POLITYKA HANDLOWA

Pojecie polityki handlowej

Każdy kraj realizuje jakieś zadania w sferze swojej wymiany handlowej z zagranicą,

stosując
określone instrumenty (narzędzia) - prowadzi więc politykę handlową.

Polityka ta najczęściej ma na celu zapewnienie szeroko rozumianej ochrony krajowej

produkcji i zatrudnienia oraz bilansu płatniczego (handlowego).

Cele te mogą być osiągane zarówno przez:

zastosowanie środków ograniczających import (np. ceł importowych),
jak i pobudzających wzrost eksportu (np. subsydiów eksportowych).

Oprócz oddziaływania na handel zagraniczny kraj oddziałuje również na inne dziedziny

swoich
powiązań z zagranicą, a więc prowadzi zagraniczną politykę ekonomiczną, obejmującą:

politykę handlową, politykę w odniesieniu do transferu kapitału, przepływu usług itp.

W praktyce oba pojęcia, tj. polityka handlowa i zagraniczna polityka ekonomiczna, są
zazwyczaj używane zamiennie.

Pewne cele w sferze współpracy gospodarczej z zagranicą mogą być osiągane za

pomocą instrumentów wewnętrznej polityki ekonomicznej. Na przykład w celu
ograniczenia

deficytu w bilansie handlowym kraj może podnieść stopę dyskontową.

Przyczyni się to z jednej strony do zwiększenia oszczędności wewnętrznych i napływu
kapitałów zagranicznych, z drugiej zaś - do zmniejszenia popytu na rynku, w tym popytu

na
import.

I odwrotnie - instrumenty polityki handlowej mogą być wykorzystane do osiągnięcia
pewnych celów wewnętrznych.

Przykładowo, gdy spada popyt wewnętrzny i wzrasta bezrobocie, zwiększenie nadwyżki

eksportowej (np. w drodze dewaluacji kursu własnej waluty, tj. obniżenia jej kursu w
stosunku

do innych walut) może pobudzić aktywność gospodarczą.
Istnieje więc współzależność między zagraniczną polityką ekonomiczną i wewnętrzną

polityką
ekonomiczną.

Podobna współzależność występuje między zagraniczną polityką ekonomiczną i ogólną

polityką kraju w sferze stosunków zagranicznych.

Instrumenty (narzędzia) polityki handlowej Rodzaje instrumentów polityki handlowej

Instrumenty polityki handlowej najogólniej można podzielić na: środki parataryfowe i
środki

pozataryfowe.

Środki (bariery) parataryfowe działają podobnie jak cła, a więc służą ograniczaniu
wymiany

przez podwyższenie ceny dobra krajowego. Obejmują one też środki pobudzania eksportu
przez obniżenie ceny dobra krajowego (np. subsydia).

Należą do nich: różnego rodzaju opłaty importowe, minimalne ceny importu, subsydia

eksportowe, depozyty importowe itp.

Pozostałe środki, inne niż cła i bariery parataryfowe, określamy mianem pozataryfowych.

Ich liczba jest bardzo duża, ponieważ zainteresowane kraje wprowadzają coraz to nowe
bariery bardziej skuteczne od dotychczasowych i mniej przejrzyste.

W dalszych rozważaniach przez pojęcie "środki (bariery, przeszkody pozataryfowe"

będziemy
rozumieli zarówno środki parataryfowe, jak i stricte pozataryfowe, a więc wszystkie środki

inne niż cła. Należy od razu dodać, że cła i postępowania antydumpingowe i
antysubwencyjne

stanowią szczególną grupę narzędzi polityki handlowej.

Nie są one typowymi narzędziami protekcji.

Są to środki walki z nieuczciwą konkurencją, jaką w handlu międzynarodowym stanowią
dumping i subsydia.

Jeśli kraj zastosuje takie środki, to partner nimi dotknięty ma prawo do obrony.

Instrumentami, które mają chronić przed skutkami dumpingu lub subsydiów, a więc

przywrócić "uczciwą" konkurencję, są odpowiednio cła antydumpingowe i
antysubwencyjne.

W praktyce nierzadko się zdarza, że kraje nakładają - celowo lub w sposób nie zamierzony

-
cła w wysokości wyższej niż marża dumpingu lub subsydiów, lub też w inny sposób

sprawiają,
że cła te stają się utrudnieniem w handlu.

Ponadto procedury wyjaśniające często trwają bardzo długo, co wprowadza niepewność,

zwiększa koszty itp. i również stanowi przeszkodę w handlu.

