Gospodarka rynkowa
I. Geneza
- kiedy jeszcze nie było gosp. rynk. istniała gosp. naturalna. I etapem było wykształcenie się rolnictwa jakonowego zawodu. Pociągnęło to za sobą poważną konsekwencję, bo rolnik musiał osiąść i założyć osadę. Niektóre osady przekszt. w miasta (trzeba było być miejscem dogodnym handlowo, komunikacyjnie i obronnie). Pojawiły się 2 zawody - rzemieślnik i kupiec. W VII p.n.e. wynaleziono pieniądz. Rewolucja nast. w XVII kiedy pojawiła się gospodarka kapitalistyczna, zaczęła wytwarzać cele rynkowe. Przeds. kapitalistyczne istnieje w celu produkcji na rynek.
II. Podst. pojęcia
1) towar - produkt lub usługa będąc efektem pracy ludzkiej przeznaczona na sprzedaż. Aby mógł być wytworzony potrzebne są zasoby i ma zaspokoić podst. potrzeby. Aby mógł spełnić swoją rolę na rynku powinien posiadać WARTOŚĆ, która odzwierciedla nakład poniesionych zasobów. Aby mógł zaspokajać potzreby musi być użyteczny - musi mieć zdolność zaspokajania potrzeb. Rynek nie zna wartości towaru, rynek określa cenę - pienięzny wyraz wartości.
PRAWIDŁOWA CENA:- musi pokrywać wielkość kosztów produkcji; - musi dać dochód producentom i sprzedawcy
Sposoby ustalania cen:
- kursy (ceny płynne) ustalane przez popyt i podaż ze strony oferowanej sprzedaży i kupna
- regulowanie ceny - redukcja podaży, giełda dokonuje korekty wielkości popytu i podaży i ustala cenę. po tym następują dwa rodzaje działań: finansowe )regulują bank
2) rynek - muszą wystąpić podmioty: kupujący, sprzedający, towar, cena towaru, zasoby i prawa rynku.
a) podział wg przedmiotu tranzakcji: rynek produktów i usług; rynek kapitałowo-pieniężny; rynek pracy
b) rynek organizacji przestrzennej: rynek lokalny; rynek regionalny; rynek krajowy (ma granice rynkowe np. celną); rynek międzynarodowy; rynek globalny
- rynek międzynarodowy: tradycyjny (istnieje import i eksport towarów); zintegrowany (rynek UE);
- rynek globalny: pieniądzem globalnym jest $ i funt brytyjski, frank szwajcarski
c) rynek towarów heterogenicznych (towary różnorodne) i rynek tow. homogenicznych (towary jednorodne)
Giełda - instytucja rynkowa. Giełdy dzielą się na: giełdy kapitałowo-pieniężne, towarowe, i usługowe.
Funkcje giełdy:
- tranzakcje giełdowe ustalają światową cenę towaru