Administracyjne aspekty rozwoju energetyki
wiatrowej
Energetyka odnawialna nie miała dotychczas priorytetu w polityce gospodarczej kraju. Mimo postępującego spadku
kosztu produkcji energii wiatrowej oraz coraz bardziej zaawansowanych technicznie urządzeń służących do jej
wytwarzania, szybki rozwój energetyki wiatrowej jest niemożliwy bez wsparcia państwa. W połowie lat 90-tych zaczęto
postrzegać odnawialne źródła energii jako ważny element realizacji strategii zrównoważonego rozwoju. Zaczęto doceniać
korzyści, jakie niesie rozwój odnawialnych źródeł energii dla państwa takich jak:
•
postęp technologiczny,
•
rozwój lokalnych rynków pracy,
•
ograniczenie emisji szkodliwych zanieczyszczeń,
•
zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju.
Pojawił się szereg ustaw i dokumentów, które dały wyraz praktycznego poparcia wyżej wymienionych tendencji.
Podstawową prawną regulacją rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce jest ustawa Prawo Energetyczne i
rozporządzenia wykonawcze do niej. Ustawa zaleca :
•
Uwzględnienie odnawialnych źródeł energii w planach rozwoju przedsiębiorstw energetycznych oraz w
założeniach do lokalnych planów zaopatrzenia gminy w ciepło, energię elektryczną oraz paliwa gazowe przez
zarząd gminy;
•
Dopuszcza uwzględnienie wydatków ponoszonych na rozwój energetyki odnawialnej w taryfach cen energii,
urealnia ceny energii, co w efekcie ograniczyło subwencjonowanie paliw kopalnych, a w dalszej perspektywie
może doprowadzić do włączenia w kalkulacje cen energii kosztów zewnętrznych (ekologicznych i społecznych)
tradycyjnego systemu zaopatrzenia w energię.
15 grudnia 2000 ukazało się Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie obowiązku zakupu energii elektrycznej ze
źródeł niekonwencjonalnych i odnawialnych oraz wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła. Nakłada ono na
przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się obrotem energią elektryczną obowiązek zakupu energii ze źródeł
niekonwencjonalnych i odnawialnych, w szczególności pochodzących z:
•
elektrowni wodnych,
•
elektrowni wiatrowych,
•
biogazu,
•
biomasy,
•
biopaliw,
•
słonecznych ogniw fotowoltanicznych,
•
słonecznych kolektorów do produkcji ciepła,
•
ciepła geotermalnego.
1
Obowiązek ten uznaje się za spełniony, jeżeli udział ilości energii elektrycznej wytworzonej w źródłach
niekonwencjonalnych i odnawialnych w wykonanej całkowitej rocznej sprzedaży energii elektrycznej przez dane
przedsiębiorstwo energetyczne wynosi nie mniej niż:
•
2,4% w 2001 roku,
•
2,5% w 2002 roku,
•
2,65% w 2003 roku,
•
2,85% w 2004 roku,
•
3,1% w 2005 roku,
•
3,6% w 2006 roku,
•
4,2% w 2007 roku,
•
5,0% w 2008 roku,
•
6,0% w 2009 roku,
•
7,5% W 2010 roku i w latach następnych.
Minimalny udział ilości energii elektrycznej wytworzonej w źródłach niekonwencjonalnych i odnawialnych w wykonanej
całkowitej rocznej sprzedaży energii elektrycznej przez dane przedsiębiorstwo energetyczne. Obowiązek nałożony w
rozporządzeniu Ministra Gospodarki.
