Analiza scenariuszy otoczenia

Tabela nr 1. Czynniki otoczenia wywierające wpływ na rozwój Huty Ferrum S.A.

makrootoczenie
Warstwy otoczenia	Czynniki
Warstwa międzynarodowa	Trendy na rynku międzynarodowym: globalizacja, internacjonalizacja, protekcjonizm kontra wolny rynek Trendy na rynku UE (rozszerzenie UE) Przepisy celne i prawne bariery handlowe dot. stali i wyrobów hutniczych Standardy w hutnictwie europejskim, światowym. Wydajność w hutnictwie (UE, Japonia, USA)
Warstwa techniczno - technologiczna	Systemy komputerowe (CRM, QMS, MPR II, ERP itp.) Technologia jako narzędzie konkurencyjności Innowacje w produkcji stali. Urządzenia zmniejszające szkodliwość oddziaływania hutnictwa na środowisko Innowacje w produkcji stali. Urządzenia zwiększające ekonomiczność działania (instalacje odzyskiwania gazu konwertorowego, zamknięte obiegi wody) Innowacje w sferze organizacji i zarządzania (systemy zintegrowanego zarządzania)
Warstwa ekonomiczno - gospodarcza	Polityka rządu wobec hutnictwa - restrukturyzacja Polityka prywatyzacyjna rządu Struktura handlu zagranicznego Dynamika wzrostu gospodarczego kraju (PKB) Inwestycje krajowe
Warstwa społeczno - demograficzna	Sytuacja demograficzna Poziom zamożności Kult pracy Bezrobocie Poziom wykształcenia
Warstwa przyrodniczo - środowiskowa	Polityka ekologiczna państwa Polityka ekologiczna samorządu lokalnego Dostępność funduszy ochrony środowiska Zasoby naturalne - dostępność rud żelaza, węgla, wody itp. Technologie ekologiczne (BAT), recykling
Warstwa polityczno - prawna	Polityka rządu wobec sektora hutniczego Prawo w sektorze hutniczym Upolitycznienie sektora publicznego Praworządność Konflikt między interesami narodowymi a interesami przedsiębiorstw
mikrootoczenie
Rynek i jego struktura	Wzrost popytu na stal i wyroby hutnicze Wzrost cen stali i wyrobów hutniczych Kooperanci i pośrednicy (pojawienie się nowych sektorów) Konkurencja w sektorze hutniczym (rynek regionalny, krajowy, międzynarodowy) Bariery wejścia na nowe rynki zbytu

Tabela nr 2. Ocena kierunków wpływów czynników otoczenia na rozwój Huty Ferrum S.A.

