1

10. O rzeczownikach, zaimkach,

przymiotnikach dzierżawczych i kilku innych przydatnych wyrazach

W tym rozdziale powiemy o rzeczownikach rodzaju męskiego, żeńskiego i nijakiego i o
zastępowaniu ich zaimkami (pronouns).

Będziemy także mówić o przynależności – o tym do kogo lub czego obiekt należy.

Powiemy też o zaimkach zwrotnych, czyli słowach takich, jak: się, sobie, samodzielnie,
osobiście.

Ułożymy również zdania, które dotyczą wszystkich, nikogo czy niektórych oraz zdania z
rzeczownikami wieloczłonowymi.

10.1 Rzeczowniki i zaimki

Rodzaj męski, żeński i nijaki

Rzeczownik może nazywać zarówno istoty żywe, jak rzeczy i może być rodzaju męskiego,
żeńskiego i nijakiego.

Rozróżnianie angielskich rzeczowników pod tym względem jest łatwe, ponieważ, z małymi
wyjątkami:

rzeczownik jest rodzaju

męskiego

, jeśli nazywa

żywą

istotę rodzaju

męskiego

rzeczownik jest rodzaju

żeńskiego

, jeśli nazywa

żywą

istotę rodzaju

żeńskiego

wszystkie

pozostałe

rzeczowniki są rodzaju

nijakiego

.

Rzeczowników jest niezliczona ilość, a my lubimy rzeczy upraszczać. Gdy już określiliśmy,
o kim lub o czym mówimy, zamiast powtarzać czasem długie wyrazy, zastępujemy je

zaimkami

.

Gdy mówimy o

jednej

osobie lub rzeczy mamy do wyboru:

I – ja, you – ty, he – on, she – ona, it – to, ono

Są też inne przydatne wyrazy, jak:

One – ktoś lub coś jednego, you – traktowany bezosobowo, jako ktoś,
each – każdy (z jakiejś grupy), every – każdy, either – jeden z dwóch,
neither – żaden z dwóch, none – żaden (z większej ilości) no one, nobody - nikt

Gdy mówimy o

większej

ilości kogoś lub czegoś, możemy użyć:

We – my, you – wy, they – oni, one

Są też inne przydatne wyrazy, jak:
Ones – ci, te, all – wszyscy, wszystkie, these – ci, te, those – tamci, tamte

2

Zacznijmy od kilku par polskich zdań:
1. Piotr jest aktorem. Pracuje w teatrze.
2. Barbara jest stewardesą. Podróżuje po całym świecie.
3. Platyna jest rzadkim metalem. Dlatego jest bardzo droga.

W pierwszej parze mówimy o Piotrze aktorze, to rzeczowniki rodzaju męskiego. Po
angielsku, w drugim zdaniu użyjemy zaimka

he

– on:

1. Peter is an actor. He works in a theatre. Piotr jest aktorem. Pracuje w teatrze.

W drugiej parze mówimy o Barbarze stewardesie, to rzeczowniki rodzaju żeńskiego. Po
angielsku, w drugim zdaniu użyjemy zaimka

she

- ona:

2. Barbara is a flight attendant. She travels all over the world. Barbara jest

stewardesą. Podróżuje po całym świecie.

W trzeciej parze mówimy o platynie, metalu, to rzeczowniki rodzaju nijakiego. W drugim
zdaniu użyjemy zaimka

it

– to, ono:

3. Platinum is a rare metal. That’s why it is very expensive. Platyna jest rzadkim
metalem. Dlatego jest bardzo droga.

A teraz kolejne pary polskich zdań:
1. Aktorki mają dobrą pamięć. Czasami zapamiętują bardzo długie teksty.
2. Stewardzi znają co najmniej dwa obce języki. Zwykle są przystojni.
3. Metale mogą mieć różne właściwości. Są używane do różnych celów.

W pierwszej parze mówimy o aktorkach, to rzeczownik rodzaju żeńskiego. Jest w liczbie
mnogiej, po angielsku, w drugim zdaniu użyjemy zaimka

they

– one:

1. Actresses have good memory. They sometimes memorize very long texts. Aktorki
mają dobrą pamięć. Czasami zapamiętują bardzo długie teksty.

