168_611306_ogrodnik_terenow

Spis tre

1. Dane identyfikacyjne zawodu ...................................................

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfika-

cjach .................................................................................

1.2. Notka metodologiczna i autorzy .......................................

2. Opis zawodu ................................................................................

2.1. Synteza zawodu ..............................................................

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

powania zawodu .............................................................

2.3.

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

dzia

pracy, zagro

enia, organizacja pracy) ............................

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym prze-

ciwwskazania do wykonywania zawodu .........................

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

dne do podj

cia

pracy w zawodzie .............................................................

2.6. Mo

liwo

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-

dacji kompetencji .............................................................

2.7. Zadania zawodowe ..........................................................

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych ....................................

2.9. Relacje mi

dzy kompetencjami zawodowymi a pozio-

mem kwalifikacji w ERK/PRK ..........................................

3. Opis kompetencji zawodowych ................................................ 10

3.1. Zakładanie terenów zieleni Kz1 ...................................... 10
3.2. Piel

gnowanie terenów zieleni Kz2 ................................ 11

3.3. Kompetencje społeczne KzS .......................................... 12

4. Profil kompetencji kluczowych ................................................. 13

5. Słownik ........................................................................................ 14

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach:

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ci na potrzeby rynku pracy (KZiS

2010):

611306 Ogrodnik terenów zieleni

Grupa wielka 6 – Rolnicy, ogrodnicy, le

nicy i rybacy (w Mi

dzyna-

rodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – poziom 3).

Grupa elementarna 6113 – Ogrodnicy (w Mi

dzynarodowym Standar-

dzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie 6113 Gardeners,
horticultural and nursery growers).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ci (PKD 2007):

Sekcja N. Działalno

ść

w zakresie usług administrowania i działalno

ść

wspieraj

ca, Dział 81. Działalno

ść

usługowa zwi

zana z utrzymaniem

porz

dku w budynkach i zagospodarowaniem terenów zieleni, Grupa

81.3. Działalno

ść

usługowa zwi

zana z zagospodarowaniem terenów

zieleni.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie:
analizy

ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi

dzynarodowe)

oraz głównie wyników bada

analitycznych na 15 stanowiskach pracy

w 12 przedsi

biorstwach (

rednie – 3, małe − 3, mikro − 6, w tym pro-

dukcyjne − 2, handlowe − 1, usługowe − 8, inne − 1), przeprowadzo-
nych w lutym, marcu i kwietniu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

•

Mariusz D

browski – Inicjatywy Edukacyjne COMPENDARIA

Sp. z o.o. w Poznaniu,

•

Hanna Wypych – GREEN LIFE we Włoszakowicach,

•

Jacek Zatorski – ARBOR Firma Usługowa w Poznaniu,

•

Grzegorz Godek – Wydział Kształcenia Zawodowego i Ustawiczne-

go, Urz

d m. st. Warszawy w Warszawie.

Ewaluatorzy:

•

Małgorzata Bogusławska – FLORIADA w Poznaniu,

•

Gra

yna Gutaker – Biuro Edukacji w Warszawie.

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Ogrodnik terenów zieleni zajmuje si

zakładaniem i piel

gnowaniem

terenów zieleni.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,

obszary wyst

powania zawodu

Ogrodnik terenów zieleni jest zawodem o charakterze usługowym.

Celem jego pracy jest zało

enie terenów zieleni i ich piel

gnacja. Ogrod-

nik terenów zieleni zajmuje si

zakładaniem i piel

gnacj

trawników,

kwietników, rabat oraz sadzeniem, przesadzaniem i piel

gnacj

drzew

i krzewów. Przygotowuje teren, sadzi, przycina, nawozi, podlewa i prze-
sadza ro

liny, kosi i piel

gnuje trawniki, wykonuje zabiegi z zakresu

ochrony ro

lin. Ogrodnik terenów zieleni wykonuje prace zgodnie z do-

kumentacj

, wymaganiami i oczekiwaniami klienta, poleceniami pracow-

ników nadzoru oraz zasadami sztuki ogrodniczej.

2.3.

