INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA PROJEKTOWEGO

Z PRZEDMIOTU
GOSPODARKA ODPADAMI KOMUNALNYMI

• Cel i zakres ćwiczenia projektowego

Celem ćwiczenia projektowego jest zaprojektowanie i ocena dwóch wariantów systemu gospodarki odpadami komunalnymi i odpadami z oczyszczania ścieków oraz zakladów zagospodarowania tych odpadów w regionie liczącym ponad 300 tys. mieszkańców. Zgodnie z KPGO 2014 w regionach liczących ponad 300 tys. mieszkańców preferowane są instacje termicznego przekształcania odpadów komunalnych, jednak zastosowanie mają również instalacje mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów.

Zakres ćwiczenia projektowego jest określony w temacie, przygotowanym dla każdego studenta.

• Liczba mieszkanców regionu i prognoza demograficzna w horyzoncie czasowym do 2026 roku

Prognozy zmian demograficznych w Polsce w latach 2008-2035 zawiera opracowanie GUS - Prognoza ludności na lata 2008-2035. GUS, Warszawa 2009).

W całym okresie objętym prognozą liczba ludności Polski będzie się systematycznie zmniejszać. Ubytek - w stosunku do 2007 r. - wyniesie w 2035 roku ok. 2 223 tys. osób. Pierwsze lata przyniosą niewielki spadek - poniżej 10 tys. osób rocznie, znaczące zmiany nastąpią po 2015 roku. W latach 2007-2015 liczba ludności zmniejszy się w porównaniu do 2007 r. jedynie o ok. 100 tys., a w kolejnych okresach nastąpi znaczne przyśpieszenie tempa zmian. W roku 2022 liczba ludności wyniesie ok. 37,67 mln, a w końcu 2035 r. ludność Polski osiągnie 35 993 tys., co stanowi 94,4% stanu z roku 2007. Spadek liczby ludności będzie dotyczyć głównie miast, w latach 2007-2022 liczba mieszkańców miast zmaleje z ok. 23,317 mln w roku 2007 do ok. 22,5 mln w roku 2022. W tym czasie nastąpi nieznaczny wzrost liczby mieszkańców wsi z 14,788 mln mieszkańców w roku 2007 do ok. 15,16 mln mieszkańców w roku 2022. W perspektywie roku 2035 liczba mieszkańców wsi ulegnie niewielkiemu spadkowi do ok. 14,778 mln (tabela 1). W tabeli 1 przedstawiono także szacunkowe liczby ludności w miastach dużych (>50 tys.mieszkańców) i małych (<50 tys. mieszkańców) w latach 2010-2015, dla okresu prognozy gospodarki odpadami komunalnymi. Jako granicę podziału miast na duże i małe przyjęto liczbę 50.000 mieszkańców, a taki podział wynika z obserwacji zmian ilosci i składu odpadów komunalnych.

Tabela 1. Prognoza liczby ludności Polski w latach 2007-2035 (tys.)

Rejon	2007	2008	2009	2010	2015	2020	2025	2030	2035
Polska	38115,6	38107,4	38100,7	38092,0	38016,1	37829,9	37438,1	36796,0	35993,1
Miasta	23316,9	23257,0	23200,4	23145,5	22897,7	22649,7	22299,0	21799,5	21215,5
Wsie	14798,8	14850,4	14900,2	14946,5	15118,4	15180,2	15139,1	14996,5	14778,0
Miasta. małe	-	-	-	8957,7	909,1	9336,5		-	-
Miasta duże	-	-	-	14187,8	13807,6	13313,2		-	-
Zmiany w stosunku do roku 2007 (2007 = 100)
Polska	100,0	100,0	100,0	99,9	99,7	99,3	98,2	96,5	94,4
Miasta	100,0	99,7	99,5	99,3	98,2	97,1	95,6	93,5	91,0
Wsie	100,0	100,3	100,7	101,0	102,2	102,6	102,3	101,3	99,9

Opracowanie GUS wskazuje na starzenie się społeczeństwa, spadek liczby urodzeń, wzrost migracji wewnętrznej i zewnętrznej jako główne przyczyny zmian demograficznych. Liczby ludności w specyficznych okresach planowania gospodarki odpadami wyniosą w przybliżeniu (tys.):

Rok	Polska	Miasta	Wsie	Małe miasta	Duże miasta	Wsie	Małe miasta	Duże miasta
2011	38081,7	23093,2	14988,5	8982,3	14110,9	15030,3	9022,3	13996,9
2014	38037,1	22945,1	15092,0	9062,3	13882,8
2015	38016,1	22897,7	15118,4	9090,1	13807,6				15125,0	9166,0	13658,2
2018	37920,3	22750,7	15169,6	9241,9	13508,8
2019	37876,0	22699,3	15176,6	9288,7	13410,6				15160,0	9377,0	13237,6
2022	37705,7	22529,7	15176,0	9465,2	13064,5

Prognozę demograficzną dla regionu gospodarki odpadami należy sporządzić w formie tabelarycznej, np. zgodnie z poniższym wzorem - tabela nr 2. Prognoza musi uwzględniać strukturę zaludnienia z podziałem na duże miasta, małe miasta i wieś. Prognoza powinna być oparta o wiarygodne dane, zgodnie z podanym opracowaniem GUS-u (strony internetowe: www.stat.gov.pl) lub innymi opracowaniami GUS. W projekcie powinno znaleźć się odwołanie do źródła przyjętych danych.

Tabela 1 Prognozy zmian liczba ludności w regionie w latach 2011 - 2026.

Lata	Duże miasta	Małe miasta	Wieś	Razem
2011
2012
.......
.......
2026

• Bilans ilościowo jakościowy odpadów komunalnych i odpadów z komunalnych oczyszczalni ściekow dla lat 2011 - 2026.

1. Odpady komunalne

Stan aktualny i prognozę ilości i składu odpadów komunalnych wytwarzanych
w analizowanym regionie należy opracować w oparciu o dane:

1. prognozy demograficzne,

2. prognozy zmian jednostkowych wskaźników wytwarzania odpadów komunalnych zawarte w tabelach 2-7, stanowiące podstawę do prognoz zawartych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami (KPGO) 2014:

Podane w tabelach 2-7 zawartości poszczególnych składników są zawartościami całkowitymi, część z nich jest zbieranych selektywnie, a część w postaci zmieszanej. Skład materiałowy zmieszanych odpadów komunalnych jest wypadkową całkowitej masy odpadów oraz masy i rodzajów odpadów zbieranych selektywnie. Należy go wyznaczyć dla poszczególnych lat na podstawie założonych poziomów zbierania selektywnego.

