1. WSTĘP - definicje

AUTOMATYZACJA - to znaczne ograniczenie lub zastąpienie ludzkiej pracy fizycznej i umysłowej przez pracę maszyn działających na zasadzie samoregulacji i wykonujących określone czynności bez udziału człowieka. Również zastosowanie maszyn do pracy niemożliwej do wykonania w inny sposób.

Z punktu widzenia automatyki, Automatyzacja jest to działalność natury technicznej, ekonomicznej i organizacyjnej, mająca na celu wprowadzenie praw, metod i urządzeń automatyki w rozmaite dziedziny życia.

MAGAZYNOWANIE - manipulacje transportowe (czyli składowanie według obowiązujących norm i wymagań), gospodarka opakowaniami zgodnie z ich przeznaczeniem i możliwością wielokrotnego użytku, sprzedaży czy ich utylizacją.

Racjonalne przechowywanie towarów powinno zapewnić uzyskanie najkorzystniejszych wyników przy określonych w danym czasie warunkach i ograniczeniach. Należy przy tym uwzględnić:

• rodzaj przechowywanych towarów, ich właściwości fizyczno-chemiczne

• ilość towarów do przechowywania

• długość okresu składowania

• okres przydatności do spożycia

• cel przechowywania i wynikające z tego konieczne czynności magazynowe

• przestrzeganie zasad i warunkach przechowywania

• koszty inwestycyjne i eksploatacyjne magazynowania

• stan i wielkość posiadanego lub przewidywanego zaplecza magazynowego

• lokalizację magazynów tj. ich położenie w stosunku do producenta i odbiorcy, co decyduje o pracy transportu

2. Dokąd zmierza logistyka magazynowa?

Posiadanie zapasów nie jest celem samym w sobie, lecz jedynie środkiem do zabezpieczenia komponentów do produkcji lub odpowiedniej ilości towarów, tak aby mogły być one dostępne dla klientów w oczekiwanym przez nich czasie.

Źródło: Grzegorz Lichocik, „Echa Spedpolu”

Gdyby udało się zsynchronizować przepływy towarów na wejściu i wyjściu, zapasy magazynowe stałyby się zbędne. Są one zatem niepożądanymi przerwami w przepływie towarów.

Posiadanie zapasów przez przedsiębiorstwo to zmniejszenie jego niepewności i wygoda. Firma posiadająca zapasy czuje się bezpieczna mogąc zapewnić ciągłość produkcji i sprzedaży. Problem w tym, że utrzymywanie wysokiego poziomu zapasów jest niekorzystny ze względów finansowych. Koszt utrzymania zapasów to koszt magazynu, administrowania zapasami i koszt zamrożonego pieniądza w towarze.

Posiadanie zapasów magazynowych może służyć przedsiębiorstwu:

• do obniżenia jednostkowych kosztów produkcji w większych partiach produkcyjnych,

• osiągnięcia efektu skali przy zakupie większych partii towarów,

• do celów spekulacyjnych,

• do specjalizacji produkcji,

• jako zabezpieczenie przed niepewnością (nie zawsze można dokładnie prognozować popyt lub wielkość własnej produkcji lub też realizacji dostawy zgodnej z planem).

3. Automatyzacja procesów

Zwiększenie automatyzacji i wymiany informacji powoduje spadek zatrudnienia i ograniczenie kosztów administracyjnych. Jeśli w najbliższym czasie biura nie ulegną likwidacji, to z pewnością zostanie ograniczona ich powierzchnia.

Już dziś niezbędny jest wzrost kwalifikacji pracowników magazynowych. Powszechna stała się technologia RFDT -Radio-Frequency Data Transmission, w której informacja przesyłana jest za pomocą fal radiowych. Pracownik posiadający przenośny komputer, przesyła dane za pomocą fal radiowych dzięki czemu ma możliwość wykonania większości prac administracyjnych. Automatyzacja procesów magazynowych dodatkowo zmniejszy zakres prac człowieka.

Powstają coraz doskonalsze systemy zabezpieczenia przeciwpożarowego dzięki zastosowaniu urządzeń wczesnego zapobiegania i szybkiego reagowania ESFR opartych na technologii zraszania.

4. Sposoby magazynowania

Podczas przepływu zapasów towaru przez magazyn, czyli od chwili przyjęcia towaru, następnie przygotowania aż do wydania, trzeba wykonać cały szereg czynności. Pochłaniają one dużo czasu, przez co wymagają odpowiedniego zorganizowania, zaplanowania. Dla zachowania przejrzystości konieczne jest odpowiednie ewidencjonowanie towarów i ich ułożenie. Potrzebna jest do tego wyszkolona kadra oraz w postaci wózków widłowych, podnośników, innych.

Wprowadzenie w jak największym stopniu mechanizacji i automatyzacji umożliwi wykonywanie szeregu prac magazynowych i uniknięcie kłopotów z transportem na terenie zakładu.

5. Mechanizacja i automatyzacja prac w magazynie (paletyzacja, pakietyzacja, konteneryzacja)

Podstawową funkcją magazynów jest uczestnictwo w obrocie towarów. Skłonnością każdego z nas jest upraszczanie sobie życia, stąd następuje ułatwianie prac wykonywanych w magazynach.

