Dialog społeczny

środek i cel...działanie i wynik

1. Dialog społeczny obejmuje wszystkie formy negocjacji, konsultacji lub po prostu wymiany informacji pomiędzy reprezentantami:

rządów, pracodawców i pracowników,

w sprawach dotyczących polityki gospodarczej i społecznej, ważnych dla wszystkich trzech partnerów

Definicja MOP, 1999

2. Poziom europejski

Komisja podejmuje starania mające na celu rozwój dialogu między partnerami społecznymi na poziomie europejskim, co mogłoby, jeśli takie byłoby pragnienie obu stron, prowadzić do nawiązania stosunków umownych

Art. 118 b Jednolitego Aktu Europejskiego

I. Komisja ma zadanie popierania konsultacji między partnerami społecznymi na poziomie Unii i podejmuje wszelkie właściwe środki w celu ułatwienia ich dialogu, zapewniając stronom zrównoważone wsparcie.

II. W tym celu Komisja, przed przedstawieniem wniosków w dziedzinie polityki społecznej, konsultuje się z partnerami społecznymi w sprawie możliwego kierunku działania Unii.

III. Jeśli Komisja po przeprowadzeniu tej konsultacji uzna, że działanie Unii jest pożądane, konsultuje się z partnerami społecznymi w sprawie treści rozważanego wniosku. Partnerzy społeczni przesyłają do Komisji opinię lub, w odpowiednim przypadku, zalecenie.

IV. Przy okazji tej konsultacji partnerzy społeczni mogą informować Komisję o swojej woli rozpoczęcia procesu przewidzianego w artykule 155. Czas trwania tego procesu nie może przekraczać dziewięciu miesięcy, chyba że partnerzy społeczni i Komisja wspólnie zadecydują o jego przedłużeniu.

Art. 154 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskie

V. Dialog między partnerami społecznymi na poziomie wspólnotowym może prowadzić, jeśli oni sobie tego życzą, do nawiązania stosunków umownych, w tym umów zbiorowych.

VI. Wykonywanie umów zbiorowych zawartych na poziomie Unii odbywa się bądź zgodnie z procedurami i praktykami właściwymi dla partnerów społecznych i Państw Członkowskich, bądź, w dziedzinach podlegających artykułowi 153, na wspólne żądanie stron-sygnatariuszy, w drodze decyzji Rady na wniosek Komisji.

Rada stanowi większością kwalifikowaną, z wyjątkiem przypadku gdy dana umowa zawiera jedno lub więcej postanowień dotyczących jednej z dziedzin, w których zgodnie z artykułem 153 ustęp 2 wymagana jest jednomyślność. W tym przypadku Rada stanowi jednomyślnie.

Art. 155 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Najistotniejszym przykładem europejskiego dialogu społecznego jest możliwość prawna zawierania porozumień społecznych na szczeblu Unii Europejskiej między wymienionymi wyżej partnerami.

Istnieją porozumienia, które mogą być przyjęte przez Radę UE jako dyrektywy oraz porozumienia nie wiążące prawnie (legaly non binding agrements), które mogą być wprowadzane w życie w krajach członkowskich UE przez krajowych partnerów społecznych, członków europejskich organizacji, które zawarły te porozumienia.

Porozumienia UNICE, CEEP i CES, które Rada Unii Europejskiej przyjęła jako dyrektywy:

• Dyrektywa Nr 96/34/CE Rady z 3 czerwca 1996 dotycząca porozumienia ramowego, zawartego przez UNICE, CEEP i CES w sprawie urlopu rodzicielskiego (zmienione w 2009);

• Dyrektywa Nr 97/81/CE Rady z 15 grudnia 1997 dotycząca porozumienia ramowego, zawartego przez UNICE, CEEP i CES w sprawie pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy;

• Dyrektywa Nr 99/70/CE Rady z 28 czerwca 1999 r. dotycząca porozumienia ramowego, zawartego przez UNICE, CEEP i CES w sprawie umów o pracę na czas określony.

Porozumienia podpisane przez UNICE, CEEP, CES i UEAPME, które nie stały się dyrektywami:

• Europejskie Porozumienie Ramowe w sprawie telepracy (16.7.2002 r );

• Autonomiczne porozumienie ramowe dotyczące stresu związanego z pracą (8.10.2004 r.);

• Autonomiczne porozumienie ramowe dotyczące nękania i przemocy w pracy (26.4.2007 r.)

Oprócz reprezentantów pracowników i pracodawców w dialogu w sprawach o charakterze społecznym i gospodarczym może brać udział rząd (dialog trójstronny), a także jeszcze inne podmioty, a wśród nich władze lokalne administracyjne i samorządowe, (dialog wielostronny). Przykładem instytucji dialogu wielostronnego jest „wojewódzka komisja dialogu społecznego” (WKDS).

3. Zasady tworzenia i działania związków zawodowych i organizacji pracodawców:

• Prawo zrzeszania się

• Zasada samorządności

• Zasada niezależności

4. Europejscy partnerzy dialogu społecznego

BUSINESSEUROPE (dawne UNICE)

Konfederacja Europejskiego Biznesu

The Confederation of European Business

Confédération Européenne du Business

CEEP

Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych

Centre Européen des Entreprises à Participation Publique

CES - ETUC

Europejska Konfederacja Związków Zawodowych

Confédération Européenne des Syndicats

European Trade Union Confederation

UEAPME

Unia Europejska Rzemiosła oraz Małych i Średnich Przedsiębiorstw

Union Européenne de l'Artisanat et des Petites et Moyennes Entreprises

CEC

Europejska Konfederacja Związków Zawodowych Kadr Kierowniczych

Confédération Européenne des Cadres

European Confederation of Executives and Managerial Staff

EUROCADRES

Council of European Professional and Managerial Staff

---