Warstwa	Czynnik	Trend	Prawdo- podobieństwo	Ocena
Warstwa międzynarodowa	1. Trendy na rynku międzynarodowym	↑	0,3	+3
				→	0,5	+3
				↓	0,2	-3
			2. Trendy na rynku UE	↑	0,5	+3
				→	0,4	+4
				↓	0,1	-3
			3. Przepisy celne i bariery prawne	↑	0,4	-4
				→	0,4	+1
				↓	0,2	+5
			4. Standardy w hutnictwie	↑	0,4	+3
				→	0,4	+4
				↓	0,2	-3
			5. Wydajność w hutnictwie	↑	0,3	-5
				→	0,5	-3
				↓	0,2	+4
		Warstwa techniczno - technologiczna	1. Systemy komputerowe	↑	0,3	+5
				→	0,5	-1
				↓	0,2	-5
			2. Technologia jako narzędzie konkurencyjności	↑	0,5	+4
				→	0,4	+1
				↓	0,1	-3
			3. Innowacje w produkcji stali (środowisko)	↑	0,6	+5
				→	0,3	+1
				↓	0,1	-5
			4. Innowacje w produkcji stali (zarządzanie)	↑	0,5	+5
				→	0,3	+2
				↓	0,2	-5
			5. Stopień zużycia środków trwałych w hutnictwie	↑	0,4	+5
				→	0,4	+3
				↓	0,2	-5
		Warstwa ekonomiczno - gospodarcza	1. Polityka rządu wobec hutnictwa	↑	0,4	+3
				→	0,4	+1
				↓	0,2	-5
			2. Polityka prywatyzacyjna rządu	↑	0,5	+4
				→	0,3	+1
				↓	0,2	-5
			3. Struktura handlu zagranicznego	↑	0,4	+3
				→	0,4	+2
				↓	0,2	-5
			4. Dynamika wzrostu gospodarczego	↑	0,4	+5
				→	0,4	+1
				↓	0,2	-4
			5. Inwestycje krajowe	↑	0,3	+5
				→	0,3	+1
				↓	0,4	-4
		Warstwa społeczno - demograficzna	1. Sytuacja demograficzna	↑	0,7	-3
				→	0,2	+1
				↓	0,1	+4
			2. Poziom zamożności	↑	0,6	-1
				→	0,3	+2
				↓	0,1	+3
			3. Kult pracy	↑	0,2	+5
				→	0,1	+3
				↓	0,7	-3
			4. Bezrobocie	↑	0,3	+4
				→	0,4	+3
				↓	0,3	-2
			5. Poziom wykształcenia	↑	0,6	+3
				→	0,3	+1
				↓	0,1	-4
		Warstwa przyrodniczo - środowiskowa	1. Polityka ekologiczna państwa	↑	0,3	+5
				→	0,5	+3
				↓	0,2	-5
			2. Polityka ekologiczna samorządu lokalnego	↑	0,2	+4
		→	0,4	+1
		↓	0,4	-4
	3. Dostępność funduszy ochrony środowiska	↑	0,2	+3
		→	0,3	+1
		↓	0,5	-4
	4. Zasoby naturalne	↑	0,2	+3
		→	0,5	+2
		↓	0,3	-4
	5. Technologie ekologiczne	↑	0,4	+4
		→	0,4	+2
		↓	0,2	-5
Warstwa polityczno - prawna	1. Polityka rządu wobec sektora hutniczego	↑	0,3	-3
		→	0,3	+1
		↓	0,4	+3
	2. Prawo w sektorze hutniczym	↑	0,4	-2
		→	0,4	+1
		↓	0,3	+3
	3. Upolitycznienie sektora hutniczego	↑	0,2	-3
		→	0,4	+2
		↓	0,4	+2
	4. Praworządność	↑	0,3	+4
		→	0,5	+2
		↓	0,2	-2
	5. Konflikty interesów	↑	0,4	-3
		→	0,4	+1
		↓	0,2	+2
Rynek i jego struktura	1. Wzrost popytu na stal i wyroby hutnicze	↑	0,4	+5
		→	0,4	+2
		↓	0,4	-4
	2. Wzrost cen stali i wyrobów hutniczych	↑	0,4	-4
		→	0,2	+2
		↓	0,4	-4
	3. Kooperanci i pośrednicy	↑	0,2	+4
		→	0,4	+2
		↓	0,4	+4
	4. Konkurencja w sektorze hutniczym	↑	0,2	-5
		→	0,5	+3
		↓	0,3	+4
	5. Bariery wejścia na nowe rynki zbytu	↑	0,4	-5
		→	0,2	+3
		↓	0,4	+5

określenie siły i kierunków oddziaływania poszczególnych czynników wg następującej skali ocen:

