Obsługa zwierząt gospodarskich
i kontakt z nimi mogą być bez-
pieczne, jeśli stosuje się kilka
ważnych zasad.
!

Obs³ug¹ zwierz¹t powinny zajmo-

waæ siê tylko osoby doros³e, zdrowe,
sprawne fizycznie oraz przyjaŸnie nasta-
wione do zwierz¹t.

!

Zwierz¹t nie wolno straszyæ ani za-

chowywaæ siê wobec nich lub w ich po-
bli¿u w sposób dla nich zaskakuj¹cy, po-
niewa¿ mo¿e to spowodowaæ ich równie
nieprzewidzian¹ reakcjê a nawet agresjê.

!

Wchodz¹c miêdzy zwierzêta,

a szczególnie zbli¿aj¹c siê do nich od ty-
³u, nale¿y je o tym uprzedziæ g³osem
i np. ³agodnym klepniêciem.

!

Nigdy nie nale¿y odwracaæ siê

do zwierzêcia ty³em.

!

Osoby stale obs³uguj¹ce zwierzêta

nie powinny, jeœli jest to mo¿liwe, po-
magaæ w wykonywaniu bolesnych za-
biegów weterynaryjnych.

!

Obs³ug¹ du¿ych rozp³odników (bu-

hajów, ogierów, knurów i tryków) po-
winni zajmowaæ siê wy³¹cznie pe³nolet-
ni mê¿czyŸni., w miarê mo¿liwoœci za-
wsze ci sami.

Praktyczne rady

■

Byd³o nale¿y przepêdzaæ do po-

mieszczeñ przez korytarz przepêdowy,
wykonany z mocnych ¿erdzi lub rur

Obsługa zwierząt

drewnianych, wyposa¿ony w dwa po-
przeczne zamkniêcia.

■

Stanowisko buhaja we wspólnej obo-

rze powinno znajdowaæ siê w pobli¿u
g³ównego wejœcia, byæ na tyle prze-
stronne, by osoba obs³uguj¹ca nie by³a
nara¿ona na przygniecenie.

■

Knury i karmi¹ce lochy oraz tryki po-

winny w miarê mo¿liwoœci przebywaæ
w oddzielnych kojcach.

■

Zabiegi weterynaryjne na stoj¹cych

du¿ych zwierzêtach (konie, buhaje, kro-
wy, tryki) nale¿y wykonywaæ z u¿yciem
poskromów, ograniczaj¹cych gwa³tow-
ne ruchy zwierzêcia.

Choroby odzwierzêce,

czyli zoonozy

W Polsce wystêpuje oko³o 90 wiru-

sów, bakterii, grzybów, pierwotniaków,
robaków powoduj¹cych choroby od-
zwierzêce. Obok pracowników s³u¿by

weterynaryjnej rolnicy s¹ grup¹ zawo-
dow¹ najbardziej nara¿on¹ na te choro-
by. Jeszcze nie tak dawno najwiêkszym
zagro¿eniem by³y: bruceloza, gruŸlica,
tê¿ec, grzybice i wœcieklizna.

Uwaga na kleszcze!

Coraz wiêkszym zagro¿eniem s¹

choroby pochodzenia odkleszczowego:

kleszczowe zapalenie mózgu i opon mó-
zgowych oraz borelioza. Przeciwko od-
kleszczowemu zapaleniu mózgu i opon
mózgowych mo¿na i nale¿y siê zaszcze-
piæ, poniewa¿ nastêpstwem tych chorób
mog¹ byæ bardzo powa¿ne komplikacje
zdrowotne.

