyskusje prowadzone w różnego

rodzaju mediach na temat współczesnych problemów bezpieczeństwa oraz wystę-
pujących zagrożeń wskazują na to, że jesteśmy świadkami swoistej ewolucji w tej
dziedzinie. Obecnie bezpieczeństwo państwa i jego obywateli nie wiąże się jedynie
z zagrożeniem suwerenności terytorialnej oraz przeciwdziałaniem agresji zbrojnej,
lecz coraz częściej z problemem zagrożeń niemilitarnych, których częstotliwość,
natężenie i rozmiary znacznie wzrosły w ostatnim czasie.

Pojęcie bezpieczeństwa ma niezwykle szeroki wymiar i w literaturze jest ana-

lizowane  w  wielu  aspektach.  Spotykamy  w  niej  takie  pojęcia  jak:  bezpieczeństwo
zewnętrzne,  wewnętrzne,  międzynarodowe,  militarne,  socjalne,  ekonomiczne
i ekologiczne,  czy  np.  bezpieczeństwo  pracy.  W  literaturze  policyjnej  i  odpowied-
nich  uregulowaniach  prawnych  często  jest  mowa,  np.  o  bezpieczeństwie  imprez
masowych,  bezpieczeństwie  w  ruchu  powietrznym  i  drogowym,  itd.  Zatem,  wy-
czerpująca  definicja  „bezpieczeństwa  państwa”  wydaje  się  być  trudna  do  sformu-
łowania.  Dla  potrzeb  niniejszych  rozważań  przyjmiemy  natomiast  zdefiniowanie
omawianego pojęcia jako „stanu przygotowania do unikania lub neutralizacji i mak-
symalnego obniżania strat wynikających ze zdarzeń zakłócających funkcjonowanie
państwa i życie jego obywateli”.

Wynikiem takiego postrzegania bezpieczeństwa będzie „traktowanie zagrożeń

jako przesłanek wskazujących na możliwość wystąpienia zdarzeń zagrażających
ludziom, ich mieniu, kulturowemu dziedzictwu narodu, a także środowisku natural-
nemu, elementom infrastruktury państwa, porządkowi publicznemu i konstytucyj-
nemu ustrojowi państwa”.

Z dyskusji toczących się na stronach różnorodnych publikacji naukowych wy-

nika, że odpowiedzialność za bezpieczeństwo i porządek publiczny spoczywa na
wielu podmiotach, choć w głównym zakresie – na organach administracji rządowej
i samorządowej. Istotną rolę, oczywiście w ramach swoich kompetencji, spełniać tu
powinny również rozmaite organizacje, instytucje publiczne i stowarzyszenia. Pod-
kreślić jednak w tym miejscu należy, iż nie mniej ważne zadanie spoczywa na sa-
mym społeczeństwie, skupionym i funkcjonującym w różnych grupach, wspólno-
tach i instytucjach.

Bezpieczeństwo, rozszerzając zakres swego znaczenia, wymaga aktualnie

większej mobilizacji od wszystkich służb i instytucji. Warunkiem koniecznym do
zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa jest integracja wspólnych
wysiłków i wzajemne wspieranie swych działań przez różne instytucje państwowe,
których celem nadrzędnym jest zapewnienie bezpieczeństwa ludności.

W literaturze przedmiotu czytamy, że „system bezpieczeństwa państwa – to

skoordynowany wewnętrznie zbiór elementów organizacyjnych, ludzkich i materia-
łowych ukierunkowanych na przeciwdziałanie wszelkim zagrożeniom państwa,

T. Małachowicz: Zagrożenie bezpieczeństwa Państwa. W: Policja w systemie bezpieczeństwa pań-

stwa. Materiały z konferencji. Warszawa 2003, s. 14

Ibidem, s. 14

521

a w szczególności politycznym, gospodarczym, psychospołecznym, ekologicznym
i militarnym”.

Przyjęta w 2007 roku Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rze-

czypospolitej Polskiej zakłada „rozwój sprawnego, wydajnego, właściwie zorgani-
zowanego systemu bezpieczeństwa państwa”, który „pozostaje podstawowym
zadaniem polskiej polityki bezpieczeństwa”

. „Na system ten składają się wszystkie

odpowiedzialne  za  bezpieczeństwo  w  świetle  Konstytucji  RP  i  właściwych  ustaw
organy  oraz  instytucje  należące  do  władz  ustawodawczych,  wykonawczych  i  są-
downiczych,  w  tym  Parlament,  Prezydent  RP,  Rada  Ministrów  i  centralne  organy
administracji  rządowej.  Ważnymi  jego  elementami  są  siły  zbrojne  oraz  służby
i instytucje rządowe zobowiązane do zapobiegania i przeciwdziałania zagrożeniom
zewnętrznym,  zapewnienia  bezpieczeństwa  publicznego,  prowadzenia  działań
ratowniczych oraz ochrony ludności i mienia w sytuacjach nadzwyczajnych, a tak-
że – w zakresie przewidzianym w Konstytucji RP i właściwych ustawach – władze
samorządowe  oraz  inne  podmioty  prawne,  w  tym  przedsiębiorcy  tworzący  poten-
cjał przemysłowo-obronny”.

System Bezpieczeństwa Narodowego tworzą: podsystem kierowania oraz

podsystemy wykonawcze.

„Podsystem kierowania tworzą organy władzy publicz-

nej  i  kierownicy  jednostek  organizacyjnych,  które  wykonują  zadania  związane
z bezpieczeństwem narodowym oraz organy dowodzenia Sił Zbrojnych RP. Szcze-
gólna  rola  w  kierowaniu  bezpieczeństwem  narodowym  przypada  Parlamentowi,
Prezydentowi  Rzeczypospolitej  Polskiej  i  Radzie  Ministrów.  Naczelnym  zadaniem
podsystemu kierowania jest zapewnienie ciągłości podejmowania decyzji i działań
w  celu  utrzymania  bezpieczeństwa  narodowego.  Podsystem  kierowania  bezpie-
czeństwem  narodowym  realizuje  ponadto  przedsięwzięcia  związane  z  monitoro-
waniem źródeł, rodzajów, kierunków i skali zagrożeń, zapobieganiem powstawaniu
zagrożeń  bezpieczeństwa  narodowego  na  terytorium  Rzeczypospolitej  Polskiej
oraz  poza  jej  granicami,  zapobieganiem  skutkom  tych  zagrożeń  oraz  ich  usuwa-
niem, a także kierowaniem obroną narodową”.