Siła oddziaływania negatywnego

-5 -4 -3 -2 -1

bardzo duża średnia mała bardzo

duża mała

Siła oddziaływania pozytywnego

+5 +4 +3 +2 +1

bardzo duża średnia mała bardzo

duża mała

Tabela nr 3. Scenariusz optymistyczny

Warstwa	Czynnik	Trend	Prawdo-podobieństwo	Ocena
Warstwa międzynarodowa	1. Trendy na rynku międzynarodowym	↑	0,3	+3
		2. Trendy na rynku UE	→	0,4	+4
		3. Przepisy celne i bariery prawne	↓	0,2	+5
		4. Standardy w hutnictwie	→	0,4	+4
		5. Wydajność w hutnictwie	↓	0,2	+4
średnia: + 4,00
Warstwa techniczno - technologiczna	1. Systemy komputerowe	↑	0,3	+5
		2. Technologia jako narzędzie konkurencyjności	↑	0,5	+4
		3. Innowacje w produkcji stali (środowisko)	↑	0,6	+5
		4. Innowacje w produkcji stali (zarządzanie)	↑	0,5	+5
		5. Stopień zużycia środków trwałych w hutnictwie	↑	0,4	+5
średnia: + 4,80
Warstwa ekonomiczno - gospodarcza	1. Polityka rządu wobec hutnictwa	↑	0,4	+3
		2. Polityka prywatyzacyjna rządu	↑	0,5	+4
		3. Struktura handlu zagranicznego	↑	0,4	+3
		4. Dynamika wzrostu gospodarczego kraju	↑	0,4	+5
		5. Inwestycje krajowe	↑	0,3	+5
średnia : + 4,00
Warstwa społeczno - demograficzna	1. Sytuacja demograficzna	↓	0,1	+4
		2. Poziom zamożności	↓	0,1	+3
		3. Kult pracy	↑	0,2	+5
		4. Bezrobocie	↑	0,3	+4
		5. Poziom wykształcenia	↑	0,6	+3
średnia: + 3,80
Warstwa przyrodniczo - środowiskowa	1. Polityka ekologiczna państwa	↑	0,3	+5
		2. Polityka ekologiczna samorządu lokalnego	↑	0,2	+4
		3. Dostępność funduszy ochrony środowiska	↑	0,2	+3
		4. Zasoby naturalne	↑	0,2	+3
		5. Technologie ekologiczne	↑	0,4	+4
średnia : + 3,80
Warstwa polityczno - prawna	1. Polityka rządu wobec sektora hutniczego	↓	0,4	+3
		2. Prawo w sektorze hutniczym	↓	0,3	+3
		3. Upolitycznienie sektora hutniczego	→	0,4	+2
		4. Praworządność	↑	0,3	+4
		5. Konflikt interesów	↓	0,2	+2
średnia : + 2,80
Rynek i jego struktura	1. Wzrost popytu na stal i wyroby hutnicze	↑	0,4	+5
		2. Wzrost cen stali i wyrobów hutniczych	↓	0,4	+4
		3. Kooperanci i pośrednicy	↓	0,4	+4
		4. Konkurencja w sektorze publicznym	↓	0,3	+4
		5. Bariery wejścia na nowy rynek	↓	0,4	+5
średnia : + 4,40

