Podstawy Ekonomii 2

Przykładowe pytania na egzamin ustny

5. Równowaga na rynku pracy. Bezrobocie naturalne i bezrobocie klasyczne.

Bezrobocie naturalne jest to bezrobocie występujące w stanie równowagi rynku pracy. Pełne zatrudnienie.

Obejmuje ono:

- bezrobocie frykcyjne (osoby aktywne zawodowo, które czasowo pozostają bez pracy ze względu na zmianę miejsca zatrudnienia),

- bezrobocie strukturalne (będące wynikiem niedopasowania struktury podaży i popytu na pracę, czyli rozbieżności kwalifikacji oraz niedopasowania regionalnego)np. górnictwo.

Bezrobocie klasyczne występuje wtedy gdy płaca utrzymywana jest powyżej poziomu zapewniającego równowagę na rynku pracy.

Przez działalność związków zawodowych, ingerencję państwa (gwarantowana płaca minimalna).

Dp- popyt na prawo (potencjalny) De-popyt na prace (Efektywny)

Sd podaż pracy (potencjalny) Se podaż pracy (Efektywny)

6. Bezrobocie strukturalne. Metody walki z bezrobociem strukturalnym.

Bezrobocie strukturalne związane jest ze zmianami strukturalnymi w gospodarce. Jest wynikiem niedopasowania struktury podaży i popytu na prace. Chodzi o rozbieżność kwalifikacji oraz niedopasowanie regionalne. Np. problem znikających zawodów (górnik).

Metody walki z bezrobociem strukturalnym:

- szkolenie umożliwiające przekwalifikowanie się

- działania, które ułatwiałyby migrację ludności. Rozwój transportu, polepszenie na rynku nieruchomości, wspieranie słabiej rozwiniętych regionów

7. Bezrobocie koniunkturalne. Metody walki z bezrobociem koniunkturalnym.

Bezrobocie koniunkturalne wynika z niedostatecznego popytu globalnego (bezrobocie typu keynesowskiego) , występującego w okresie osłabionej koniunktury. Jest to zjawisko charakterystyczne dla fazy recesji w cyklu koniunkturalnym.

Metody walki z bezrobociem koniunkturalnym:

- zwiększenie wydatków

- niższe stopy procentowe

8. Scharakteryzuj zjawisko inflacji. Wyjaśnij mechanizm wzrostu cen w przypadki inflacji kosztowej.

Inflacja jest to wzrost przeciętnego poziomu cen i dóbr w gospodarce. Czysta inflacja jest przypadkiem szczególnym który pojawia się wtedy kiedy wszystkie ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym momencie . Inaczej mówiąc zjawisko inflacji występuję w sytuacji w której ilość pieniędzy w obiegu rośnie szybciej niż wartość towarów i usług oferowanych. Od sprzedawcy.

Stopa inflacji=poziom cen w bieżącym roku - poziom cen w poprzednim roku/ poziom cen w poprzednim roku *100%

Inflacja kosztowa jest związana ze wzrostem kosztów produkcji. Pojawia się wtedy gdy są ograniczenia w podaży jednego lub kilku zasobów oraz występuję wzrost cen na te towary.np

Odcięcię ropy z importu przez wojnę, ograniczenia dostaw surowców czyli nieurodzaj daje mniejszą ilość zasobów do produkcji a co za tym idzie wzrost cen.

9. Scharakteryzuj zjawisko inflacji. Wyjaśnij mechanizm inflacji popytowej.

Inflacja jest to wzrost przeciętnego poziomu cen i dóbr w gospodarce. Czysta inflacja jest przypadkiem szczególnym który pojawia się wtedy kiedy wszystkie ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym momencie . Inaczej mówiąc zjawisko inflacji występuję w sytuacji w której ilość pieniędzy w obiegu rośnie szybciej niż wartość towarów i usług oferowanych. Od sprzedawcy.

Stopa inflacji=poziom cen w bieżącym roku - poziom cen w poprzednim roku/ poziom cen w poprzednim roku *100%

Inflacja popytowa - jest ona wynikiem nadmiernej ilości pieniądza w obiegu. Nazywa się ją także inflacją pieniężną. Występuję wówczas gdy globalny popyt wzrasta szybciej niż wielkość produkcji.

