background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 

 

 

 

Irena Borowska 

 

 

 
 

Charakteryzowanie produkcji roślinnej i zwierzęcej  
321[04].O1.02 

 

 

 

 

 

Poradnik dla nauczyciela

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wydawca 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1

Recenzenci: 
mgr inŜ. Urszula Malinowska 
mgr inŜ. Ewa Walasek 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr Edyta Kozieł 
 
 
 
Konsultacja: 
dr inŜ. Jacek Przepiórka 
 
 
 

 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczn

 

ą

  programu  jednostki  modułowej  321[04].O1.02, 

„Charakteryzowanie  produkcji  ro

 

ś

linnej  i  zwierz

 

ę

cej”,  zawartego  w  modułowym  programie 

nauczania dla zawodu technik pszczelarz. 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca  

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2

SPIS TREŚCI 

 

1.  Wprowadzenie 

2.  Wymagania wstępne 

3.  Cele kształcenia 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

5.  Ćwiczenia 

12 

5.1.  Czynniki klimatyczne środowiska 

12 

5.1.1.  Ćwiczenia  

12 

5.2.  Gleba jako siedlisko roślin 

14 

5.2.1.  Ćwiczenia 

14 

5.3.  Wybrane zagadnienia z produkcji zwierzęcej 

16 

5.3.1.  Ćwiczenia 

16 

6.  Ewaluacja osiągnięć ucznia 

18 

7.  Literatura 

27 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3

1.  WPROWADZENIE 

 

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu 

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik pszczelarz. 

W poradniku zamieszczono: 

− 

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane, 
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,  

− 

cele  kształcenia,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy  
z poradnikiem, 

− 

przykładowe scenariusze zajęć, 

− 

ć

wiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami 

nauczania-uczenia oraz środkami dydaktycznymi, 

− 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego. 

 

Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  róŜnymi  metodami  ze 

szczególnym  uwzględnieniem  następujących  metod  nauczania,  np.  pokaz  z  objaśnieniem, 
pokaz z instruktaŜem, tekstu przewodniego, ćwiczeń praktycznych oraz metody projektów. 
 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróŜnicowane,  począwszy  od 

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

321[04].O1 

Podstawy zawodu 

321[04].O1.01 

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony 

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska 

321[04].O1.02 

Charakteryzowanie produkcji roślinnej i zwierzęcej 

321[04].O1.05 

Stosowanie przepisów ruchu 

drogowego 

321[04].O1.03 

Charakteryzowanie maszyn i urządzeń do produkcji  

321[04].O1.06 

Stosowanie technik kierowania 

ciągnikiem rolniczym i wykonywanie 

czynności kontrolno-obsługowych 

321[04].O1.04 

Posługiwanie się dokumentacją techniczną 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

5

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE

 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: 

− 

znać podstawowe pojęcia dotyczące gleboznawstwa, 

− 

przeliczać podstawowe jednostki miar i wag, 

− 

definiować podstawowe zagadnienia i terminy z zakresu uprawy roli i roślin, 

− 

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu mechanizacji rolnictwa, 

− 

określić  całość  prac  występujących  w  produkcji  zwierzęcej,  zasady  bhp  i  zasady 
postępowania ze zwierzętami, 

− 

określić optymalne przygotowanie pomieszczeń inwentarskich, 

− 

rozpoznawać maszyny do produkcji roślinnej i produkcji zwierzęcej, 

− 

korzystać  z  wiadomości,  nabytych  na  lekcjach  chemii  szczególnie  dotyczących  badania 
kwasowości, czyli pH, 

− 

korzystać z róŜnych źródeł informacji, 

− 

uŜytkować komputer, 

− 

współpracować w grupie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

6

3.