Tabela nr 4. Scenariusz pesymistyczny

Warstwa	Czynnik	Trend	Prawdo-podobieństwo	Ocena
Warstwa międzynarodowa	1. Trendy na rynku międzynarodowym	↓	0,2	-3
		2. Trendy na rynku UE	↓	0,1	-3
		3. Przepisy celne i bariery prawne	↑	0,4	-4
		4. Standardy w hutnictwie	↓	0,2	-3
		5. Wydajność w hutnictwie	↑	0,3	-5
średnia: - 3,60
Warstwa techniczno - technologiczna	1. Systemy komputerowe	↓	0,2	-5
		2. Technologia jako narzędzie konkurencyjności	↓	0,1	-3
		3. Innowacje w produkcji stali (środowisko)	↓	0,1	-5
		4. Innowacje w produkcji stali (zarządzanie)	↓	0,2	-5
		5. Stopień zużycia środków trwałych w hutnictwie	↓	0,2	-5
średnia: - 4,60
Warstwa ekonomiczno - gospodarcza	1. Polityka rządu wobec hutnictwa	↓	0,2	-5
		2. Polityka prywatyzacyjna rządu	↓	0,2	-5
		3. Struktura handlu zagranicznego	↓	0,2	-5
		4. Dynamika wzrostu gospodarczego kraju	↓	0,2	-4
		5. Inwestycje krajowe	↓	0,4	-4
średnia : - 4,60
Warstwa społeczno - demograficzna	1. Sytuacja demograficzna	↑	0,7	-3
		2. Poziom zamożności	↑	0,6	-1
		3. Kult pracy	↓	0,7	-3
		4. Bezrobocie	↓	0,3	-2
		5. Poziom wykształcenia	↓	0,1	-4
średnia: - 2,60
Warstwa przyrodniczo - środowiskowa	1. Polityka ekologiczna państwa	↓	0,2	-5
		2. Polityka ekologiczna samorządu lokalnego	↓	0,4	-4
		3. Dostępność funduszy ochrony środowiska	↓	0,5	-4
		4. Zasoby naturalne	↓	0,3	-4
		5. Technologie ekologiczne	↓	0,2	-5
średnia : - 4,40
Warstwa polityczno - prawna	1. Polityka rządu wobec sektora hutniczego	↑	0,3	-3
		2. Prawo w sektorze hutniczym	↑	0,4	-2
		3. Upolitycznienie sektora hutniczego	↑	0,2	-3
		4. Praworządność	↓	0,2	-2
		5. Konflikt interesów	↑	0,4	-3
średnia : - 2,60
Rynek i jego struktura	1. Wzrost popytu na stal i wyroby hutnicze	↓	0,2	-4
		2. Wzrost cen stali i wyrobów hutniczych	↑	0,4	-4
		3. Kooperanci i pośrednicy	↑	0,2	-4
		4. Konkurencja w sektorze publicznym	↑	0,2	-5
		5. Bariery wejścia na nowy rynek	↑	0,4	-5
średnia : - 4,4

Tabela nr 5. Scenariusz najbardziej prawdopodobny

Warstwa	Czynnik	Trend	Prawdo-podobieństwo	Ocena
Warstwa międzynarodowa	1. Trendy na rynku międzynarodowym	→	0,5	+3
		2. Trendy na rynku UE	↑	0,5	+3
		3. Przepisy celne i bariery prawne	↑	0,4	-4
		4. Standardy w hutnictwie	↑	0,4	+3
		5. Wydajność w hutnictwie	→	0,5	-3
średnia: < - 3,50 ; +3,00 >
Warstwa techniczno - technologiczna	1. Systemy komputerowe	→	0,5	-1
		2. Technologia jako narzędzie konkurencyjności	↑	0,5	+4
		3. Innowacje w produkcji stali (środowisko)	↑	0,6	+5
		4. Innowacje w produkcji stali (zarządzanie)	↑	0,5	+5
		5. Stopień zużycia środków trwałych w hutnictwie	↑	0,4	+5
średnia: < - 1,00 ; +4,75 >
Warstwa ekonomiczno - gospodarcza	1. Polityka rządu wobec hutnictwa	↑	0,4	+3
		2. Polityka prywatyzacyjna rządu	↑	0,5	+4
		3. Struktura handlu zagranicznego	↑	0,4	+3
		4. Dynamika wzrostu gospodarczego kraju	↑	0,4	+5
		5. Inwestycje krajowe	↓	0,4	-4
średnia: < - 4,00 ; +3,75 >
Warstwa społeczno - demograficzna	1. Sytuacja demograficzna	↑	0,7	-3
		2. Poziom zamożności	↑	0,6	-1
		3. Kult pracy	↓	0,7	-3
		4. Bezrobocie	→	0,4	+3
		5. Poziom wykształcenia	↑	0,6	+3
średnia: < - 2,33 ; +3,00 >
Warstwa przyrodniczo - środowiskowa	1. Polityka ekologiczna państwa	→	0,5	+3
		2. Polityka ekologiczna samorządu lokalnego	→	0,4	+1
		3. Dostępność funduszy ochrony środowiska	↓	0,5	-4
		4. Zasoby naturalne	→	0,5	+2
		5. Technologie ekologiczne	↑	0,4	+4
średnia: < - 4,00 ; +2,50 >
Warstwa polityczno - prawna	1. Polityka rządu wobec sektora hutniczego	↓	0,4	+3
		2. Prawo w sektorze hutniczym	↑	0,4	-2
		3. Upolitycznienie sektora hutniczego	→	0,4	+2
		4. Praworządność	→	0,5	+2
		5. Konflikt interesów	→	0,4	+1
średnia: < - 2,00 ; +2,00 >
Rynek i jego struktura	1. Wzrost popytu na stal i wyroby hutnicze	↑	0,4	+5
		2. Wzrost cen stali i wyrobów hutniczych	↑	0,4	-4
		3. Kooperanci i pośrednicy	↑	0,4	+4
		4. Konkurencja w sektorze publicznym	→	0,5	+3
		5. Bariery wejścia na nowy rynek	↓	0,4	+5
średnia: < - 4,00 ; +4,25 >