10. Monetarystyczna teoria inflacji

Podstawową teorią jest stwierdzenie że poziom cen zmienia się wprost proporcjonalnie do ilości pieniądza w obiegu, co oznacza że przyczyną inflacji jest pieniądz.

Cena zależy od ilości pieniądza w obiegu.

(Inflacja każda jednostka pieniężna traci na wartości)

11. Zależność między bezrobociem i inflacją. Krzywa Phillipsa.

Krzywa Phillipsa wyraża zależność między inflacją a bezrobociem w krótkim okresie. Występuje zjawisko tak zwanej wymienności między stopą inflacji i stopą bezrobocia, bo zależność ta jest ujemna.

Im wyższa stopa bezrobocia tym niższa inflacja i odwrotnie. Jeżeli państwo chce zmiejszyć bezrobocie zwiększa wydatki ułatwia dostęp do pieniądza aby umożliwić inwestowanie a zatem wzrasta inflacja.

12. Polityka fiskalna państwa. Jakie są jej cele i przy pomocy jakich instrumentów może być realizowana?

Polityka fiskalna polega na gospodarowaniu przez państwo dochodami i wydatkami publicznymi w celu osiągnięcia wzrostu gospodarczego, ograniczenia bezrobocia i stabilizacji cen.

- Twarda polityka fiskalna - zmniejszenie wydatków budżetowych, inwestycji publicznych, maleje popyt, maleją ceny, inflacja jest zahamowana.
- Miękka polityka fiskalna - zwiększenie wydatków budżetowych, wzrost popytu, wzrost cen, następuje ożywienie gospodarcze.

Instrumenty polityki fiskalnej:

Po stronie wpływów budżetowych:

- stopy podatkowe dla podatków bezpośrednich (CIT i PIT) i pośrednich (podatku obrotowego, VAT i akcyzy)
- stawki celne.

Po stronie wydatków budżetowych:

- transfery socjalne (emerytury, zasiłki itp.)
- inwestycje publiczne,
- koszty bieżące funkcjonowania sektora publicznego,
- zatrudnienie i płace w sektorze publicznym,
- dotacje z budżetu.

Cele ()()Dwie wizje polityki fiskalnej to:

Zwolennicy ekonomii keynesowskiej - zwiększanie wydatków państwa nawet kosztem deficytu budżetowego w celu pobudzenia wzrostu gospodarczego.

Zwolennicy ekonomii liberalnej - polityka zrównoważonego budżetu państwa, hamowanie inflacji, obniżanie stóp procentowych.

13. Polityka podatkowa. Krzywa Laffera i jej interpretacja

Polityka podatkowa stanowi część polityki budżetowej oraz jest integralną częścią polityk fiskalnej. Jej przedmiotem jest kształtowanie systemu i metod podatkowych w celu zapewnienia dochodów budżetowi państwa na realizaje zadań. Jest to ogół decyzji państwa w zakresie opodatkowania obywateli i przedsiębiorstw. Jej istotnym elementem jest dążenie do osiągnięcia wysokiej efektywności w ściąganiu podatków.

Rodzaje podatków:

Pośrednie:

- podatek obrotowy, czyli od przychodów ze sprzedaży towarów,
- podatek VAT, czyli od wartości dodanej,
- akcyza.

Cła

Bezpośrednie:

- podatek CIT, czyli podatek pobierany od przedsiębiorstw,
- podatek PIT, czyli podatek od dochodów osobistych.

Krzywa Laffera ilustruje zależność między stawką opodatkowania dochodami budżetowymi państwa z tytułu podatków.

EW: jest to zależność między stopą opodatkowania dochodów a wpływami z tytułu podatków do budżetu państwa.

Zbyt wysokiej i rosnącej stopie podatkowej towarzyszą niekorzystne zjawiska gospodarcze takie jak:

- spadek aktywności gospodarczej, ograniczanie produkcji, mniejsza skłonność do inwestowania,

- unikanie płacenia podatków, ukrywanie dochodów.