Aby skutecznie broniæ siê przed

chorobami odzwierzêcymi nale¿y:

●

przestrzegaæ zasad higieny i zoohi-

gieny, utrzymywaæ w czystoœci po-
mieszczenia i urz¹dzenia do sporz¹dza-
nia i zadawania pasz, pojenia zwierz¹t
i udoju,

●

systematyczne odka¿aæ i odszczurzaæ

pomieszczenia inwentarskie,

●

opatrywaæ niezw³ocznie i dezynfeko-

waæ skaleczenia, w szczególnoœci zanie-
czyszczone ziemi¹ lub obornikiem,

●

stosowaæ przy pracy ze zwierzêtami,

zw³aszcza chorymi, odzie¿ i obuwie

ochronne oraz œrodki ochrony
indywidualnej (pó³maski prze-
ciwpy³owe),

●

utrzymywaæ higienê osobi-

st¹, a przede wszystkim szcze-
gólnie przed spo¿ywaniem po-
si³ków lub zapaleniem papie-
rosa – dok³adnie myæ rêce,

●

po ka¿dorazowym przyj-

œciu z lasu oraz znajduj¹cego
siê w s¹siedztwie lasu pola

i pastwiska sprawdzaæ skórê, czy nie
znajduj¹ siê na niej kleszcze, a w przy-
padku ich znalezienia wyj¹æ je pêset¹;
nie przypalaæ ani nie stosowaæ kremu
lub t³uszczu,

●

nie praæ odzie¿y roboczej (podobnie

jak zanieczyszczonej œrodkami ochrony
roœlin) wspólnie z inn¹ odzie¿¹, a szcze-
gólnie bielizn¹ osobist¹ domowników.

Nie ma szczepionki zapobiegającej

boreliozie. Jeśli w ciągu kilkudziesięciu

godzin od zainfekowania nie podejmie-

my leczenia, choroba przeradza się

w uciążliwą formę przewlekłą.

Najczęściej przyczynami pożarów
w gospodarstwie rolnym są: za-
prószenia ognia od niedopałków
papierosa albo zabaw dzieci z za-
pałkami i zapalniczkami, przecią-
żenia i zwarcia w instalacjach
i urządzeniach elektrycznych, sa-
mozapłon łatwopalnych substan-
cji chemicznych i materiałów, nie-
sprawne instalacje gazowe.

●

Ka¿da instalacja elektryczna jest

przewidziana na okreœlony maksymalny
pobór mocy. Je¿eli przy³¹czone do insta-
lacji urz¹dzenie pobiera wiêkszy pr¹d,
w obwodzie elektrycznym wydziela siê
ciep³o, co prowadzi do uszkodzenia izo-
lacji przewodów, w konsekwencji
do zwaræ i przeci¹¿eñ i stwarza – oprócz
zagro¿enia pora¿eniem pr¹dem – rów-
nie¿ zagro¿enie po¿arowe. Podobnie
dziaæ siê mo¿e, je¿eli do jednego gniaz-
da przy³¹czy siê jednoczeœnie wiêksz¹
liczbê odbiorników pr¹du.
Przed przekroczeniem do-
puszczalnego poboru mocy
chroni¹ instalacjê elektryczn¹
bezpieczniki topikowe (tak
zwane korki) lub w nowych
instalacjach wy³¹czniki nad-
miaropr¹dowe.

●

Nawet krótkotrwa³e za-

iskrzenie w instalacji czy urz¹-
dzeniu elektrycznym mo¿e byæ przyczy-
n¹ niespodziewanego wybuchu i po¿aru.
Dzieje siê tak na przyk³ad podczas przy-
gotowywania pasz treœciwych, podczas

eksploatacji silników elektrycznych
w stodo³ach i pomieszczeniach inwen-
tarskich, gdzie wystêpuj¹ du¿e iloœci py-
³ów organicznych pochodzenia roœlinne-
go, podczas prac remontowo-warsztato-
wych, przy szlifowaniu drewna, malo-
waniu natryskowym z u¿yciem rozpusz-
czalników organicznych.

●

Po¿ar czêsto powoduj¹ prace spawal-

nicze prowadzone w s¹siedztwie mate-
ria³ów ³atwopalnych. Przy spawaniu
rozrzut iskier jest du¿y, nawet do kilku-
nastu metrów.

Jak zapobiegaæ po¿arom?

■

Przepalonego bezpiecznika topiko-

wego nie naprawiaj drutem o nieznanej
opornoœci, lecz wymieñ na bezpiecznik
o tej samej wielkoœci znamionowej!

■

Ograniczaj stosowanie rozga³êziaczy,

a przy odbiornikach wiêkszej mocy sto-
suj siê do zasady, aby do jednego insta-
lacyjnego gniazda wtyczkowego przy³¹-
czaæ tylko jeden odbiornik.

