ZAKRES ZAGADNIEŃ

obowiązujących do egzaminu kwalifikacyjnego na studia stacjonarne II stopnia

MIKROEKONOMIA

1. Proces gospodarowania

Gospodarowanie- czyli działalność gospodarcza ludzi obejmuje procesy produkcji, dystrybucji, wymiany i
konsumpcji środków zaspokajania ludzkich potrzeb.

- Potrzeby i środki zaspokojenia potrzeb

Potrzeba-  to  odczuwany  przez  jednostkę  stan  braku  czegoś,  połączony  z  dążeniem  do  jego  zaspokojenia.
Charakteryzuje  się  tym,  że  jest  nieograniczona  i  zależy  od poziomu  społeczeństwa.  Stale się  odradza,  ma
subiektywny  i  obiektywny  charakter.  Subiektywnie-  zależna  od  człowieka,  a  także  charakter  historyczny-
zmienia się wraz z rozwojem społeczeństwa.
Cechy potrzeb:
-  potrzeby są nieograniczone co do ilości i rodzaju
-  mają ograniczoną pojemność , w miarę zaspakajania potrzeb zmniejsza się ich intensywność , a nawet

maleje do zera , ale po pewnym czasie potrzeby mogą się odrodzić

-  subiektywny charakter , iż każdy z nas inaczej odczuwa
-  mogą być względem siebie  substytucyjne , komplementarne , konkurencyjne
Podział potrzeb
z punktu widzenia genezy dzielimy je na:
I.
*podstawowe  (biologiczne,  pierwotne)-  warunkują  normalna  egzystencje  człowieka  np.  potrzeba
odżywiania się
*wyższego rzędu (wtórne)- związane z duchowym życiem człowieka oraz ze środowiskiem społecznym, w
którym żyje np. słuchanie muzyki, pogłębianie wiedzy.
II.
*jednorazowe
*powtarzalne
III.
*indywidualne (kupienie samochodu)
*zbiorowe (budowa szkoły)
IV.
*teraźniejsze
*przyszłe
V.
W zależności od podmiotu( przedsiębiorstwo, rząd)
Środki zaspokajania potrzeb:
1. dobra materialne:
a)  dobra  wolne-  są  względnie  nieograniczone  i  niemal  zawsze  dla  ludzi  dostępne.  Nie  wytworzone  przez
człowieka, ale przez niego wykorzystywane np. światło słoneczne
b)  dobra  gospodarcze  (ekonomiczne)-  są  wytworzone,  przetwarzane  i  dostosowane  do  potrzeb  człowieka,
można je zmierzyć, zważyć i przechowywać. Są ilościowo ograniczone w stosunku do potrzeb i zaspokajają
je  w  sposób  bezpośredni  (  dobra  konsumpcyjne-  telewizor,  książki)  lub  pośredni  (  dobra  produkcyjne-
maszyna do produkcji naczyń)
dobra gospodarcze dzielą się również na:
I.
*dobra prywatne- dotycza konsumpcji indywidualnej np. komputer w domu
*dobra publiczne- dotyczą konsumpcji zbiorowej np. szkoły publiczne, obrona narodowa
II.
*dobra  społecznie  pożądane-  każdy  powinien  je  mieć  ze  bez  względu  na  to  czy  tego  pragnie,  np.
szkolnictwo
*społecznie niepożądane- ze społecznego punktu widzenia powinny być eliminowane, np. narkotyki, broń
III.
*komplementarne- wzajemnie się uzupełniają (komputer- myszka)
*substytucyjne- wzajemnie zastępowalne (futro naturalne i sztuczne)

IV.
*stopniowo zużywane- środki trwałe np. budynki
*zużywają się jednorazowo- np. surowiec zużywany w procesie produkcji
2. usługi- to czynności, które w sposób bezpośredni albo pośredni zaspokajają nasze potrzeby. Maja
charakter pracochłonny np. usługi lekarskie, adwokackie.

