Podstawowe pojęcia związane z ruchem drogowym.

Droga
jest to wydzielony pas ziemi, przeznaczony do ruchu pojazdów, ludzi i zwierząt.
W skład drogi mogą wchodzić: jezdnia, pobocza, chodniki, ścieżki dla rowerów i pieszych, miejsca postojowe, rowy itp.

Jezdnia
jest to część drogi przeznaczona do ruchu pojazdów. w jej skład wchodzi jeden lub wiecej pasów ruchu.

Pas ruchu
jest to część jezdni przeznaczona do ruchu jednego rzędu pojazdów wielośladowych.

Pobocze
to przyległa do jezdni część drogi, która może być przeznaczona do ruchu pieszych lub niektórych pojazdów, postoju pojazdów lub pędzenia zwierząt.

Oś jezdni
to wyobrażalna lub wyznaczona za pomocą znaków poziomych linia, która dzieli jezdnię na połowy.

Ścieżka (droga) dla rowerów
to droga przeznaczona do ruchu rowerów, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi (C-13 - droga dla rowerów i C-13a - koniec drogi dla rowerów).

Przejście dla pieszych
to część drogi przeznaczona do przekraczania przez pieszych jezdni lub torowisk pojazdów szynowych; oznaczona znakami "przejście dla pieszych" (D6) oraz tzw. "zebrą" (P10).

Droga twarda
- drogę taką stanowi jezdnia o nawierzchni asfaltowej, betonowej, kostkowej, klinkierowej, z płyt betonowych, kamienno - betonowej, brukowej i tłuczniowej - pod warunkiem, że jej długość wynosi co najmniej 20 m.

Droga expresowa
to jedno lub dwujezdniowa droga oznaczona znakami "droga dla pojazdów samochodowych" (D7) i "koniec drogi dla pojazdów samochodowych" (D8). Nie mogą z niej korzystać rowerzyści! Mogą po niej poruszać się wyłącznie pojazdy samochodowe i motocykle.

Autostrada
to droga dwujezdniowa opatrzona znakami: "autostrada" (D9) i "koniec autostrady" (D10), przeznaczona wyłącznie do ruchu pojazdów samochodowych, które mogą poruszać się z prędkością co najmniej 40 km/godz.

Obszar zabudowany
to obszar oznaczony tablicami - "początek obszaru zabudowanego" (D-42) i "koniec obszaru zabudowanego" (D-43).

Strefa zamieszkania
jest to strefa oznaczona znakami drogowymi (D-40 i D-41), w której obowiązuje m. in. prędkość poruszania się pojazdów do 20 km/godz. i pierwszeństwo pieszych na całej drodze.

Skrzyżowanie
to przecięcie się w jednym poziomie dróg mających jezdnię, ich połączenie lub rozwidlenie. Skrzyżowaniem nie jest połączenie drogi twardej z drogą gruntową lub stanowiącą dojazd do obiektu znajdującego się przy drodze.

Uczestnik ruchu
to pieszy, kierujący i inne osoby przebywające w pojeździe lub na pojeździe znajdującym się na drodze.

Rower
jest pojazdem jednośladowym lub wielośladowym (wózek rowerowy) poruszanym siłą mięśni osób kierujących i współkierujących (w przypadku roweru wieloosobowego).

Pojazd uprzywilejowany w ruchu
jest to pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie. Do najczęściej spotykanych pojazdów uprzywilejowanych należą:

• karetki pogotowia ratunkowego

• pojazdy straży pożarnej

• pojazdy policji lub straży granicznej.

Kierujący
jest osobą kierującą pojazdem lub zespołem pojazdów.

Pieszy
to osoba znajdująca się na drodze poza pojazdem. Jest nią również osoba prowadząca, ciągnąca lub pchająca rower, motocykl, motorower, wózek dziecięcy lub inwalidzki. Do pieszych zaliczana jest także osoba poruszająca się samodzielnie po chodniku w wózku inwalidzkim. Za pieszych uważa się osoby na wrotkach, deskorolkach, hulajnogach, nartach, łyżwach i sankach.

Ruch kierowany
to ruch otwierany i zamykany za pomocą sygnalizacji świetlnej lub przez osobę upoważnioną do kierowania nim (np. policjant, żołnierz).