■

Nie pal papierosów w budynkach in-

wentarskich, gospodarczych i magazy-
nowych; wyznacz do palenia tytoniu
bezpieczne miejsce na podwórzu, za-

Zagrożenie pożarowe

Samozapłonowi mogą ulec szmaty

przesycone olejami, smarami i paliwami

oraz trociny i pyły drzewne, niedosuszo-

ne siano, słoma.

opatrzone w naczynie z piaskiem lub
wod¹ na niedopa³ki.

■

Systematycznie oczyszczaj z groma-

dz¹cego siê py³u, plew, s³omy wszelkie
silniki i urz¹dzenia elektryczne.

■

W przypadku podejrzenia wyp³ywu

gazu z instalacji i urz¹dzeñ zasilanych
gazem nie w³¹czaj œwiat³a i urz¹dzeñ
elektrycznych, otwórz okna w celu
szybkiego przewietrzenia pomieszcze-
nia, zamknij g³ówny zawór dop³ywu ga-
zu oraz wezwij pogotowie gazowni!

■

Nie pozwalaj dzieciom bawiæ siê za-

pa³kami i zapalniczkami.

W razie powstania po¿aru

W pocz¹tkowej fazie po¿aru nale¿y

stosowaæ odpowiednie gaœnice. Gaœnice

oznaczone s¹ symbolami A, B, C. Sym-
bole te wskazuj¹, do gaszenia jakich ma-
teria³ów nale¿y je stosowaæ:
klasa A – materia³y sta³e,
klasa B – ³atwopalne p³yny,
klasa C – ³atwopalne substancje lotne.

Gaœnicami wodnymi (klasa A) i pia-

nowymi (klasa AB) mo¿na gasiæ m.in.
drewno, papier, s³omê. Nie wolno nimi
gasiæ po¿aru urz¹dzeñ elektrycznych
pod napiêciem.

Niektóre gaœnice pianowe z oznacze-

niem „Bs” nadaj¹ siê do gasze-
nia cieczy palnych. Jednak spe-
cjalnie do tego celu – gaszenia
benzyny, olejów, gazów oraz
urz¹dzeñ elektrycznych – s³u¿¹
gaœnice œniegowe (CO

2

) i prosz-

kowe oraz piasek.

Gaœnice proszkowe maj¹

symbol ABC, co oznacza, ¿e
nadaj¹ siê do gaszenia po¿arów
wszystkich klas.

Pamiętaj!

Na terenie gospodarstwa musi znaj-

dować się podstawowy sprzęt przeciw-

pożarowy: hydronetki, skrzynia z pia-

skiem, koc gaśniczy i gaśnice. Z lokali-

zacją sprzętu oraz zasadami jego stoso-

wania zapoznaj domowników.

Wysoce naganne, niebezpieczne
i niemające żadnego uzasadnienia
agrotechnicznego jest wypalanie
traw w okresie wiosennym i resztek
słomy po żniwach.

●

Wypalanie traw i œciernisk

zagra¿a ¿yciu „podpalaczy”
– corocznie na skutek zacza-
dzenia, poparzeñ i spaleñ pod-
czas tych czynnoœci gin¹ lu-
dzie, zw³aszcza osoby w star-
szym wieku.

●

Podczas wypalania niszczy siê po¿y-

teczne mikroorganizmy glebowe popra-

wiaj¹ce ¿yznoœæ gleb, gin¹ po¿yteczne
owady oraz zwierzêta polne.

●

Nierzadko takie wypalanie jest Ÿró-

d³em groŸnych po¿arów okolicznych la-
sów, a nawet domostw.

●

Szczególnie niebezpieczne jest wypa-

lanie torfowisk. Zarówno ze wzglêdu
na trudy gaszenia takich po¿arów, jak
i bezpoœrednie zagro¿enie dla cz³owieka.

Wypalanie pól zagrożone jest sank-

cjami karnymi oraz groźbą utraty unij-

nych dopłat bezpośrednich!

Niebezpieczne wypalanie traw

Czy znasz te znaki?

