„BLIZNA ODYSEUSZA”

Styl homerycki i biblijny w swej opozycji stanowią style podstawowe przedstawiania rzeczywistości w kulturze europejskiej. Oba one oddziaływały konstytutywnie na europejski sposób przedstawiania rzeczywistości.

STYL HOMERYCKI-CHARAKTERYSTYKA:

• rozbudowany opis, dbałość o szczegóły;

• słaby element napięcia;

• jest tylko jeden plan- pierwszy, jedyna teraźniejszość; wszystko się zawsze na nim odbywa- dygresje też;

• długie, rozbudowane dygresje rozładowują napięcie;

• wszystkie opisane zjawiska są unaocznione i jednakowo „naświetlone”; myśli i uczucia bohater ów wypowiedziane;

• uporządkowany i nieprzerwany potok wydarzeń, brak luk;

• brak niedopowiedzeń, drugiego dna, ukrytego sensu- poematów homeryckich nie da się interpretować;

• los bohaterów określony w sposób jednoznaczny, ich afekty są proste; bohaterowie jednowarstwowi, pozbawieni piętna indywidualizmu, raz na zawsze ustaleni, nie rozwijają sie;

• tworzywo eposu pozostaje w sferze legendy;

• tendencja do gładkiego harmonizowania wydarzeń, do upraszczania motywów i do statycznej, omijającej konflikty, budowy bohaterów i fabuły;

• inne pojęcie wzniosłości i wysokiego stylu: życie rozgrywa sie wyłącznie w warstwie panującej;wszystko, co żyje poza tym spełnia rolę służebną; wydarzenia wielkie i wzniosłe rozgrywają się tylko pośród warstwy panującej(realizm „domowy” w sferze idylliczno- pokojowej);

STYL BIBLIJNY- CHARAKTERYSTYKA:

• brak opisów;

• tylko krótkie, oderwane, niczym nie poprzedzone i ostro zderzające się ze sobą wypowiedzi bohaterów;

• ukazane tylko to, co niezbędne dla akcji; zaakcentowanie jedynie rozstrzygających punktów kulminacyjnych; ubogi wzajemny stosunek syntaktyczny zdań;

• brak dokładnego określenia czasu i przestrzeni;

• napięcie; skierowanie całej uwagi czytelnika tylko w jedną stronę;

• myśli i uczucia bohaterów nie zostają wypowiedziane;mowa nie służy wyrażaniu własnych myśli, jak u Homera, ale wskazuje na treści niewypowiedziane;

• drugi plan- ważniejszy, osiąga pełnię wyrazu; ukryty sens, głębia, ciężar- tekst domaga się interpretacji; ważniejsze jest to, co niedopowiedziane;

• pogłębiona sytuacja psychologiczna bohaterów, ich wielowarstwowość; ich sposób postępowania wyjaśnia się nie tylko na tle tego, co dzieje się z nimi w danej chwili- jak u Homera, ale i przez dawniejsze dzieje bohatera; złożoność i głębokość przeżyć; wielkie postacie ukazane są w rozwoju, naznaczone są piętnem indywidualności o wiele bardziej niż np. Achilles; to historia krystalizowania się osobowości; stawanie się bohaterów;

• bezwzględne roszczenie do prawdy historycznej: świat tworzony przez Pismo Św. Twierdzi, że jest światem jedynie prawdziwym; tekst biblijny pragnie podporządkować sobie rzeczywistość czytelnika;

• zawiera historię świata- od początku do końca, tak więc każde wydarzenie jest ogniwem tego związku- częścią Boskiego planu; związek ten łączy wszystkie fragmenty teksty, choćby były bardzo niejednolite; ta perspektywa historyczna i religijna nadaje wydarzeniom ogólny sens i cel;

• tworzywo ST zbliża się do historii; brak uproszczeń w przedstawianiu wydarzeń, przeciwnie: bohaterami rządzą sprzeczne motywy, ich losy są zagmatwane; sytuacje nigdy nie są jednoznaczne;

• to, co wzniosłe i „wysokiego stylu” realizuje się w sferze domowej i codziennej, wśród ludu, który jest żywiołowy, przedstawiony w ruchu i ciągle ingeruje w wydarzenia;

KONIEC