7

9. Weksel

Weksel

– dokument sporządzony w formie przewidzianej przez prawo, zawierający bezwarun-

kowe zobowiązanie do zapłaty określonej osobie w ustalonym terminie i miejscu przez wystaw-
cę lub osobę przez niego wskazaną sumy pieniężnej, której egzekucja jest wyposażona w spe-
cjalny rygor. Cechy weksla:

1.

Zobowiązanie wekslowe jest samoistne, tj. oderwane od przyczyny, jaka spowodowała
powsta

nie tego zobowiązania.

2.

Weksel umożliwia przenoszenie przez posiadacza dokumentu praw w nim zawartych
na inne osoby.

3. Odp

owiedzialność z tytułu weksla jest solidarna w odniesieniu do wszystkich osób pod-

pisanych na wekslu.

4.

W przypadku odmowy zapłaty weksla jego posiadacz ma prawo skorzystać z uprosz-
czonej procedury egzekucyjnej (rygor wekslowy).

Rodzaje weksla:

1. Weksel własny (sola, suchy, prosty) – bezwarunkowe zobowiązanie się wystawcy do zapła-
cenia ustalonej sumy na rzecz remitenta.
2. Weksel trasowany (ciągniony, trata) – polecenie wystawcy (trasanta) zapłacenia określonej
kwoty, wydane trasatowi na rzecz remitenta. Je

żeli remitent zgłosi się do trasata przed termi-

nem płatności aby potwierdził zgodę na wykonanie polecenia trasanta, to wówczas trasat uzna-
jący polecenie staje się akceptantem.

Głównym dłużnikiem wekslowym jest wystawca. Po akceptacji weksla głównym dłużnikiem staje
się trasat (akceptant).

Indos

– przekazanie praw z weksla

Indosant

– odstępujący weksel (żyrant)

Indosatariusz (żyrantariusz) – nabywca weksla

Legitymacja formalna

– zachowanie ciągłości podpisów związanych z indosami. Dłużnik ma

obowiązek sprawdzić przed dokonaniem zapłaty, czy zachowana została ciągłość podpisów, tj.
czy osoba przedstawiająca weksel jest jego prawnym posiadaczem.

Nadużycia wekslowe

1.

Wystawianie weksla przez osoby, o których z góry wiadomo, że nie mogą liczyć na po-
siadanie

źródeł spłaty zobowiązania. Nawet po uzyskaniu tytułu egzekucyjnego brak

możliwości uzyskania pokrycia weksla.

2.

Poręczanie weksla na zasadzie „grzecznościowej”, bez zapoznania się z wiarygodno-
ścią i zamiarami dłużnika.

3.

Tworzenie zamkniętego kręgu zobowiązań wzajemnie powiązanych spółek, z których
żadna nie ma pieniędzy.

4.

Fałszerstwa podpisów.

5.

Składanie podpisów przez osoby nieupoważnione.

6.

Wyłudzenie weksla jako zapłaty pod zastaw wykonania świadczenia. Świadczenie nie
zostaje wykonane, natomiast następuje egzekucja z weksla, dzięki wykorzystaniu ode-
rwania weksla od przyczyny prawnej.

8

Pytania testowe

1. Weksel handlowy to:

a)

papier wartościowy reprezentujący pożyczkę

b)

zobowiązanie zapłaty pewnej sumy pieniędzy w danym okresie

c) trata

2. Wystawca przyjmuje za

zapłatę weksla odpowiedzialność:

a)

bezwarunkową

b)

ograniczoną treścią deklaracji wekslowej

c)

warunkowaną przyjęciem weksla przez trasata

3. Odpowiedzialność trasata zawsze jest:

a)

uzależniona od przyjęcia przez niego weksla

b)

uzależniona od odpowiedzialności wystawcy

c) bezwarunkowa

4. Abstrakcyjny charakter zobowiązania wekslowego polega na tym, że jego ważność:

a)

zależy wyłącznie od treści deklaracji wekslowej

b)

zależy wyłącznie od treści umowy między wystawcą a trasatem

c)

nie zależy od ważności stosunku prawnego, który uzasadniał jego zaciągnięcie

5. Wystawcą weksla trasowanego jest:

a)

trasat (dłużnik, płatnik)

b) trasant (wystawca)
c)

remitent (otrzymuje zapłatę)

6. Czy trasant to:

a) wystawca weksla
b)

płatnik

c)

poręczyciel

7. Głównym dłużnikiem weksla trasowanego po przyjęciu jest:

a) wystawca
b) akceptant
c) remitent

8. Czy weksel może być wystawiony na okaziciela:

a)

nie (może być płatny za okazaniem)

b) tak
c) ......

