Ograniczoność zasobów—sytuacja, w której dostępne środki nie są w danej chwili wystarczające do zaspokojenia potrzeb.

Potrzeba—odczucie braku zaspokojenia czegoś (na tle psychologicznym), doprowadza do dokonywania wyborów.

Aby jednostka miała więcej czegoś to: albo musi mieć czegoś innego mniej, albo ktoś inny musi być tego pozbawiony.

Społeczeństwo—ma określoną wielkość, posiada pewne zdolności i kwalifikacje, dysponuje określonymi technologiami oraz wyposażeniem kapitałowym.

Mając dostępne zasoby trzeba zdecydować jak mają być używane, które dobra mają być z tych zasobów produkowane i w jakich ilościach mają być produkowane.

Ekonomia—nauka badająca jak ludzie radzą sobie z brakiem nieograniczonej dostępności dóbr, jak rozwiązują dotkliwy problem alokacji ograniczonych zasobów w celu zaspokojenia konkurencyjnych potrzeb, aby zaspokoić ich tyle, ile w danej sytuacji możliwe.

Alokacja—rozdysponowanie

pozytywna (jak jest? Np. fizyka)

normatywna (jak być powinno?)

Rynek—Zespół warunków, które doprowadzają do kontaktów między kupującymi i sprzedającymi w procesie wymiany dóbr i usług. (2 def proces, w którym uczestniczą sprzedający i kupujący (ustalają się relacje wymienne-cena).Na rynek składają się 3 warunki:

Popyt—ilość dobra, jaką nabywcy są gotowi zakupić przy każdym poziomie cen.

Podaż—ilość dobra, jaką sprzedawcy gotowi są zaoferować przy różnym poziomie cen.

Cena—ilość jednostek pieniężnych potrzebnych do zakupienia jednego dobra. Cokolwiek, z czego dana jednostka musi zrezygnować w zamian za jednostkę nabywanego dobra lub usługi zakupionej i otrzymanej lub spożytej.

Zmiany popytu bez zmiany ceny zależą od:

mody

reklamy

sezonowości

dostępności

zwiększenia ceny substytutu (zastępczej rzeczy)

komplementarności (samochód = benzyna)

wzrostu dochodów (na ogół)

przewidywań

Zmiany podaży bez zmiany ceny zależy od:

tańszych kosztów produkcji

zmian opodatkowania

zmiany ceny konkurencyjnych produktów

lepszego dostępu do materiałów

Model—jest to odwzorowanie rzeczywistości.

Gospodarstwo może tworzyć jedna lub wiele osób.

Gospodarstwo domowe oparte jest na więzi rodzinnej. Podmiot gospodarczy ma autonomie i ma świadomość gospodarowania Gospodarstwa domowe są właścicielami dóbr i czynników wytwórczych:

Praca—siła robocza- obejmuje każdy sposób w jaki ludzka energia fizyczna lub umysłowa może być sensownie wykorzystana

Zasób—to wielkość mierzona w jednostce czasu

Zasób pracy—jest to nagromadzenie energii w danym czasie

Strumień odpływu—strumień oferowanej pracy

Ziemia—obszar powierzchni ziemi i wszystko to co w naturze jest użyteczne w strukturze produkcji.

Kapitał—obejmuje wszelki wynik procesu produkcyjnego, który przeznaczony jest do późniejszego wykorzystania w procesie produkcji.

Technologia—to wiedza o tym jak zasoby mogą być łączone w produkcyjny sposób.

Przedsiębiorca—to osoba zajmująca się działalnością gospodarczą, która odkrywa potencjalnie zyskowne możliwości, organizuje i kieruje przedsięwzięciami mającymi produkcyjny charakter.

motywem poszukiwań jest zysk

poszukują idei

zysk przedsiębiorcy jest wynagrodzeniem ryzyka

animator działań gospodarczych.

Przedsiębiorstwo—to instytucja systemu ekonomicznego organizująca zasoby produkcyjne w celu pomnożenia wyłożonego kapitału czyli uzyskania zysku.

Kryteria wyodrębnienia przedsiębiorstwa:

techniczno-produkcyjne- określone przeznaczenie

organizacyjne- stanowi zespół ludzi, którzy pod kierunkiem realizują pewną względnie wyodrębnioną fazę procesu gospodarczego.

ekonomiczno-finansowe- przedsiębiorca podejmuje decyzje we własnym zakresie, na własny koszt i ryzyko

prawne- posiadać osobowość prawną

Oszczędności—to część dochodu przeznaczona na zaspokojenie potrzeb przyszłych.