Natomiast podsystemy wykonaw-

cze tworzą „siły i środki pozostające we właściwościach ministrów kierujących dzia-
łami administracji rządowej, centralnych organów administracji rządowej, wojewo-
dów, organów samorządu terytorialnego oraz innych podmiotów odpowiedzialnych
za realizacje ustawowo określonych zadań w zakresie bezpieczeństwa narodowe-
go. Podstawowym zadaniem podsystemów wykonawczych jest wczesne rozpo-
znawanie wyzwań i zapobieganie zagrożeniom bezpieczeństwa kraju, a w razie ich
wystąpienia – przeciwdziałanie negatywnym następstwom”.

W każdym rozumieniu pojęcia bezpieczeństwa, dotyczącym zarówno pań-

stwa, jak i obywatela, Policja ma do odegrania istotną rolę. Jako „umundurowana

Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego. Warszawa 2002, s. 141

Strategia Bezpieczeństwa Narodowego. Warszawa 2007. s. 21

Ibidem

Do wykonawczych zalicza się następujące podsystemy: Sprawy zagraniczne, Obrona narodowa,

Służby specjalne, Administracja publiczna i sprawy wewnętrzne, Informatyzacja i telekomunikacja,
Sprawiedliwość, Gospodarka, Gospodarka morska, Budżet i finanse publiczne, Skarb Państwa, Trans-
port, Budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa, Rolnictwo, rozwój wsi i rynki rolne, Roz-
wój regionalny, Praca, zabezpieczenie społeczne i sprawy rodziny, Zdrowie, Nauka i szkolnictwo wyż-
sze, Oświata i wychowanie, Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego, Środowisko, Terenowe organy
administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego.

Ibidem, s. 22

Ibidem, s. 23

522

i uzbrojona formacja służąca społeczeństwu i przeznaczona do ochrony bezpie-
czeństwa ludzi oraz do utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego”,

jest w systemie instytucji i działań na rzecz bezpieczeństwa narodowego ogniwem
istotnie ważnym. „Uniwersalizm” Policji, jako służby państwowej przewidzianej do
przeciwdziałania wszelkim zagrożeniom, wynika również z systemowego charakte-
ru zagrożeń. Z zasady każde z nich implikuje kolejne – towarzyszące. Na przykład,
zagrożenia polityczne mogą powodować zagrożenia o charakterze militarnym, a te
z kolei mogą wpływać na obniżenie poczucia bezpieczeństwa wewnętrznego.

Dlatego też autor niniejszego referatu pragnie przedstawić rolę, jaką spełniają

służby policyjne w zapewnieniu bezpieczeństwa społeczeństwu w aspekcie współ-
działania z innymi służbami oraz w kontekście z zapobiegania i zwalczania działal-
ności naruszającej podstawowe normy prawne i życia społecznego.

Do głównych zadań Policji, w myśl Ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji,

należą:

- ochrona życia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami narusza-

jącymi te dobra;

- ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienie spo-

koju w miejscach publicznych oraz w środkach publicznego transportu
i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach przeznaczonych
do powszechnego korzystania;

- inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popeł-

nianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współ-
działanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i or-
ganizacjami społecznymi;

- wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców;
- nadzór nad strażami gminnymi (miejskimi) oraz nad specjalistycznymi for-

macjami ochronnymi w zakresie określonym w odrębnych przepisach;

- kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych

związanych z działalnością publiczną lub obowiązujących w miejscach pu-
blicznych;

- współdziałanie z policjami innych państw oraz ich organizacjami międzyna-

rodowymi na podstawie umów i porozumień międzynarodowych.

Z powyższego wynika, że Policja ma obowiązek zapobiegać popełnianiu prze-

stępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym, a także obowiązek współ-
działania z innymi instytucjami i organizacjami. Oznacza to również występowanie
swoistego sprzężenia zwrotnego polegającego na tym, że te instytucje i organiza-
cje zobowiązane są do współdziałania z Policją. Policja, działając bez wsparcia ze
strony różnego rodzaju instytucji i samego społeczeństwa, nie jest w stanie utrzy-
mać porządku oraz zapewnić poczucie bezpieczeństwa obywateli na odpowiednio
wysokim poziomie.

9 Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji. Dz. U. nr 30 z dnia 10 maja 1990 r. - z późniejszymi zmia-
nami, poz. 179, art. 1.1

T. Małachowicz, op. cit., s. 14

Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji. Art. 1, ust. 2, pkt. 3 (Dz. U. nr 30 poz. 179 z 1991 r. z póź-

niejszymi zmianami)

523

Współpraca Policji ze Strażą Graniczną.
Jedną z podstawowych formacji, z którymi Policja współpracuje w ramach

systemu bezpieczeństwa państwa, jest Straż Graniczna. Obie wymienione instytu-
cje organizują i prowadzą wspólne przedsięwzięcia służące właściwej realizacji
zadań ustawowych. Współdziałanie to obejmuje cztery podstawowe płaszczyzny:
działania prewencyjne, czynności operacyjno-rozpoznawcze, czynności dochodze-
niowo-śledcze oraz wymianę informacji.

W zakresie działań prewencyjnych Policja wspiera SG przy wykonywaniu jej

zadań  ustawowych  takich  jak  np.  ochrony  granicy  państwowej  przed  jej  nielegal-
nym  przekraczaniem  (indywidualnym,  grupowym,  zorganizowanym),  przeciwdzia-
łania  przemytowi  kradzionych  samochodów  i  innych  dóbr.  Ze  strony  Straży  Gra-
nicznej  natomiast  Policja  może  liczyć  na  współpracę  w  zakresie  zatrzymywania
osób  poszukiwanych,  utrzymania  ładu  i  porządku  publicznego  w  strefie  nadgra-
nicznej i w rejonach przejść granicznych, kontroli na drogach dojazdowych do gra-
nicy oraz wsparcia sił i środków.

W zakresie czynności operacyjno-rozpoznawczych Policja i SG dokonują wy-

miany informacji dotyczących przestępstw, podejmują wspólne działania zmierza-
jące do ujawnienia i zatrzymania sprawców przestępstw granicznych, kryminalnych
lub gospodarczych, a także wzajemnie udzielają sobie pomocy w zakresie korzy-
stania ze środków techniki i pracy operacyjnej w przypadkach uzasadnionych po-
trzebami obu służb.

Ustalono także zasady udzielania wzajemnej pomocy w wykonywaniu działań

procesowych i innych czynności dochodzeniowo-śledczych oraz wzajemnego ko-
rzystania z pomocy prawnej, opinii specjalistów i biegłych.

W zakresie wymiany informacji współdziałanie polega głównie na bieżącej

wymianie informacji o metodach działań przestępczych oraz o codziennych zda-
rzeniach, a ponadto obejmuje udostępnianie informacji znajdujących się w zaso-
bach informatycznych obu służb.