(art. 1 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

9. Weksel jest:

a) imienny
b) na okaziciela
c) ......................

(art. 1 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

10. Zgodnie z polskim prawem wekslowym weksel może być płatny :
I

za okazaniem

II

w pewien czas po okazaniu

III

w pewien czas po dacie

IV

w oznaczonym dniu

a) I,IV
b) I,II,IV

9

c) III,IV
d) I,II,III,IV

(art. 33 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

11. Zgodnie z polskim prawem wekslowym weksel trasowany płatny w pewien czas po
okaza

niu powinien być przedstawiony do przyjęcia w ciągu roku od dnia wystawienia,

jednak:
I.

wystawca może oznaczyć krótszy termin

II.

wystawca może oznaczyć dłuższy termin

III.

indosant może ten termin skrócić

IV.

indosant może ten termin przedłużyć

a) I, II
b) III, IV
c) I, II, III
d) I, II, III, IV

(art. 23 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

12. Odbiorca wystawił weksel własny i wręczył dostawcy. Weksel zawiera klauzulę, że
jego kwota zostanie zapłacona za okazaniem tego dokumentu pod warunkiem, że do-
stawca zrealizu

je w pełni zamówienie wobec tego:

a)

dostawca przyjmuje weksel i wykonuje dostawę

b)

dostawca odmawia przyjęcia weksla, żądając bez klauzuli

c)

dostawca przyjmuje pod warunkiem, że będzie poręczony

(art. 101 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

13. Wystawca przyjmuje za zapłatę weksla odpowiedzialność:

a)

bezwarunkową

b)

ograniczoną treścią deklaracji wekslowej

c)

warunkowaną przyjęciem weksla przez trasata

(art. 9 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

14. Odpowiedz

ialność trasata zawsze jest:

a)

uzależniona od przyjęcia przez niego weksla

b)

uzależniona od odpowiedzialności wystawcy

c) bezwarunkowa

(art. 26-

29 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

15. Weksel oznaczony zwrotem „ nie na zlecenie” staje się:

a)

papierem wartościowym na okaziciela

b)

imiennym papierem wartościowym

c)

rymesą

(art. 11 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

16. Firma wystawiła weksel własny i przekazała go dostawcy na poczet należności za
zamówione towary. Dostawca weksel dyskontował w banku, ale nadesłał towary nie-
zgodnie z zamówieniem. Bank przedłożył wystawcy weksel w terminie do zapłaty. Firma –
wystawca:

a)

może odmówić zapłaty, ponieważ wystawca nie wywiązał się z umowy dostawy

b) n

ie może odmówić zapłaty weksla, mimo że dostawca nie wywiązał się z umowy do-

stawy

c)

może odmówić w części zapłaty weksla

10

17. Nieważnym jest weksel:

a)

płatny za okazaniem

b)

płatny w pewien czas po dacie wystawienia

c)

z kilkoma następującymi po sobie terminami płatności

(art. 33 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

18. Weksel przeterminowany to:

a)

weksel zadłużony

b)

weksel, który stracił ważność

c) weksel nie wykupiony w terminie

19. W terminie płatności posiadacz weksla powinien przedstawić go do zapłaty w miej-
scu:

a) wystawienia weksla
b)

w którym przebywa aktualnie trasat lub wystawca

c)

oznaczonym w treści weksla jako miejsce płatności

20. Zapłatę weksla można:

a)

zabezpieczyć poręczeniem wekslowym co do całości lub części sumy wekslowej

b)

zabezpieczyć poręczeniem wekslowym jedynie co do całości sumy wekslowej

c)

nie można jej w ogóle zabezpieczyć

(art. 30 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

21. Protestem jest:

a)

odmowa przyjęta lub zapłaty weksla

b) podwa

żenie autentyczności weksla

c)

formalne stwierdzenie odmowy przyjęcia lub zapłaty weksla

(art. 44 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

22. Protesty wekslowe sporządzają:

a)

notariusze lub urzędy pocztowe

b)

sądy rejonowe lub notariusze

c)

sądy rejonowe lub urzędy pocztowe

(art. 85 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

23. W przypadku protestu weksla, jego posiadacz powinien dokonać zawiadomienia (no-
tyfika

cji) w ciągu:

a) 2 dni powszednich, nast

ępujących po dniu protestu

b)