 

CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: 

− 

scharakteryzować  czynniki  środowiska  i  ocenić  ich  wpływ  na  wzrost,  rozwój  
i plonowanie roślin uprawnych, 

− 

wykonać pomiary podstawowych czynników meteorologicznych, 

− 

określić wpływ pogody na agrotechnikę i plony roślin uprawnych, 

− 

dokonać  analizy  i  interpretacji  bieŜących  i  długoterminowych  prognoz  pogody 
podawanych  przez  środki  masowego  przekazu  oraz  zamieszczanych  w  serwerach 
meteorologicznych,  

− 

rozpoznać typy gleb i scharakteryzować ich właściwości, 

− 

scharakteryzować procesy związane z powstawaniem gleb, 

− 

ocenić wpływ właściwości gleby na rośliny, 

− 

rozpoznać gleby pod względem genetycznym, 

− 

określić klasy bonitacyjne gleby i kompleksy rolniczej przydatności gleb, 

− 

określić rolę człowieka w kształtowaniu siedliska, 

− 

scharakteryzować proces degradacji i rekultywacji gleb, 

− 

scharakteryzować proces odkaŜania gleby, 

− 

określić czynniki wpływające na rozwój produkcji zwierzęcej w Polsce, 

− 

określić cechy charakterystyczne gatunków zwierząt gospodarskich, 

− 

określić system identyfikacji zwierząt. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 

Scenariusz zajęć 1 

 
Osoba prowadząca 

……………………………………………………….. 

Modułowy program nauczania: 

Technik pszczelarz 321[04] 

Moduł: 

Podstawy zawodu 321[04].O1 

Jednostka modułowa: 

Charakteryzowanie  produkcji  roślinnej  i  zwierzęcej 
321[04].O1.02 

Temat:  Określanie kwasowości gleby. 

Cel ogólny:  Zapoznanie uczniów z pojęciem kwasowości gleb. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:  

− 

znać pojęcie kwasowości gleb, 

− 

rozpoznać kwasowość gleby na podstawie charakterystycznych roślin, 

− 

znać metody pomiaru pH gleby, 

− 

odpowiednio dobrać rośliny w zaleŜności od pH gleby, 

− 

samodzielnie określić kwasowość gleby, 

− 

dobrać odpowiednie metody obniŜenia zakwaszenia gleb, 

− 

scharakteryzować jakie są przyczyny zakwaszania gleb, 

− 

znać zasady zapobiegania zakwaszaniu gleb, 

− 

rozpoznać gleby kwaśne po charakterystycznej roślinności, 

− 

zmierzyć przy pomocy dostępnych przyrządów pH gleby, 

− 

wykonywać zabiegi mające na celu obniŜenie zakwaszenia gleby. 

 

Metody nauczania–uczenia się: 

− 

pogadanka, 

− 

pokaz z instruktaŜem,  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

metoda projektu. 

 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

− 

praca w grupach. 

 

Czas trwania zajęć: 2 godziny dydaktyczne. 

 

Środki dydaktyczne

− 

zielniki z roślinami lubiącymi gleby kwaśne, 

− 

próbki nawozów wapniowych, 

− 

kwasomierz Helliga, 

− 

indykator. 

 

Przebieg zajęć: 
1.  Faza wstępna 

− 

czynności  organizacyjne:  sprawdzenie  listy  obecności,  sprawdzenie  gotowości  uczniów 
do zajęć, 

− 

podanie tematu zajęć, 

− 

podanie do zapisania w zeszycie przedmiotowym celu pomiaru kwasowości gleb, 

− 

podział grupy uczniów na zespoły 4–5-osobowe. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

8

2.  Faza właściwa 

− 

wykład nauczyciela z elementami pogadanki na temat zakwaszenia gleb w naszym kraju, 

− 

wspólna dyskusja na temat zakwaszania gleb, 

− 

szczegółowe omówienie przyczyn i skutków zakwaszania gleb, 

 

3.  Realizacja zadań 
Praca w grupach 4–5-osobowych: 

− 

nauczyciel wyjaśnia cele ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania, 

− 

uczniowie zapoznają się z treścią przydzielonego zadania, 

− 

pobierają próbki gleby  

− 

przy pomocy kwasomierza określają pH gleby, 

− 

dokonują pomiaru kwasowości gleby i zapisują wyniki, 

− 

wypełniają kartę pracy – ćwiczenia. 

 
Tabela Karta pracy – ćwiczenia

 

Określona kwasowość pH  Przyczyny zakwaszenia 

Proponowane metody 

obniŜenia zakwaszenia 

Proponowane rośliny do 

uprawy 

Pole 1 .................. 

 

 

 

Pole 2 .................. 

 

 

 

Pole 3 .................. 