Tabela 2. Prognozowane zmiany ilości odpadów komunalnych z dużych miast, kg/Ma

Rodzaje odpadów	2008	2011	2014	2017	2020	2022
Jednostkowy wskaźnik wytwarzania odpadów	386	402	420	440	463	479
Papier	73,7	77,7	82,8	89,1	94,8	98,5
Szkło	38,5	39,8	41,7	43,5	45,4	47
Metale	10,3	10,6	10,8	10,9	10,9	10,9
Tworzywa sztuczne	58,6	61,7	65,2	68,5	73,5	77,4
Odpady wielomateriałowe	9,5	10,0	10,6	11,1	12,0	12,6
Odpady kuchenne i ogrodowe	111,6	114,2	116,6	119,2	122,6	124,2
Odpady mineralne	12,2	12,6	13,0	13,5	14,0	14,5
Frakcja < 10 mm	16,2	16,4	16,6	17,0	17,6	18,2
Tekstylia	8,8	9,2	9,6	10,0	10,5	11,0
Drewno	0,9	1,2	1,5	1,8	2,1	2,4
Niebezpieczne	2,9	3,1	3,3	3,5	3,7	4,0
Inne	12,2	13,5	15,3	16,9	18,9	20,3
Odpady wielkogabarytowe	10,0	10,5	10,7	11,4	12,2	12,5
Odpady z terenów zielonych	20,6	21,5	22,3	23,6	24,8	25,5

Tabela 3. Prognozowany skład materiałowy odpadów komunalnych z dużych miast, % masy

Rodzaje odpadów	2008	2011	2014	2017	2020	2022
Jednostkowy wskaźnik wytwarzania odpadów	386	402	420	440	463	479
Papier	19,09	19,33	19,71	20,25	20,48	20,56
Szkło	9,97	9,90	9,93	9,89	9,81	9,81
Metale	2,67	2,64	2,57	2,48	2,35	2,28
Tworzywa sztuczne	15,17	15,34	15,52	15,56	15,88	16,16
Odpady wielomateriałowe	2,47	2,50	2,53	2,53	2,59	2,63
Odpady kuchenne i ogrodowe	28,91	28,41	27,76	27,09	26,48	25,93
Odpady mineralne	3,16	3,13	3,10	3,07	3,02	3,03
Frakcja < 10 mm	4,20	4,08	3,95	3,86	3,80	3,80
Tekstylia	2,28	2,29	2,29	2,27	2,27	2,30
Drewno	0,23	0,30	0,36	0,41	0,45	0,50
Niebezpieczne	0,75	0,77	0,79	0,80	0,80	0,84
Inne	3,16	3,36	3,64	3,84	4,08	4,24
Odpady wielkogabarytowe	2,59	2,61	2,55	2,59	2,63	2,61
Odpady z terenów zielonych	5,34	5,35	5,31	5,36	5,36	5,32

Tabela 4. Prognozy zmian ilości odpadów komunalnych z małych miast, kg/M a

Rodzaje odpadów	2008	2011	2014	2017	2020	2022
Jednostkowy wskaźnik wytwarzania odpadów	346	358,4	373,6	391,4	412,4	428,3
Papier	33,21	34,9	37,2	40,2	42,8	44,8
Szkło	35,31	36,4	38,1	39,9	41,7	43,1
Metale	5,32	5,4	5,5	5,6	5,6	5,6
Tworzywa sztuczne	37,99	39,9	42,2	44,4	47,9	50,5
Odpady wielomateriałowe	13,67	14,4	15,2	16,0	17,2	18,2
Odpady kuchenne i ogrodowe	126,97	129,5	132,0	135,9	140,9	144,7
Odpady mineralne	9,78	10,3	10,9	11,4	11,9	12,4
Frakcja < 10 mm	23,68	24,4	25,1	25,8	26,5	27,2
Tekstylia	13,92	14,7	15,5	16,3	17,2	18,1
Drewno	1,02	1,1	1,2	1,3	1,4	1,5
Niebezpieczne	2,20	2,4	2,6	2,8	3	3,2
Inne	15,63	16,6	18,3	20,7	23,5	25
Odpady wielkogabarytowe	9,0	9,4	9,8	10,3	10,8	11,2
Odpady z terenów zielonych	18,31	19,0	20,0	20,9	22,0	22,7




Tabela 5. Prognozy zmian ilości odpadów komunalnych z małych miast, % masy

Rodzaje odpadów	2008	2011	2014	2017	2020	2022
Jednostkowy wskaźnik wytwarzania odpadów	346	358,4	373,6	391,4	412,4	428,3
Papier	9,60	9,74	9,96	10,27	10,38	10,46
Szkło	10,21	10,16	10,20	10,19	10,11	10,06
Metale	1,54	1,51	1,47	1,43	1,36	1,31
Tworzywa sztuczne	10,98	11,13	11,30	11,34	11,61	11,79
Odpady wielomateriałowe	3,95	4,02	4,07	4,09	4,17	4,25
Odpady kuchenne i ogrodowe	36,70	36,13	35,33	34,72	34,17	33,81
Odpady mineralne	2,83	2,87	2,89	2,89	2,86	2,90
Frakcja < 10 mm	6,84	6,81	6,72	6,59	6,43	6,35
Tekstylia	4,02	4,10	4,15	4,16	4,17	4,23
Drewno	0,29	0,31	0,32	0,33	0,34	0,35
Niebezpieczne	0,64	0,67	0,70	0,72	0,73	0,75
Inne	4,52	4,63	4,90	5,29	5,70	5,84
Odpady wielkogabarytowe	2,60	2,62	2,62	2,63	2,62	2,61
Odpady z terenów zielonych	5,29	5,30	5,35	5,34	5,33	5,30




Tabela 6. Prognozy zmian ilości odpadów komunalnych ze wsi, kg/M a

Rodzaje odpadów	2008	2011	2014	2017	2020	2022
Jednostkowy wskaźnik wytwarzania odpadów	234	242,6	253,1	265,4	280,0	291,1
Papier	11,65	12,2	13,0	14,1	15,0	15,7
Szkło	23,37	24,1	25,2	26,4	27,6	28,5
Metale	5,69	5,8	5,9	6,0	6,0	6,0
Tworzywa sztuczne	24,02	25,2	26,7	28,1	30,3	31,9
Odpady wielomateriałowe	9,56	10,0	10,6	11,2	12,0	12,7
Odpady kuchenne i ogrodowe	77,43	79,0	80,5	82,9	85,9	88,3
Odpady mineralne	13,86	15,6	17,2	19,2	21,7	23,6
Frakcja < 10 mm	39,42	40,4	42,1	43,8	45,9	47,20
Tekstylia	5,00	5,2	5,4	5,6	5,8	6,0
Drewno	1,53	1,6	1,7	1,8	1,9	2,0
Niebezpieczne	1,90	2,0	2,2	2,5	2,8	3,0
Inne	11,47	12,1	12,6	13,4	14,2	14,90
Odpady wielkogabarytowe	3,00	3,1	3,3	3,4	3,6	3,7
Odpady z terenów zielonych	6,10	6,3	6,6	7,0	7,3	7,6