- Produkcja i czynniki produkcji

Produkcja-  jest  to  działalność  ludzka  świadoma  i  celowa,  przystosowująca  zasoby  i  siły  przyrody  w  celu
wytworzenia  dóbr  służących  zaspokojeniu  potrzeb  ludzkich.  Każda  produkcja  ma  charakter  społeczny
wynikający ze społecznego charakteru pracy, który przejawia się w kooperacji i podziale pracy.
Czynniki produkcji- czynniki wytwórcze, zasoby
Ekonomista francuski J.B. Say podzielił je na pracę, ziemię i kapitał. Na przełomie XIX/XX w. Marschal
wprowadza organizację,  a Schumpeter jako 5 czynnik przedsiębiorczość.
Ogólnie czynniki produkcji dzielimy na:
a) zasoby naturalne- ziemia, bogactwo naturalne, lasy i woda.
b)  zasoby  ludzkie-  ludzie  wraz  z  wiedzą  i  doświadczeniem.  Bardzo  często  utożsamiane  z  kapitałem
ludzkim- zasoby wiedzy, umiejętności, zdrowia i energii witalnej zawartych w człowieku
c) zasoby kapitałowe-
+rzeczowe  (kapitał  fizyczny)-  obejmuje  środki  produkcji,  które  dzielą  się  na:  środki  pracy(  maszyny,
narzędzia, urządzenia oraz materialne warunki pracy- budynki, hale fabryczne) i przedmioty pracy( ziemia
dla rolnika, surowce, materiały i półfabrykaty, służące do wyprodukowania danego dobra)
+finansowe-  wniesione  przez  właścicieli  (gotówka,  kredyt,  papiery  wartościowe,  takie  jak  akcje  czy
obligacje)
d) informacja- nagromadzona wiedza niezbędna w racjonalnym wykorzystaniu czynników produkcji
e) technologia produkcji- wiedza jak zasoby mogą być ze sobą połączone
f)  przedsiębiorczość-  zdolność  do  zorganizowania  procesów  produkcji  i  racjonalnego  zarządzania
czynnikami produkcji)

- Krzywa transformacji (granica możliwości produkcyjnych)

Przedstawia w sposób graficzny kombinacje ilościowe dóbr, które mogą być wytworzone gdy wszystkie
czynniki wytwórcze są w pełni, efektywnie wykorzystane, przy zastosowaniu najlepszej znanej technologii.
Może przybierać forme linii prostej( wskazuje, że ilość dobra z której trzeba zrezygnować w zamian za
konkretna ilość drugiego dobra pozostaje stała w miarę wzrostu produkcji) lub wypukłej( wskazuje, że gdy
wzrasta produkcja jednego dobra, trzeba zrezygnować z coraz większej ilości drugiego dobra).

Granica możliwości produkcyjnych:

- krzywa transformacji produktu – wskazuje alternatywne kombinacje 2 grup produktów, które

społeczeństwo jest w stanie wytworzyć w ciągu danego okresu czasu, wykorzystując do tego w
całości i w jak najlepszy sposób posiadane zasoby i technologie.

- krzywa możliwości produkcyjnych – wskazuje przy każdej wielkości jednego dobra, maksymalną

możliwą produkcję dobra drugiego.

- Istota wyboru ekonomicznego. Koszty alternatywne

W sytuacji wszelkiego typu ograniczeń niezbędne jest dokonywanie wyboru spośród różnych możliwych
alternatyw.
Zasób rzadki i dobra rzadkie:

- cechuje się tym, że przy zerowej cenie popyt przewyższa dostęp podaży.
- nie jesteśmy w stanie jako gospodarka wytworzyć takiej ilości dóbr, aby zaspokoić potrzeby

wszystkich.

Ilość dobra A

Ilość
dobra B

Ilość dobra A

Możemy je wytworzyć ale
nie wykorzystujemy
dostępnych zasobów

H- nie możemy je wytworzyć

Z  aktem  wyboru,  decyzją  wyboru  związany  jest  ściśle  koszt  alternatywny  (koszt  zaniechanych,
utraconych możliwości).  Oznacza to, że kosztem jakiegoś dobra uzyskujemy inne dobro, które w danym
momencie  preferowaliśmy.  Koszt  alternatywny  wyrażamy  w:  jednostkach  pieniężnych,  dobrach,  a  w
przypadku producenta w utraconych efektach tej produkcji, których w danym momencie ten producent nie
podjął.
Z  aktem  wybory  wiąże  się  również  podejmowanie  decyzji,  które  dla  każdego  społeczeństwa  będą  miały
podstawowe znaczenie. Decyzje te to:
*co ( jakie dobra) i w jakich ilościach produkowac
*w jaki sposób produkować
*dla kogo wytwarzać i w jaki sposób je dzielić
* jaki asortyment produkować