 

 

 

 

Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek: 

− 

czy uczniowie prawidłowo wykonują ćwiczenie, 

− 

czy prawidłowo interpretują wyniki, 

− 

czy zachowują zasady BHP, 

 

4.  Zakończenie zajęć. 

− 

uczniowie przedstawiają wyniki swojej pracy interpretują je na forum klasy, 

− 

dyskutują na temat zakwaszenia gleb i metod walki z tym zjawiskiem, 

− 

wykonują poniŜsze ćwiczenie: 

 

KaŜda grupa otrzymuje okazy róŜnych roślin (lub ilustracje), np.: lucerny, jęczmienia, buraka 
cukrowego, koniczyny czerwonej, rzepaku, owsa, ziemniaka, pszenicy, grochu, Ŝyta, łubinu. 

 

Zadaniem uczniów jest określenie wymagań roślin co do pH. 

 

Wstaw znak x w odpowiednia kratkę wskazującą najlepszy odczyn gleby dla danej rośliny. 

Odczyn pH 

Nazwa rośliny. 

poniŜej 4,5 

4,6–5,5 

5,6–6,5 

6,6–7,2 

powyŜej 7,2 

Lucerna 

 

 

 

 

 

Jęczmień 

 

 

 

 

 

Burak cukrowy 

 

 

 

 

 

Koniczyna 
czerwona 

 

 

 

 

 

Rzepak 

 

 

 

 

 

Owies 

 

 

 

 

 

Ziemniaki 

 

 

 

 

 

Pszenica 

 

 

 

 

 

Groch 

 

 

 

 

 

ś

yto 

 

 

 

 

 

Łubin 

 

 

 

 

 

 

− 

nauczyciel ocenia pracę kaŜdej grupy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

9

5.  Praca domowa: 

− 

określ kwasowość gleby w swoim gospodarstwie. 

 

6.  Sposób uzyskania informacji zwrotnej ucznia po zakończonych zajęciach: 

− 

nauczyciel ocenia metodą obserwacji indywidualnie kaŜdego ucznia, na bieŜąco podczas 
dyskusji  i  podczas  wykonywania  ćwiczenia.  Ocenia  takŜe  aktywność  i  zaangaŜowanie 
ucznia w wykonywane prace.

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10

Scenariusz zajęć dydaktycznych 2 

 
Osoba prowadząca 

……………………………………………………….. 

Modułowy program nauczania: 

Technik pszczelarz 321[04] 

Moduł: 

Podstawy zawodu 321[04].01 

Jednostka modułowa: 

Charakteryzowanie  produkcji  roślinnej  i  zwierzęcej 
321[04].01.02 

Temat:  Charakterystyka typów uŜytkowych krów. 

Cel ogólny:  Charakteryzowanie typów uŜytkowych krów. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi: 

− 

rozpoznać typy uŜytkowe krów, 

− 

charakteryzować poszczególne typy uŜytkowe, 

− 

dokonywać oceny pokroju poszczególnych typów uŜytkowych, 

− 

stosować zasady bhp przy obsłudze zwierząt gospodarskich. 

 
Metody nauczania–uczenia: 

− 

pogadanka, 

− 

pokaz z objaśnieniem 

− 

ć

wiczeń praktycznych. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów

− 

pracuje w grupach 4–5-osobowych. 

 
Czas trwania zajęć: 2 godziny zajęć dydaktycznych. 
 
Środki dydaktyczne

− 

poradnik dla ucznia, 

− 

plansze z typami uŜytkowymi krów, 

− 

arkusze ćwiczeń z tabelkami. 

 
Przebieg zajęć: 
 
1.  Czynności organizacyjno-przygotowawcze 

− 

sprawdzenie obecności, 

− 

sprawdzenie wiedzy uczniów. 

 
2.  Faza właściwa 

− 

omówienie zasad bhp przy obsłudze zwierząt gospodarskich, 

− 

pogadanka  nauczyciela  z  elementami  pokazu  na,  temat  typów  budowy  anatomicznej, 
charakterystycznych cech pokroju krów, 

− 

szczegółowe omówienie poszczególnych typów uŜytkowych krów. 