4 dni powszednich, następujących po dniu protestu

c)

7 dni powszednich, następujących po dniu protestu

(art. 44 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

24. Wypełnienie (uzupełnienie) weksla „in blanco” powinno nastąpić:

a)

przed przedstawieniem go do zapłaty

b)

przy przedstawieniu go do zapłaty

c)

po przedstawieniu go do zapłaty

25. Weksel „in blanco” może zawierać jedynie:

a)

podpisy osób zobowiązanych (wystawcy i akceptanta)

b)

nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata)

c)

oznaczenie miejsca płatności i podpis wystawcy

26. W przypadku weksla „in blanco” zakres odpowiedzialności dłużników wekslowych
określony jest przez:

11

a)

treść weksla

b)

deklarację wekslową

c)

treść transakcji zabezpieczonej tym wekslem

27. W jakim pr

zypadku wystawca weksla może zastrzec oprocentowanie sumy wekslo-

wej?

W wekslu płatnym za okazaniem lub w pewien czas po okazaniu, wystawca może zastrzec
oprocen

towanie sumy wekslowej. W każdym innym wekslu zastrzeżenie takie uważa się za nie

napisane. Sto

pa odsetek powinna być określona w wekslu, w braku jej określenia zastrzeżenie

oprocentowania uważa się za nie napisane. Odsetki biegną od daty wystawienia weksla, jeżeli
nie wskazano innej daty.

(art. 5 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

28. Czy weksel pełni funkcję kredytową:

a) tak
b) nie

29. Co to jest dyskonto weksla?

Dyskonto weksla polega na nabyciu przez bank weksla przed upływem terminu jego płatności z
potr

ąceniem z góry oprocentowania (kwoty dyskonta). Dyskonto weksla w polskich bankach

przebiega na zasadach określonych ich wewnętrznymi regulaminami. Do dyskonta przyjmowa-
ne są wyłącznie weksle pochodzące z operacji gospodarczych, których termin płatności przy-
pada nie wcześniej niż po 15 dniach od daty ich złożenia w banku i nie później niż 3 miesiące.
Przyjmowane są wyłącznie weksle od podawców o znanym bankowi dobrym standingu finan-
sowym. Weksel powinien być podpisany co najmniej przez dwa solidne podmioty gospodarcze,
opatrzony indosem na rzecz banku, a weksle trasowane

– opatrzone bezwarunkowym akcep-

tem trasata. Banki domagają się, aby weksle miały skasowaną opłatę skarbową we właściwej
wysokości.

Klient składa weksel do dyskonta przy liście dyskontowej, a ich oceny dokonuje komitet dyskon-
towy. Przyjmując weksel do dyskonta bank udziela kredytu dyskontowego, potrącając z góry
odsetki i prowi

zję. Dokonując dyskonta weksla, bank stosuje swoją stopę dyskontową, aktualną

w dacie dyskonta. Do liczby dni kredytowa

nia wlicza się dzień dyskonta, a pomija dzień płatno-

ści. Udzielając kredytu dyskontowego, bank dokonuje następujących księgowań: (a) obciąża
konto kredytu dyskontowego kredytobiorcy, który przedstawił weksel do dyskonta pełną kwotą
zdyskontowanych weksli,

(b) uznaje rachunek bieżący kredytobiorcy kwotą dyskontowanych

weksli, pomniejszoną o odsetki dyskontowe, (c) uznaje konto odsetek dyskontowych. Bank
komercyjny, który zdyskontował weksel, może go przedłożyć Narodowemu Bankowi Polskiemu
do redyskonta. , a

stopa dyskontowa jest zazwyczaj wyższa od redyskontowej. Gdy wpłyną

środki z wykupienia weksla, bank uznaje tą kwotą rachunek kredytowy kredytobiorcy, a weksel
zwraca dłużnikowi wekslowemu.