14. W jaki sposób poprzez politykę budżetową można wpływać na koniunkturę gospodarczą kraju?

Za pomocą odpowiedniej polityki budżetowej (fiskalnej) można dwojako wpływać na koniunkturę gospodarczą kraju.
Poprzez prowadzenie twardej polityki fiskalnej można zahamować inflację i zbyt szybko rosnącą koniunkturę. Natomiast miękka polityka fiskalna ma na celu poprawienie słabej koniunktury i doprowadzić do ożywienia gospodarczego.

Dwie wizje poprawy i osłabienia koniunktury:

Poprawa koniunktury:

- Szkoła keynesowska - wzrost wydatków budżetu państwa, uruchomienie mechanizmów mnożnikowych.

- Szkoła neoklasyczna - ożywienie gospodarki poprzez obniżenie podatków (miękka polityka podatkowa).

Osłabienie koniunktury:

- Szkoła keynesowska - zmniejszenie wydatków budżetu państwa, osłabienie mechanizmów mnożnikowych.

- Szkoła neoklasyczna - osłabienie gospodarski poprzez podwyższenie podatków (twarda polityka podatkowa).

15. Polityka monetarna. Jakie są jej cele i przy pomocy jakich instrumentów może być realizowana?

Polityka monetarna - polega na dostosowaniu pieniądza w obiegu do aktualnych wymagań gospodarki.

EW: jest to działanie mające na celu zapewnienie stabilności cen. Tą politykę prowadzi bank centralny. Oddziałuje ona na poziom podaży pieniądza oraz na kursy walutowe.

Instrumenty polityki monetarnej:

- stopa procentowa wyznaczana przez bank centralny,

- stopa rezerw obowiązkowych (czyli zabezpieczenie finansowe, które muszą posiadać banki),

- operacje otwartego rynku (sprzedaż lub skup papierów wartościowych),

- emisja pieniądza.

Cele:

- Główny np. w Polsce utrzymanie stabilnego poziomy cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu o ile nie ogranicza to realizacji tego celu

* Cele operacyjne:

- kontrola stóp procentowych

- kontrola przyrostu podaży pieniądza

16. W jaki sposób poprzez politykę monetarną można wpływać na koniunkturę gospodarczą kraju? Miękka i twarda (restrykcyjna) polityka pieniężna.

Poprzez odpowiednią politykę monetarną (pieniężną) można regulować dopływ i odpływ pieniądza z obiegu, a co za tym idzie wpływać na koniunkturę gospodarczą kraju.

Odpływ pieniądza z obiegu uzyskuje się poprzez prowadzenie restrykcyjnej polityki monetarnej

natomiast dopływ pieniądza do obiegu to efekt miękkiej polityki monetarnej .

17. Na czym polega restrykcyjna polityka monetarna? Jakie są jej cele i przy pomocy jakich instrumentów może być realizowana?

Twarda (restrykcyjna) polityka monetarna polega na ograniczaniu podaży pieniądza w celu zahamowania inflacji i jest prowadzona w sytuacji silnego zagrożenia inflacyjnego.

Instrumenty polityki:

- podwyższanie stóp procentowych przez bank centralny,

- zwiększanie wskaźnika rezerw obowiązkowych,

- sprzedaż papierów wartościowych na otwartym rynku.

18. Polityka makroekonomiczna. Jakie są jej cele i przy pomocy jakich instrumentów może być realizowana?

Polityka makroekonomiczna jest to oddziaływanie rządu na zachowanie się gospodarki jako całości jest to polityka gospodarcza prowadzona w makroskali, której nadrzędnym zadaniem jest poprawa bytu większości lub całej ludności kraju po przez cele takie jak:

- pełne i stabilne zatrudnienie

-rozsądna stabilność cen

-wysokie i coraz wyższe zarobki

Instrumenty Polityki makroekonimicznej:

-polityka cenowa

-polityka stopy procentowej

-polityka kursu walutowego

-polityka kredytowa

?? Instrumenty polityki fiskalnej:

Po stronie wpływów budżetowych:

- stopy podatkowe dla podatków bezpośrednich (CIT i PIT) i pośrednich (podatku obrotowego, VAT i akcyzy)
- stawki celne.