 
3.  Realizacja ćwiczenia  
Praca w grupie ćwiczebnej: 

− 

nauczyciel wyjaśnia cele ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania, 

− 

przed dokonaniem oceny pokroju nauczyciel dzieli młodzieŜ na grupy, które na 
pojedynczych paskach papieru wypisują cechy charakterystyczne dla typów uŜytkowych, 
jeden pasek jedna cecha. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11

I grupa dla typu mlecznego. 
II grupa dla typu mięsnego. 
III grupa dla typu kombinowanego. 
Wyniki swojej pracy prezentują na tablicy, 
Uczniowie dokonują oceny pokroju krów w gospodarstwie i określają, jaki to typ: 
–  wypełniają kartę pracy – ćwiczenia. 
 

Tabela karta pracy – ćwiczenia 

Kryterium cech 

Krowa 1 

Krowa 2 

Krowa 3 

Sylwetka 

 

 

 

Umięśnienie 

 

 

 

Kościec 

 

 

 

Wymię 

 

 

 

Głowa, szyja, skóra 

 

 

 

Klatka piersiowa 

 

 

 

Jest to typ 

 

 

 

 
Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek: 

− 

czy uczniowie prawidłowo wykonują ćwiczenie 

− 

czy prawidłowo interpretują wyniki. 

 
5.  Zakończenie zajęć 

− 

uczniowie przedstawiają wykonaną pracę, 

− 

dyskutują na forum klasy na temat sporządzonych ćwiczeń, 

− 

nauczyciel ocenia pracę grupy oraz indywidualnie kaŜde ćwiczenie. 

 
6.  Praca domowa 

− 

oceń pokrój zwierząt w swoim gospodarstwie 

 
7.  Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

− 

nauczyciel ocenia metodą obserwacji indywidualnie kaŜdego ucznia, na bieŜąco podczas 
dyskusji  i  podczas  wykonywania  ćwiczenia.  Ocenia  takŜe  aktywność  i  zaangaŜowanie 
ucznia w wykonywane prace.

 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12

5. 

ĆWICZENIA 

 

5.1.  Czynniki klimatyczne środowiska 

 
5.1.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Zmierz  szybkość  wiatru  i  określ  jego  kierunek,  dokonaj  kilku  pomiarów  w  róŜnych 

godzinach. 

 

Wskazówki do realizacji 

− 

przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres, 
sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy, 

− 

przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 
odpowiedni fragment materiałów źródłowych, 

− 

ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z działaniem wiatromierza Wilda, 
2)  zaopatrzyć się w kompas, 
3)  zaplanować tok pracy, 
4)  zorganizować stanowisko pracy, 
5)  zgromadzić potrzebne dane, 
6)  określić prędkość wiatru w kilometrach na godzinę, 
7)  zaprezentować wyniki ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

pogadanka 

− 

pokaz z instruktaŜem, 

− 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

wiatromierz Wilda, 

− 

kompas, 

− 

plansza ze skalą Beauforta,  

− 

arkusze papieru formatu A4, 

− 

poradnik dla ucznia. 

 
Ćwiczenie 2 

Zmierz opady atmosferyczne, oblicz sumy dekadowe ze stacji meteorologicznej. 

 

Wskazówki do realizacji 

− 

przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres, 
sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy, 

− 

przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 
odpowiedni fragment materiałów źródłowych, 

− 

ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  udać się do punktu pomiaru opadów, 
2)  zapoznać się z budową i sposobem zainstalowania deszczomierza, 
3)  porównać cylinder miarowy z menzurką do pomiaru opadów, 
4)  zmierzyć w milimetrach opad z poprzedniej doby przy uŜyciu cylindra miarowego, 
5)  dokonać obliczeń, 
6)  przestudiować odpowiedni fragment poradnika dla ucznia, 
7)  zaprezentować efekty pracy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

pogadanka, 

− 

pokaz z instruktaŜem, 

− 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

arkusze papieru do obliczeń, 

− 

poradnik dla ucznia, 

− 

deszczomierz, 

− 

menzurka z podziałką. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14

5.2. Gleba jako siedlisko roślin 

 

5.2.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Wykonaj  odkrywkę  glebową  w  miejscu  typowym  dla  danego  terenu  lub  pola.  Oznacz 

poziom genetyczny gleby, kompleks rolniczo-glebowy. Dobierz rośliny pastewne, które mogą 
być uprawiane na tym polu. 