Tabela 7. Skład materiałowy odpadów komunalnych ze wsi, % masy

Rodzaje odpadów	2008	2011	2014	2017	2020	2022
Jednostkowy wskaźnik wytwarzania odpadów	234	242,6	253,1	265,4	280,0	291,1
Papier	4,98	5,03	5,14	5,31	5,36	5,39
Szkło	9,99	9,93	9,96	9,95	9,86	9,79
Metale	2,43	2,39	2,33	2,26	2,14	2,06
Tworzywa sztuczne	10,26	10,39	10,55	10,59	10,82	10,96
Odpady wielomateriałowe	4,09	4,12	4,19	4,22	4,29	4,36
Odpady kuchenne i ogrodowe	33,09	32,56	31,85	31,24	30,68	30,33
Odpady mineralne	5,92	6,43	6,80	7,23	7,75	8,11
Frakcja < 10 mm	16,85	16,65	16,63	16,50	16,39	16,21
Tekstylia	2,14	2,14	2,13	2,11	2,07	2,06
Drewno	0,65	0,66	0,67	0,68	0,68	0,69
Niebezpieczne	0,81	0,82	0,87	0,94	1,00	1,03
Inne	4,90	4,99	4,98	5,05	5,07	5,12
Odpady wielkogabarytowe	1,28	1,28	1,30	1,28	1,29	1,27
Odpady z terenów zielonych	2,61	2,60	2,61	2,64	2,61	2,61

Bilans ilościowo-jakościowy odpadów komunalnych dla lat 2011-2016 należy sporządzić tabelarycznie wg podanego przykładu (Tabela 8).

Bilans sporządzany jest oddzielnie dla duzych i małych miast oraz dla obszarów wiejskich.

Masy poszczególnych składników odpadów wytwarzanych w danym roku bilansowym wyznacza się mnożąc odpowiedni wskaźnik wytwarzania frakcji [kg/Ma] przez prognozowaną liczbę mieszkańców.




Tabela 8. Bilans ilościowo-jakościowy odpadów komunalnych wytwarzanych w dużych miastach


Lp.	Nazwa strumienia	Masa strumieni odpadów wytwarzanych w duzych miastach
				2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023	2024	2025	2026
1	Papier
2	Szkło
3	Metale
4	Tworzywa sztuczne
5	Odpady wielomateriałowe
6	Odpady kuchenne i ogrodowe
7	Odpady mineralne
8	Frakcja < 10 mm
9	Tekstylia
10	Drewno
11	Niebezpieczne
12	Inne
13	Odpady wielkogabarytowe
14	Odpady z terenów zielonych
	Razem

Uwaga! Analogicznie sporządzić należy tabelę dla odpadów z małych miast, ze wsi oraz tabelę zbiorczą (suma odpadow z terenów miejskich i wiejskich).

Tabela 9. Bilans ilościowo-jakościowy odpadów komunalnych wytwarzanych w małych miastach.

Tabela 10. Bilans ilościowo-jakościowy odpadów komunalnych wytwarzanych na terenach wiejskich

Tabela 11. Sumaryczny bilans ilościowo-jakościowy odpadów komunalnych wytwarzanych w regionie




1. Odpady z oczyszczalni ścieków

W mechaniczno-biologicznych oczyszczalni ścieków miejskich wykorzystujących proces osadu czynnego wytwarzane są następujące grupy odpadów: skratki, piasek, osady ściekowe.

Prognozowane ilości wytwarzanych odpadów określić można znając:

1. równoważną liczbę mieszkańców (tzw. RLM) danego regionu obsługiwanych przez komunalne oczyszczalnie ścieków,

2. jednostkowe wskaźniki wytwarzania odpadów w przeliczeniu na mieszkańca równoważnego i rok.

Równoważną liczbę ludności należy oszacować dla obszaru objętego projektem mnożąc całkowitą prognozowaną liczbę mieszkańców przez współczynnik zwiększający, uwzględniający udział ładunków zanieczyszczeń z innych źródeł niż komunalne, zawartych w ściekach wprowadzanych do kanalizacji komunalnej. Współczynnik ten wynosi:

1,6 - dla obszarów silnie rozwiniętych gospodarczo,

1,4 - dla obszarów o średnim poziomie rozwoju,

1,2 - dla obszarów słabo rozwiniętych gospodarczo.

Jednostkowe wskaźniki wytwarzania odpadów

Skratki

Krata 10 mm ok. 0,7 kg sm/Ma (10-12 dm³/Ma)

20 mm ok. 0,6 kg sm/Ma (5 - 6 dm³/Ma)

Wilgotność 70% po sprasowaniu

Gęstość nasypowa 0,75 Mg/m³

Strata prażenia 23% masy

Substancje mineralne 7% masy

Piasek z piaskowników

Ilość 2-5 (maks. 10) dm³/Ma

Wilgotność 30% - 50%

Gęstość nasypowa 1,2-1,6 Mg/m³

Strata prażenia 3% masy

Substancje mineralne 47% - 67% masy

Osady ściekowe

Osad wstępny

• surowy 45 g sm/Md = 16,4 kg sm/Ma

• przeferment. 30 g sm/Md = 11,0 kg sm/Ma

o uwodn. 70 % 0,10 kg/Md = 36,5 kg/Ma

Osad wstępny + wtórny

• surowy 80 g sm/Md = 29,2 kg sm/Ma

• przeferment. 50 g sm/Md = 18,3 kg sm/Ma

o uwodn. 78 % 0,23 kg/Md = 84 kg/Ma

Bilans ilościowo-jakościowy odpadów z komunalnych oczyszczalni ścieków dla całego regionu (bez rozdziału na duże i małe miasta/wieś), należy przedstawić tabelarycznie zgodniez tabelą 12. w tym bilansie przyjmuje się jednostkową ilość osadu przefermentowanego 84 kg/Ma. W dalszych obliczeniach instalacji gospodarki odpadami możliwe będzie jednak przyjęcie innych danych dla osadów, zależnie od ukladu technologicznego instalacji.




Tabela 12. Bilans ilościowo-jakościowy odpadów z komunalnych oczyszczalni ścieków wytwarzanych w regionie

	Nazwa strumienia	lata
				2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023	2024	2025	2026
1	Liczba mieszkańców równoważnych
2	Skratki Mg/a
3	Piasek Mg/a
4	Osady Mg/a




• Propozycja organizacji systemu gospodarki odpadami komunalnymi

1. Uwarunkowania prawne organizacji systemu gospodarki odpadami

Wymagania wynikające z przepisów prawa dotyczą:

• wymaganego recyklingu oraz przygotowania do ponownego wykorzystania wybranych rodzajów odpadów komunalnych,

• dopuszczalnej zawartości odpadów biodegradowalnych w odpadach składowanych
  w stosunku do roku 1995,

• selektywnego zbierania, recyklingu i odzysku innych odpadów.