Zasada szczególnej ostrożności
mówi, że kierujący ma zwiększyć uwagę i dostosować się do warunków na drodze, tak aby szybko reagować na zmiany (np. zmniejszyć prędkość lub zatrzymać się).

Zasada ograniczonego zaufania
polega na tym, że w czasie jazdy powinniśmy przewidzieć niewłaściwe zachowanie innych użytkowników drogi (dla naszego bezpieczeństwa nie powinniśmy im ufać begranicznie).

Ogólne zasady i przepisy ruchu drogowego dotyczące pieszych i rowerzystów.

Rowerzysta ma obowiązek poruszania się prawą stroną jezdni - jak najbliżej jej prawej krawędzi.
Zasada ta dotyczy także pieszych na chodnikach oraz rowerzystów na drogach dla rowerów.

Uczestnik ruchu zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ruchu drogowego, a w szczególności (według ważności):

1. poleceń i sygnałów dawanych przez osoby kierujące ruchem

2. sygnałów świetlnych

3. znaków drogowych

4. norm zawartych w przepisach ruchu drogowego.

Przepisy dotyczące pieszych:

• pieszy zawsze korzysta z chodnika lub innej drogi dla pieszych, a gdy jej nie ma - z pobocza (jeżeli brak jest także pobocza - porusza się jak najbliżej krawędzi jezdni)

• pieszy idący po poboczu lub jezdnią jest obowiązany iść lewą stroną drogi

• w razie zamknięcia chodnika dla ruchu, pieszy powinien iść jezdnią obok tego chodnika, chyba że ruch pieszych został skierowany na inną część drogi

• piesi, w razie braku chodnika lub pobocza, mogą korzystać z drogi dla rowerów, ale muszą ustąpić pierwszeństwa rowerzystom

• poza przejściami dla pieszych przechodzenie przez jezdnię jest dozwolone tylko pod warunkiem, że nie powoduje to zagrożenia; w takiej sytuacji pieszy jest zobowiązany ustąpić pierwszeństwa pojazdom

• na obszarze zabudowanym, na drogach o dwóch jezdniach lub takich, na których kursują tramwaje po torowisku, pieszy może korzystać tylko z przejść dla pieszych

• przepisy dotyczące kolumn pieszych:

• kolumna pieszych może poruszać się tylko prawą stroną jezdni

• liczba pieszych idących jezdnią w kolumnie obok siebie nie może przekraczać 4 osób

• kolumny pieszych w wieku do 10 lat mogą poruszać się tylko dwójkami i to po chodniku
  Uwaga! Kierujący pojazdem, wyprzedzając kolumnę pieszych, powinien zachować odstęp co namniej 1 m, obserwować drogę i zachowanie pieszych!

• pieszy przechodząc przez jezdnię lub torowisko jest zobowiązany zachować szczególną ostrożność

Zabrania się pieszemu:

• wchodzenia na jezdnię bezpośrednio przed jadącym pojazdem, w tym również na przejściach dla pieszych

• wchodzenia na jezdnię spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczającej widoczność drogi

• przechodzenia przez jezdnię w miejscach o niedostatecznej widoczności drogi

• przebiegania przez jezdnię

• nieuzasadnionego zatrzymania się podczas przechodzenia przez jezdnię lub cofania się

• chodzenia po torowiskach

Zabrania się rowerzyście:

• poruszać się po:

• autostradach,

• drogach ekspresowych,

• po drogach, na których znajdują się znaki zakazujące poruszania się rowerów

• po alejkach parkowych (w miejscach tych wolno poruszać się na rowerkach dziecięcych)

• korzystać z jezdni jeżeli obok wyznaczona jest ścieżka rowerowa lub znajduje się wygodne pobocze

• jechać jezdnią obok innego rowerzysty

• jechać bez trzymania co najmniej jednej ręki na kierownicy oraz obu nóg na pedałach

• czepiać się innych pojazdów

• przewozić drugą osobę dorosłą na rowerze jednoosobowym

• holować innego rowerzystę lub osobę na wrotkach, desce itp.

• jechać w kolumnie większej niż 15 rowerzystów

Rower może ciągnąć przyczepkę; jednak długość tego zespołu nie może przekraczać 4 m.

