Język judeo-arabski
1
Język judeo-arabski
Al-Jahudijja
Obszar
Izrael, Francja, Syria, Irak, i inne
Liczba mówiących
?
Ranking
poza rankingiem
Klasyfikacja genetyczna Języki afroazjatyckie
•
Języki semickie
•
płd.-zach.-semickie
•
Język judeo-arabski
Pismo
hebrajskie
Status oficjalny
język urzędowy
nigdzie
ISO 639-2
jrb
ISO 639-3
jrb
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Fragment manuskryptu z XII wieku w języku judeo-arabskim
Język żydowsko-arabski (Al-Jahudijja,
Arabijja Djalna) – grupa wielu dialektów,
dawniej używanych przez Żydów
zamieszkałych w państwach arabskich,
głównie Mizrachijczyków, współcześnie w
większości żyjących w Izraelu i Francji.
W średniowieczu nazywano tak klasyczny
język arabski, zapisywany alfabetem
hebrajskim.
Cechy
Dialekty judeo-arabskie rozwinęły się na
podstawie lokalnych dialektów języka
arabskiego (np. dialektu marokańskiego,
irackiego i algierskiego) z dodatkiem
zapożyczeń z języka hebrajskiego i
aramejskiego. Nie zawsze występowanie
dialektu judeo-arabskiego pokrywa się z
zasięgiem jego arabskiego odpowiednika, np.
dialekt judeo-egipski w większym stopniu
przypomina arabski dialekt marokański, niż
egipski. To zjawisko odzwierciedla migrację
przodków Żydów egipskich z krajów
Język judeo-arabski
2
Maghrebu. Współcześnie większość Żydów jest co najmniej dwujęzyczna: biegle znają lokalny dialekt arabski i
lokalny dialekt judeo-arabski.
Dialekty języka judeo-arabskiego są zapisywane zmodyfikowanym alfabetem hebrajskim, do którego często dodaje
się kropki z alfabetu arabskiego, oznaczające samogłoski (do zapisu fonemów, nie występujących w języku
hebrajskim).
Historia
W średniowieczu język judeo-arabski (wówczas bardzo bliski klasycznemu językowi arabskiemu) był
najważniejszym żydowskim językiem literackim; pisał w nim m.in. Majmonides (np. Sefer ha-Micwot), napisano w
nim dzieła halacha i komentarze biblijne: Emunoth we-Deoth, Tafsir, Tikkun Middot ha-Nefesz, Czowot
ha-Lewawot, Kuzari i inne.
Na skutek I wojny izraelsko-arabskiej w 1948 ogromna większość Żydów z krajów arabskich uciekła do Izraela oraz
do Francji, gdzie ich dialekty judeo-arabskie szybko zostały wyparte przez język hebrajski i język francuski. Z tego
powodu obecnie dialekty judeo-arabskie są zagrożone wymarciem.
Zwroty w dialekcie judeo-marokańskim
Polski
Transliteracja
Dialekt judeo-marokański[1]
Witam
šlāma
שלמה
Witaj
šlāma ʿlik
שלמה עליכ
Do widzenia
bšlāma (ʿlik)
( בשלמה (עליכ
Dziękuję
mersi
מרסי
Tak
ēywa
ייוה
Nie
lā
לא
Jak się masz?
āš iḫbark?
אשכברכ?
Dobrze
lābaš
לבש
Dobrze, dziękuję
lābaš, mersi
לבש, מרסי
Dobrze, dzięki Bogu lābaš, hamdul'Illah לבש, המדול'ילה
Bibliografia
1. Blau, Joshua, The Emergence and Linguistic Background of Judaeo-Arabic: OUP, 1999
Linki zewnętrzne
• Literatura judeo-arabska
[2]
(
ang.
)
• Literatura judeo-arabska
[3]
(
ang.
)
• Żydzi w Libanie
[4]
(
ang.
)
Przypisy
[1] w tym dialekcie widoczne są zapożyczenia z języka francuskiego
[2] http:/
/
www.
uwm.
edu/
~corre/
judeo-arabic2.
html
[3] http:/
/
shekel.
jct.
ac.
il/
~green/
judeo-arabic.
html
[4] http:/
/
thejewsoflebanon.
org/
Źródła i autorzy artykułu
3
Źródła i autorzy artykułu
Język judeo-arabski Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=25208816 Autorzy: BartekChom, Beax, Gedeon07, Misternight, Nowaczyk, Rembecki, Sl, 2 anonimowych edycji
Źródła, licencje i autorzy grafik
Plik:Cairo Genizah Fragment.jpg Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Cairo_Genizah_Fragment.jpg Licencja: nieznany Autorzy: Jayjg, Kozuch, Netan'el, Red devil 666,
Sheynhertz-Unbayg
Licencja
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/
/
creativecommons.
org/
licenses/
by-sa/
3.
0/