PKB—miara wielkości produkcji wytworzonej z czynników wytwórczych zlokalizowanych na terenie danego kraju, nie zależnie kto jest ich właścicielem (dobra nie musza być własnością GD).

Dobra pośrednie—dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w innym przedsiębiorstwie, w którym są wykorzystywane.

Dobra finalne—dobra przeznaczone dla GD

Y ≡ PKB ≡ C + I => tożsamość

Wartość dodana—przyrost wartości w procesie produkcji, tworzy dochód z tytułu czynników wytwórczych.

Windykacja—ściąganie

podatek akcyzowy = AKCYZA- obejmuje towary wybrane:

**używki (alkohol papierosy)

**paliwa (dobra powszechnie sprzedawane)

**perfumy- kosmetyki luksusowe

semi podatek = CŁO- ogranicza sfery transakcji międzynarodowych

W gospodarce zamkniętej równość oszczędności i inwestycji oznacza konieczność równowagi budżetowej

Wielkość wydatków = wielkość dochodów

Deficyt budżetowy—to większe wydatki niż dochody.

Funkcje państwa:

wytwarzanie dóbr publicznych

zapewnienie bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego—organizacje paramilitarne (wyposażenie policji, straży pożarnej itp.)

rozwój infrastruktury społeczno-gospodarczej (mosty, drogi, linie energetyczne)

kieruje wydatki na wytworzenie dóbr

Aby wypełniać te funkcje państwo musi skierować wydatki do przedsiębiorstw, aby one wytworzyły dobra i usługi.

Inne funkcje państwa:

przekazywanie środków pieniężnych do różnych grup społecznych (transfery B)

państwo kieruje pieniądze do gospodarstw domowych, a konkretnie osób starszych nie zdolnych już do pracy (ale pracujących kiedyś) => EMERYTURY

państwo kieruje pieniądze do gospodarstw domowych, a konkretnie osób „posiadających dysfunkcje, defekty” uniemożliwiające im pracę => RENTY

państwo kieruje pieniądze do ludzi bezrobotnych => ZASIŁKI DLA BEZROBOTNYCH

Jest różna skala możliwości dokładania pieniędzy na transfery→ są one bezzwrotne (nic nie dostaje w zamian, nie występuje żadne bezpośrednie wytwarzanie dóbr)

Państwo realizuje 2 kategorie wydatków:

typu G (gouern)- wiążą się z wytwarzaniem bezpiecznych dóbr i usług

typu B (budżetowe) = transfery

Państwo czerpie dochody z podatków

Współczesne państwo pozbywa się własności, lepiej robi to sektor prywatny. W rozwiniętym państwie udział własności waha się w granicach od 10-15%

Podatki:

bezpośrednie Td (directly)- odbierane od dochodów, które gospodarstwa domowe uzyskują z usług i dóbr

pośrednie Te- zawarte w cenie towaru, nabywają finalni nabywcy

od wartości dodanej VAT- przyrost wartości w procesie produkcji (przeciętnie 22%).

Nadwyżka budżetowa to większe dochody niż wydatki

X-eksport—dobra wytworzone w kraju i sprzedane za granicą

wielkość importu ogranicza strumień wydatków w kraju

tam gdzie nie ma alternatyw nie ma ekonomii

im większy import tym mniejszy PKB

NX (eksport netto) = X - Z

PNB—miara całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju nie zależnie od miejsca świadczenia usług czynników wytwórczych

PNB = PKB + dochody netto z tytułu własności za granicą

╚ część pieniędzy na odnowę kapitału trwałego

Amortyzacja = konsumpcja kapitału trwałego—to miara szybkości zmniejszania się wartości zasobu kapitału w danym okresie, będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia.

PNB — A = PNN

PNN—to wielkość dochodu, którą obywatele mogą przeznaczyć na zakup dóbr i usług

PNN_ccw = dochód narodowy

Dochód narodowy—to ilość pieniędzy, jaką dysponuje gospodarstwo na dobra i usługi po odłożeniu odpowiedniej jego części na sfinansowanie amortyzacji utrzymania istniejącego zasobu kapitału na określonym poziomie.

doch netto z tyt własn

PNBcr

A

PKB

NX

PNB

G

PNNcr

Te

I

PNNccw

Doch z c czw

C

Zysk

Praca na własny rach.