Prędkość i hamowanie:

• kierujący rowerem powinien uwzględnić warunki panujące na drodze i jechać z prędkością zapewniającą panowanie nad pojazdem

• prowadzić pojazd z prędkością, która nie utrudni jazdy innym kierującym

• hamować tak aby nie powodować zagrożenia bezpieczeństwa ruchu

• utrzymywać odstęp niezbędny do uniknięcia zderzenia

Włączanie się do ruchu, wymijanie, wyprzedzanie, omijanie, zatrzymanie i postój pojazdu

Włączanie się do ruchu
Manewr ten polega na rozpoczęciu jazdy po zatrzymaniu pojazdu wynikającym z woli kierującego i nie wynikającym z warunków drogowych (np. korka na jezdni) lub przepisów ruchu (np. czerwonego światła).
Ponadto jesteśmy włączającymi się do ruchu jeżeli wjeżdżamy na drogę:
- sprzed nieruchomości (bramy, parkingu, stacji benzynowej...)
- z drogi nie będącej drogą publiczną (np. z boiska sportowego, szkoły...)
- ze strefy zamieszkania
- z pola na drogę lub z drogi gruntowej na drogę twardą
- z pobocza lub drogi dla rowerów na drogę
Włączając się do ruchu należy zachować szczególną ostrożność; przede wszystkim zaś ustąpić pierwszeństwa pojazdom znajdującym się w ruchu.

Wymijanie
Wymijanie to przejeżdżanie obok innego uczestnika ruchu poruszającego się w innym kierunku.


Podczas wymijania kierujący ma obowiązek zachować bezpieczny odstęp od wymijanego uczestnika ruchu, a w razie potrzeby zboczyć w prawo, zmniejszyć prędkość, a nawet zatrzymać się.

Wyprzedzanie
Wyprzedzanie to przejeżdżanie obok innego uczestnika ruchu poruszającego się w tym samym kierunku lecz z mniejszą prędkoscią.
W czasie tego manewru należy zachować szczególną ostrożność.

Fazy manewru:

1. upewnić się

2. zasygnalizować

3. upewnić się

4. rozpocząć wyprzedzanie

5. wyprzedzać

6. upewnić się

7. zasygnalizować

8. zjechać do prawej krawędzi jezdni

Zabrania się wyprzedzania:

• pojazdu uprzywilejowanego biorącego udział w akcji

• na przejściach dla pieszych i bezpośrednio za nimi

• na skrzyżowaniach dróg (z wyjątkiem skrzyżowań o ruchu okrężnym lub sterowanych sygnalizacją świetlną albo przez policjanta)

• na przejazdach kolejowych i bezpośrednio przed nimi

• przed wierzchołkami wzniesień

• na niebezpiecznych zakrętach

• w warunkach ograniczonej widoczności (mgła, śnieżyca, deszcz...)

• na zwężonych odcinkach dróg

Wyprzedzanemu rowerzyście nie wolno przyspieszać, samemu rozpocząć manewru wyprzedzania ani omijania. W razie potrzeby powinien on zwolnić, a nawet zatrzymać się.

Omijanie
Omijanie jest to przejeżdżanie lub przechodzenie obok nie poruszającej się przeszkody na jezdni (stojący samochód, roboty na jezdni...). Manewr ten wykonuje się podobnie jak wyprzedzanie.

Zatrzymanie pojazdu
jest to unieruchomienie pojazdu na czas nie dłuższy niż 1 minuta. Są miejsca gdzie niezależnie od znaków nie wolno się zatrzymać ani na chwilę.
Przepisy zabraniają zatrzymywania się: - na przejazdach kolejowych i tramwajowych oraz w odległości mniejszej niż 10 m od nich
- na skrzyżowaniach dróg i w odległości mniejszej niż 10 m od nich
- na przejściach dla pieszych i na przejazdach dla rowerzystów
oraz w odległości mniejszej niż 10 m od nich - w tunelach na mostach i wiaduktach
- na przystankach komunikacji publicznej i w odległości mniejszej niż 15 m od słupka przystankowego, a jeżeli przystanek jest w zatoce, to nie wolno zatrzymać się na całej długości zatoki
- na pasie ruchu wyznaczonym linią ciągłą
- w odległości mniejszej niż 15 m od punktów krańcowych wysepki tramwajowej, jeżeli jezdnia z prawej strony ma tylko jeden pas ruchu
- tam gdzie umieszczono znak "zakaz zatrzymywania się" (B-36).