Bezpośredni wpływ na rozwój organizacji pracy w magazynach ma zarówno rewolucja techniczna oraz wielkość jednostek transportowych. Wzrost natężenia prac przeładunkowych zmusił do poszukiwania nowych rozwiązań, które usprawnią transport. Szczególna rewolucja dokonała się w obrocie towarami drobnymi. Problemy z usprawnieniem transportu tymi towarami wynikał z ich zmiennego charakteru. Pojawił się pomysł, aby pakować towary drobne w zbiorcze opakowania. Taki kierunek rozwoju mógł jedynie przyspieszyć przeładunek i transport.
Typową jednostką transportową zaczęły być palety.

Wraz z rozwojem techniki zaczęto tworzyć coraz większe jednostki transportowe -pod względem wymiarów, jak i ich ciężaru. Poza wspomnianym już systemem paletyzacji dwa inne: pakietyzacja i konteneryzacja.

Pakietyzacja:

Pakiety to bezpaletowe jednostki ładunkowe uformowane w takiej postaci, aby umożliwić operowanie nimi podczas transportu i magazynowania. Charakteryzują się wymiarami, które są większe od gabarytów typowej palety. Towary w pakietach są często spięte taśmą lub drutem. Pakiety zaś formuje się w taki sposób, aby umożliwić ich mechaniczny przeładunek, transport i składowanie. Zastosowanie pakietów ułatwiło prace przeładunkowe oraz zaoszczędziło na powierzchni składowej dzięki ich piętrzeniu. Pozwala także na zastosowanie sprzętu transportowego w postaci wózków i podnośników

Konteneryzacja:

Kontener (OGÓLNIE) zazwyczaj metalowa skrzynia, służąca do przewozu drobnicy, zapakowanej zazwyczaj na tzw. palety. Jest to opakowanie trwale chroniące przewożony ładunek od: uszkodzeń mechanicznych, warunków atmosferycznych oraz wszelkich sytuacji mogących spowodować jego uszkodzenie.

Komitet techniczny ISO TC 104 opracował w 1968 następującą definicję kontenera:

• jest to urządzenie transportowe trwałe o konstrukcji gwarantującej wielokrotne użycie,

• budowa jego umożliwia przewóz jednym lub wieloma środkami transportu bez konieczności przeładowywania zawartego w nim ładunku,

• jest odpowiednio wyposażone, w celu ułatwienia mocowania, manipulowania oraz przeładunku z jednego środka transportu na drugi,

• konstrukcja jego umożliwia łatwy załadunek i rozładunek towarów.

Dokonano również w tym samym roku ustalenia ogólnoświatowego standardu określającego: wymiary, maksymalną masę brutto, oznakowanie, sprecyzowano konstrukcję kontenerów oraz ich wytrzymałość.

Wymiary kontenera:

Nazwa kontenera	Długość x Szerokość x Wysokość	Kubatura (wew.)
20 stopowy	6,1 m x 2,4 m x 2,6 m	ok. 33 m^3
40 stopowy	12,2 m x 2,4 m x 2,6 m	ok. 67 m^3
40 stopowy High Cube	12,2 m x 2,4 m x 2,9 m	ok. 76 m

6. Wózkowe abecadło

Wózek jaki jest - każdy widzi. Można powiedzieć, że to podstawowe urządzenie stosowane w każdym większym magazynie. Pojęcie wózka widłowego mieści jednak w sobie wiele znaczeń.

Arkadiusz Duda, „Eurologistcs” nr 4/2006

Podstawą podziału wózków jest ich zdolność do transportu w jednym wymiarze - czyli poziomym lub dwóch wymiarach- poziomym i pionowym. Głównych typów wózków jest 6 ze względu na ich funkcjonalność:

WÓZKI UNOSZĄCE

Inna nazwa to wózki widłowe. Służą do poziomego przemieszczania ładunków. Nazwane tak ponieważ jedynie unoszą ładunek na niezbędną wysokość.

Rodzaje:

• ręczne - sterowane przez człowieka, używane na krótkich dystansach i do prac pomocniczych

AM 2200 firmy Jungheinrich

• z napędem - podobne do ręcznych, operator idzie za lub przed wózkiem sterując nim

EJE 220-225 firmy Jungheinrich

• kierowane w pozycji stojącej - do poprzednich dodano podest, na którym stoi operator.

ERE 224 firmy Jungheinrich

• kierowane w pozycji siedzącej - posiada miejsce siedzące dla operatora, usytuowane z reguły bokiem do kierunku jazdy, sterowanie za pomocą dźwigni lub joysticka.

ESE 220-530 firmy Jungheinrich

WÓZKI MAGAZYNOWE PODNOŚNIKOWE

Zwane wózkami wysokiego unoszenia, wózkami paletowymi z masztem lub w j. angielskim „stacker”. Ramiona pod widłami posiadają niekiedy funkcję unoszenia, co pozwala ją niekiedy unieść i jednocześnie przewozić dwie jednostki paletowe jednocześnie. Maksymalna wysokość podnoszenia nie przewyższa 6m, udźwig wynosi 1-2 tony.