1. Hierarchia postępowania z odpadami

Nowa dyrektywa ramowa UE w sprawie odpadów 2008/98/WE, która będzie transponowana do polskiego prawa w roku 2011 wprowadza nową hierachię postępowania z odpadami, obejmujacą:

  1)  zapobieganie wytwarzaniu odpadów,

2. przygotowanie do ponownego wykorzystania,

3. recykling,

4. inne metody odzysku, np. odzysk energii

  5)  unieszkodliwianie.

1. Obowiązek selektywnego zbierania, recyklingu i przygotowania do ponownego wykorzystania odpadów komunalnych

Nowa dyrektywa ramowa UE w sprawie odpadów 2008/98/WE, która będzie transponowana do polskiego prawa w roku 2011, zawiera wymagania dotyczące:

- wprowadzenia najpóźniej w roku 2015 selektywnego zbierania papieru, metali, tworzyw sztucznych oraz szkła,

- osiągnięcia do 2020 roku 50% recyklingu i przygotowania do ponownego wykorzystania następujących odpadów w strumieniu odpadów komunalnych z gospodarstw domowych oraz możliwie także odpadów komunalnych z innych źródeł:

• papier i tektura

• metale

• tworzywa sztuczne

• szkło

Aby osiągnąć te poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego wykorzystania wymagane poziomy selektywnego zbierania poszczególnych materiałów powinny wynosić przynajmniej 40-50% ich zawartości w całej masie odpadów komunalnych, w których odpady z gospodarstw domowych stanowią ok. 70% masy. Odpady zbierane selektywnie zawierają także materiały nieprzydatne do recyklingu oraz zanieczyszczenia, które należy wydzielić poprzez mechaniczne i ręczne sortowanie. Dodatkowe ilości materiałów można wydzielić także podczas sortowania zmieszanych odpadów komunalnych.

Od 1 stycznia 2008 istnieje obowiązek selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych w ilości 4 kg/M rocznie. W bilansie odpadów komunalnych, sprzęt ten obecny jest w grupie odpadów wielkogabarytowych oraz niebezpiecznych i powinien być ujęty w bilansie selektywnego zbierania tych odpadów.

1. Dopuszczalna zawartość odpadów biodegradowalnych w odpadach składowanych w stosunku do roku 1995

Obowiązek redukcji ilości odpadów biodegradowalnych kierowanych na składowiska wynika z dostosowania prawa polskiego do prawa unijnego.

Art. 10  (ustawa o odpadach)

1. Odpady powinny być zbierane w sposób selektywny.

2.  Podmiot prowadzący działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych jest obowiązany do selektywnego odbierania odpadów oraz ograniczania ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania.

Art. 16a. (ustawa o odpadach)

Do obowiązkowych zadań własnych gmin w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi należy:(...)

4) zapewnianie warunków ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających

biodegradacji kierowanych do składowania:

a) do dnia 31 grudnia 2010 r. - do nie więcej niż 75% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,

b) do dnia 31 grudnia 2013 r. - do nie więcej niż 50% wagowo całkowitej

masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,

c) do dnia 31 grudnia 2020 r. - do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej

masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji

w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.

1. Obliczenia

Tabela 13. Określenie specyficznych strumieni odpadów, Mg/a

Rodzaje odpadów	Strumienie zgodnie z charakterystyką składu odpadów	Ilość odpadów w wytwarzanych w regionie w ciągu roku
				2011	........	2026
Odpady zbierane selektywnie
Papier i tektura
Metale
Tworzywa sztuczne
Szkło
Wielkogabarytowe
Zielone
Niebezpieczne
Biodegradowalne	1, 6, 10, 14; 0,4 x 5; 0,3 x 8; 0,5 x 9
Inne odpady zbierane selektywnie
Kuchenne i ogrodowe
Inne

W tabeli 14 przedstawiono wymagane prawem stopnie recyklingu i selektywnego zbierania frakcji odpadów. Wymagane poziomy ustalone są jedynie dla wybranych lat. W projekcie, należy przyjąć wymagane stopnie recyklingu i selektywnego zbierania dla pozostałych lat, przy czym można tu zakładać sukcesywny (np. liniowy) ich rozwój lub zmienność skokową, związaną np. z rozbudową systemu (rozbudowa lub oddanie do użytku nowych linii przetwarzania odpadów - sortowni, zakładów recyklingu, zakładów odzysku, zakładów unieszkodliwiania).

OKREŚLENIE MASY FRAKCJI BIODEGRADOWALNYCH WYTWORZONYCH W ROKU 1995 ORAZ DOPUSZCZALNEGO SKŁADOWANIA TYCH ODPADÓW

Masę frakcji biodegradowalnej odpadów komunalnych wytworzonej w danym regionie w roku 1995, należy określić jako iloczyn liczby mieszkańców zamieszkujących małe i duże miasta oraz wsie w 1995 roku oraz określonych w KPGO 2010 ilości odpadów biodegradowalnych przypadających w 1995 r. na mieszkańca miast (155 kg/M a) i wsi (47 kg/M a).

Następnie należy obliczyć masę odpadów biodegradowalnych dopuszczalnych do składowania w latach 2013 i 2020 w odniesieniu do M _bio⁹⁵, np dla roku 2013:


=
*
=
* 0,50

gdzie:


- dopuszczalna masa składowanych odpadów biodegradowalnych w roku,
Mg/a


- ogólna masa wytworzonych odpadów biodegradowalnych w roku 1995, Mg/a


- dopuszczalny poziom składowania odpadów biodegradowalnych w roku 2013 (0,50 = 50%).

Znając ilości odpadów ulegających biodegradacji wytworzonych w latach 2011 - 2025 należy obliczyć dopuszczalne do składowania masy odpadów biodegradowalnych w latach 2013 i 2020. Ilości te należy porównać z ilościami odpadów biodegradowalnych pozostałych w odpadach zmieszanych przy założonych poziomach selektywnego zbierania. Jako odpady biogradowalne przyjąć 100% frakcji: odpady kuchenne i ogrodowe, zielone, papier, drewno, 50% tekstyliów, 40% odpadów wielomateriałowych i 30% frakcji < 10 mm. Należy ponadto obliczyć ilość odpadów biodegradowalnych w odpadach pozostałych po selektywnym zbieraniu. Odpady te zostaną poddane procesowi przetwarzania, którego jednym z głównych celów jest ograniczenie udziału frakcji biodegradowalnej przed składowaniem.

Wartości w tabeli 15 należy obliczyć mnożąc masę odpadów wytwarzanych w całym regionie w danym roku (Tabela 7) przez odpowiednie wskaźniki procentowe selektywnego zbierania i recyklingu (tabela 14) W ten sposób określone zostaną masy poszczególnych strumieni odpadów, które należy wydzielić z całkowitej masy odpadów i poddać odzyskowi, w tym recyklingowi.