Postój pojazdu
jest to unieruchomienie pojazdu trwające dłużej niż 1 minutę. Przepisy zabraniają postoju:
- przy wjazdach do bram, garaży parkingów
- przed przejazdem kolejowym na odcinku od przejazdu kolejowego do słupka wskaźnikowego z jedną kreską
- we wszystkich tych miejscach w których obowiązuje zakaz zatrzymywania się
- tam gdzie są znaki zakazu postoju i zatrzymywania (B35 - zakaz postoju i B36 - zakaz zatrzymywania się).

Zmiany kierunku ruchu

Zmianą kierunku ruchu jest: skręcenie, zawracanie i zmiana pasa ruchu.
Manewr ten należy zasygnalizować kierunkowskazem lub ręką wyciągniętą w kierunku w którym skręcamy (prostopadle do kierunku ruchu i równolegle do powierzchni jezdni). Sygnalizujemy z odpowiednim wyprzedzeniem - w odległości co najmniej 25 m przed wykonaniem manewru.

Kierunek jazdy lub zajmowany pas ruchu możemy zmienić tylko z zachowaniem szczególnej ostrożności oraz tak, aby nie zajechć drogi innemu kierującemu!

a) Skręt w prawo

Kolejność czynności związanych z wykonaniem tego manewru:

1. upewnić się

2. zasygnalizować

3. zbliżyć do prawej krawędzi jezdni

4. skręcić

Rozpoczęcie skrętu w prawo może nastąpić tylko z prawego pasa ruchu, a zakończenie na najbliższym wolnym pasie od prawej krawędzi jezdni.

b) Skręt w lewo na jezdni dwukierunkowej

Kolejność czynności związanych z wykonaniem tego manewru na jezdni o jednym pasie ruchu:

1. upewnić się

2. zasygnalizować

3. ponownie upewnić się

4. zbliżyć się do środka jezdni

5. upewnić się i zasygnalizować

6. upewnić się i skręcić

7. zająć miejsce przy prawej krawędzi jezdni

Wykonanie tego manewru na jezdni o dwóch i więcej pasach ruchu biegnących w jednym kierunku:

1. upewnić się

2. zasygnalizować

3. upewnić się, zmienić pas ruchu

4. upewnić się

5. zasygnalizować

6. upewnić się i zbliżyć się do środka jezdni

7. zasygnalizować

8. upewnić się i skręcić

9. zająć miejsce przy prawej krawędzi jezdni

c) Skręt w lewo na jezdni jednokierunkowej

Kolejność czynności jest podobna jak w poprzednim przypadku, ale przed ostatnią fazą skrętu należy się znaleźć przy lewej krawędzi jezdni.

1. upewnić się

2. zasygnalizować

3. upewnić się

4. zbliżyć do lewej krawędzi jezdni

5. upewnić się

6. zasygnalizować

7. skręcić

8. zająć miejsce przy prawej krawędzi

d) Zawracanie

Zawracanie jest bardzo podobne do skrętu w lewo na jezdni dwukierunkowej. Obowiązują takie same zasady ustawienia się na drodze, a więc przy środku jezdni.

Nie wolno zawracać:

• w tunelach na mostach i wiaduktach

• na zwężonych odcinkach jezdni

• przy wierzchołkach wzniesień

• na niebezpiecznych zakrętach dróg

• na przejazdach kolejowych

• na przejściach dla pieszych

• gdy wymagałoby to przekroczenia linii ciągłej

• na jezdniach jednokierunkowych

• w warunkach złej widoczności

e) Zmiana pasa ruchu

Kolejność czynności związana z tym manewrem jest bardzo podobna do skrętu w lewo na jezdni wielopasmowej:

1. upewnić się

2. zasygnalizować

3. upewnić się i zmienić pas ruchu

Pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniu

a) Skrzyżowanie dróg równorzędnych - nie ma na nim znaków określających pierwszeństwo, albo znajduje się znak skrzyżowanie dróg równorzędnych.

Na skrzyżowaniu tym musisz ustąpić pierwszeństwa pojazdom nadjeżdżającym z prawej strony.

Przy skręcaniu w lewo ustępujesz pierwszeństwa pojazdom nadjeżdżającym z przeciwka, które jadą na wprost lub skręcają w prawą stronę.
Nie dotyczy to pojazdów szynowych, które mają pierwszeństwo, nawet gdy nadjeżdżają z lewej strony.