Tabela nr 6. Zestawienie średnich arytmetycznych poszczególnych warstw scenariuszy stanów otoczenia

Warstwa	Scenariusze
		optymistyczny	pesymistyczny	najbardziej prawdopodobny
Międzynarodowa	+ 4,00	- 3,60	- 3,50; + 3,00
Techniczno - technologiczna	+ 4,80	- 4,60	- 1,00; + 4,75
Ekonomiczno - gospodarcza	+ 4,00	- 4,60	- 4,00; + 3,75
Społeczno - demograficzna	+ 3,80	- 2,60	- 2,33; + 3,00
Przyrodniczo - środowiskowa	+ 3,80	- 4,40	- 4,00; + 2,50
Polityczno - prawna	+ 2,80	- 2,60	- 2,00; + 2,00
Rynek i jego struktura	+ 4,40	- 4,40	- 4,00; + 4,25

Rys. 1. Graficzny układ scenariuszy otoczenia

Siła oddziaływania negatywnego

-5 -4 -3 -2 -1

bardzo duża średnia mała bardzo

duża mała

Siła oddziaływania pozytywnego

+5 +4 +3 +2 +1

bardzo duża średnia mała bardzo

duża mała

7
6
5
4
3
2
1

-5 -4 -3 -2 -1 +1 +2 +3 +4 +5

Źródło : opracowanie własne

legenda:

scenariusz najbardziej prawdopodobny

scenariusz pesymistyczny

scenariusz optymistyczny

• - wartstwa międzynarodowa

• - warstwa techniczno - technologicza

• - warstwa ekonomiczno - gospodarcza

• - warstwa społeczno - demograficzna

• - warstwa przyrodniczo - środowiskowa

• - warstwa polityczno - prawna

• - rynek i jego struktura

Wnioski

Na podstawie analizy scenariuszowej ustalono, że największy zasięg oddziaływania pozytywnego na funkcjonowanie przedsiębiorstwa hutniczego mają czynniki w warstwie techniczno - technologicznej oraz rynkowej. Wzrost popytu na stal, korzystne zmiany w technologii produkcji stali są szansą dla rozwoju sektora hutniczego. Nowe technologie są jednak kosztowne, co może stanowić zagrożenie dla Huty Ferrum S.A., która w porównaniu z konkurencją (Mittal Steel Poland) nie dysponuje aż tak znacznym potencjałem finansowym. Czynniki zaliczane do zagrożeń istotne dla funkcjonowania przedsiębiorstwa hutniczego występują w ramach warstwy ekonomiczno - gospodarczej, przyrodniczo środowiskowej, a także w strukturze rynku (bariery wejścia na nowe rynki zbytu, konkurencja międzynarodowa i krajowa, szybkie nasycenie rynku).

Scenariusz najbardziej prawdopodobny w przypadku przedsiębiorstwa hutniczego będzie opierał się na wykorzystaniu korzystnej koniunktury rynkowej i umocnienia swojej konkurencyjności. W przypadku przedsiębiorstwa Ferrum S.A. wykorzysta ono swój potencjał kadrowy i informacyjny.

---