UNIWERSYTET WARMIŃSKO 

MAZURSKI W OLSZTYNIE 

 

 

 

Mechatronika IV rok 

 

Laboratorium: Materiały eksploatacyjne i biopaliwa. 

 

Temat: Oznaczanie liczby kwasowej 

 

 

 

Wykonali: 

Piotr Cesarek 

Michał Marcińczyk 

Grzegorz Sosnowski 

Michał Brejnakowski 

Jacek Kaczmarczyk 

 

1)

 

Wstęp teoretyczny 

 
 Liczba kwasowa LK określa ilość wodorotlenku potasu KOH potrzebnego do 
zobojętnienia wolnych kwasów tłuszczowych w próbce o określonej wadze. Jest to 
miara zawartości wolnych kwasów tłuszczowych. Określa ona stopień hydrolizy 
tłuszczu. Im starszy tłuszcz tym ma większą liczbę kwasową a co za tym idzie 
większy stopień hydrolizy. 
 
Podwyższona liczba kwasowa oleju powoduje powstawanie podczas procesu 
estryfikacji znacznie większej ilości niepożądanych mydeł, a także powoduje większe 
zużycie katalizatora o 0,2% 
 
Obecność wody w oleju jest nie pożądana ponieważ powoduje ona w czasie reakcji 
metanolizy, hydrolizę triacylogliceroli, powstają wolne kwasy tłuszczowe które to 
powiększają ilość mydeł podczas estryfikacji. Ponadto dodany do mieszaniny 
reakcyjnej metanol bardzo łatwo miesza się z wodą, powodując tym spowolnienie 
procesu tworzenia estrów.  
 
Liczbę kwasowa obliczamy ze wzoru 

=

56,1 ∗ ∗

 

Gdzie 
56,1 – masa cząsteczkowa wodorotlenku potasu 
V – objętość w mililitrach, użytego mianowanego roztworu wodorotlenku potasu 
c – stężenie  roztwory wodorotlenku potasu użytego do wykonania 
miareczkowania c=0,1 
m – masa w gramach, próbki analitycznej 

 
 

2)

 

Protokół badania 

 

Badanie odbyło się 10.10.2013 r. 
Podczas laboratorium badaliśmy liczbę kwasową 4 próbek o składzie podanym w 
tabeli poniżej 
 

Numer 

próbki 

Ester rzepakowy 

metylowy [%] 

Ester rzepakowy 

etylowy [%] 

Olej napędowy 

[%] 

1 

25 

0 

75 

2 

50 

0 

50 

3 

75 

0 

25 

4 

0 

25 

75 

       Tab. 1 

 
 
Po wykonaniu ćwiczenia otrzymaliśmy następujecie wyniki 
 

Numer 

próbki 

Masa 

próbki 

[g] 

Objętość 

zużytego 0,1 

mol KOH [ml] 

Liczba kwasowa 

[

ó ] 

Ś

rednia liczba kwasowa 

[

ó ] 

1 

2,5079 

0,3 

0,671 

0,6095 

2,5592 

0,25 

0,548 

2 

2,5221 

0,2 

0,445 

0,5575 

2,5099 

0,3 

0,670 

3 

2,5109 

0,4 

0,894 

0,8305 

2,5611 

0,35 

0,767 

4 

2,5418 

Próbka przelana 

- 

- 

2,57 

Próbka przelana 

- 

      Tab. 2 

 
 
Obliczenia 
 
1 próbka 

=

56,1 ∗ 0,3 ∗ 0,1

2,5079

= 0,671 

=

56,1 ∗ 0,25 ∗ 0,1

2,5592

= 0,548 

2 próbka 

=

56,1 ∗ 0,2 ∗ 0,1

2,5221

= 0,445 

=

56,1 ∗ 0,3 ∗ 0,1

2,5099

= 0,670 

 
3 próbka 

=

56,1 ∗ 0,4 ∗ 0,1

2,5109

= 0,894 

=

56,1 ∗ 0,35 ∗ 0,1

2,5611

= 0,767 

 

4 próbka została za każdym razem przemiareczkowana 

 

 

 

 

3)

 

Wnioski 
 
Patrząc na tabele nr 2 widać bardzo duże rozbieżności  miedzy pomiarami tej samej 
próbki.  Spowodowane jest to bardzo małym stosunkiem ilości miareczkowanej próbki 
do rozdzielczości biurety, a także brakiem wprawy i doświadczenia wykonujących 
miareczkowanie. Na podstawie normy PN-EN 14214 stwierdzamy ze żadna z próbek 
nie spełnia wymagań co do liczby kwasowej, która powinna wynosić maksymalnie  

0,5 

ó   

Wymagania ogólne na podstawie Normy PN-EN 14214 dołączam do sprawozdania.