30. Dyskonto weksla jest to:

a)

przyjęcie weksla przez trasata z zastrzeżeniem, że nie odpowiada on wobec indosota-
riuszy

b)

kupno weksla przez bank przed terminem płatności

c)

przyjęcie oprocentowanego weksla przez bank w celu wyegzekwowania należności od
wierzyciela banku

31. Dyskonto weksla jest to:

a) oprocentowanie, jakie pobiera bank przy dyskontowaniu weksli
b)

czynność polegająca na zakupie weksla przed terminem i dokonaniu płatności z potrą-
ceniem okre

ślonego oprocentowania

c)

akceptowaniem polecenia zapłaty przez trasanta, który staje się w ten sposób dłużni-
kiem głównym

32. Dyskonto weksli to:

12

a) przedstawienie przez bank weksla do odkupienia w NBP
b)

kupno przez bank weksla przed terminem jego płatności

c)

kupno weksla przez bank od NBP przed terminem płatności

33. Osoba otrzymująca weksel za fakturę może otrzymać gotówkę:

a) przez indosowanie weksla
b) przez aval
c) przez zdyskontowanie tego weksla w banku.

34. Wystawca wręczył weksel dostawcy towaru. Dostawca zaraz zdyskontował weksel w
Ban

ku. Odbiorca towaru zgłosił reklamację co do jakości dostarczonego towaru. Bank w

terminie płatności zwrócił się do wystawcy weksla o jego zapłatę. W tym momencie wy-
stawca weksla może:

a)

zapłacić tylko część sumy wekslowej

b)

całą sumę wekslową musi wpłacić do Banku

c)

może w ogóle nie płacić

35. 01.03.1995r. oddano weksel do dyskonta, termin wykupu 30.03.1995r.,stopa
dyskonta 40% p.a.:

a)

obliczyć liczbę procentową, (100 zł x 30 dni)/100 = 30

b)

dyskonto, (30 x 40%)/365 = 3,29 (3,18 w przypadku przyjęcia 29 dni)

c) ile dostanie kredytobiorca. 100

– 3,29 = 96,71

Kwoty odsetek od weksla mogą być obliczone według wzoru:

100

365

S

t

d

O







O

– suma potrącanych odsetek

d

– stopa dyskonta

t

– liczba dni od dnia przyjęcia weksla do dnai jego płatności, przy czym w Polsce przyjmuje się

liczbę dni w miesiącu bądź według kalendarza, bądź przy założeniu, że każdy miesiąc jest rów-
ny 30 dniom.
S

– suma wekslowa

365

– zaokrąglona liczba dni w roku

możliwe jest także obliczenie kwoty odsetek dyskontowych przy wykorzystaniu liczb procento-
wych, co jest praktyczniejsze, jeżeli w danym dniu bank dyskontuje kilka weksli jednego podaw-
cy. Wówczas w pierwszej kolejności od każdej sumy wekslowej oblicza się liczby procentowe
według wzoru:

100

t

S

L





L

– liczba procentowa

S

– suma wekslowa

t

– liczba dni od dnia przyjęcia weksla do dnia jego płatności, przy czym w Polsce przyjmuje się

liczbę dni w miesiącu bądź według kalendarza, bądź przy założeniu, że każdy miesiąc jest rów-
ny 30 dniom.

Następnie oblicza się odsetki z tytułu dyskonta według wzoru:

365

d

L

O

S





O

– suma potrącanych odsetek

L

S

– suma liczb procentowych

13

d

– stopa dyskonta

(Bień W., Rynek papierów wartościowych, Difin, Warszawa 2001, s. 302-303.)

36. Podać wartość sumy wekslowej dla weksla z terminem wykupu 75 dni aby otrzymać
równowartość sprzedanych towarów równą 10.000. Stopa dyskonta wynosi 15%.

Z punktu widzenia sprzedającego towar za określoną kwotę przy zaoferowaniu kredytu kupiec-
kiego, cenę sprzedaży obejmującą z góry założony koszt kredytu wyznacza się za pomocą
poniższego wzoru:





















365

100

100

t

d

K

S

S

– cena sprzedaży obejmująca koszt kredytu kupieckiego

K

– cena sprzedaży bez kosztu kredytu kupieckiego

d

– oprocentowanie kredytu kupieckiego

t

– okres kredytowania odbiorcy

02

,

10318

365

75

15

100

100

10000























S

(Bień W., Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa 2002, s. 51-52.)

37. Bank komercyjny przyjmuje do dyskonta weksel stawiając do dyspozycji podawcy
kwotę:

a)

odpowiadającą nominalnej sumie weksla

b)

odpowiadającą sumie nominalnej weksla pomniejszonej o dyskonto i prowizję

c)

powiększoną o dyskonto

38. Kredyt dyskontowy

jest kredytem udzielanym przez bank podawcy weksla, a spłaca-

nym przez:

a)

podawcę weksla

b)

wystawcę lub akceptanta

c) indosatariusza

39. Co jest przedmiotem redyskonta wekslowego NBP?

Redyskonto weksli polega na przyjęciu przez bank centralny weksli dyskontowanych przez
banki do redyskonta i udzieleniu kredytu redyskontowego. NBP wpływa na treść ekonomiczną
dyskonta w bankach, ustalając wysokość stopy redyskontowej (stopy dyskontowej banku cen-
tralnego) i warunki, jakim powinien odpowiadać materiał wekslowy, przedstawiony przez banki
do redyskonta.