Współdziałanie z Biurem Ochrony Rządu
Policja, jako organ odpowiedzialny za stan porządku publicznego, realizuje

także wspólne przedsięwzięcia z Biurem Ochrony Rządu. Współdziałanie to wiąże
się głównie z zabezpieczeniem pobytu osób podlegających szczególnej ochronie,
a realizowane jest w zakresie dwóch grup zadaniowych:

- działań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa osobie (osobom) na

obszarze ograniczonym bezpośrednimi działaniami Biura Ochrony Rządu.
Zadania wykonywane na tym obszarze określane są przez BOR, a wszyst-
kie siły policyjne działające na tym obszarze podlegają kierowaniu przez
pracowników tej instytucji.

- działań związanych z zapewnieniem ogólnie rozumianego bezpieczeństwa

i porządku w rejonach przylegających do miejsc pobytu wymienionych
osób. Za działanie te odpowiada Policja. Jednakże, podczas określania
zadań dla służb i sił policyjnych uwzględnia się wnioski i propozycje Biura

B. Bocianowski: Wybrane aspekty współdziałania Policji ze Strażą Graniczną w systemie bezpie-

czeństwa RP. W: Policja w systemie bezpieczeństwa państwa. Materiały z konferencji. Warszawa 2003,
s. 111

Ibidem

524

Ochrony Rządu, wynikające z konieczności realizacji potrzeb protokołu dy-
plomatycznego oraz programu wizyty.

Biuro Ochrony Rządu jako formacja nie dysponująca strukturami terenowymi

zmuszone jest do korzystania z pomocy innych instytucji państwowych, organów
administracji rządowej i samorządowej. Natomiast Policja, jako służba tego same-
go resortu, odpowiedzialna zgodnie z zapisami ustawy za porządek i bezpieczeń-
stwo, jest w pierwszej kolejności angażowana do wykonywania i organizacji przed-
sięwzięć związanych z wszelkiego rodzaju zabezpieczeniami. Do najważniejszych
zadań realizowanych przez Policję w ramach pomocy przy wykonywaniu czynności
służbowych funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu należy m.in.:

- pośredniczenie w nawiązaniu przez BOR bezpośredniej współpracy

z przedstawicielami organów administracji państwowej i samorządowej ja-
ko gospodarzy przyjmujących na swój teren gości;

- wskazanie możliwych do wykorzystania rozwiązań w zakresie zapewnienia

zabezpieczenia sanitarnego, medycznego i ppoż. na potrzeby osób ochra-
nianych;

- przedstawienie propozycji wykorzystania innych instytucji i podmiotów, któ-

rych zaangażowanie do planowanego zabezpieczenia może wpłynąć na
bezpieczeństwo osób ochranianych;

- wskazanie możliwych do wystąpienia zagrożeń zarówno dla stanu porząd-

ku, jak również bezpośrednio dla osoby ochranianej;

- dokonanie weryfikacji przedstawionych propozycji w zakresie wyboru wa-

riantów wykonania pilotażu;

- określenie liczby i miejsc ewentualnej lokalizacji posterunków obserwacyj-

no-strzeleckich, dających jak największą gwarancję wykonania stawianych
zadań;

- uzgodnienie miejsc i zakresu przeprowadzenia sprawdzeń pirotechnicz-

nych w związku z wizytą.

Realizując powyższe zadania dotyczące współdziałania Policji z BOR prze-

strzegana jest zasada, że to Biuro Ochrony Rządu przygotowuje wizytę osoby
ochranianej w zakresie działań wpływających na jej bezpieczeństwo.

Współdziałanie z Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej
W przypadkach, gdy użycie uzbrojonych oddziałów i pododdziałów Policji

okaże się niewystarczające dla zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeń-
stwa Państwa lub jego obywateli, do pomocy mogą być użyte oddziały i pododdzia-
ły Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Ich użycie następuje na podstawie de-
cyzji Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wydanej na wniosek Prezesa Rady
Ministrów.

Wydzielone do pomocy Policji oddziały i pododdziały Sił Zbrojnych Rzeczypo-

spolitej  Polskiej  mogą  być  użyte  w  szczególności  do  ochrony  i  obrony  obiektów,
osłony lub  izolacji określonych obiektów, dróg,  wydzielonych ulic lub części miast
oraz  wspierania  działań  oddziałów  Policji  przywracających  bezpieczeństwo  i  po-
rządek publiczny – gdy to okaże się niezbędne.

Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji. Art. 18.3.

Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 5 marca 1991 r. w sprawie szczegółowych zasad i warunków

użycia oddziałów i pododdziałów Policji oraz Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w razie zagrożenia

525

W myśl porozumienia pomiędzy Komendantem Głównym Żandarmerii Woj-

skowej i Komendantem Głównym Policji,

obie te instytucje współpracują ze sobą

w zakresie działań prewencyjnych, czynności operacyjno – rozpoznawczych,
czynności dochodzeniowo – śledczych, wymiany informacji oraz łączności.

Ponadto, na podstawie uzgodnień pomiędzy Strażą Graniczną, Siłami Zbroj-

nymi  i  Komendą Główną  Policji, Policja jest  zobowiązana  do  współpracy  z  Siłami
Zbrojnymi w ramach systemu Obrony Terytorialnej. Udział Policji w zabezpieczeniu
procesu  mobilizacyjnego  i  operacyjnego  rozwijania  Sił  Zbrojnych  polega  przede
wszystkim na udziale w osłonie przeciwdywersyjnej rejonów mobilizacji i operacyj-
nego  rozwijania  wojsk,  kierowaniu  ruchem  cywilnym  na  rzecz  bezkolizyjnego
przemieszczania  wojsk,  udzielaniu  pomocy  wojskowym  organom  kierowania
ruchem  w  przywracaniu  sprawnego  przejazdu  kolumn  wojskowych,  zapewnieniu
warunków  sprawnego  przejazdu  kolumn  i  transportów  wojskowych  przez  miasta
i węzły komunikacyjne oraz organizowaniu objazdów, udziale w zapewnieniu bez-
pieczeństwa  i  porządku  publicznego  w  czasie  trwania  akcji kurierskiej,  udzielaniu
pomocy Żandarmerii Wojskowej w zamknięciu dróg dojazdu do rejonów dyslokacji,
miejsc  przepraw  i  załadunku  (rozładunku)  wojsk,  udziale  w  przeciwdywersyjnej
ochronie  tras  przemieszczania  wojsk  poprzez  objęcie  doraźną  ochroną  obiektów
zagrożonych działalnością dywersyjną (mostów, tuneli, wiaduktów) nie chronionych
przez wojsko, udziale w zabezpieczeniu porządku publicznego w trakcie ewakuacji
ludności  z  obszarów  zagrożonych  oraz  planowanych  działań  bojowych,  udziale
w rozpoznawaniu  i  likwidacji  nieumundurowanych  grup  dywersyjnych,  realizacji
zadań  określonych  w  przepisach  o  doręczaniu  kart  powołania,  w  tym  udziale
w doręczaniu  kart  powołania  w  trybie  natychmiastowego  stawiennictwa  do  służby
w  czasie  wojny,  utrzymywaniu  współpracy  z  terytorialnymi  organami  dowodzenia
Sił Zbrojnych w celu wymiany informacji o sytuacji oraz planowaniu działań Policji
na rzecz Sił Zbrojnych na administrowanym obszarze.