Tramwaj na skrzyżowaniu dróg równorzędnych ma pierwszeństwo, nawet gdy nadjeżdża z lewej strony.

O ile ruchem na skrzyżowaniu nie kieruje osoba do tego uprawniona lub też sygnalizacja świetlna, ani nie znajdują się na nim odpowiednie znaki, ustąpić musisz pierwszeństwa tym pojazdom, które nadjeżdżają z twojej prawej strony. Jeśli masz zamiar skręcić w lewo, to musisz ustąpić pierwszeństwa pojazdom nadjeżdżającym z przeciwka, które jadą na wprost lub mają zamiar skręcić w swoją prawą stronę.

b) Skrzyżowanie z pierwszeństwem - oznaczone jest odpowiednimi znakami:

- gdy znajdujemy się na drodze podporządkowanej, będą to znaki ustąp pierwszeństwa
oraz stop

- gdy znajdujemy się na drodze z pierwszeństwem (tzw. drodze głównej), będą to znaki droga z pierwszeństwem
oraz ostrzegający, że zbliżamy się do skrzyżowania z drogą podporządkowaną skrzyżowanie z drogą podporządkowaną występującą po obu stronach
, skrzyżowanie z drogą podporządkowaną występującą po prawej stronie
, skrzyżowanie z drogą podporządkowaną występującą po lewej stronie
, wlot drogi jednokierunkowej z prawej strony
, wlot drogi jednokierunkowej z lewej strony

Dodatkowo na takim skrzyżowaniu możemy spotkać znaki w postaci tabliczek

informujących o tym jak przebiega droga główna przez dane skrzyżowanie.

c) Ruch kierowany to ruch otwierany i zamykany przez osobę upoważnioną (policjant, żołnierz) lub za pomocą sygnalizacji świetlnej.

• Policjant stoi przodem lub tyłem - STÓJ

• Policjant podnosi rękę do góry - UWAGA

• Policjant stoi bokiem - JEDŹ

• Światło czerwone - STÓJ

• Światło żółte - UWAGA

• Światło zielone - JEDŹ

Ćwiczenia

1
2.




3.
4.


5.

5.
6.
6.


7.
8.

8.


9.
10.

10.


11.
12.


13.
14.

d) Skrzyżowanie z ruchem okrężnym

Skrzyżowanie z ruchem okrężnym (tzw. rondo) oznacza się znakiem C-12

Pierwszeństwo przejazdu na rondzie jest takie samo jak na każdym skrzyżowaniu. Jeżeli oprócz znaku C-12 nie ma żadnego innego znaku informującego o pierwszeństwie, to jest to skrzyżowanie dróg równorzędnych i należy kierować się zasadami obowiązującym na takim skrzyżowaniu.

Jak widać na ilustracji powyżej - pojazd B musi ustąpić pierwszeństwa pojazdowi A, gdyż ten nadjeżdża z jego prawej strony.

Jeżeli jednak skrzyżowanie zostanie wyposażone w sygnalizację lub znaki informujące o pierwszeństwie przejazdu (praktycznie jest tak zawsze), to rondo traktujemy tak jak każde skrzyżowanie "z pierwszeństwem". Jak widać na ilustracji poniżej, pojazd B ma pierwszeństwo przed A.

Warunki techniczne roweru wymagane dla dopuszczenia w ruchu drogowym oraz wymagania w stosunku do osób kierujących pojazdami.

1) Rower musi być wyposażony w:

• co najmniej jeden sprawny hamulec

• sygnał dźwiękowy o nieprzeraźliwym dźwięku

• oświetlenie białe (lub żólte selektywne) samodzielnie świecące do przodu

• oświetlenie czerwone samodzielnie świecące z tyłu

• oświetlenie czerwone odblaskowe z tyłu

Kierujący rowerem jest zobowiązany włączać światła:

• w okresie od zmierzchu do świtu

• w czasie jazdy w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza (np. mgła, opady atmosferyczne...)

2) Rowerem kierować może osoba, która ukończyła 10 rok życia oraz uzyskała kartę rowerową.

Rowerem mogą poruszać się także wszystkie osoby posiadające prawo jazdy oraz inne, które ukończyły 18 lat (nie muszą posiadać karty rowerowej).

3) Przewozić na rowerze inną osobę może tylko osoba, która ukończyła 17 lat, a osoba przewożona nie może przekroczyć 7-ego roku życia.

---