40. Redyskonto weksli to:

a) przedstawienie przez posiadacza weksla do odkupienia w NBP
b) przedstawienie przez bank weksli do odkupienia w NBP
c)

kupno przez bank weksla przed terminem jego płatności

41. W jaki sposób można przenosić prawa z weksla na zlecenie ?

a)

poprzez przeniesienie własności i wydanie dokumentu

b) poprzez indos
c) poprzez przelew i wydanie dokumentu

(art. 11 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

14

42. Prawa z weksla można przenieść przez:

a)

deklarację wekslową

b) konosament
c) indos

(art. 11 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

43. Indos jest to:

a)

czynność przeniesienia praw z weksla na zlecenie

b)

skrót od International Direct Operating System

c) forma

prawna protestu poręczyciela weksla trasowanego.

44. Indosant weksla to osoba, która:

Posiada weksel i dokonuje indosu na rzecz innej osoby (indosatariusza) przez napisanie na
od

wrotnej stronie weksla lub na przedłużku odpowiedniej formuły i wręczenie weksla.

45. Jako skutek przeniesienia praw wynikających z weksla indosant staje się:

a)

wierzycielem wekslowym uprawnionym do odbioru sumy wekslowej w terminie płatności

b)

domicylantem upoważnionym do wystąpienia z ewentualnym protestem z powodu nie-
zap

łacenia weksla

c)

solidarnie odpowiedzialnym z innymi wcześnie podpisanymi na wekslu w razie odmowy
zapłaty przez głównego dłużnika

46. Przeniesienie praw wynikających z weksla dokonywane jest w trybie indosu, przy
czym pierwszym indosantem weksla powinien b

yć:

a) akceptant
b) remitent
c)

poręczyciel

47. Indos wekslowy może być:

a)

imienny (zupełny)

b) tylko in blanco
c) albo imienny albo in blanco

48. Indos zawiera dla swej ważności co najmniej:

a) podpis zbywcy-idnosanta (indos in blanco)
b) podpis zbywcy-indosanta oraz wystawcy
c) podpis zbywcy-idnosanta oraz nabywcy-indosatariusza

(art. 13 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U. z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

49. Indos własnościowy przenosi na indosatariusza:

a) wszystkie prawa z weksla
b)

określone prawa z weksla

c) tylko prawo zastawu na wekslu

Generalnie indos przenosi wszystkie prawa z weksla (art. 14 ustawy „Prawo wekslowe”, Dz. U.
z dn. 28 kwietnia 1936, dn. 11 maja 1936)

50. Co to jest kredyt akceptacyjny?

Kredyt akceptacyjny jest udzielany na podstawie umowy o akceptowanie przez bank weksli
klienta i udzielanie kredytu na ich wykupienie. Banki akceptują ciągnione na siebie weksle, zło-
żone przez wystawcę, którym zazwyczaj jest jego stały klient. Weksel powinien odpowiadać
warunkom wymaganym od weksli dyskontowanych i wskazyw

ać jego trasata i miejsce płatności

– oddział banku zawierający umowę.

15

51. Kredyt akceptacyjny polega na przyznaniu przez bank wystawcy weksla kredytu w
formie:

a)

akceptu weksla w związku z czym bank staje się głównym dłużnikiem wekslowym

b) kredytu w rachun

ku otwartym w wysokości nominalnej sumy wekslowej

c)

kredytu w odrębnym rachunku pożyczkowym na sumę wekslową pomniejszoną o pro-
wizję

52. Awalista:

Poręczający weksel, przyjmujący solidarną odpowiedzialność za dług osoby podpisanej na we-
kslu. Może dotyczyć całości lub części sumy wekslowej i każdej osoby podpisanej na wekslu, w
praktyce najczęściej dotyczy trasanta i całej sumy wekslowej. Awalu udziela się pisząc na
przedniej stronie weksla: poręczam, gwarantuję, per aval lub inny równoznaczny zwrot.
Umieszczenie przy tym jakie

gokolwiek warunku unieważnia awal.