Płace i wynagr z tyt pracy najem

Jakie czynniki kształtują wielkość dochodu?

Produkcja potencjalna—to taka wielkość produkcji, którą gospodarka wytworzyłaby, gdyby wszystkie czynniki wytwórcze były w pełni wykorzystane (powinna być równowaga rynkowa popyt = podaż)

Bardzo małe zmiany cen—zwiększamy produkcję, ale do pewnego stopnia, ponieważ po „E” będą wzrastać ceny, a nie produkcja.

Produkcja ponad potencjalna—występuje przy nierównowadze rynków, efekt ten dla gospodarstwa nie jest korzystny.

Wpływ popytu na rozmiar produkcji.

Zapotrzebowanie da dobra kapitałowe ╗

Popyt zagregowany = globalny = AD = C + I + G + NX

╚ Zapotrzebowanie na dobra konsumpcyjne

C = A + KSK× Y dochody z tytułu czynników wytwórczych

Autonomiczny składnik konsumpcji—to taki poziom konsumpcji, który gospodarstwa domowe starają się utrzymać nie zależnie od dochodów.

Podatek netto: T - B = NT = t × Y

t—stopa opodatkowania dochodu z czynników wytwórczych

Y_d = Y - NT = Y - t × Y = Y (1 - t)

C = C_o + KSK (1 - t) Y

└ KSK z dochodu narodowego

KSI—krańcowa skłonność do importu

Popyt zagregowany—funkcja popytu zagregowanego jest tak samo nachylona jak funkcja konsumpcji.

Gospodarka może zwiększać rozmiary produkcji (nie zadłużając się) poprzez uatrakcyjnienie naszych produktów, co spowoduje zwiększenie eksportu.

Mnożnik—to relacja pomiędzy przyrostem bieżącej produkcji i dochodu niezbędnej do zrównoważenia przyrostu autonomicznych składników popytu zagregowanego.

Celem BN jest utrzymanie wartości pieniądza

BC(N) ustala nominalną wartość pieniądza, ma niewielki wpływ na realną wartość pieniądza bo o tym decyduje rynek dóbr i usług.

Konsumpcja

jeśli stopa procentowa rośnie to bieżąca wartość przyszłego dochodu maleje

spadek stóp procentowych doprowadza do wzrostu konsumpcji

zmiany realnej podaży pieniądza przy niezmienionym popycie powodują wzrost konsumpcji (zmiany w autonomicznym składniku konsumpcji)

Inwestycje w dobra kapitałowe (inwestycje w papiery wartościowe)

stopa procentowa ↓ → I ↑

stopa procentowa ↑ → I ↓

Na popyt inwestycyjny wpływają także ceny. Ceny dóbr kapitałowych (inwestycyjnych) rosną

stopa procentowa ↓ → I ↑ oraz C ↑ (auton.)

stopa procentowa ↑ → I ↓ oraz C ↓ (auton.)

Wydatki rządowe

Efekt tłumienia—efekt na wtórne zmiany

Politykę pieniężną prowadzi dla państwa bank centralny:

wpływa na podaż pieniądza

stopa procentowa (okres długoterminowy)

Polityka fiskalna prowadzona przez zarząd (rynek dóbr)

wydatki państwa ↑ → ↑ Md → wzrost produkcji i dochodu

oddziaływanie poprzez stopę podatkową

Rynek czynników wytwórczych:

rynek pracy

rynek kapitału

rynek technologii

Zasób siły roboczej—zbiór wszystkich pracujących oraz osób, które SA skłonne podjąć pracę (pod pewnymi warunkami). W zasobie siły roboczej mieszczą się osoby akceptujące warunki pracy. Od czego zależy:

czynniki obiektywne (ograniczenia wiekowe)

czynniki subiektywne (wynik pewnych regulacji- względy administracyjne)

zależy od stawki realnego wynagrodzenia (zestaw dóbr, które można nabyć za stawkę nominalną)

Wolontariat—przy zerowej stawce wynagrodzenia jest pewna liczba osób skłonnych podjąć prac:

intencje moralno-etyczne

intencje przyszłościowych zarobków- staż

Podaż pracy na rynku pracy—oferty, jakie członkowie gospodarstw wystawiają na rynku pracy.

Zmiana popytu (w dół) jest spowodowana wprowadzeniem nowych technologii do przedsiębiorstw.

D.N

---