Po stronie wydatków budżetowych:

- transfery socjalne (emerytury, zasiłki itp.)
- inwestycje publiczne,
- koszty bieżące funkcjonowania sektora publicznego,
- zatrudnienie i płace w sektorze publicznym,
- dotacje z budżetu.

?? Instrumenty polityki monetarnej:

- Podaż pieniądza

- Stopa procentowa

- Wskaźnik rezerw obowiązkowych

- Operacje otwartego rynku

- Kurs walutowy

19. W jaki sposób powinna być prowadzona polityka ekonomiczna państwa w okresie recesji gospodarczej?

W okresie recesji należy prowadzić miękką politykę monetarną.

Miękka polityka monetarna polega na zwiększaniu ilości pieniądza w obiegu w celu ożywienia gospodarki poprzez wzrost popytu globalnego.

Instrumenty polityki:

- obniżanie stóp procentowych przez bank centralny,

- zmniejszenie stopy rezerw obowiązkowych,

- skup papierów wartościowych na otwartym rynku.

20. W jaki sposób powinna być prowadzona polityka ekonomiczna państwa w sytuacji silnego zagrożenia inflacją?

Kiedy istnieje silne zagrożenie inflacją należy prowadzić twardą (restrykcyjną) politykę monetarną.

Twarda (restrykcyjna) polityka monetarna polega na ograniczaniu podaży pieniądza w celu zahamowania inflacji.

Instrumenty polityki:

- podwyższanie stóp procentowych przez bank centralny,

- zwiększanie wskaźnika rezerw obowiązkowych,

- sprzedaż papierów wartościowych na otwartym rynku.

21. Określ istotę równowagi makroekonomicznej. Na czym polega spór w tej kwestii między teorią neoklasyczną i keynesowską?

Równowaga makroekonomiczna (jest przy stałych cenach i płacach) występuję wówczas gdy globalny popyt równa się globalnej podaży tzn gdy suma planowanych wydatków jest równa dokładnie wartości wytworzonej produkcji.

U Keynesa równowagę osiąga się przez politykę fiskalną i monetarną państwa.

22. Teoria kosztów komparatywnych

Teoria kosztów komparatywnych - teoria ekonomiczna wyjaśniająca mechanizm obustronnie korzystnej międzynarodowej wymiany towarów i usług w sytuacji znacząco niższych kosztów produkcji dóbr po stronie jednego z partnerów wymiany. Czyli pozwala czerpać korzyści z międzynarodowej wymiany towarów również krajom znajdującym się na niższym poziomie rozwoju gospodarczego.

23. Równowaga zewnętrzna. Wpływ kursu walutowego na bilans płatniczy oraz koniunkturę gospodarczą.

Równowaga zewnętrzna jest to równowaga pomiędzy eksportem a importem dóbr. Dzięki zmianom kursu walutowego, możliwe jest przywracanie tej równowagi w handlu zagranicznym kraju. Podczas przywracania tej równowagi w krótkim okresie czasu działają tu dwa prawa:

- prawo popytu - w wyniku rosnącego kursu walutowego maleje popyt na walutę obcą, więc spada import.

- prawo podaży - na skutek rosnącego kursu walutowego zwiększa się eksport i powiększa się podaż waluty zagranicznej.

Podczas przywracania równowagi zewnętrznej w długim okresie czasu stosuje się:

- politykę wysokich stóp procentowych, co powoduje napływ kapitału, spadek kursu walutowego (aprecjację waluty krajowej) przez co eksport maleje a import rośnie.

- politykę niskich stóp procentowych, co powoduje odpływ kapitału, wzrost kursu walutowego (deprecjację waluty krajowej) przez co eksport rośnie, a import maleje.

Zmiany kursu walutowego są związane nie tylko z kształtowaniem się eksportu i importu, ale również z procesami inflacyjnymi w gospodarce. Kurs walutowy rośnie, gdy inflacja w danym kraju jest wyższa niż za granicą.

---