W drugiej parze mówimy o stewardach, to rzeczownik rodzaju męskiego. Jest w liczbie
mnogiej, po angielsku, w drugim zdaniu użyjemy także zaimka

they

– oni:

2. Stewards know at least two foreign languages. They are usually good-looking.
Stewardzi znają co najmniej dwa obce języki. Zwykle są przystojni.

W trzeciej parze mówimy o metalach, to rzeczownik rodzaju nijakiego. Jest w liczbie
mnogiej, po angielsku, w drugim zdaniu użyjemy również zaimka

they

– one:

3. Metals may have different characteristics. They are used for various purposes.

Metale mogą mieć różne właściwości. Są używane do różnych celów.

Actor – aktor, actress – aktorka, steward – steward, stewardess – stewardesa – to przykłady
rzeczowników, które zawierają w sobie informacje zarówno o płci, jak i zawodzie, jaki
osoba wykonuje. Takiej informacji nie ma jednak w większości rzeczowników. Nie ma jej na
przykład w rzeczowniku doctor – lekarz:
1. My aunt is a doctor. Moja ciocia jest lekarzem.

2. My brother is also a doctor. Mój brat też jest lekarzem.

3

10.1.1 Rzeczowniki rodzaju żeńskiego i męskiego

W lewej kolumnie tabelki 24 umieściliśmy wybrane rzeczowniki rodzaju żeńskiego. W
prawej umieściliśmy odpowiadające im rzeczowniki rodzaju męskiego:

rzeczowniki rodzaju żeńskiego

rzeczowniki rodzaju męskiego

female – osoba, zwierzę, roślina rodzaju
żeńskiego

male – osoba, zwierzę, roślina rodzaju
męskiego

girl – dziewczyna, dziewczynka

boy – chłopiec, chłopczyk

lass – młoda dziewczyna

lad – młody chłopak

spinster – kobieta, która nie wyszła za
mąż

bachelor - kawaler

maid – młoda dziewczyna, służąca

manservant - służący

bride – panna młoda

bridegroom – pan młody

woman - kobieta

man - mężczyzna

fiancee - narzeczona

fiance - narzeczony

wife - żona

husband - mąż

mother – matka, mum, mummy -
mamusia

father – ojciec, dad, daddy, pa - tatuś

daughter - córka

son - syn

sister - siostra

brother - brat

niece – siostrzenica, bratanica

nephew – siostrzeniec, bratanek

aunt, aunty (auntie) - ciocia

uncle - wujek

grandmother, grandma - babcia

grandfather, grandpa - dziadek

mother-in-law - teściowa

father-in-law - teść

sister-in-law – bratowa, szwagierka

brother-in-law - szwagier

godmother – matka chrzestna

godfather – ojciec chrzestny

lady – pani, kobieta

gentleman – pan, lord - lord

madam, ma’am – pani (oficjalnie)

Sir – pan (oficjalnie)

Miss – panna, Ms – pani (oficjalnie)

Mr - pan (oficjalnie)

hostess – gospodyni, pani domu

host – gospodarz, pan domu

landlady – właścicielka

wynajmowanego domu mieszkania

landlord – właściciel wynajmowanego

domu, mieszkania

heroine - bohaterka

hero - bohater

heiress - dziedziczka

heir - dziedzic

widow - wdowa

widower - wdowiec

princess - księżniczka

prince - książę

queen - królowa

king - król

actress - aktorka

actor - aktor

waitress - kelnerka

waiter - kelner

manageress – kobieta menadżer

manager - menadżer

saleswoman (salesperson) -
sprzedawczyni

salesman (salesperson) - sprzedawca

policewoman (police officer) -

policjantka

policeman (police officer) - policjant

postwoman (postal worker) -
listonoszka

postman (postal worker) - listonosz

bitch - suczka

dog - pies

mare - klacz

stallion - ogier

4

hen - kura

cock - kogut

cow - krowa

bull - byk

ewe - owca

ram - baran

doe - sarna

stag - jeleń

goose - gęś

gander - gąsior

lioness - lwica

lion - lew

tigress - tygrysica

tiger - tygrys

tab 24

Nie zawsze znamy płeć istoty, o której mówimy. Nie zawsze jest to ważne. W takiej sytuacji
możemy rzeczownik nazywający tę istotę zaliczyć do rodzaju nijakiego. Używamy wtedy
zaimka it:

The baby is so sweet. It never cries. To dziecko jest takie słodkie. Ono nigdy nie
płacze.
The lamb bleated. It was looking for its mother. Owieczka beczała. Szukała swojej

mamy.
A goat has horns. It also has a hairy coat. Koza ma rogi. Ma także włochate futro.

Nazwy okrętów lub łodzi, kraju rodzinnego lub samochodu to rzeczowniki rodzaju
nijakiego. Jeśli jednak traktujemy je w sposób szczególny, emocjonalny, nadajemy im
formę osobową. Stają się wtedy rzeczownikami rodzaju

żeńskiego

:

Look at my new boat. Isn’t she beautiful? Popatrz na moją nową łódź. Czyż ona
nie jest piękna?

Frank was a real patriot. He loved his country and was ready to die for her. Franek
był prawdziwym patriotą. Kochał swój kraj i był gotowy umrzeć dla niego.

That vintage car has become his obsession. She is polished every day. Ten
zabytkowy samochód stał się jego obsesją. Jest polerowany każdego dnia.


Czasami nasze wypowiedzi mają charakter

bezosobowy

, jak w polskich zdaniach:

1. Nie powinno się szeptać, gdy jest się w towarzystwie.
2. Nie trzeba być geniuszem, żeby to zrozumieć.
3. Jeśli jesteś w obcym kraju, szybko uczysz się języka, którym tam mówią.

W angielskich zdaniach możemy użyć

you

– w znaczeniu ktoś (jakaś dowolna osoba) lub,

gdy chcemy zabrzmieć formalnie

one

– ktoś:

1a. You shouldn’t whisper when you are in company.
1b. One shouldn’t whisper when one is in company. Nie powinno się szeptać, gdy

jest się w towarzystwie.
2a. You don’t have to be a genius to understand it.
2b. One doesn’t have to be a genius to understand it. Nie trzeba być geniuszem,

żeby to zrozumieć.
3a. If you are in a foreign country, you quickly learn the language that is spoken
there.

5

3b. If one is in a foreign country, one quickly learn

s

the language that is spoken

there. Jeśli jesteś w obcym kraju, szybko uczysz się języka, którym tam mówią.

Ułóżmy jeszcze kilka zdań mających charakter bezosobowy z

you

lub

one

:

You can’t expect others to respect you if you don’t respect yourself. Nie można się
spodziewać, że inni będą nas szanować, jeśli sami się nie szanujemy.

One usually chooses what is best for oneself. Zwykle wybiera się to, co dla nas
najlepsze.

If one is tired, one should be allowed to rest. Jeśli ktoś jest zmęczony, powinno się
mu pozwolić odpocząć.

You should always get what you really deserve. Powinno się zawsze dostawać to,

na co się naprawdę zasługuje.


Czasami mówimy o rzeczach, na które nie mamy bezpośredniego wpływu, gdyż decydują o
nich władze, autorytety lub inne specjalne służby. Jeśli komentujemy podejmowane z góry
decyzje, o tych, którzy je podejmują, mówimy

they

– oni:

They are going to introduce higher taxes again. Znowu planują wprowadzenie

wyższych podatków.

They are tightening security at airports due to the fear of terrorism. Zaostrzają

kontrole na lotniskach z powodu zagrożenia terroryzmem.

They will put you in prison if you commit an offence. Wsadzą cię do więzienia, jeśli
popełnisz wykroczenie.

10.1.2 Przynieś mi ... Mówię ci ...

Zaimki w drugiej formie

I am interested. Tell me more about it. Jestem zainteresowany. Powiedz mi
więcej o tym.
I am – ja jestem. Tell me – powiedz mi.
W pierwszym zdaniu użyliśmy zaimka I – ja, w drugim, po czasowniku tell, użyliśmy me –
mi.