Do głównych zadań Policji w razie zagrożenia bezpieczeństwa państwa i woj-

ny  należą  przede  wszystkim  zadania  określone  w  ustawie  o  Policji.  Jednakże  ze
względu na specyfikę wymienionego stanu, w ustawie o powszechnym obowiązku
obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz przepisach wydanych na jej podstawie, zo-
bowiązano  Policję  do  udostępnienia  systemów  i  środków  łączności  na  potrzeby
przekazywania  informacji  o  zagrożeniach  i  alarmowania  oraz  udziału  w  zbieraniu
tych informacji i ich przetwarzaniu, przechowywania i doręczania kart powołania do
czynnej służby wojskowej, w przypadkach, gdy zadań tych nie mogą wykonać inne
organy, doprowadzania osób powołanych do służby wojskowej w razie ich niesta-
wienia  się  bez  uzasadnionej  przyczyny,  udziału  w  zapewnieniu  bezpieczeństwa
i porządku  publicznego  w  czasie  trwania  akcji  kurierskiej,  utrzymania  porządku
publicznego w czasie prowadzenia akcji ratowniczych i ewakuacji ludności. Ponad-
to Policja  wykonuje  zadania określone  w resortowych aktach prawnych, jednakże
ta część działalności Policji nie zostanie wymieniona w niniejszym opracowaniu ze
względu na ich niejawność.

bezpieczeństwa lub niebezpiecznego zakłócenia porządku publicznego oraz zasad użycia broni palnej
przez te jednostki. § 8. 2.

Porozumienie Komendanta Głównego Żandarmerii Wojskowej i Komendanta Głównego Policji z dnia

16 stycznia 2002 r. o współpracy Policji i Żandarmerii Wojskowej. § 2.

526

Działania Policji w zakresie przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu
Trwające procesy transformacyjne i globalizacyjne w istotny sposób wpływają

na  zmiany  w  systemie  bezpieczeństwa.  Wyzwania  dla  bezpieczeństwa  wynikają
z osłabienia  organizacji  międzynarodowych,  z  postępującej  polaryzacji  bogactwa
i biedy oraz rosnących na tym tle frustracji i niezadowolenia społecznego, ale także
z takich zjawisk jak np. niedorozwój cywilizacyjny, degradacja środowiska natural-
nego,  niekontrolowane  migracje,  nacjonalizmy  oraz  konflikty  o  charakterze  religij-
nym. Jednym z najpoważniejszych obecnie zagrożeń dla bezpieczeństwa między-
narodowego  oraz  bezpieczeństwa  poszczególnych  państw  jest  zorganizowany
terroryzm.

Terroryzm jest metodą akcji przestępczej, przez którą sprawca dąży do na-

rzucenia przy pomocy strachu swej dominacji społeczeństwu lub państwu, aby
zachować, przekształcić albo zniszczyć więzi porządku publicznego.

Akty terrorystyczne mogą mieć również motyw kryminalny. Sytuacja taka za-

chodzi  wówczas, gdy jednostki lub  grupy  osób  posługują się taktyką spektakular-
nych,  widowiskowych  czynów  gwałtownych,  a  motywy  i  cele  tego  działania  nie
pozostają w żadnym stosunku do zagadnień politycznych, ekonomicznych lub spo-
łecznych  w  jakimkolwiek  kraju.  Należy  podkreślić,  że  jest  to  definicja  najbardziej
odpowiadająca  aktualnej  sytuacji  w  Polsce.  W  naszym  kraju  nie  występują  akty
terrorystyczne o podłożu politycznym.

W przypadku aktu terroryzmu kryminalnego, celem ataku jest zawsze kon-

kretna osoba lub jej mienie. W przypadku aktu terrorystycznego, szczególnie bom-
bowego o podłożu politycznym, w większości przypadków ofiarami są ludzie, którzy
me mają nic wspólnego z działaniami przestępczymi.

W wyniku prowadzonych przez Policję przedsięwzięć w rozpoznaniu i zwal-

czaniu  przejawów  przestępczości  terrorystycznej  nie  uzyskano  do  chwili  obecnej
wiarygodnych informacji o zagrożeniu takimi atakami w Polsce, w tym również ze
strony  islamskich  organizacji  terrorystycznych.  Nie  uzyskano  również  wiarygod-
nych  informacji  o  przygotowanych  lub  planowanych  atakach  terrorystycznych
w kraju w związku z udziałem żołnierzy polskich w działaniach poza granicami.

Należy stwierdzić, że aktualnie rzeczywisty stan zagrożenia zamachami terro-

rystycznymi w Polsce jest niski, natomiast potencjalny stan tego zagrożenia jest
wysoki.

Wynika to głównie z faktu, że Polska postrzegana jest przez różne ugru-

powania terrorystyczne, wywodzące się np. z krajów muzułmańskich, jako państwo
zachodnie współpracujące z NATO, a w jego ramach w koalicji antyterrorystycznej.

Podejmowane przez Policję przedsięwzięcia w zakresie rozpoznania i zwal-

czania przestępczości z użyciem materiałów i urządzeń wybuchowych spowodo-
wały, iż w ostatnich latach w znacznym stopniu zmniejszyło się wymienione zagro-
żenie.

Pomimo braku realnego zagrożenia terroryzmem, rozpoznanie tego zagad-

nienia przez Policję należy ocenić jako dobre. Właściwa jest też współpraca Policji
w  zakresie  rozpoznania  i  zwalczania  przestępstw  o  charakterze  terrorystycznym
zarówno  z  innymi  służbami  odpowiedzialnymi  za  zwalczanie  tego  zagrożenia
w Polsce,  jaki  i  zagranicznymi  Policjami  i międzynarodowymi  organizacjami  zwal-

T. Małachowicz, op. cit., s. 14

Powyższą definicję terroryzmu oraz fragment tekstu referatu dotyczący zwalczania tego zagrożenia

opracowano na podstawie materiałów szkoleniowych Biura Kadr i Szkolenia Komendy Głównej Policji

Materiały szkoleniowe Biura Kadr i Szkolenia Komendy Głównej Policji

527

czającymi terroryzm. Jak ocenia Komenda Główna Policji, dobra jest też współpra-
ca w tym zakresie pomiędzy poszczególnymi jednostkami w samej Policji.