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny

i narz

dzia pracy, zagro

enia, organizacja pracy)

Miejscem pracy ogrodnika terenów zieleni s

parki, ziele

ce, skwery

oraz inne obszary przeznaczone do zagospodarowania w przestrzeni
publicznej i prywatnej. Mo

e by

zatrudniany w firmach zajmuj

cych si

zakładaniem i piel

gnowaniem terenów zieleni lub prowadzi

własn

działalno

ść

gospodarcz

w tym zakresie. Zagro

enie dla zdrowia i

ycia

w zawodzie ogrodnika terenów zieleni stwarzaj

: ruch uliczny, hałas,

spaliny, drgania, zapylenie, zmienne warunki atmosferyczne, prace na
wysoko

ci, praca w wymuszonej, pochylonej pozycji ciała oraz u

ywane

chemiczne

rodki ochrony ro

lin. W czasie pracy ogrodnik u

ytkuje ma-

szyny i narz

dzia ogrodnicze. Z tego powodu szczególnie wa

ne jest

planowanie i organizowanie prac zgodnie z zasadami oraz przepisami
BHP, ergonomii, ochrony przyrody i

rodowiska. Praca odbywa si

w systemie jedno- b

dwuzmianowym, charakteryzuje si

sezonowo-

z nasileniem prac w okresie wiosennym i jesiennym oraz du

żą

zmienno

warunków. Praca jest nadzorowana, czynno

ci wykonywa-

ne s

samodzielnie lub w zespole. Ogrodnik terenów zieleni odpowie-

dzialny jest za powierzone mienie, efekt pracy i bezpiecze

stwo w miej-

scu pracy.

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,

w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Wykonywanie zawodu ogrodnika terenów zieleni wymaga dobrej or-

ganizacji pracy, umiej

tno

ci oceny jako

ci materiałów niezb

dnych do

wykonywanego zadania, spostrzegawczo

ci i refleksu. Pracownik po-

winien mie

sprawny zmysł dotyku, dobry słuch, wzrok, odró

nia

bar-

wy. Bardzo wa

na jest zdolno

ść

koncentracji i podzielno

ść

uwagi. Pra-

ca wymaga sprawno

ci fizycznej; przy wykonywaniu niektórych czyn-

ci wyst

puj

e obci

ąż

enia fizyczne. Ogrodnik terenów zieleni

powinien cechowa

dokładno

, rzetelno

oraz dbało

o czysto

ść

i porz

dek w miejscu pracy. Dodatkowym atutem w zawo-

dzie ogrodnika terenów zieleni s

uzdolnienia techniczne, które ułatwia-

obsług

maszyn i urz

dze

ogrodniczych. Przeciwwskazaniem do

wykonywania zawodu s

choroby układu mi

ęś

niowo-szkieletowego,

niewydolno

ść

ąż

enia i skłonno

ść

do alergii oraz wady wzroku nie

podlegaj

ce korekcji.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

dne do podj

cia

pracy w zawodzie

Ogrodnik terenów zieleni powinien posiada

wykształcenie zasadni-

cze zawodowe o kierunku ogrodniczym lub rolniczym. Mo

liwe jest

równie

szkolenie praktyczne na stanowisku pracy i zdobywanie do-

wiadczenia w trakcie pracy. Ogrodnik terenów zieleni powinien bra

udział w szkoleniach organizowanych w przedsi

biorstwie, przez sto-

warzyszenia i organizacje bran

owe oraz producentów nawozów,

rod-

ków ochrony ro

lin, maszyn ogrodniczych, materiału szkółkarskiego

i siewnego. Po

żą

dane jest posiadanie prawa jazdy kategorii B i T.

2.6. Mo

liwo

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/

/walidacji kompetencji

Ogrodnik terenów zieleni mo

e podnosi

swoje kompetencje zawo-

dowe poprzez uczestniczenie w szkoleniach bran

owych w zakresie

stosowania

rodków ochrony ro

lin, kursie pilarza lub pilarza drzew

ozdobnych. Pracodawcy ch

tnie zatrudniaj

absolwentów szkół kształ-

cych w zawodach: 611303 Ogrodnik; 314205 Technik ogrodnik;

314202 Technik architektury krajobrazu; 314301 Technik le

nik; 314207

Technik rolnik. Ogrodnik terenów zieleni zwykle rozpoczyna prac

jako

pracownik fizyczny, nast

pnie – podnosz

c swoje kwalifikacje i zdobywa-

c do

wiadczenie zawodowe – mo

e zosta

kierownikiem zespołu lub,

po uzyskaniu wykształcenia wy

szego pierwszego lub drugiego stopnia

w kierunkach zwi

zanych z ogrodnictwem, uzyska

uprawnienia inspek-

tora nadzoru terenów zieleni. Posiadaj

c kompetencje w zawodzie

ogrodnika terenów zieleni mo

na pracowa

w równorz

dnych zawodach

z grupy 6113 Ogrodnicy.

2.7. Zadania zawodowe

Z1. Przygotowywanie terenu (niezb

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z2. Wysiewanie nasion (niezb

dne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z3. Sadzenie i przesadzanie ro

lin (niezb

dne kompetencje: Kz1, Kz2,

KzS).