Dlatego cła i postępowania antydumpingowe i antysubwencyjne są zaliczane do
przeszkód

handlowych.

Szczególnym instrumentem polityki handlowej jest zmiana kursu waluty, tj. zwiększenie
lub

obniżenie ceny waluty krajowej wyrażonej w walutach obcych.

W przeciwieństwie do pozostałych narzędzi polityki handlowej zmiana kursu waluty
oddziałuje

bezpośrednio także na inne, niż handel, pozycje bilansu płatniczego. Oddziałuje ona
również

bardzo istotnie na gospodarkę wewnętrzną danego kraju.

Cła

Cło jest opłatą pobieraną od towaru zagranicznego w związku z przekroczeniem przez
niego

granicy celnej.

Cła należą do najstarszych instrumentów protekcji. Ich szerokie zastosowanie w
przeszłości wynikało częściowo z tego, że były one dogodnym instrumentem

zapewniającym
uzyskiwanie wpływów budżetowych (pobieranie dochodów dla budżetu), zwłaszcza w

krajach o słabo rozwiniętych służbach poboru podatków.

Do dziś cła są liczącym się źródłem dochodów budżetowych w niektórych krajach

rozwijających się i dlatego kraje te niechętnie obniżają cła wobec trudności z poborem

podatków wewnętrznych.

Głównym zadaniem ceł była zawsze i jest nadal ochrona poszczególnych gałęzi
gospodarki

narodowej, a niekiedy także bilansu płatniczego.

W Polsce cła zostały dość znacznie podwyższone w połowie 1991 r. (przeciętnie do 18%
wartości importu), częściowo w odpowiedzi na znaczny wzrost importu w kilkunastu

wcześniejszych miesiącach w warunkach istnienia bardzo niskich stawek celnych
(przeciętnie

około 3%) i wynikających z tego trudności producentów krajowych.

Według kryterium sposobu ustalania stawek celnych można wyodrębnić trzy ich rodzaje:

cła wartościowe (nazywane też cłami ad valorem), ustalane od wartości towaru (np.
20-procentowe cło nakładane na importowane samochody

cła specyficzne (od ilości), ustalane od jednostki fizycznej towaru tony pary, sztuki;
np. 6 marek za każdą tonę importowanego węgla;

cła kombinowane, n . 20%, minimum 10 dolarów za tonę.

Cła mogą być ustalone na czas nieograniczony lub mieć np. cel sezonowy (kraje chronią
np. własną produkcję owoców i warzyw, ustanawiając cła na importowane konkurencyjne

artykuły jedynie w zbiorów u siebie).

Cła mogą być pobierane od: importu, eksportu lub tranzytu towarów przez terytorium
kraju.

Cła tranzytowe nie są z reguły współcześnie stosowane. Rzadkie są też cła eksportowe,

bo
krajom zależy zazwyczaj na zwiększaniu eksportu, a nie na jego zmniejszaniu.

Subsydia eksportowe

Zadaniem subsydiów (subwencji) eksportowych jest pomoc w zwiększeniu sprzedaży za

granicą przez poprawę konkurencyjności towarów krajowych na rynku zagranicznym.

Państwo godzi się na subsydiowanie prywatnego eksportu (dopłacając różnicy między
wyższą

ceną wyrobu krajowego a jego niższą ceną na światowym lub w innej formie) w celu np.
pobudzania produkcji i eksportu technologicznie zaawansowanych gałęzi przemysłu,

gdzie
nakłady są bardzo wysokie, a efekt produkcyjny trudny z góry do przesądzenia (np.

zachodnioeuropejski Airbus).

W krajach rozwiniętych subsydia eksportowe są popularną metodą pozbywania się
nadwyżek artykułów rolnych, podtrzymywania dochodów rolników i rozwoju eksportu

rolnego
w warunkach ostrej konkurencji na rynku światowym.

W ostatnich kilkunastu latach doprowadziło to wręcz do "walki na subsydia" między

głównymi eksporterami żywności i innych artykułów rolnych.

Początek dały jej wysokie subsydia produkcyjne i eksportowe w ramach wspólnej polityki
rolnej Unii Europejskiej, które spowodowały utratę części rynków eksportowych przez

towary amerykańskie.

To zaś z kolei skłoniło rząd Stanów Zjednoczonych do rozszerzenia własnych subsydiów
dla

eksportu rolnego.

http://notatek.pl/polityka-handlowa-wyklady?notatka