 
Wskazówki do realizacji 

− 

przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres, 
sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy, 

− 

przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 
odpowiedni fragment materiałów źródłowych, 

− 

ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  wykonać odkrywkę glebową do głębokości 150 cm, 
2)  zaznaczyć wszystkie poziomy genetyczne gleby, 
3)  opisać poziomy profilu glebowego, 
4)  zbadać skład granulometryczny, 
5)  ustalić kompleks rolniczo-glebowy, 
6)  dobrać rośliny pastewne, 
7)  zapisać efekty pracy, 
8)  zaprezentować efekty pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

pokaz z instruktaŜem, 

− 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

arkusz do ćwiczenia, 

− 

poradnik dla ucznia, 

− 

szpadel 

− 

znaczniki. 

 
Ćwiczenie 2 

Określ kwasowość gleby, po pobraniu próbek z danego pola lub działki szkolnej. 
 
Wskazówki do realizacji 

− 

przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres, 
sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy, 

− 

przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 
odpowiedni fragment materiałów źródłowych, 

− 

ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  pobrać próbki gleby z pola lub z działki szkolnej, 
2)  umieścić glebę w zagłębieniu kwasomierza Helliga, 
3)  potraktować glebę indykatorem, 
4)  przechylić kwasomierz i na podstawie koloru płynu i koloru na płytce określić pH, 
5)  zapisać wyniki w arkuszu, 
6)  wypełnić kartę pracy – ćwiczenia, 
7)  przedstawić wyniki badań próbki gleby. 

 
Tabela do ćwiczenia 1. 
Karta pracy – ćwiczenia [opracowanie własne]

 

Określona kwasowość pH  Przyczyny zakwaszenia 

Proponowane metody 

obniŜenia zakwaszenia 

Proponowane rośliny do 

uprawy 

Pole 1 .................. 

 

 

 

Pole 2 .................. 

 

 

 

Pole 3 .................. 

 

 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

pokaz z instruktaŜem, 

− 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

arkusz do ćwiczenia, 

− 

poradnik dla ucznia, 

− 

kwasomierz Helliga 

− 

indykator, 

− 

łopatka. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16

5.3. Wybrane zagadnienia z produkcji zwierzęcej

 

 

5.3.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dokonaj  oceny  warunków  zoohigienicznych  i  funkcjonalnych  w  chlewni  z  lochami 

i zaproponuj  moŜliwości  poprawy  istniejącego  stanu.  Przygotuj  kojec  dla  lochy 
wysokoprośnej. 

 
Wskazówki do realizacji 

− 

przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres, 
sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy, 

− 

przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 
odpowiedni fragment materiałów źródłowych, 

− 

ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych. 

 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  ocenić funkcjonowanie urządzeń technicznych w pomieszczeniach, 
2)  wykonać podstawowe pomiary zoohigieniczne, 
3)  zaproponować moŜliwości poprawy warunków zoohigienicznych i funkcjonalnych, 
4)  wykonać czynności, które poprawią higienę chlewni, 
5)  przygotować kojec porodowy, 
6)  sporządzić notatki, 
7)  zaprezentować efekty pracy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

pogadanka, 

− 

ć

wiczenie praktyczne. 

 
Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

arkusz do ćwiczenia, 

− 

poradnik dla ucznia, 

− 

podstawowy sprzęt do prac porządkowych w chlewni. 

 
Ćwiczenie 2 

Określ  typ  uŜytkowy  oraz  dokonaj  oceny  pokroju  wskazanej  sztuki  bydła  znajdującego 

się w gospodarstwie rolnym. 

 
Wskazówki do realizacji 

− 

przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres, 
sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy, 

− 

przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 
odpowiedni fragment materiałów źródłowych, 

− 

ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  dokładnie dokonać oględzin cech anatomicznych wskazanej sztuki bydła, 
2)  zidentyfikować ocenianą sztukę bydła, 
3)  wskazać i nazwać poszczególne partie ciała, 
4)  ocenić pokrój, 
5)  porównać z opisem znajdującym się w poradniku dla ucznia, 
6)  zapisać wyniki w arkuszu, 
7)  zaprezentować efekty pracy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

pogadanka, 

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

arkusz do ćwiczenia, 

− 

poradnik dla ucznia, 

− 

plansze z typami uŜytkowymi bydła, 

− 

bydło w oborze. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

TEST 1

 

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Charakteryzowanie produkcji 
roślinnej i zwierzęcej” 

 

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

− 

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 12, 15, 16, 17,18, 19 są poziomu podstawowego, 

− 

zadania 8, 10, 11, 13, 14, 20 są poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 
Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

− 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, 

− 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego, 

− 

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego, 

− 

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi:  1. a, 2. c, 3. b, 4. a, 5. d, 6. d, 7. b, 8. d, 9. c, 10. b, 11. d, 

12. c, 13. d, 14. d, 15. d, 16. c, 17. c, 18. b, 19. d. 20, c. 