Z4. Przycinanie ro

lin (niezb

dne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z5. Nawo

enie ro

lin (niezb

dne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z6. Nawadnianie ro

lin (niezb

dne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z7. Zakładanie trawników (niezb

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z8. Piel

gnowanie trawników (niezb

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z9. Usuwanie chwastów (niezb

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z10. Wykonywanie zabiegów z zakresu ochrony ro

lin (niezb

dne kom-

petencje: Kz2, KzS).

Z11. Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami BHP i ochro-

ny ppo

., ochrony

rodowiska i ergonomii (niezb

dne kompetencje:

Kz1, Kz2, KzS).

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Zakładanie terenów zieleni (potrzebne do wykonywania zada

Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, Z6, Z7, Z11).

Kz2 – Piel

gnowanie terenów zieleni (potrzebne do wykonywania za-

: Z2, Z3, Z4, Z5, Z6, Z8, Z9, Z10, Z11).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

Z1÷Z11).

2.9. Relacje mi

dzy kompetencjami zawodowymi

a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zada

w za-

wodzie sugeruje si

wykorzysta

do opisu kwalifikacji na poziomie 3

ERK/PRK wła

ciwym dla wykształcenia zasadniczego zawodowego

w Europejskiej i Polskiej Ramie Kwalifikacji. Poziom ten jest uzasad-
niony miejscem usytuowania zawodu w Klasyfikacji zawodów i specjal-
no

ci (grupa wielka 6 i jej odpowiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonuj

ca zawód ogrodnik terenów zieleni :

1) w zakresie wiedzy: zna i rozumie podstawowe fakty, poj

cia i zale

ci w dziedzinach zwi

zanych z ogrodnictwem; w szerszym za-

kresie zna i rozumie wybrane fakty, poj

cia i zale

ci pomi

dzy

wybranymi zjawiskami przyrodniczymi i społecznymi w zawodzie
ogrodnik terenów zieleni; zna i rozumie elementarne uwarunkowa-
nia prowadzonej działalno

ci w bran

y ogrodniczej;

2) w zakresie umiej

tno

ci: ma umiej

tno

ci wymagane do realizacji

zada

i rozwi

zywania problemów poprzez wybierania podstawo-

wych metod, narz

dzi i materiałów zwi

zanych z zakładaniem i pie-

gnowaniem terenów zieleni; potrafi wykonywa

niezbyt proste za-

dania według ogólnej instrukcji w cz

ęś

ciowo zmiennych warunkach;

rozwi

zywa

typowe problemy w cz

ęś

ciowo zmiennych warunkach;

uczy

w cz

ęś

ci samodzielnie w zorganizowanej formie; odbiera

i formułowa

wypowiedzi, tak

e bardzo proste wypowiedzi w j

zyku

obcym.

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefinio-

wanych w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, Z6, Z10 wymaga

posiadania kompetencji zawodowej Kz1.

3.1. Zakładanie terenów zieleni Kz1

Wiedza – zna i rozumie podstawo-
we fakty, zasady, procesy, poj

cia

ogólne

zale

zwi

zane

z zakładaniem

terenów

zieleni,

w szczególno

ci zna:

−

zasady BHP, ochrony ppo

ochrony

rodowiska oraz ergo-

nomii w zakresie zakładania te-
renów zieleni;

−

typy i rodzaje gleb ogrodniczych
oraz metody badania ich jako

ci;

−

sposoby przygotowania terenu;

−

zabiegi agrotechniczne;

−

rodzaje i techniki siewu nasion;

−

rodzaje i sposoby zakładania
trawników;

−

gatunki ro

lin ozdobnych;

−

normy jako

ciowe dotycz

lin ozdobnych;

−

zasady sadzenia i przesadza-
nia ro

lin;

−

techniki i zasady przycinania
ro

lin;

−

sposoby nawo

enia ro

lin;

−

metody nawadniania ro

lin;

−

instrukcje obsługi i przeznacze-
nie maszyn i narz

dzi ogrodni-

czych.

Umiej

tno

ci – wykonuje niezbyt

proste zadania zwi

zane z zakła-

daniem terenów zieleni według
okre

lonej instrukcji, w cz

ęś

ciowo

zmiennych warunkach, w szcze-
gólno

ci potrafi:

−

stosowa

zasady BHP, ochro-

ny ppo

., ochrony

rodowiska

oraz ergonomii w zakresie za-
kładania terenów zieleni ;

−

stosowa

rodki ochrony indy-

widualnej podczas wykonywa-
nia zada

zawodowych;

−

rozpoznawa

typy i rodzaje

gleb oraz oceni

jako

ść

gleby;

−

przygotowywa

teren pod za-

ło

enie zieleni;

−

wykonywa

zabiegi agrotech-

niczne;

−

wysiewa

nasiona;

−

zakłada

trawniki;

−

rozpoznawa

gatunki

lin

ozdobnych;

−

ocenia

jako

ść

lin i oddzie-

materiał wadliwy;

−

wykonywa

mieszank

podło-

a z przygotowanych kompo-

nentów do sadzenia i przesa-
dzania ro

lin;

−

sadzi

i przesadza

liny;

−

przycina

liny;

−

nawozi

liny;

−

nawadnia

liny;

−

obsługiwa

oraz konserwowa

maszyny i narz

dzia ogrodnicze.

