UKŁAD ODDECHOWY

Drogi oddechowe- dzielimy na górne i dolne. Granicą między nimi jest tzw. wejście do

krtani.

• Górne drogi oddechowe:

1. Jama nosowa- rozpoczyna się tzw. nozdrzami przednimi w okolicy tzw. otworu gruszkowatego. Kończy się nozdrzami tylnymi, które łączą jamę nosową z nosową części gardła.

Jama nosowa ma 4 ściany o strukturze kostnej.

Dolną ścianę stanowi podniebienie.

Za przyśrodkową ścianę uznaje się przegrodę nosa.

Szkielet zewnętrzny nosa tworzą chrząstki:

- boczna,

- skrzydłowa większa,

- skrzydłowa mniejsza

Od ściany bocznej zwisają tzw. małżowiny nosowe: dolna, środkowa i górna

(najwyżej). Pomiędzy nimi znajdują się przewody nosowe, do których uchodzą

tzw. zatoki przynosowe (ZP).

Zatoki przynosowe są to przestrzenie w obrębie kości, wysłane śluzówką. Ich

celem jest ogrzewanie i nawilżanie powietrza. Są to:

• Zatoka czołowa,

• Zatoka szczękowa,

• Zatoka klinowa,

• Komórki sitowe przednie i tylne.

Do przewodu nosowego dolnego uchodzi przewód nosowo- łzowy.

Do przewodu środkowego uchodzą:

- zatoka czołowa,

- zatoka szczękowa,

- komórki sitowe przednie.

Do przewodu górnego uchodzą komórki sitowe tylne.

Zatoka klinowa uchodzi do tzw. uchyłka klinowo- sitowego, który znajduje się ku

górze od małżowiny nosowej górnej.

2. Część nosowa gardła- znajduje się tutaj ujście gardłowe trąbki słuchowej.

• Dolne drogi oddechowe:

1. Krtań- leży w przestrzeni środkowej szyi i zbudowana jest z chrząstek. Wyróżniamy chrząstki parzyste i nieparzyste:

• Nieparzyste:

- tarczowata,

- pierścieniowata,

- nagłośniowa.

• Parzyste :

- nalewkowate,

- rowkowate,

- klinowate.

Chrząstki krtani połączone są ze sobą i z tworami sąsiednimi.

Do pierwszej grupy połączeń należą np.

• stawy:

-pierścienno- tarczowy,

-pierścienno- nalewkowy,

• struktury tworzące błonę sprężysto- włóknistą krtani:

-stożek sprężysty,

-błona czworokątna.

Do drugiej grupy połączeń należą np.:

• Błona tarczowo- gnykowa ku górze

• Więzadło pierścienno- tchawicze,

• Więzadło gnykowo- nagłośniowe.

Podział jamy krtani na 3 piętra:

1. Górne- przedsionek krtani- rozciąga się od otworu zwanego wejściem do krtani, do tzw. fałdów przedsionkowych.

2. Środkowe- tzw. jama pośrednia krtani- od fałdów przedsionkowych do fałdów głosowych.

3. Dolne- jama podgłośniowa- ku dołowi od fałdów głosowych i przechodzi w tchawicę.

Mięśnie krtani dzielą się na kilka grup. Są to:

• Mm. zwieracze szpary głośni,

• Mm. rozwieracze szpary głośni,

• Mm. napinające więzadła głosowe,

• Mm. wejścia do krtani.

Szpara głośni to przestrzeń zawarta pomiędzy dwoma fałdami głosowymi , odpowiadającymi za wytwarzanie dźwięków i tworzącymi głośnię.

Unerwienie krtani:

- gałęzie nerwu błędnego,

- nerw krtaniowy górny,

- nerw wsteczny, który kończy się jako:

- nerw krtaniowy dolny.

1. Tchawica- leży w przedłużeniu krtani, na wysokości kręgów C_{5- 6} do Th₄.

Na poziomie Th₄ dzieli się na dwa oskrzela główne.

Budowa ściany tchawicy:

• Od wewnątrz- błona śluzowa z nabłonkiem wielorzędowym

migawkowym.

• W środku- chrząstki tchawicze podkowiastego kształtu, otwarte ku tyłowi i połączone więzadłami obrączkowymi.

Tylną ścianę tchawicy, w miejscu, gdzie chrząstki są otwarte, występuje mięsień tchawiczy (m. gładki).

• Na zewnątrz- tzw. przydanka- luźna tkanka łączna, zawierająca naczynia i nerwy.

Podział tchawicy na oskrzela główne nie jest równomierny:

A) Oskrzele główne prawe jest szersze, krótsze i odchodzi pod mniejszym kątem od tchawicy. Stanowi więc jakby jej przedłużenie.

B) Oskrzele główne lewe jest dłuższe, węższe i odchodzi pod większym kątem od tchawicy.

2. Płuca

Płuco prawe- jest większe i zbudowane z 3 płatów:

- górnego,

- środkowego,

- dolnego

podzielonych 2 szczelinami:

- skośną,

- poziomą.

Płuco lewe jest mniejsze i składa się z 2 płatów:

- górnego,

- dolnego,

podzielonych szczeliną skośną.

Każde płuco ma:

• Wierzchołek (szczyt).

• 3 powierzchnie:

- przeponową (tzw. podstawa płuc),

- żebrową,

- śródpiersiową- znajduje się tu tzw. wnęka płuca, zawierająca korzeń płuca, utworzony przez wszystkie struktury wchodzące, lub wychodzące z płuca. Są to:

• Oskrzele główne,

• Tętnica płucna,

• 2 żyły płucne.

Płuca otoczone są błoną zwaną opłucną.

Opłucna podobnie jak otrzewna wyściela również ściany klatki piersiowej.

Wyróżniamy:

- opłucną płucną,

- opłucną ścienną,

Pomiędzy nimi znajduje się potencjalna przestrzeń z niewielką ilością płynu surowiczego. Jest to tzw. jama opłucnej.

Opłucna ścienna ma takie same powierzchnie jak płuco i w miejscu przejścia jednej powierzchni w drugą tworzą się kieszonki zwane zachyłkami opłucnej:

• Żebrowo- śródpiersiowe,

• Żebrowo- przeponowe,

• Przeponowo- śródpiersiowe.

Płuca oprócz podziału na płaty, podzielone są na segmenty oskrzelowo- płucne, zaopatrywane przez oskrzela segmentowe.

PODZIAŁ DRZEWA OSKRZELOWEGO:

Oskrzele główne

↓

Oskrzele płatowe (płuco P- 3, płuco L- 2)

↓

Oskrzela segmentowe

↓

Oskrzela podsegmentowe

↓

Oskrzela zrazikowe

↓

Oskrzeliki

↓

Oskrzeliki końcowe

↓

Oskrzeliki oddechowe I, II, III rzędu

↓

Przewodziki pęcherzykowe zakończone woreczkami pęcherzykowymi, które w ścianie maja pęcherzyki płucne.

6

---