Działania Policji w sytuacjach kryzysowych
Sytuacja kryzysowa jest z reguły następstwem katastrof, awarii technicznych

lub działania sił natury, które w znacznych rozmiarach zagrażają życiu i zdrowiu
ludzi oraz środowisku naturalnemu.

Jednakże z punktu widzenia Policji, sytuacją

taką mogą być zarówno poważne zakłócenia porządku publicznego spowodowane
protestami społecznymi, agresywnym zachowaniem się kibiców drużyn piłkarskich
oraz blokadami przejść granicznych, jak również zagrożenia wynikające z długo-
trwałych pościgów za uzbrojonymi sprawcami przestępstw. Do przyczyn mogących
wywoływać sytuację kryzysową zalicza się także ataki terrorystyczne i epidemie,
stanowiące zagrożenie bezpieczeństwa obywateli oraz wszelkie sytuacje zagraża-
jące konstytucyjnemu ustrojowi państwa. Jako szczególny przykład sytuacji kryzy-
sowej należy traktować zewnętrzne zagrożenie bezpieczeństwa państwa.

W działaniach związanych z wystąpieniem sytuacji kryzysowej Policja realizu-

je przede wszystkim typowe zadania porządkowo-ochronne, które wynikają z Usta-
wy o Policji,

Ustawy o zarządzaniu kryzysowym,

przepisów resortowych w ran-

dze Zarządzeń Komendanta Głównego Policji

oraz katalogów modelowych pro-

cedur postępowania wobec zdarzeń stwarzających duże ryzyko wystąpienia kryzy-
su. Przyjęte w nich rozwiązania są uniwersalne w odniesieniu do każdego rodzaju
zdarzenia, także takiego, które może wywoływać sytuację kryzysową o najwyż-
szym stopniu zagrożenia.

Do częściej wykonywanych czynności w ramach oma-

wianych sytuacji należą też czynności ratownicze związane z organizacją i prowa-
dzoną akcją, współdziałanie z innymi służbami ratowniczymi, wynikające z różnych
uregulowań prawnych i okoliczności oraz działania operacyjno-dochodzeniowe
uregulowane odrębnymi przepisami i prowadzone niezależnie od czynności ratow-
niczych, zwłaszcza, gdy zdarzenie wynika z przestępnego lub w inny sposób zawi-
nionego przez człowieka działania.

Rola Policji w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego
Od 1 stycznia 1999 roku, wskutek wprowadzenia reformy ustroju administra-

cyjnego państwa, wymuszone zostały na Policji istotne zmiany w zakresie sposo-
bów jej działania dostosowane do potrzeb i oczekiwań społecznych. Decentraliza-
cja właściwości administracyjnych spowodowała przeniesienie ciężaru odpowie-

Materiały szkoleniowe Biura Kadr i Szkolenia Komendy Głównej Policji

T. Wojtaszek: Planowanie i organizacja działań Policji w warunkach sytuacji kryzysowych. W: Policja

w systemie bezpieczeństwa państwa. Materiały z konferencji. Warszawa 2003, s. 122

Ibidem

Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji. Art. 1, ust. 2, pkt. 3

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym. (Dz.U. nr 89 poz. 590)

Są to: Zarządzenie KGP z dnia 28 listopada 2000 r. w sprawie metod i form wykonywania zadań

Policji w przypadkach zagrożenia życia i zdrowia ludzi lub ich mienia albo bezpieczeństwa i porządku
publicznego, oraz Zarządzenie nr pf 21 KGP z dnia 13 grudnia 2000 r. w sprawie gotowości do działań i
alarmowania w jednostkach Policji

T. Wojtaszek, op. cit., s.123

M. Jończyk: Zarządzanie kryzysowe – aspekty praktyczne pracy Policji. W: A. Urban (red.): Zarzą-

dzanie kryzysowe wyzwaniem dla edukacji. Szczytno 2007, s. 148-149

528

dzialności za bezpieczeństwo i porządek publiczny na barki organów władzy lokal-
nej.

Organem właściwym w sprawach bezpieczeństwa stał się wojewoda (bez

możliwości wpływu na działania operacyjno-rozpoznawcze i dochodzeniowo-
śledcze), a budżet Policji na poziomie wojewódzkim jest częścią budżetu wojewo-
dy. Tym samym, Policja weszła w skład administracji zespolonej. Rozwiązanie to
spowodowało, że Policja podlega w określonym zakresie zwierzchnictwu wojewody
i starosty powiatu.

W sferze przedsięwzięć zapobiegawczych Policja stała się instrumentem spo-

łeczności lokalnych, którego podstawowym zadaniem jest zapewnienie mieszkań-
com poczucia bezpieczeństwa oraz ochrona porządku publicznego. W związku
z tym społeczeństwo uzyskało większą niż dotychczas możliwość wpływu na funk-
cjonowanie Policji.

Realizowana obecnie w Polsce (na wzór policji innych krajów europejskich

oraz Policji amerykańskiej) strategia community policing, jest szczególną formą
prewencyjnego zwalczania przestępczości, związanego z aktywnością i zaanga-
żowaniem członków społeczności lokalnych, ich liderów oraz partnerstwem w dzia-
łaniach podejmowanych przez Policję.

Z filozofii tej strategii wynika, że Policja – pozostając centralnym ogniwem

w działalności  zapobiegawczej  –  nie  jest  jedyną  instytucją  zobowiązaną  do  prze-
ciwdziałania przestępczości i występującym patologiom życia społecznego, a reali-
zacja zadań z zakresu bezpieczeństwa społeczności lokalnych spoczywa także na
samorządach  i  ich  instytucjach.  Z  doświadczeń  płynących  z  realizacji  wielu  pro-
gramów związanych z przeciwdziałaniem przestępczości i patologiom społecznym
wynika,  że  samorządy  lokalne  powinny  m.in.  prowadzić  bieżący  i  systematyczny
monitoring zagrożeń i potrzeb społecznych w zakresie bezpieczeństwa.

Pomimo dokonujących się zmian w systemie prawnym i administracyjnym kra-

ju, fakt ten nie jest w pełni uświadamiany przez społeczeństwo, podobnie jak to, że
Policja jest tylko partnerem w przeciwdziałaniu zagrożeniom, a środki na prewen-
cję kryminalną pojmowaną jako przeciwdziałanie przestępczości w środowiskach
lokalnych posiada głównie samorząd lokalny.