Przed rozpoczêciem pracy

przeczytaj instrukcjê.

Wy³¹cz silnik, wyjmij kluczyk
przed rozpoczêciem czynnoœci

obs³ugowych lub naprawczych.

Zachowaj bezpieczny odstêp

od pracuj¹cej maszyny.

Nie siêgaj do obszaru podbieracza

(prasy) je¿eli ci¹gnik jest w ruchu

i w³¹czony jest WOM.

Nie zajmuj miejsca.

Zakaz jedzenia, picia, palenia

tytoniu (podczas stosowania

œrodków ochrony roœlin).

Nie zajmuj miejsca w obszarze

po³¹czeñ przegubowych zaczepów,

je¿eli ci¹gnik jest w ruchu.

Zakaz picia wody

(woda niezdatna do picia)

Nie zdejmuj i nie otwieraj os³on

bezpieczeñstwa, gdy maszyna

jest w ruchu.

Niebezpieczeñstwo zatrucia

substancjami truj¹cymi

(np. œrodkami ochrony roœlin).

T + Œrodek bardzo toksyczny

T Œrodek toksyczny.

Œrodek ³atwopalny.

Xn Œrodek szkodliwy

Xi Œrodek dra¿ni¹cy.

U¿ywaj kombinezonu ochronnego.

Przechowywaæ w pomieszczeniu

zamkniêtym, niedostêpnym dla

dzieci.

U¿ywaj rêkawic ochronnych.

Œrodek szkodliwy dla ryb.

70% wszystkich wypadków przy pracy w rolnictwie

i 45% wypadków śmiertelnych

zdarza się w obrębie obejścia gospodarskiego.

Urz¹dzenia, miejsca i prace najbardziej zagro¿one wypadkami:

●

maszyny, przyczepy i ci¹gniki rolnicze,

●

drabiny i schody,

●

pilarki tarczowe,

●

narzêdzia rêczne,

●

obs³uga zwierz¹t hodowlanych.

Prace zagro¿one wypadkami najciê¿szymi w skutkach, czyli œmierci¹

lub inwalidztwem:

■

transport rolniczy, za³adunek i wy³adunek, rêczne przenoszenie ciê¿arów,

■

przerzynanie i przecinanie drewna pilarkami tarczowymi („krajzegi”, „cyrku-

larki”), najczêœciej w³asnej produkcji, bez podstawowych urz¹dzeñ ochronnych (np.
os³on, klina rozszczepiaj¹cego),

■

u¿ytkowanie drabin, schodów, rusztowañ w nieodpowiednim stanie technicznym,

otworów zrzutowych w stropach i œcianach szczytowych poddaszy stodó³ i budyn-
ków inwentarskich niezabezpieczonych pokrywami i barierkami ochronnymi,

■

u¿ytkowanie wa³ów przegubowo-teleskopowych bez os³on lub os³oniêtych tyl-

ko czêœciowo,

■

obs³uga pras do s³omy, zw³aszcza usuwanie nadmiaru s³omy z podbieracza i na-

prawa usterek aparatu wi¹¿¹cego przy w³¹czonym napêdzie maszyny,

■

obs³uga maszyn do przygotowywania pasz (sieczkarni, rozdrabniaczy, gniotow-

ników, parników itp.), zwykle zdekompletowanych i pozbawionych os³on elemen-
tów ruchomych,

■

obs³uga rozrzutników do obornika, zw³aszcza podczas przebywania na ich przy-

czepach w celu nagarniania obornika na adapter rozrzutnika lub mycie urz¹dzeñ,
przy w³¹czonym napêdzie i bez os³on,

■

usuwanie usterek i naprawy pod uniesionymi hydraulicznie podzespo³ami

maszyn (np. heder, skrzynia przyczepy samowy³adowczej, maszyny zawieszane
na ci¹gniku) bez dodatkowego ich podparcia, np. mocnym klockiem drewnianym,

■

uruchamianie ci¹gnika z niesprawnym uk³adem rozruchowym spoza stano-

wiska kierowcy, sprzêganie ci¹gnika z maszynami i przyczepami,

■

prace przy œcince, zrywce i transporcie drewna.

Czy wiesz, że?