 
Plan testu 

 

Nr 

zad.

 

Cel operacyjny  

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Określić rolę gleby w środowisku 
przyrodniczym

 

Scharakteryzować wpływ czynników 
klimatycznych na glebę 

Określić miejsce naszego kraju w europejskim 
pogłowiu bydła 

b  

Określić na podstawie wyglądu typ uŜytkowy 
bydła 

Określić typy uŜytkowe bydła. 

d

 

Rozpoznać typy uŜytkowe bydła 

Rozpoznać typ mleczny krów 

Zanalizować rynek produktów zwierzęcych. 

PP 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19

Sklasyfikować produkty uboczne chowu bydła 

10  Scharakteryzować sposób odŜywiania świń 

PP 

11  Scharakteryzować owczarstwo w naszym kraju 

PP 

d

 

12  Określić wydajność rzeźną świń 

13  Przeprowadzić rozród świń 

PP 

14  Scharakteryzować rozród świń. 

PP 

15  Objaśniać zasady uboju tuczników 

16  Zdefiniować zasady karmienia tuczników 

17  Wykazać znajomość zasady skupu tuczników 

18  Rozpoznać typy uŜytkowe koni. 

19  Zidentyfikować zwierzęta. 

20  Scharakteryzować produkty pszczele 

PP 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20

Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 
5.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 
6.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 
7.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 
8.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 
9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 

zakończenia udzielania odpowiedzi.  

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są  4  moŜliwości  odpowiedzi. 

Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.  Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 

znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.  Zadania  wymagają  prostych  obliczeń,  które  powinieneś  wykonać  przed  wskazaniem 

poprawnego wyniku.  

7.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. na 

później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.  Na rozwiązanie testu masz 60 minut. 

 
Materiały dla ucznia: 

− 

instrukcja, 

− 

zestaw zadań testowych, 

− 

karta odpowiedzi. 

 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

 

 
1.  Europejska  Karta  definiuje  rolę  gleby  w  Ŝyciu  człowieka  i  jego  środowisku 

przyrodniczym w 
a)  12 punktach. 
b)  6 punktach. 
c)  1 punkcie. 
d)  166 punktach. 

 

2.  Nieznacznymi źródłami ciepła dla roślin są 

a)  zimne deszcze. 
b)  wody głębinowe nie termalne. 
c)  procesy mikrobiologiczne związane z rozkładem materii organicznej. 
d)  deszczownie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21

 
3.  Wśród krajów europejskich zajmujemy pod względem liczby bydła miejsce 

a)  1. 
b)  5. 
c)  2. 
d)  8. 

 
4.  Krowa,  która  ma  beczułkowatą  budowę,  krótkie  mocne  kończyny,  głęboką  klatkę 

piersiową pojemny brzuch i silnie rozbudowany mostek jest typu uŜytkowego 
a)  mięsnego. 
b)  mlecznego. 
c)  kombinowanego. 
d)  roboczego. 

 
5.  Typem uŜytkowym bydła zanikającym obecnie jest typ 

a)  mięsny. 
b)  mleczny. 
c)  kombinowany. 
d)  roboczy. 

 
6.  Typem wielokierunkowym bydła jest typ 

a)  mięsno-mleczny. 
b)  mleczno-mięsny. 
c)  mięsny. 
d)  mleczno-mięsno-roboczy. 

 
7.  Rasą w typie wybitnie mlecznym jest 

a)  simentalska. 
b)  jersey. 
c)  pimontese. 
d)  hereford. 

 

8.  Produkty pozyskiwane od bydła stanowią wartość całej produkcji rolniczej 

a)  45%. 
b)  65%. 
c)  25%. 
d)  10%. 

 
9.  Podpuszczkę uzyskujemy z Ŝołądków 

a)  krów. 
b)  wolców. 
c)  cieląt. 
d)  byków. 