Wykonanie zada

zawodowych Z2, Z3, Z4, Z5, Z6, Z7, Z8, Z9, Z10

wymaga posiadania kompetencji zawodowej Kz2.

3.2. Piel

gnowanie terenów zieleni Kz2

Wiedza – zna i rozumie podstawo-
we fakty, zasady, procesy, poj

cia

ogólne i zale

ci zwi

zane z pie-

gnacj

terenów zieleni, w szcze-

gólno

ci zna:

−

zasady BHP, ochrony ppo

ochrony

rodowiska oraz ergo-

nomii w zakresie piel

gnowania

terenów zieleni;

−

zasady siewu regeneracyjnego
nasion;

−

sposoby sadzenie i przesadza-
nie ro

lin;

−

zasady wykonywania piel

gna-

cyjnego przycinania ro

lin;

−

sposoby nawo

enia ro

lin;

−

metody nawadniania ro

lin;

−

metody piel

gnacji trawników;

−

chwasty na terenach zieleni;

−

choroby

szkodniki

lin

ozdobnych, objawy ich wyst

powania oraz sposoby ochrony
ro

lin;

−

instrukcje obsługi oraz przezna-
czenie

maszyn

narz

dzi

ogrodniczych do piel

gnacji te-

renów zieleni.

Umiej

tno

ci – wykonuje niezbyt

proste zadania zwi

zane z piel

gnacj

terenów zieleni według

okre

lonej instrukcji, w cz

ęś

ciowo

zmiennych warunkach, w szcze-
gólno

ci potrafi:

−

stosowa

zasady BHP, ochrony

ppo

., ochrony

rodowiska oraz

ergonomii w zakresie piel

gno-

wania terenów zieleni;

−

wykonywa

regeneracj

trawni-

ka siewem;

−

wykonywa

mieszank

podło

z przygotowanych komponen-
tów do sadzenia i przesadzania
ro

lin;

−

sadzi

i przesadza

liny;

−

wykonywa

cie i formowanie

lin;

−

wykonywa

nawo

enie piel

gnacyjne ro

lin;

−

nawadnia

liny;

−

obsługiwa

systemy automa-

tycznego nawadniania;

−

kosi

trawniki;

−

wykonywa

czynno

ci zwi

zane

z wertykulacj

, aeracj

i piasko-

waniem trawników;

−

wałowa

trawniki;

−

rozpoznawa

oraz

zwalcza

chwasty;

−

wykonywa

zabiegi z zakresu

ochrony ro

lin ozdobnych przed

chorobami i szkodnikami;

−

zabezpiecza

liny

przed

uszkodzeniami mechanicznymi,
mrozem, działaniem sło

ca;

−

obsługiwa

oraz konserwowa

maszyny i narz

dzia ogrodnicze

do piel

gnacji terenów zieleni.

4. Profil kompetencji kluczowych

Ocen

ci kompetencji kluczowych dla zawodu ogrodnika te-

renów zieleni przedstawia rys. 1.

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu

stosowanego w Mi

dzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Doro-

słych − projekt PIAAC (OECD).

Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu

Umiejętności matematyczne

Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania

Sprawność motoryczna

Planowanie i organizowanie pracy

Wywieranie wpływu/przywództwo

Komunikacja ustna

Współpraca w zespole

Rozwiązywanie problemów

Serie1

Zbędne

Mało ważne

Ważne

Istotne

Bardzo ważne

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 611306 Ogrodnik terenów

zieleni

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

(zespół czynno

ci) wyodr

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

tno

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ci o podobnym charakterze (zwi

zanych z wykonywan

funkcj

lub przedmiotem pracy) wymagaj

cych pogł

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

tno

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

nie okre-

lonym pocz

tku i ko

cu, wyodr

bniony ze wzgl

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ci zawodowych powi

zanych jednym

celem, ko

cy si

produktem, usług

lub decyzj

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

tno

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

, odnosz

cych si

do dziedziny uczenia si

lub działalno-

ci zawodowej.

Umiej

tno

−

zdolno

ść

wykonywania zada

i rozwi

zywania problemów wła

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

lub działalno

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

tno

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

zawodowych wchodz

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

(zasób wiedzy, umiej

tno

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

gni

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

instytucj

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

liwiaj

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

efektów uczenia si

; stanowi

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

) oraz zapewnianiu ich jako

ci.