Policjanci natomiast są „przede

wszystkim pracownikami o dużej wiedzy, ekspertami, doradcami w dziedzinie bez-
pieczeństwa dla innych instytucji zajmujących się tą problematyką”.

Coraz więcej faktów świadczy o tym, że społeczeństwo zaczyna doceniać po-

zytywną rolę Policji w systemie bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i społecz-
ności lokalnych. Coraz większa liczba obywateli zaczyna rozumieć, iż bezpieczeń-
stwo i porządek społeczny jest nie tylko sprawą państwa i jego administracji, ale

R. Głowacki: Program „Bezpieczne miasto” a lokalny system ochrony bezpieczeństwa i porządku

publicznego” W: J. Fiebig, M. Róg, A Tyburska: Bezpieczeństwo to wspólna sprawa. Szczytno 2002,
s. 241

por.: P. Sarnecki: Właściwości organów terenowych w sprawach porządku i bezpieczeństwa publicz-

nego w nowej strukturze władz publicznych. Ekspertyzy. Warszawa-Kraków 1999

R. Głowacki, op. cit., s. 241

J. Czapska, J. Wójcikiewicz: Policja w społeczeństwie obywatelskim. Kraków 1999, s. 130-131

Por. program „Bezpieczne Świętokrzyskie” W: Bezpieczne Świętokrzyskie dziś i jutro. Kielce 2000

W. Pływaczewski: Bezpieczeństwo to wspólna sprawa. W: J. Fiebig, M. Rog i A. Tyburska (red.),

op. cit., s. 13

H. J. Schneider: Policja jako instytucja i praca policyjna jako kontrola społeczna. W: „Przegląd Poli-

cyjny”, 2001, nr 1, s. 8

529

także – a może przede wszystkim – wspólnym dobrem i wartością współczesnego
społeczeństwa.

Wynika stąd również istotna implikacja dla działalności Policji, polegająca na

tym, że zakres stosowanych przez nią form i metod przeciwdziałania i zwalczania
przestępczości oraz kierunków i sposobów realizacji zadań musi uwzględniać po-
ziom akceptacji społecznej i możliwości angażowania się społeczności lokalnej w
działania o charakterze zapobiegawczym.

A możliwości te są znaczne. Do podstawowych zaliczyć można m.in.:
- wychowanie młodzieży i powszechną jej edukację na rzecz bezpieczeń-

stwa, w tym zwłaszcza kształtowanie postaw społecznych jednoznacznie
negujących przestępstwo;

- popularyzowanie kursów samoobrony i bezpiecznych zachowań oraz róż-

nych form organizowania się lokalnych społeczności, w tym Straży Obywa-
telskich;

- stwarzanie warunków do bezpiecznego poruszania się po drogach oraz

konsekwentne karanie sprawców przestępstw i wykroczeń drogowych;

- stosowanie przez organy wymuszające przestrzeganie prawa skutecznych

środków przeciw przestępcom i naruszającym prawo;

- stworzenie i kontynuowanie programów terapeutycznych dla osób uzależ-

nionych oraz warunków powrotu do normalnego życia dla osób, które we-
szły w konflikt z prawem, a wyrażają gotowość zerwania z dotychczaso-
wym procederem.

Istotnych wytycznych dla Policji i innych instytucji zajmujących się bezpie-

czeństwem wewnętrznym państwa dostarcza program poprawy bezpieczeństwa
obywateli „BEZPIECZNA POLSKA

, przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 28

sierpnia 2002 r.

Wśród głównych celów realizacji programu wyróżnić w tym miejscu należy te,

które bezpośrednio lub pośrednio wiążą się z działalnością ustawową Policji. Jest
to m.in. zapobieganie przestępczości i powrotowi do przestępstwa. Zgodnie z po-
wszechnie  znanym stwierdzeniem, iż „lepiej jest  zapobiegać niż niwelować skutki
przestępczej  działalności”,  najbardziej  pożądane  z  punktu  widzenia  społecznego
i ekonomicznego  jest  niedopuszczenie  do  popełnienia  przestępstwa.  W  tym  celu
niezbędne jest skoordynowanie  w skali państwa  wysiłków skierowanych na elimi-
nowanie czynników, które sprzyjają przestępstwu, oraz działań redukujących ryzy-
ko stania się ofiarą przestępstwa. Z ramienia Policji, wiodącą w tym zakresie rolę
spełnia  służba  prewencyjna,  we  współpracy  z  rozmaitymi  organizacjami  i  instytu-
cjami administracyjnymi i społecznymi oraz społeczeństwem.

Nie mniej ważnym celem programu jest skuteczne ściganie i karanie spraw-

ców przestępstw. Jednakże dla jego realizacji – jak przyznają autorzy programu –
„należy stworzyć warunki do sprawnego wykrycia i zatrzymania sprawcy przestęp-
stwa, następnie zaś do jego szybkiego i zgodnego z prawem osądzenia oraz kon-
sekwentnego wyegzekwowania orzeczeń sądowych”.

Wśród podmiotów realizu-

jących wymieniony cel jedną z dominujących ról odgrywają służby kryminalne Poli-
cji.

H. J. Schneider, op. cit., s.13

por.: Program „Bezpieczna Polska”, www.mswia.gov.pl/bezp_polska_program.html

www.mswia.gov.pl/bezp_polska_program.html

530

Przestępczość jest zjawiskiem wymiernym i związanym z realnymi zdarze-

niami. W praktyce jednak występuje subiektywna obawa ludzi przed przestępczo-
ścią. Konieczna jest zatem taka aktywność zarówno państwa, jak i instytucji społe-
czeństwa obywatelskiego w komunikowaniu społecznym, która zmierza do popra-
wy subiektywnego poczucia bezpieczeństwa obywateli i kształtowania rzetelnego
obrazu naszego kraju w społeczności międzynarodowej.

Rozumiejąc to zadanie, Policja wdraża w życie wiele programów zmierzają-

cych  do  przeciwdziałania  patologiom  społecznym  (a  wśród  nich  przestępczości)
oraz  zwiększenia  subiektywnego  poczucia  bezpieczeństwa  obywateli. Wśród  naj-
ważniejszych  z  nich  należy  wymienić  program  „Bezpieczne  miasto”.

Pomysł

i główne założenia programu zostały opracowane w 1995 roku w Biurze Prewencji
KGP. Uznano m.in., że na ograniczenie przestępczości mają wpływ nie tylko dzia-
łania Policji, ale przede wszystkim wykonywanie statutowych zadań przez inne
podmioty mające wpływ na podniesienie bezpieczeństwa obywateli.

