Innowacja językowa (
innovatio - odnowienie) nowy element
, który zaistniał
. Innowacje powstają albo wskutek nieznajomości przez
użytkowników reguł językowych, albo też jako efekt celowego działania mającego na celu nazwanie nowych
zjawisk lub uproszczenie sposobu wyrażania myśli. Jeśli innowacja rozprzestrzeni się, wchodzi do uzusu i z
czasem staje się akceptowana przez normę językową, stając się zmianą językową. Ocena innowacji jest
jednym z głównych zadań
. Jeśli innowacja nie zostanie zaakceptowana w
normie językowej, funkcjonuje jako
Formalny podział innowacji językowych
•
•
);
•
, wyrazowe,
);
•
•
Funkcjonalny podział innowacji językowych
•
Innowacje uzupełniające mają charakter leksykalny i służą wypełnieniu braków w systemie nazewniczym,
np. walentynki, dekomunizacja; zaspokajają nową potrzebę wyrażenia
stanów emocjonalnych, np.: oszołom, superatrakcyjny. Powstają najczęściej
poprzez
, a także w wyniku tworzenia
(słowotwórczych lub
frazeologicznych).
•
Innowacje regulujące służą usuwaniu z języka zjawisk wyjątkowych, dotyczą głównie systemu
gramatycznego, np.: forma gałęziami (uznawana przez normę), koniami, przyjacielami (błędy fleksyjne).
•
Innowacje rozszerzające powstają poprzez rozszerzenie zakresu stosowania schematu gramatycznego,
np.: cztery dziewczęta zamiast czworo dziewcząt wskutek czego następuje
poszerzenie
•
Innowacje alternatywne wskutek nasilania sie mód i tendencji tworzą alternatywne określenia dla tego
samego zjawiska np.: zapożyczone z angielskiego lider obok dawnego przywódca.
•
Innowacje nawiązujące tworzą nowe formy językowe w analogii do form już istniejących, np.: uznawane za
błędne protokół z zebrania zamiast protokół zebrania nawiązuje do fraz relacja z zebrania, sprawozdanie z
zebrania lub również błędne przywiązywać do czegoś uwagę zamiast przywiązywać wagę powstało w analogii
do zwracać na coś uwagę.
•
Innowacje skracające służą ekonomizacji języka, mają charakter
, np.: inż., Pekao, albo
też powstają poprzez uniwerbizację: budżetówka (od strefa budżetowa). Skróceniu może podlegać także
składnia: Dawno wiedział o tym, że go zdradza.
•
Innowacje precyzujące mają charakter ściśle znaczeniowy, służą likwidowaniu