W uzasadnieniu do ustawy czytamy: "promocja wytwarzania energii elektrycznej i ciepła z wykorzystaniem odnawialnych
źródeł energii (...) przyczyni się do zmniejszenia zużycia paliw kopalnych, których spalanie powoduje emisje pyłów i
gazów szkodliwych dla środowiska. Promocja ta będzie służyła wywiązaniu się z podpisanych przez Polskę konwencji i
umów międzynarodowych w sprawie ochrony środowiska, a w szczególności:
•
Protokółu do konwencji z 1979 roku w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie
odległości, dotyczącego dalszego ograniczenia emisji siarki (drugi protokół siarkowy)
•
Ramowej Konwencji ONZ w sprawie zmian klimatu
oraz uwzględnieniu postanowień Deklaracji Madryckiej pod nazwą: "Plan działania na rzecz źródeł energii odnawialnej w
Europie" - podpisanej w marcu 1994 r. Energia elektryczna i ciepło wytwarzane w odnawialnych źródłach energii,
2
szczególnie w małych urządzeniach, charakteryzują się wyższymi kosztami produkcji w porównaniu z kosztami energii
elektrycznej i ciepła uzyskiwanymi z paliw kopalnych przy zastosowaniu technologii konwencjonalnych. Dlatego też w
projekcie rozporządzenia zastosowano formułę uznania kosztów zakupu energii elektrycznej i ciepłą ze źródeł
niekonwencjonalnych i odnawialnych za koszty uzasadnione."
Mimo ustawowego obowiązku zakupu prądu ze źródeł odnawialnych, niewiele ZE podpisuje umowy z producentami
energii wiatrowej, która ich zdaniem jest zbyt droga. Ponadto Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) w 2002 r. wydały
wewnętrzny regulamin wprowadzający nowe zasady rozliczania zakupu i sprzedaży energii na Rynku Bilansującym.
Zgodnie z nim, producenci energii wiatrowej muszą planować z 48- -godzinnym wyprzedzeniem, ile wytworzą prądu, a
to jest praktycznie niewykonalne.
Przedsiębiorstwo energetyczne, na obszarze działania którego zlokalizowana jest elektrownia wiatrowa, ma obowiązek
przyłączenia jej do sieci elektroenergetycznej. Przyłączenie takie odbywa się na warunkach określonych w umowie
zawieranej między zakładem energetycznym a właścicielem elektrowni. Szczegółowe warunki przyłączenia do sieci,
obrotu energią elektryczną, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego i eksploatacji sieci oraz standardy
jakościowe obsługi odbiorców określone zostały w rozporządzeniu (Dz.U. 85 2000r.) wydanym przez Ministra Gospodarki.
Inwestor jest najczęściej zobowiązany do pokrycia pełnych kosztów przyłączenia do sieci. Cena, po jakiej zakłady
energetyczne są zobowiązane do zakupu oferowanej ilości energii elektrycznej od krajowych wytwórców została
zdefiniowana w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 2 lutego 1999 r. (Dz.U. Nr 13, poz. 119) jako najwyższa
obowiązująca w danym przedsiębiorstwie cena ustalona dla jednostki elektrycznej pobieranej przez odbiorców na niskim
napięciu.
Elektrownie wiatrowe w świetle prawa budowlanego są budowlami i w związku z tym ich budowanie, eksploatacja i
rozbiórka wymaga spełnienia wszystkich postanowień tego prawa. Pierwszą decyzją, jaką musi uzyskać inwestor jest
decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu wydawana przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) na
podstawie ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 14 lipca 1994 r.
Kolejną decyzją, jaką musi uzyskać inwestor jest decyzja o pozwoleniu na budowę wydawana na podstawie ustawy z
dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane. Tylko niewielka grupa instalacji do wykorzystywania energii odnawialnej nie
podlega bezpośrednio pod przepisy Prawa Budowlanego - np. niewymagające fundamentowania. Pozwolenie na budowę
wydawane jest na wniosek inwestora przez starostę.
Niezależnie od przepisów ogólnie obowiązujących, w zależności od specyfiki inwestycji i stosowanych technologii,
inwestorzy muszą liczyć się z koniecznością spełnienia dodatkowych wymagań i uzyskania dalszych uzgodnień. Do
urządzeń, których lokalizacja i budowa wymaga od inwestora pokonania najbardziej skomplikowanych procedur należą
elektrownie wiatrowe sieciowe. Lokalizacja tych obiektów, ze względu na ich duże rozmiary, obecność elementów
ruchomych, możliwe zakłócenia elektromagnetyczne i powodowany przez nie hałas może wymagać dodatkowych
uzgodnień m.in. z:
•
Dyrektorem Urzędu Morskiego,
3
•
Dyrekcją Okręgową Dróg Publicznych,
•
Głównym Inspektorem Lotnictwa Cywilnego,
•
Ministrem Obrony Narodowej, w tym ze Służbą Ruchu Lotniczego,
•
Ministrem Łączności.
4