Program ten ma charakter perspektywiczny. Jednak warunkiem jego powo-

dzenia  jest  szeroko  rozumiana  akceptacja  oraz  współpraca  ze  strony  obywateli,
przeniesienie  ciężaru  z  zachowań  o  charakterze  roszczeniowym  na  działania  ak-
tywne  i  współpracę  na  rzecz  poprawy  stanu  bezpieczeństwa.  Podejmowane  do-
tychczas  działania  uzależnione  były  przede  wszystkim  od  aktywności  policjantów
i uczyniły  z  Policji  główny  podmiot  inicjujący  podejmowanych  działań.  Natomiast
zgodnie z założeniami programu „Bezpieczne Miasto”, Policja jako jeden ze współ-
partnerów, wzięła na siebie obowiązek inicjowania i utrzymywania zainteresowania
problemami bezpieczeństwa i samym programem - wszystkich podmiotów pozapo-
licyjnych.  Nie  należy  jednak  traktować  Policji  jako  administratora  programu  Bez-
pieczne Miasto. Nie może ona również wyręczać innych wyspecjalizowanych insty-
tucji  z  ich  obowiązków,  a  zwłaszcza  wtedy,  gdy  są  one  lepiej  przygotowane  do
realizowania pewnych działań.

Do zadań Policji w ramach programu Bezpieczne Miasto należy w szczegól-

ności:

-  rozpoznawanie zagrożeń;
-  dostarczanie informacji o ich skali, geografii i uwarunkowaniach zagrożeń;
-  współdziałanie w opracowywaniu strategii zapobiegawczych;
-  aktywizowanie i koordynowanie działań podmiotów pozapolicyjnych;
-  koordynowanie działań wyznaczonych do realizacji w strukturach Policji.

Zgodnie z przyjętymi założeniami realizacja programu powinna przynieść takie

korzyści, jak np.:

-  ograniczenie przestępczości;
-  zmniejszenie strachu przed staniem się ofiarą przestępstwa;
-  podniesienie poziomu bezpieczeństwa i jakości życia;
-  stworzenie  „bezpiecznych  miast”  (gmin,  rejonów,  osiedli)  do  prowadzenia

działalności gospodarczej i życia społecznego.

W wielu miejscowościach realizowane są również programy wspierające pro-

gram Bezpieczne Miasto, stanowiąc jednocześnie jego integralne części. Zaliczyć

www.mswia.gov.pl/bezp_polska_program.html

Opracowano na podstawie programu „Bezpieczne miasto”. KGP 1995

R. Głowacki: Program „Bezpieczne miasto” a lokalny system ochrony bezpieczeństwa i porządku

publicznego” W: J. Fiebig, M. Róg, A Tyburska, op. cit., s. 237

Ibidem, s. 237

531

do nich można m.in. program „Bezpieczny Biznes”,

„Bezpieczna szkoła”, a także

programy  skierowane  do  dzieci  i  młodzieży  takie  jak  np.  "Bezpieczny  Weekend",
"Bezpieczne  ferie  i  wakacje",  "Zero  tolerancji  dla  zła",  "Bezpieczna  droga  do  i  ze
szkoły",  "Bądź  bezpieczny",  "Bezpieczne  dziecko  w  domu,  szkole  i  na  ulicy".
Sprawdza się też funkcja pełniona przez Policyjny Telefon Zaufania. Obecnie wy-
mienione  programy  realizuje  wiele  miast,  a  wśród  nich  m.in. Warszawa,  Kraków,
Szczecin, Radom, Kielce, Lublin i wiele innych.

Policja w świetle badań opinii publicznej
Bezpieczeństwo publiczne jest zaliczane do podstawowych wartości warunku-

jących możliwość funkcjonowania i rozwoju społecznego. Obecnie notujemy stop-
niowy wzrost poczucia bezpieczeństwa społeczeństwa, choć osiągnięty poziom
jest jeszcze daleki od zadowalającego. Nadzieję w tym zakresie niesie przyjęcie
przez rząd, wspomnianego wyżej, programu „Bezpieczna Polska” i realizacja jego
założeń na poszczególnych szczeblach administracji rządowej i lokalnej.

W ciągu ostatnich lat systematycznie wzrasta liczba osób deklarujących oso-

biste zaufanie do Policji. Badania przeprowadzone przez OBOP w czerwcu 2007
roku

oraz przez CBOS w maju 2007 roku

wykazały, że Policja cieszyła się za-

ufaniem 73 % osób uczestniczących w badaniach. Jest to najlepszy wynik Policji w
tej kategorii od 1990 roku, gdy zaufanie deklarowało zaledwie 56% spośród bada-
nych.

Należy także podkreślić, że systematycznie wzrasta pozytywna ocena dzia-

łań Policji. Podobnie jak w przypadku zaufania, tak i dobrą ocenę działaniom Policji
wystawia 73 % ankietowanych Polaków. A co jest nie mniej istotne, coraz mniejsza
liczba respondentów działalności tej instytucji wystawia złe noty. W ostatnich
dwóch latach wskaźnik ten spadł z 36 % do 18 %.

Badania przeprowadzone na zlecenie Komendy Głównej Policji w styczniu

2007 roku i w styczniu 2008 roku przez CBOS, DGA PBS i TNS

, wskazują po-

nadto, że Polacy czują się coraz bardziej bezpiecznie, lepiej oceniają pracę poli-
cjantów i skuteczność Policji w walce z przestępczością. Według danych udostęp-
nionych przez Komendę Główną Policji o ponad 5 % w skali kraju wzrosła poczucie

Głównym celem programu „Bezpieczny Biznes” jest zapewnienie warunków do bezpiecznego pro-

wadzenia działalności gospodarczej oraz ograniczenie przestępczości w tej sferze. Policja - jako główny
inicjator programu – powinna informować przedstawicieli lokalnego biznesu o skali zagrożeń przestęp-
czością na danym terenie, o źródłach ich występowania, o rodzajach dokonywanych przestępstw oraz o
sposobach i metodach zapobiegania przestępczości. Program ten winien mieć charakter szkoleniowo-
doradczy w zakresie edukacji prawnej i wiktymologicznej, a także w zakresie doradztwa specjalistycz-
nego w następujących formach:

szkolenia specjalistyczne w zakresie przechowywania i transportu wartości pieniężnych dla
określonych podmiotów;

szkolenia osób zatrudnionych przy obrocie walorami finansowymi;

inicjowanie wszelkich przedsięwzięć organizacyjnych, technicznych w zakresie rozpoznawa-
nia i popularyzowania technicznych środków zabezpieczających (instalacji systemów sygnali-
zacji włamania lub napadu) oraz fizycznych sposobów zabezpieczania obiektów;

szkolenia właścicieli poszczególnych firm oraz ich pracowników w zakresie unikania zagrożeń
przestępczością pospolitą i zorganizowaną;

wprowadzanie nowych przedsięwzięć w zakresie zapobiegania przestępczości w biznesie;

wydawanie różnego rodzaju materiałów edukacyjno-informacyjnych.