Musi zostać osiągnięty wymagany poziom 50% recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, szkła, tworzyw sztucznych i metali zawartych w odpadach komunalnych z gospodarstw domowych w roku 2020, zgodnie z dyrektywą ramową 2008/98/WE.

Wymagane poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego wykorzystania papieru, szkła, tworzyw sztucznych oraz metali będą realizowane głównie poprzez selektywne zbieranie odpadów opakowaniowych. Należy przyjąć, że odpady opakowaniowe stanowić będą przynajmniej ok. 80% zbieranych selektywnie odpadów materiałowych.

Dla roku wyjściowego (2011) należy przyjąć wartości selektywnego zbierania materiałów na poziomach 5-10% ich zawartości w odpadach, gdyż takie poziomy są obecnie osiągane. Poziomy te powinny być stopniowo zwiększane do 40-50% do roku 2020 (jeżeli nie jest przewidziane znaczące wydzielanie także odpadów materiałowych z odpadów zmieszanych).

Dla odpadów pozostałych należy prognozować poziomy selektywnego zbierania uwzgledniające rzeczywiste możliwości i dotychczasowe tempo rozwoju, tj:

- dla odpadów zielonych możliwe jest osiągnięcie nawet 80% zbierania selektywnego do 2020 roku,

- dla odpadów wielkogabarytowych - ok. 50% do roku 2020,

- dla odpadów niebezpiecznych - ok. 50% do roku 2020.




Tabela 14. Wymagane stopnie selektywnego zbierania, recyklingu i przygotowania do ponownego wykorzystania oraz redukcji frakcji biodegradowalnej w odpadach składowanych w latach 2011-2026

Działanie	Rodzaje odpadów	2010	2011	2012	2013	2014	2015	..	2018		2020	2025	2026
Zbieranie selektywne	Wielkogabarytowe, %
Zbieranie selektywne	Zielone, %
Zbieranie selektywne	Niebezpieczne, %
Dopuszczalne składowanie w stos. do 1995 r.	Biodegradowalne, %	75			50						35
Recykling i przygotowanie do ponownego wykorzystania (zbieranie selektywne)	Papier i tektura, % rec										40-50
		Metale, % rec										40-50
		Tworzywa sztuczne, % rec										40-50
		Szkło, % rec										40-50
Zbieranie selektywne	Np. tekstylia
Zbieranie selektywne	Np. kuchenne i ogrodowe

Selektywne zbieranie - proponowane przez wykonawcę projektu stopnie selektywnego zbierania oraz recyklingu lub innego sposobu odzysku w ramach zadań własnych gmin.




Tabela 15. Wymagane oraz proponowane ilości selektywnego zbierania oraz recyklingu i przygotowania odpadów do ponownego wykorzystania w latach 2011-2026, Mg/a

Działania	Rodzaje odpadów	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023	2024	2025	2026
Zbieranie selektywne	Wielkogabarytowe
Zbieranie selektywne	Zielone
Zbieranie selektywne	Niebezpieczne
Recykling i przygotowanie do ponownego wykorzystania (zbieranie selektywne)	Papier i tektura
		Metale
		Tworzywa sztuczne
		Szkło
Zbieranie selektywne	Np. kuchenne i ogrod.
Zbieranie selektywne	Np. tekstylia

Selektywne zbieranie - proponowane przez wykonawcę projektu stopnie selektywnego zbierania oraz recyklingu lub innego sposobu odzysku w ramach zadań własnych gmin.




W Polsce obowiązywać będą od 1 stycznia 2013 poniższe dodatkowe kryteria dopuszczenia odpadów komunalnych oraz wybranych odpadów z grupy 19 do składowania na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne:

- TOC - 5% sm,

- strata prażenia (LOI) - 8% sm,

- ciepło spalania - 6 000 kJ/kg sm.

Kryteriów tych nie spełniają zmieszane, nieprzetworzone odpady komunalne (kod 20 03 01), jak również frakcje granulometryczne wydzielone w wyniku przesiewania tych odpadów przez sita o różnych prześwitach (kody 19 12 12). Spełnienie tych kryteriów nie jest możliwe także w wyniku biologicznej stabilizacji odpadów, a wyłącznie możliwe w procesach termicznych. Rozporządzenie to jednak straci moc prawną z chwilą przyjęcia nowej ustawy o odpadach (jeśli nie zostanie utrzymane w okresie przejściowym), a nowe rozporządzenie wydane na podstawie tej ustawy zmieni prawdopodobnie niektóre ustalenia niewykonalne w podanym terminie.

Wymagania dotyczące selektywnego zbierania odpadów oraz ponownego użycia lub recyklingu wybranych odpadów surowcowych spowodują ograniczenie o ponad 20% strumienia odpadów do przetwarzania w procesach mechaniczno-biologicznych i termicznych. Wpłyną także na zmiany wartości opałowej roboczej odpadów pozostałych po zbieraniu selektywnym.

Planowane są dalsze zmiany europejskich przepisów gospodarowania odapadami przygotowywane przez Komisję Europejską, które prawdopodobnie wejdą w życie w latach 2013-2020. Dotyczą one m.in. składowisk i kryteriów przyjęcia odpadów na składowiska oraz selektywnego zbierania i przetwarzania bioodpadów.

Redukcja składowania odpadów ulegających biodegradacji jest możliwa poprzez:

- selektywne zbieranie i recyckling papieru, tekstyliów, odpadów wielomateriałowych i drewna,

- selektywne zbieranie i recykling organiczny odpadów kuchennych, ogrodowych i z terenów zielonych,

- odzysk energii z odpadów ulegających biodegradacji, poprzez ich współspalanie w piecach przemysłowych jako biomasa lub paliwo wytworzone z odpadów albo w spalarniach, możliwie o całkowitej efektywności odzysku energii powyżej 65%,

- unieszkodliwianie biologiczne, mechaniczno-biologiczne lub termiczne odpadów.

Część wymaganej redukcji może zostać osiągnięta poprzez obowiązkowy recykling i przygotowanie do ponownego wykorzystania papieru i tektury, ustalonego na 50% masy odpadów z gospodarstw domowych w roku 2020 oraz mozliwie także z odpadów z innych źródeł. Pozostałe efekty redukcji nie są związane z żadnymi specyficznymi wymaganiami prawnymi obowiązującymi aktualnie w stosunku do któregokolwiek rodzaju odpadów ulegających biodegradacji, a wymagają one wdrożenia zbierania selektywnego tych odpadów i ich sortowania oraz instalacji do przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych pozostałych po zbieraniu selektywnym.

Wdrożenie w możliwie największym stopniu selektywnego zbierania poszczególnych frakcji odpadów jest koniecznością, a niezbędne poziomy zbierania selektywnego powinny uwzględniac zarówno istniejące możliwości techniczne i organizacyjne, poziom akceptacji społecznej oraz wymagania prawne.