Angielskie zaimki występują w

dwóch

formach:

w pierwszym przypadku, jak I – ja i w innym, jak me – mi.

O formach angielskich zaimków informuje tabelka 25. W pierwszej kolumnie umieściliśmy
zaimki w

pierwszej

formie (odpowiadają na pytanie

who

– kto,

what –

co), w drugiej

6

kolumnie te w

drugiej

formie (odpowiadają na pytanie:

whom

– komu, czemu, kogo, czego).

W trzeciej kolumnie ułożyliśmy z nimi polskie zdania, a w czwartej angielskie:

zaimki

who -

kto

what -

co

zaimki

whom

komu, czemu

kogo, czego

polskie zdania

angielskie zdania

I

ja

me

mi

Nie rozumiem. Czy wyjaśnisz
mi to?

I don’t understand.
Will you explain it to

me

?

you

ty

you

tobie, ci

Chyba wierzysz w to, co ci

mówię?

You believe in what

I’m telling

you

, don’t you?

he
on

him

jemu, mu

On jest ekspertem. Zaufajmy
mu.

He is an expert.
Let’s trust

him

.

she

ona

her

jej

Ona czeka na wiadomość.
Zadzwoń do niej.

She’s waiting for the news.
Phone

her

.

it

to, ono

it

temu, jemu

Patrz na to szczenię! Ono jest

głodne, nakarm je.

Look at the puppy!

It is hungry, feed

it

.

one
you

ktoś

(jakaś

dowolna osoba)

one

you

jemu, ci

Jeśli jest się w potrzebie,
dadzą ci tam schronienie i

jedzenie.

If you are in need, they will
give

you

food and lodging

there.
If one is in need, they will
give

one

food and lodging

there.

we
my

us

nam, nas

Zgubiliśmy się. Na szczęście
ktoś pokazał nam, jak tu

dotrzeć.

We got lost. Fortunately,
somebody showed

us

how

to get here.

you

wy

you

wam, was

Jesteście mile widziani.
Chciałabym zaprosić was do

siebie.

You are welcome. I’d like to
invite

you

to my place.

they

oni, one

them

im, ich

Oni ci pomogli. Czy im za to
podziękowałeś?

They helped you.
Did you thank

them

for

that?

tab 25

Ułóżmy jeszcze inne zdania, w których użyjemy zaimków w

drugiej

formie:

zaimki

who -

kto

what -

co

zdania z zaimkami w drugiej formie

I

ja

Who’s there? It’s

me

. Kto tam jest? To ja.

Don’t do anything without

me

. Nie rób niczego beze mnie.

It seemed impossible to

me

. To wydawało mi się niemożliwe.

you

ty

If I didn’t like

you

, I wouldn’t go out with

you

. Gdybym cię nie lubiła,

nie umawiałabym się z tobą.

he
on

Look! That’s

him

over there. Patrz! To on, tam.

Try to be kind to

him

. Staraj się być dla niego uprzejmy.

Do you keep in touch with

him

? Czy utrzymujesz z nim kontakt?

she

ona

Without

her

, it’ll never be the same. Bez niej nigdy nie będzie tak samo.

This will save

her

a lot of trouble. To zaoszczędzi jej wielu kłopotów.

7

it

to, ono

Paul must get rid of

it

. Paweł musi się tego pozbyć.

I don’t know where my pen is. Maybe you will find

it

? Nie wiem, gdzie jest

moje pióro. Może ty je znajdziesz?

I don’t want your money, give

it

to somebody else. Nie chcę twoich

pieniędzy, daj je komuś innemu.

one
you

ktoś

(jakaś

dowolna

osoba)

If you fail, they should give

you

another chance. Jeśli komuś się nie

powiedzie, powinno mu się dać jeszcze jedną szansę.
If you succeed, others look up to

you

. Jeśli ci się powiodło, inni patrzą na

ciebie z podziwem.

we
my

Is that for

us

? How thoughtful of you. Czy to dla nas? Jak ładnie, że

pomyślałaś.

When Mark saw

us

, he was very glad. Kiedy Marek nas zobaczył, był

bardzo zadowolony.