Źródło: Wydział prasowy KGP (www.kgp.gov.pl)

W badaniach uczestniczyło 17 tysięcy mieszkańców Polski w wieku powyżej 15 lat (po tysiąc w każ-

dym województwie i na terenie działania komendy stołecznej Policji). Błąd pomiaru wszędzie wynosi 3,1

532

bezpieczeństwa podczas spacerów po zmroku w okolicy miejsca zamieszkania.
Ponad 12 proc. więcej mieszkańców czuje się bezpieczniej po zmroku niż jeszcze
rok temu, a 75,5 % respondentów nie obawia się opuszczać miejsca zamieszkania
w porze nocnej.

W wielu województwach, województwach przede wszystkim w Pomorskim,

Zachodniopomorskim,  Kujawsko-pomorskim,  Warmińsko-mazurskim,  Podlaskim,
Podkarpackim,  Opolskim  i  w  rejonie  działania  komendy  stołecznej  Policji  wzrosła
skuteczność  Policji  w  walce  z  przestępczością  w  okolicy  miejsca  zamieszkania.
Największą  poprawę  pod  tym  względem,  aż  o  11,7  %,  stwierdzono  w  wojewódz-
twie pomorskim.

Skutkuje to także wyraźnym wzrostem dobrych ocen policyjnej pracy w pobli-

żu miejsca zamieszkania, które sukcesywnie, z roku na rok, są coraz lepsze. Po-
mimo tego, że na ulicach respondenci widują mniej patroli policyjnych niż w ubie-
głym roku to jednak liczba ocen dobrych wystawionych policjantom za ich pracę
wzrosła do 63,3 %.

Wśród zagrożeń, których najbardziej obawiają się respondenci, są przede

wszystkim  wymieniane  takie,  jak:  brawura  jeżdżących  kierowców  (38,5  %)  oraz
niszczenie mienia przez wandali (21,8 %). Na poziomie ok. 20 % badanej populacji
obawę  wywołują  również  zaczepianie  przez  grupy  agresywnie  zachowującej  się
młodzieży (21 %), włamania do mieszkań, piwnic lub  samochodów (20,7 %) oraz
napady  i  rozboje  (19,6  %),  jednakże  w  tych  przypadkach  obserwujemy  wyraźną
tendencję spadkową w stosunku do roku 2007.

Podsumowanie.
Ze względu na obszerność omawianego zagadnienia oraz charakter publikacji

w niniejszym artykule nie opisano wszystkich zadań realizowanych przez Policję
w ramach systemu bezpieczeństwa państwa. Jednak już z powyższych rozważań
jednoznacznie wynika, że jest to instytucja spełniająca w tym systemie jedną z klu-
czowych ról.

W świetle obowiązujących przepisów regulujących działalność administracji

rządowej i instytucji realizujących zadania z zakresu bezpieczeństwa państwa na-
leży stwierdzić, że Policja nie jest w tym zakresie podmiotem funkcjonującym auto-
nomicznie, a wyniki jej działań zależą w dużej mierze od właściwej i skoordynowa-
nej  współpracy  z  innymi  podmiotami  należącymi  do  systemu.  Wynika  stąd  ko-
nieczność  uporządkowania  relacji  funkcjonalnych  pomiędzy  Policją,  działającą
w ramach podsystemu „Administracja publiczna i sprawy wewnętrzne”, a pozosta-
łymi instytucjami stanowiącymi ogniwa działań w omawianym zakresie, przynależ-
nymi do tego samego, jak i pozostałych podsystemów. Dlatego też, istotnym zada-
niem administracji rządowej w najbliższej przyszłości będzie właściwe sformułowa-
nie zadań oraz przypisanie ich realizacji odpowiednim podmiotom. Tylko wówczas
bowiem  zostaną  stworzone  warunki  do  efektywnego  wykonywania  powierzonych
tym instytucjom zadań oraz skuteczniejszego wykorzystania posiadanych sił i środ-
ków.

Strachu coraz mniej. „Policja 997”, 2008, nr 4, s. 10-11

Źródło: Wydział Prasowy KGP (www.kgp.gov.pl)

Strachu coraz mniej … s. 11

Ibidem, s. 11

533

Policja nie jest instytucją idealną. Z pewnością jest jeszcze bardzo dużo ob-

szarów  wymagających  usprawnienia  i  doskonalenia.  I  to  zarówno  w  kategoriach
funkcjonalno-organizacyjnych wewnętrznych, jak też współpracy z innymi podmio-
tami  w  ramach  systemu  bezpieczeństwa  państwa.  Można  jednak  stwierdzić,  że
czyni w tym zakresie systematyczne postępy, pomimo znacznego obciążenia sze-
rokim, bardzo wszechstronnym wachlarzem zadań. Świadczyć mogą o tym wspo-
mniane wyżej badania opinii społecznej, wykazujące jednoznacznie, że Policja jest
instytucją  systematycznie  poprawiającą  swój  wizerunek,  a  poprzez  skuteczność
swoich działań zdobywającą również coraz większe zaufanie społeczeństwa.

Pomimo znacznej liczby podmiotów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo

państwa  i  w  państwie,  poczucie  bezpieczeństwa,  subiektywnie  odczuwane  przez
obywateli  Rzeczpospolitej  Polskiej,  nie  jest  jeszcze  wystarczająco  zadowalające.
Związane  jest  to  głównie  z  występującymi  negatywnymi  zjawiskami  dotyczącymi
szeroko  rozumianej  przestępczości,  dynamicznie  działających  zorganizowanych
grup chuligańskich, przestępczych i terrorystycznych, a także nasilającymi się zja-
wiskami  agresji  w  zachowaniach  interpersonalnych.  Sama  Policja  nie  jest  jednak
w stanie utrzymać bezpieczeństwa i porządku publicznego na zadowalającym spo-
łeczeństwo poziomie, bez ścisłej współpracy zawodowych służb odpowiedzialnych
za bezpieczeństwo oraz organizacji pozarządowych czynnie uczestniczących w ży-
ciu  społeczeństwa  na  każdym  możliwym  poziomie,  ale  także  bez  współpracy
i świadomej reakcji na zjawiska patologiczne ze strony samego społeczeństwa.

Wykazany powyżej „uniwersalizm” Policji skłania również do sformułowania

wniosku, iż jest ona Instytucją niezbędną dla właściwego funkcjonowania systemu
bezpieczeństwa państwa.