Rodzaje:

• prowadzone - wózki z dyszlem zawierajace układy sterowania

EJC 110-112 firmy Jungheinrich

• kierowane w pozycji stojącej - do poprzedniego dodano podest dla operatora

ERD 220 firmy Jungheinrich

• kierowane w pozycji siedzącej - z kabiną, siedzeniem, używane na większych dystansach, dłuższej pracy operatora.

ESC 213-216 firmy Jungheinrich

WÓZKI MAGAZYNOWE WYSOKIEGO SKŁADOWANIA

Kierowane są przez operatora z kabiny. Przeznaczone do pracy przy wysokich regałach do 12m.

Rodzaje:

• z masztem wysuwanym - bardzo stabilny, maszt może być pochylany, może podejmować z obydwu boków palety i wznosić je na różne poziomy, posiada 3 koła, zwrotność 360 stopni.

ETM/V 214-216 firmy Jungheinrich

• do pracy w wąskich korytarzach - szerokość korytarza do 1,5m, wysokość składowania do 14m, we w widły teleskopowe lub obrotową głowicę, wózek jest wprowadzony między specjalnie wyprofilowane szyny przytwierdzone do podłogi.

ETV Q25 firmy Jungheinrich

WÓZKI MAGAZYNOWANE DO KOMPLETACJI

Operator takiego wózka przemieszcza się wzdłuż regału w strefie kompletacji pobiera pojedyncze artykuły z jednostek paletowych.

Rodzaje:

• do kompletacji poziomej (z podnoszoną kabiną) - wózek ze stojącym na nim operatorem przemieszcza się w jednym poziomie

ETX 515 firmy Jungheinrich

• do kompletacji pionowej - posiada podnoszoną kabinę, unosi paletę równocześnie z kabiną do poziomy kilkunastu metrów, są przystosowane do pracy w wąskich korytarzach

EKX firmy Jungheinrich

7. Osprzęt

Przedłużki do wideł

służą do chwilowego wydłużenia wideł w przypadku, gdy chcesz przetransportować duży ładunek lub 2 palety ułożone jedna za drugą

Przesuw boczny wideł

umożliwia precyzyjne usytuowanie ładunku bez konieczności manewrowania całym wózkiem.

Pozycjoner wideł
idealny do transportu towarów dłużycowych.

Klamra
służy do transportu niespaletyzowanego towaru. Klamra pobiera towar między widły, ściska go i unosi.

Obrotowe widły
służą do transportu towarów o nietypowych kształtach.

Chwytak do beli
czyli ładunków w kształcie sześcianu. Niezbędny np. w sortowniach śmieci.

Chwytak do rol
czyli ładunków okrągłych, np. rol papieru.

Klamra
do transportu twardych ładunków, np. betonowych bloków, które mogą uszkodzić zwykłą klamrę z okładziną.

Obrotnica
umożliwia obrót wideł od 180 do 360 stopni.

Trzpień
idealny do transportu rol dywanów, ponieważ ma długość aż 3500 mm.

Żurawik

8.Rynek powierzchni magazynowych

„Rynek powierzchni przemysłowych i magazynowych rozwinął się silnie w 2006 roku. Świadczy o tym jego wzrost w stosunku do roku poprzedniego o ok. 40%. Oznacza to, że na rynku przybyło 770 tys. m
dodatkowej powierzchni. Po raz pierwszy aktywność miast regionalnych pod względem wynajmu była wyższa niż w Warszawie - rynek ten rozwinął się o ok. 15%.”

Spedycje, Transport, Logistyka nr 2/2007

W ostatnim roku wzrastać zaczęły stawki czynszów, powodem czego jest silny rynek oraz niższy poziom wskaźników wolnej powierzchni, rosnące koszty siły roboczej oraz materiałów.

Dominującym obszarem rynku wciąż pozostaje strefa wokół Warszawy - 1,3 mln m
powierzchni magazynowej stanowi ok. 60% całej powierzchni logistycznej kraju. Udział ten w prawdzie spada (2005 r - 68%), ale nie oznacza to niepowodzenia okolic Warszawy, ale wzrost popularności innych regionów kraju.

W Polsce, w porównaniu z Czechami czy Słowacją znajduje się dużo pustych powierzchni, a ceny ziemi są stosunkowo niższe.

Przeciętna stawka czynszu w strefach podmiejskich, miastach regionalnych wynosi od 2,75 do 2,90 euro za m
. W obszarze znajdującym się w pobliżu nowych dróg ceny ziemi będą wyższe bo za m
trzeba zapłacić od 15-20 do 30-40 euro.

Dane dostarczone przez Główny Urząd Statystyczny sugerują, że Polska jest postrzegana jako atrakcyjny obszar dla inwestycji zagranicznych, ich wielkość szacuje się na 8,5 mln do 10 mln USD. Aby przyciągnąć kapitał, Polska oferuje inwestorom miedzy innymi zróżnicowane formy dotacji rządowych.

---