W tabeli 16 i na rys. 1 przedstawiono propozycje dotyczące poziomów zbierania selektywnego poszczególnych frakcji.

Tabela 16. Proponowane poziomy selektywnego zbierania, %

	2013	2020
Niebezpieczne	10	50
Metale	15	50
Wielkogabarytowe	25	50
Tworzywa sztuczne	15	50
Papier	15	50
Szkło	25	50
Zielone	70	90
Kuchenne + ogrodowe	10	20
Tekstylia	5	10
Średnio dla Aglomeracji	14,7	34




Rys. 1. Proponowane poziomy selektywnego zbierania frakcji materiałowych

Poniżej przedstawia się uzasadnienie dla proponowanych poziomów selektywnego zbierania.

Odpady niebezpieczne - stanowią zagrożenie dla środowiska podczas przetwarzania odpadów zmieszanych oraz wpływają negatywnie na jakość materiałów wytworzonych z odpadów (stabilizatu po procesie mech.-biol.) i emisje składników szkodliwych z procesów termicznych i biologicznych. Obowiązujące przepisy zakazują usuwania zużytych baterii oraz sprzętu elektrycznego i elektronicznego do odpadów komunalnych i nakazują zorganizowanie systemów zbierania i odbierania tych odpadów od mieszkańców. Wiele aptek przyjmuje już obecnie przeterminowane leki od mieszkańców. Pozostałe odpady niebezpieczne powinny być zbierane selektywnie poprzez mobilne punkty odbierania tych odpadów, pojemniki umieszczane w miejscach dogodnych dla mieszkańców, jak również centralne punkty zbierania odpadów nietypowych.

Metale - wszystkie gminy mają obowiązek wprowadzenia selektywnego zbierania metali do 2015 roku, a do 2020 roku uzyskać min. 50% przygotowania do ponownego użycia lub recyklingu metali zawartych w odpadach z gospodarstw domowych. Wprowadzenie obowiązku min. 50% selektywnego zbierania wszystkich odpadów metali zawartych w odpadach komunalnych, oznacza przekroczenie mininalnego wymagania dotyczącego odzysku odpadów metali z gospodarstw domowych. Powinny być zbierane także metale z obiektów infrastruktury. Wśród metali występują zarówno odpady opakowaniowe (głównie puszki po napojach i produktach spożywczych), jak i nieopakowaniowe.

Odpady wielkogabarytowe - zawierają przedmioty i materiały o dużych wymiarach, nie nadające się do zbierania w tradycyjnym systemie pojemników. Szczegółowe badania przeprowadzone w Warszawie wykazały, że w skład tych odpadów wchodzą głównie odpady drewna i drewnopodobne (48,7%) w postaci starych mebli i opakowań, a ponadto odpady z terenów zielonych (16,7%), tekstylia (11,9%), odpady budowlane (6,8%), inne (9,5%), metale (2,1%) oraz tworzywa sztuczne (2,1%). Odpady te powinny być zbierane poprzez tzw. „wystawki” lub dostarczane przez mieszkańców do centralnych punktów zbierania odpadów nietypowych. Większość z tych odpadów nadaje się do odzysku, w tym recyklingu oraz odzysku energii. Proponowane poziomy selektywnego zbierania są możliwe do osiągnięcia w podanych terminach pod warunkiem sprawnej organizacji systemu odbierania odpadów od mieszkańców.

Tworzywa sztuczne - wszystkie gminy mają obowiązek wprowadzenia selektywnego zbierania tworzyw sztucznych do 2015 roku, a do 2020 roku uzyskać min. 50% przygotowania do ponownego użycia lub recyklingu odpadów tworzyw sztucznych zawartych w odpadach z gospodarstw domowych. Wprowadzenie obowiązku min. 50% selektywnego zbierania wszystkich odpadów tworzyw sztucznych zawartych w odpadach komunalnych, oznacza przekroczenie mininalnego wymagania dotyczącego odzysku odpadów tworzyw sztucznych z gospodarstw domowych. Powinny być zbierane także tworzywa sztuczne z obiektów infrastruktury. Wśród metali występują zarówno odpady opakowaniowe (głównie butelki i inne pojemniki po napojach i produktach spożywczych oraz produktach chemii gospodarczej, a także folie opakowaniowe), jak i nieopakowaniowe. Zbierane są obecnie głównie odpady opakowaniowe, z uwagi na istniejące wymagania prawne dotyczące recyklingu tych odpadów (min. 22,5% recyklingu w roku 2014). Zbyt mały jest jednak udział odpadów z gospodarstw domowych w ogólnych efektach recyklingu tworzyw sztucznych. Dominują odpady opakowaniowe zbierane w sektorze handlowym i w przemyśle. Uzyskanie założonych poziomów zbierania selektywnego wymagać będzie rozwoju sieci punktów odbierania tych odpadów od mieszkańców. Konieczny jest także rozwój możliwości technicznych ponownego użycia tworzyw sztucznych (np. opakowania wielokrotnego użytku) i instalacji do recyklingu zbieranych tworzyw.

Papier - wszystkie gminy mają obowiązek wprowadzenia selektywnego zbierania papieru do 2015 roku, a do 2020 roku uzyskać min. 50% przygotowania do ponownego użycia lub recyklingu odpadów papieru zawartych w odpadach z gospodarstw domowych. Wprowadzenie obowiązku min. 50% selektywnego zbierania wszystkich odpadów papieru zawartych w odpadach komunalnych, oznacza przekroczenie minimalnego wymagania dotyczącego odzysku odpadów papieru z gospodarstw domowych. Powinny być zbierane także odpady papieru z obiektów infrastruktury. Wśród odpadów papieru występują zarówno odpady opakowaniowe (głównie karton i tektura), jak i nieopakowaniowe (papier biurowy, gazety, czasopisna itp.). Zbierane są obecnie głównie odpady opakowaniowe, z uwagi na istniejące wymagania prawne dotyczące recyklingu tych odpadów (min. 60% recyklingu w roku 2014). Zbyt mały jest jednak udział odpadów z gospodarstw domowych w ogólnych efektach recyklingu papieru. Dominują odpady opakowaniowe zbierane w sektorze handlowym i w przemyśle. Uzyskanie założonych poziomów zbierania selektywnego wymagać będzie rozwoju sieci punktów odbierania tych odpadów od mieszkańców. Niezbędny jest ponadto rozwój możliwości technicznych ponownego użycia papieru (np. opakowania wielokrotnego użytku) i instalacji do recyklingu odpadów papieru.