 
10.  Świnie ze względu na sposób odŜywiania uznaje się za 

a)  roślinoŜerne. 
b)  mięsoŜerne. 
c)  wszystkoŜerne. 
d)  odŜywiają się zielonkami. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22

11.  Najwięcej owiec występuje w naszym kraju 

a)  w regionach północnych. 
b)  w regionie środkowej Polski. 
c)  w górach. 
d)  w Polsce wschodniej. 

 
12.  Wydajność rzeźna świń waha się między 

a)  10–20%. 
b)  30–35%. 
c)  76–82%. 
d)  15–30%. 

 

13.  Odnośnie produkcji świń liczba prosiąt odsadzonych od lochy rocznie powinna wynosić 

a)  14. 
b)  16. 
c)  17. 
d)  20. 

 
14.  Według nowych dyrektyw locha powinna w okresie uŜytkowania rozpłodowego wydać 

a)  3 mioty. 
b)  4 mioty. 
c)  5 miotów. 
d)  6 miotów. 

 

15.  Masa ubijanych tuczników powinna wynosić 

a)  -powyŜej 120 kg. 
b)  130 kg. 
c)  140 kg. 
d)  poniŜej 105 kg. 

 
16.  Na 1 kg przyrostu masy tucznika zuŜycie paszy powinno wynieść 

a)  1 kg. 
b)  2 kg. 
c)  do 3 kg. 
d)  powyŜej 0,5 roku. 

 
17.  Mięsność tusz powinna wynosić 

a)  20%. 
b)  30%. 
c)  nie mniej niŜ 53%. 
d)  42%. 

 
18.  Jędrność i suchość tkanek, lekka budowa, długie linie, kończyny dość długie sprzyjające 

duŜej szybkości to cechy charakterystyczne dla konia o typie 
a)  pociągowy. 
b)  wierzchowy. 
c)  juczny. 
d)  wszechstronnie uŜytkowy. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23

19.  Na kolczyku znajduje się 

a)  11 znaków. 
b)  12 znaków. 
c)  10 znaków. 
d)  14 znaków. 

 

20.  Źródłem białka dla pszczół jest 

a)  miód. 
b)  kit pszczeli. 
c)  pierzga. 
d)  wosk. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko ............................................................................... 
 

Charakteryzowanie produkcji roślinnej i zwierzęcej 
 

Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

  

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25

TEST 2 
Test praktyczny – „próba pracy” do jednostki modułowej „Charakteryzowanie 
produkcji roślinnej i zwierzęcej” 
 
Treść zadania 

Zaplanuj  wielkość  produkcji  prosiąt w chlewni macior, w której znajduje się 30 kojców 

porodowych,  przy  maksymalnym  ich  wykorzystaniu.  Sporządź  schemat  blokowy 
zaplanowanej  produkcji.  Oceń  sprawność  działania  urządzeń  wentylacyjnych  w  chlewni 
macior. Wykonaj waŜenie prosiąt wskazanego miotu, oceń jego stan, wyciągnij wnioski. 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

W  badaniu  osiągnięć  ucznia  w  nabywaniu  umiejętności  praktycznych  przewidzianych  

w  celach  jednostki  modułowej  zaleca  się  przeprowadzenie  zadania  tekstowego  typu  „próba 
pracy”.  Zadanie  jest  tak  dobrane,  aby  pozwoliło  sprawdzić  poziom  ukształtowanych 
umiejętności  w  zakresie  wiedzy  teoretycznej  i  praktycznego  posługiwania  się  dokumentami  
w wykonywaniu zadań praktycznych. 

 
 

Uczniowie  powinni  wykonać  zadanie  indywidualnie.  Jest  to  jednocześnie  moŜliwość 

samodzielnego sprawdzenia przez ucznia poziomu nabytych umiejętności i dokonania analizy 
podjętych działań praktycznych. 
 
 

Zadaniem  nauczyciela  jest  stworzenie  warunków  umoŜliwiających  uczniowi  wykonanie 

zadania  zgodnie  z  obowiązującymi  zasadami  i  w  określonym  czasie.  Uczeń  powinien 
wykonać  zadanie  pod  nadzorem  nauczyciela  i  pracownika  odpowiedzialnego  za  zwierzęta  
w gospodarstwie, który zapewni uczniowi: 

− 

moŜliwość praktycznego wykonania zadania, 

− 

zapoznania się ucznia z chlewnią, 

− 

zapoznania się ucznia ze zwierzętami znajdującymi się w gospodarstwie. 