I hoped Henry would stay with

us

. Miałam nadzieję, że Henryk z nami

zostanie.

you

wy

Let’s drink a toast to

you

. Wypijmy toast na waszą cześć.

Do I have to remind

you

about your responsibilities? Czy muszę wam

przypominać o waszych obowiązkach?

they

oni, one

What did the police charge

them

with? O co policja ich oskarżyła?

It was too difficult for

them

. To było za trudne dla nich.

I can’t understand

them

. Nie rozumiem ich.

tab 26

W wielu zdaniach w tabelce 26

po

przyimkach (wyrazach takich jak: for, to, with) użyliśmy

zaimków w

drugiej

formie. Oto kolejny przykład:

Who will look after her? Kto się nią zaopiekuje?

Look after – opiekować się, to jeden z wielu czasowników wieloczłonowych (phrasal verbs),
po którym umieszczamy dopełnienie (w naszym zdaniu her - nią).

Te czasowniki mogą być dwóch rodzajów.

Takie, jak look after, złożone z członów, których

nie

można rozdzielić

żadnym

wyrazem.

I inne, jak bring up – wychowywać, złożone z członów, które możemy rozdzielić

innym

wyrazem. W ich przypadku, jeśli dopełnienie jest

rzeczownikiem

, zwykle możemy

wybierać.

Rzeczownik możemy umieścić

po

dodanym do czasownika członie, jak w przykładzie:

His grandparents brought up

Evan

. Dziadkowie wychowali Evana.

Możemy je też umieścić

pomiędzy

czasownikiem, a

dodanym członem, jak w przykładzie:

His grandparents brought

Evan

up. Dziadkowie wychowali Evana.

8

Jeśli jednak używamy zaimka, jak:

me

,

you

,

him

,

her

, umieścimy go zawsze

między

czasownikiem

a

dodanym członem, jak w przykładzie:

Evan’s grandparents brought

him

up. Dziadkowie Evana go wychowali.

Porównajmy zdania z czasownikami wieloczłonowymi z tabelki 27. W lewej kolumnie
ułożyliśmy po dwa zdania z rzeczownikami. W prawej rzeczownik zastąpiliśmy

zaimkiem.

Umieściliśmy go

między

czasownikiem, a

dodanym członem:

zdania z rzeczownikami

zdania z zaimkami

Most of the people present backed up

Monica

.

Most of the people present backed

Monica

up. Większość obecnych osób

poparła Monikę.

Monica said: ‘Thank you for backing

me

up’. Monika powiedziała:

‘Dziękuję, że mnie poparliście’.

I can’t figure out

Matthew

.

I can’t figure

Matthew

out. Nie mogę

zrozumieć Mateusza.

Matthew, you are a mystery to me. I
can’t figure

you

out. Mateuszu, jesteś

dla mnie tajemnicą. Nie mogę cię

zrozumieć.

His father-in-law fixed up

Kevin

with a

well-paid job.

His father-in-law fixed

Kevin

up with a

well-paid job. Teść załatwił Kewinowi
dobrze płatną pracę.

Kevin has a fantastic father-in-law. He
fixed

him

up with a well-paid job.

Kewin ma wspaniałego teścia. Załatwił
mu dobrze płatną pracę.

Have you tried out

this camera

?

Have you tried

this camera

out? Czy już

wypróbowałeś tę kamerę?

So that’s your new camera. Have you
tried

it

out? A więc to jest twoja nowa

kamera? Czy już ją wypróbowałeś?

I’ll pick up

Gina

and

Paula

.

I’ll pick

Gina

and

Paula

up. Przyjadę,

żeby zabrać Ginę i Paulę.

Gina and Paula, don’t worry. I’ll pick

you

up. Gina i Paula, nie martwcie się.

Przyjadę, żeby was zabrać.

We must look up

all those words

in a

dictionary.
We must look

all those words

up in a

dictionary. Musimy znaleźć znaczenia tych
wszystkich słówek w słowniku.

There are many new words in this text.
We must look

them all

up in a

dictionary. Jest wiele nowych słówek w

tym tekście. Musimy znaleźć znaczenia
ich wszystkich w słowniku.

tab 27