Szkło - wszystkie gminy mają obowiązek wprowadzenia selektywnego zbierania szkła do 2015 roku, a do 2020 roku uzyskać min. 50% przygotowania do ponownego użycia lub recyklingu odpadów szkła zawartych w odpadach z gospodarstw domowych. Wprowadzenie obowiązku min. 50% selektywnego zbierania wszystkich odpadów szkła zawartych w odpadach komunalnych, oznacza przekroczenie minimalnego wymagania dotyczącego odzysku odpadów szkła z gospodarstw domowych. Powinny być zbierane także odpady szkła z obiektów infrastruktury. Wśród odpadów szkła występują zarówno odpady opakowaniowe (głównie butelki i słoiki szklane), jak i nieopakowaniowe (szkło okienne, ozdobne itp.). Zbierane są obecnie głównie odpady opakowaniowe, z uwagi na istniejące wymagania prawne dotyczące recyklingu tych odpadów (min. 60% recyklingu w roku 2014). Zbyt mały jest jednak udział odpadów z gospodarstw domowych w ogólnych efektach recyklingu szkła, pomimo, że szkło opakowaniowe w odpadach domowych stanowi ponad 60% całkowitej masy opakowań szklanych wprowadzonych na rynek. Dominują odpady opakowaniowe zbierane w sektorze handlowym i w przemyśle, jednak tam możliwości pozyskania większych ilości odpadów szkła praktycznie już się wyczerpały. Uzyskanie założonych poziomów zbierania selektywnego wymagać będzie rozwoju sieci punktów odbierania tych odpadów od mieszkańców. Niezbędny jest ponadto rozwój możliwości technicznych ponownego użycia szkła (np. opakowania wielokrotnego użytku) i instalacji do recyklingu odpadów szkła.

Odpady z terenów zielonych (zielone) - odpady te, zaliczane do bioodpadów, są stosunkowo jednorodne pod względem składu materiałowego i są wytwarzane głównie przez przedsiębiorców i jednostki komunalne prowadzące konserwacje i utrzymanie terenów zielonych, na obszarach miejskich i wiejskich. Odpady te można stosunkowo łatwo zebrać selektywnie w miejscu wytworzenia - odrębnie odpady roślinne miękkie (liście, trawa, łodygi roślin) i twarde (zdrewniałe części krzewów i drzew - gałęzie, konary itp.). Dalsze zagospodarowanie możliwe jest w lokalnych lub regionalnych instalacjach recyklingu organicznego (np. kompostowniach pryzmowych, instalacjach fermentacji) albo przygotowania biomasy do odzysku energii w instalacjach przemysłowych. Uzyskanie podanych bardzo wysokich efektów zbierania selektywnego jest możliwe, jednak wymaga konsekwentnych działań, zarówno wytwórców odpadów, jak gmin.

Odrębny problem stanowi zagospodarowanie odpadów zielonych z cmentarzy, gdzie konieczne jest wprowadzenie selektywnego zbierania odpadów szkła, tworzyw sztucznych oraz odpadów roślinnych.

Odpady kuchenne i ogrodowe - są zaliczane do biodpadów. Odpady kuchenne są wytwarzane w gospodarstwach domowych oraz w zakładach żywienia zbiorowego, a odpady ogrodowe w ogrodach przydomowych na obszarach zabudowy rozproszonej (miejskie tereny peryferyjne oraz tereny zabudowy wiejskiej). Selektywne zbieranie tych odpadów jest znacznie trudniejsze logistycznie od zbierania odpadów z terenów zielonych z uwagi na duże rozproszenie miejsc wytwarzania odpadów, a także łatwą podatność odpadów (zwłaszcza odpadów kuchennych) na zagniwanie. Możliwe jest także indywidualne kompostowanie odpadów kuchennych i ogrodowych, co zmniejsza masę tych odpadów odbieranych z gospodarstw domowych i umożliwia bezpośredni odzysk w miejscu wytwarzania. Jak wcześniej podkreślono, prawdopodobne jest wprowadzenie dyrektywy o bioodpadach i w jej ramach obowiązku selektywnego zbierania bioodpadów, w tym odpadów kuchennych i ogrodowych. Założone poziomy zbierania selektywnego odpadów kuchennych i ogrodowych są możliwe do osiągnięcia w latach 2013-2020, zwłaszcza przy uwzględnieniu kompostowania indywidualnego.

Tekstylia odpady te są zbierane jako używana odzież przez organizacje charytatywne, np. PCK. Założono, że akcje zbierania tej odziży będą nadal prowadzone, a ilość zbieranych materiałów nie przekroczy 10% zawartości tekstyliów w odpadach komunalnych.

Oprócz przyjętych założeń zbierania selektywnego wymienionych rodzajów odpadów, możliwe jest także selektywne zbieranie innych odpadów, np. wielomateriałowych, drewna lub innych. Jeśli rozwiązania takie zostaną wprowadzone w niektórych gminach będzie to korzystne, gdyz zmniejszy całkowita ilość odpadów zmieszanych do przetworzenia. Także uzyskanie wyższych od proponowanych poziomów zbierania selektywnego wybranych strumieni będzie korzystne w tym samym aspekcie. Należy jednak zwrócić uwagę także na potrzebę dodatkowego sortowania ręcznego lub zautomatyzowanego zebranych selektywnie odpadów, gdyż zawierać będą one również zanieczyszczenia. Ważne jest zatem zapewnienie wysokiej czystości zbieranych odpadów przez mieszkańców.

Tabela 17 zawiera przykładowy bilans ilościowy odpadów komunalnych.

Tabela 17. Przykładowy bilans odpadów

Frakcje materiałowe	2013 Mg/a	2020 Mg/a
Papier	61551	69470
Szkło	36617	39501
Metale	9084	8944
Tworzywa sztuczne	53008	59135
Wielomateriałowe	10696	12001
Odpady kuch. i ogrod.	107565	111685
Odpady mineralne	13251	14845
Frakcja < 10 mm	22101	23624
Tekstylia	8988	9720
Drewno	1417	1909
Niebezpieczne	2918	3298
Inne	14258	17586
Wielkogabarytowe	8813	9784
Z terenów zielonych	18199	19888
Razem	368467	401390

Tabele 18 i 19 zawierają bilanse odpadów uwzględniające zbieranie seleltywne wybranych frakcji w latacgh 2013 i 2020.