- Racjonalność gospodarowania

Racjonalność- pojęcie interdyscyplinarne= efektywność, opłacalność, oszczędność
Istotą  racjonalnego  gospodarowania  jest  dokonywanie  najbardziej  korzystnych  wyborów  przy
podejmowaniu decyzji w zakresie celów społeczno- gospodarczych oraz środków i sposobów ich realizacji.
Racjonalność rzeczywista : ( rzeczowa) – dotyczy wyniku wyboru i traktuje wybór jako racjonalny
wówczas , kiedy wybrane rozwiązanie prowadzi dokładnie do maksymalizacji korzyści.
Racjonalność proceduralna : (metodologiczna) - odnosi się do procesy wyboru i traktuje wybór jako
racjonalny wówczas , kiedy podmioty wybierają metody przybliżające do osiągnięcia maksymalnych
korzyści ze swej działalności.
Zasada racjonalnego gospodarowania- Oskar Lange:
1.  zasada  największego  efektu-  przy  danym  nakładzie  środków  otrzymać  maksymalny  stopień  realizacji
celów
2. zasada najmniejszego nakładu- przy danym stopniu realizacji celów użyć minimalnego nakładu środków
Odnosząc uzyskiwane z działalności efekty do ponoszonych na nią nakładów ( czy też nakłady do efektów)
określamy ekonomiczną efektywność gospodarowania, która mówi, aby stosunek efektów do nakładów był
jak największy, zaś nakładów do efektów jak najmniejszy.
Mówi się że racjonalność jest środkiem prowadzącym do celu, a celem tym jest efektywność ekonomiczna.
Narzędziem realizacji zasady racjonalnego gospodarowania jest rachunek ekonomiczny- sposób mierzenia
nakładów  i  efektów  działalności  gospodarczej,  który  sprzyja  podejmowaniu  optymalnych  decyzji,
zmierzających do maksymalizacji efektów.
Racjonalność zachowań można rozpatrywać w odniesieniu do:
1.  jednostki  (mikroekonomia)-  ma  ona  określone  preferencje  i  potrafi  w  określonych  granicach  stwierdzić
czego  chce;  potrafi  określić  hierarchię  swoich  potrzeb  od  najbardziej  do  najmniej  pożądanych,  a  także
spośród gamy różnych możliwości wybiera taką alternatywę, która zapewni jej max zadowolenie lub max
użyteczność.
2.  całego  systemu  funkcjonowania  gospodarki  (makroekonomia)-  racjonalny  jest  taki  system,  który  jest
zdolny  do  rozwiązywania  dylematów  związanych  z  rozwojem  gospodarczym,  czego  wyrazem  jest  wzrost
poziomu życia ludności.
3. globalna (świata, grupy państw)- jednym ze sposobów racjonalnego organizowania życia społecznego w
skali  globalnej  są  dokonujące  sie  procesy  integracyjne  w  świecie.  Patrząc  globalnie  na  cały  świat  można
powiedzieć,  że  dotychczasowe  sposoby  gospodarowania  trudno  jest  uznać  za  racjonalne  np.  narastające
dysproporcje w rozwoju gospodarczym pomiędzy krajami.

2. Rynek i gospodarka rynkowa
- Istota i rodzaje rynków

Rynek- całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunków w jakich one przebiegają. To proces, w
trakcie którego podmioty (kupujący i sprzedający) ustalają przedmiot i warunki wymiany dóbr i usług
(rodzaj, ilość i cenę dóbr i usług, formę zapłaty, warunki transakcji).
Klasyfikacja rynku:
*wg zasięgu geograficznego:
-lokalny np. krakowski
-regionalny np. śląski
-krajowy np. polski
-miedzynarodowy np. UE

http://notatek.pl/mikro-i-makro-ekonomia-zagadnienia-do-egzaminu?notatka