Nauczyciel powinien: 

− 

uzgodnić  z  kierownictwem  i  pracownikiem  odpowiedzialnym  za  prowadzenie  prac  przy 
obsłudze  zwierząt  w  gospodarstwie  rolnym,  moŜliwość  i  termin  przeprowadzenia 
ć

wiczeń, 

− 

zadbać  o  przygotowanie  stanowiska  pracy  dla  uczniów  pod  względem  bezpieczeństwa 
pracy, 

− 

przypomnieć uczniom zasady bezpieczeństwa i higieny pracy i nakazać bezwzględne ich 
przestrzeganie, 

− 

skontrolować uŜycie właściwego ubioru ochronnego, 

− 

przydzielić uczniom kolejność i zakres wykonywania zadania, 

− 

określić kryteria oceny wykonywanego zadania, 

− 

na bieŜąco nadzorować pracę uczniów, 

− 

dokonać oceny wykonanej pracy. 

 

Instrukcja dla ucznia 

Uczeń powinien wykonywać następujące czynności:  

− 

dobrać i załoŜyć odzieŜ ochronną, 

− 

zapoznać się z chlewnią, 

− 

zapoznać się ze zwierzętami znajdującymi się w gospodarstwie, 

− 

wykonać waŜenie prosiąt, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26

− 

ocenić stan miotu, 

− 

zaplanować wykorzystanie kojca w ciągu roku, 

− 

zaplanować produkcje prosiąt (ilość wyproszeń w ciągu roku, ilość odchowanych prosiąt 
od lochy), 

− 

obliczyć przewidywaną ilość odchowanych prosiąt z tej chlewni, 

− 

sporządzić schemat blokowy zaplanowanej produkcji, 

− 

scharakteryzować i ocenić stan urządzeń wentylacyjnych w chlewni, 

− 

wszystkie wyniki nanieść na arkusz roboczy, 

− 

zaprezentować efekty pracy. 

 

 

Umiejętności podlegające ocenie 

 

Lp. 

Czynności wykonywane przez ucznia 

Punkty do 

uzyskania 

Punkty 

przyznane 

1. 

Dobranie odzieŜy ochronnej 

 

Zapoznanie się z chlewnią 

 

Zapoznania 

się 

ze 

zwierzętami 

znajdującymi 

się  

w chlewni 

 

WaŜenie prosiąt 

15 

 

Zaplanowanie wykorzystania kojca 

15 

 

Obliczanie przewidywanej ilości odchowanych prosiąt 

15 

 

Sporządzenie schematu blokowego 

20 

 

Ocena urządzeń wentylacyjnych 

15 

 

Zaprezentowanie efektów pracy 

 

 

Razem 

100 

 

 
Normy wymagań na poszczególne oceny szkolne: 
 

Ocena 

Liczba uzyskanych punktów 

dopuszczający 

70 

dostateczny 

85 

dobry 

90 

bardzo dobry 

100 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27

7.  LITERATURA 

 

1.  Bac S.: Produkcja roślinna. PWRiL, Warszawa 1999 
2.  Białousz  S.,  Skłodowski  P.

Ć

wiczenia  z  gleboznawstwa  i  ochrony  gruntów.

 

PW 

Warszawa, (wydanie IV,1999) 

3.  Dobrzański B.: Produkcja roślinna. PWRiL, Warszawa 1995 
4.  Krukowski M.: Hodowla zwierząt. PWRiL, Warszawa 1996 
5.  Narodowy Atlas Polski. PWN, Warszawa 1994 
6.  Sołtysiak U.: Rolnictwo ekologiczne od teorii do praktyki. Ekoland 1993 
7.  Zawadzki Saturnin.: Gleboznawstwo

.

 PWRiL, Warszawa 1999 

 
Czasopisma: 

− 

Rzepak poradnik dla producentów 

− 

ZboŜe wysokiej jakości 

− 

Aktualności rolnicze 

− 

Trzoda chlewna 

− 

ś

ycie weterynaryjne 

 
Literatura metodyczna 
1.  Dretkiewicz-Więch  J.:  ABC  nauczyciela  przedmiotów  zawodowych.  Operacyjne  cele 

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994 

2.  Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000