Tabela 18. Bilans odpadów w roku 2013

Frakcje materiałowe	odpady ogółem, Mg/a	odpady biodegr. Mg/a	odpady zbier. selekt. %	odpady zbier. selekt Mg/a	odpady pozostałe Mg/a	pozost. biodegr. Mg/a	biodeg. zbier. selekt. Mg/a	skład odpadów pozost. % masy
Papier	61551	61551	0,15	9233	52318	52318	9233	16,6
Szkło	36617		0,25	9154	27463			8,7
Metale	9084		0,15	1363	7721			2,5
Tworzywa sztuczne	53008		0,15	7951	45057			14,3
Wielomateriałowe	10696	4278			10696	4278		3,4
Odpady kuch. i ogrod.	107565	107565	0,1	10757	96809	96809	10757	30,8
Odpady mineralne	13251				13251			4,2
Frakcja < 10 mm	22101	6630			22101	6630		7,0
Tekstylia	8988	4494	0,05	449	8539	4045	449	2,7
Drewno	1417	1417			1417	1417		0,5
Niebezpieczne	2918		0,1	292	2626			0,8
Inne	14258				14258			4,5
Wielkogabarytowe	8813		0,25	2203	6610			2,1
Z terenów zielonych	18199	18199	0,7	12739	5460	5460	12739	1,7
Razem	368467	204135	0,147	54141	314325	170957	33178	100,0

Tabela 19. Bilans odpadów w roku 2020

Frakcje materiałowe	odpady ogółem, Mg/a	odpady biodegr. Mg/a	odpady zbier. selekt. %	odpady zbier. selekt Mg/a	odpady pozostałe Mg/a	pozost. biodegr. Mg/a	biodeg. zbier. selekt. Mg/a	skład odpadów pozost. % masy
Papier	69470	69470	0,5	34735	34735	34735	34735	13,1
Szkło	39501		0,5	19751	19751			7,4
Metale	8944		0,5	4472	4472			1,7
Tworzywa sztuczne	59135		0,5	29568	29568			11,2
Wielomateriałowe	12001	4800			12001	4800		4,5
Odpady kuch. i ogrod.	111685	111685	0,2	22337	89348	89348	22337	33,7
Odpady mineralne	14845				14845			5,6
Frakcja < 10 mm	23624	7087			23624	7087		8,9
Tekstylia	9720	4860	0,1	972	8748	3888	972	3,3
Drewno	1909	1909			1909	1909		0,7
Niebezpieczne	3298		0,5	1649	1649			0,6
Inne	17586				17586			6,6
Wielkogabarytowe	9784		0,5	4892	4892			1,8
Z terenów zielonych	19888	19888	0,9	17899	1989	1989	17899	0,8
Razem	401390	219700	0,34	136274	265116	143756	75943	100,0

Selektywne zbieranie frakcji materiałowych w proponowanych ilościach znacząco wpływa na zmniejszenie masy odpadów pozostałych, zbieranych jako odpady zmieszane. Ilość odpadów pozostałych wyniesie w 2013 roku ok. 314 tys. Mg/a, a w roku 2020 ok. 265 tys. Mg/a. Biorąc pod uwagę możliwe uruchomienie zakładu termicznego przekształcania odpadów w 2020 roku ta ilość odpadów jest wystarczająca dla zapewnienia wysokiej wydajności tego zakładu, znacznie przekraczającej 200 tys. Mg/a, uznanej za dolną granicę opłacalności ekonomicznej tej instalacji.

Zmienie ulegnie też skład materiałowy odpadów - tabela 20 i rys. 2.

Tabela 20. Zmiany składu materiałowego odpadów w wyniku zbierania selektywnego

Frakcje materiałowe	2013		2020
		wytw.	pozost.	wytw.	pozost.
Papier	16,7	16,6	17,3	13,1
Szkło	9,9	8,7	9,8	7,4
Metale	2,5	2,5	2,2	1,7
Tworzywa sztuczne	14,4	14,3	14,7	11,2
Wielomateriałowe	2,9	3,4	3	4,5
Odpady kuch. i ogrod.	29,2	30,8	27,8	33,7
Odpady mineralne	3,6	4,2	3,7	5,6
Frakcja < 10 mm	6	7	5,9	8,9
Tekstylia	2,4	2,7	2,4	3,3
Drewno	0,4	0,5	0,5	0,7
Niebezpieczne	0,8	0,8	0,8	0,6
Inne	3,9	4,5	4,4	6,6
Wielkogabarytowe	2,4	2,1	2,4	1,8
Z terenów zielonych	4,9	1,7	5	0,8
Razem	100	100	100	100




Rys. 2. Skład odpadów wytworzonych i pozostałych po zbieraniu selektywnym

Selektywne zbieranie odpadów wpłynie również na ograniczenie masy odpadów ulegających biodegradacji, wymagających przetworzenia przed ewentualnym usunieciem na składowisko.

W tabelach 18 i 19 przedstawiono wyniki obliczeń bilansów materiałowych gospodarki odpadami ulegającymi biodegradacji w latach 2013 i 2020.

W wyniku selektywnego zbierania części odpadów biodegradowalnych i pozostałych frakcji materiałowych, nieznacznie zmniejszają się (średnio o ok. 1%) udziały substancji biodegradowalnych w całkowitych masach odpadów pozostałych - do ok. 54%.

Przykład obliczenia wymaganej redukcji składowania odpadów ulegających biodegradacji

Tabela 21. zawiera liczby mieszkańców małych miast, dużego miasta oraz wsi w roku 1995. Do obliczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji wykorzystano wskaźniki:

- 155 kg/Ma dla miast

- 47 kg/Ma dla wsi.

Tabela 21. Liczby ludności i ilości odpadów ulegających biodegradacji wytworzonych w 1995 roku

	Liczba mieszkańców			Odpady biodegradowalne, Mg/a
	Wieś	Małe miasta	Duże miasto	Wieś	Pozost.miasta	Wrocław
	183294	87464	642917	8615	13556	99652
Razem	913675			121823

Całkowita liczba ludności w 1995 roku wynosiła 913675, a sumaryczna masa odpadów ulegających biodegradacji wytworzonych w 1995 roku wynosiła 121823 Mg, średnio 133 kg/Ma.

Dla tych danych oraz dla ilości odpadów wytworzonych w latach 2013 i 2020 wykonano obliczenia wymaganego odzysku i unieszkodliwiania (dopuszczalne składowanie odpowiednio 50% i 35% masy odpadów biodegradowalnych wytworzonych w 1995 roku - tabela 22.

Tabela 22. Ilości odpadów biodegradowalnych wytworzonych

w latach 2013 i 2020 oraz wymagany odzysk i unieszkodliwianie

	Jedn.	2013	2020
Wytworzone	Mg/a	204315	219701
Dopuszczalne składowanie	Mg/a	60912	42638
Wymagany odzysk i unieszkodl.	Mg/a	143403	177063
Wymagany odzysk i unieszkodl.	%	70,2	80,6

Z danych przedstawionych w tabeli 22 wynika, że wymagany odzysk i unieszkodliwianie (inne niż składowanie) odpadów ulegających biodegradacji w roku 2013 jest bardzo wysoki i wynosi 70,2% w roku 2013 i 80,6% w roku 2020.

Tak wysokie wymagania wynikają z tego, że dla gmin wiejskich przyjęto bardzo niski wskaźnik wytworzenia odpadów biodegradowalnych w roku 1995, a ponadto w latach 1995-2020 następuje znaczny wzrost całej masy odpadów wytwarzanych, w tym odpadów ulegających biodegradacji.

---