FUNKCJE UKŁADU NERWOWEGO

Marika Nowicka TUK-B

Podział układu nerwowego:

somatyczny

Funkcja:

• Koordynacja zewnętrzna

• Kontakt i reakcje ze światem zewnętrznym

• Kieruje czynnościami zależnymi od naszej woli

• Jego efektory to mięśnie szkieletowe, gruczoły skórne i komórki barwnikowe

Układ autonomiczny (wegetatywny)

Funkcja:

• Koordynacja wewnętrzna

• Homeostaza - regulacja metabolizmu

• Kieruje reakcjami niezależnymi od naszej woli

• Składa się z dwóch części: układu współczulnego i przywspółczulnego. Układy te działają antagonistycznie - przeciwstawnie, jeżeli jedna część wzmaga działanie to druga powoduje zmniejszenie aktywności.

Układ współczulny (sympatyczny):

Składa się z połączonych ze sobą zwojów, które położone są po obu stronach kręgosłupa i tworzą tzw. pnie współczulne oraz sploty włókien nerwowych zlokalizowanych w innych narządach. Ze zwojów i splotów odchodzą nerwy współczulne unerwiające różne okolice ciała.

• Rozszerzanie źrenicy oka

• Zmniejszanie wydzielania śliny

• Zwiększanie wydzielania potu

• Przyśpieszanie akcji serca

• Podwyższanie ciśnienia krwi

• Zwalnianie ruchów jelit

• Zmniejszanie wydzielania soku żołądkowego

• Zmniejszanie wydzielania moczu

• Powoduje jeżenie się włosów

Układ przywspółczulny (parasympatyczny):

Włókna nerwowe wychodzą z pnia mózgu. Większość z nich przebiega wspólnie z nerwem błędnym i dochodzi do płuc, serca, żołądka, jelit, wątroby. W układzie przywspółczulnym zwoje leżą w pobliżu unerwianych narządów lub w samych narządach.

• Zwężanie źrenicy oka

• Zwiększanie wydzielania śliny

• Zmniejszanie wydzielania potu

• Zwalnianie akcji serca

• Obniżanie ciśnienia krwi

• Przyśpieszanie ruchów jelit

• Zwiększanie wydzielania soku żołądkowego

• Zwiększanie wydzielania moczu

Obwodowy układ nerwowy:

• Nerwy czaszkowe - 12 par, unerwiają narządy zmysłów, mięśnie, gruczoły występujące w głowie

     I - nerw węchowy

     II - nerw wzrokowy

     III - nerw okoruchowy

     IV - nerw bloczkowy

     V - nerw trójdzielny

     VI - nerw odwodzący

     VII - nerw twarzowy

     VIII - nerw przedsionkowo-ślimakowy

     IX - nerw językowo-gardłowy

     X - nerw błędny

     XI - nerw dodatkowy

     XII - nerw podjęzykowy

Nazwa Przebieg Funkcja

I Nerw węchowy	Aksony przebijają blaszkę sitową kości sitowej, docierając do opuszki węchowej (przełączenie w kłębuszkach węchowych)	Odpowiedzialny za zmysł węchu
II Nerw wzrokowy	Aksony zbiegają się ku tarczy n. wzrokowego, gdzie przechodzą do czaszki drogą kanału wzrokowego. Włókna tworzą skrzyżowanie wzrokowe, potem jednoimienne pasma, kończące się w ciałach kolankowatym bocznym	Przekaz (i przetwarzanie) wrażeń wzrokowych
III Nerw okoruchowy	Aksony opuszczają śródmózgowie poprzez dół międzykonarowy, biegną w ścianie zatoki jamistej, do oczodołu dostając się szczeliną oczodołową górną	m. zwieracz tęczówki, m. rzęskowy (GVE); mm. zewnętrzne gałki ocznej (GSE)
IV Nerw bloczkowy	Aksony krzyżują się na poziomie wzgórków dolnych, wychodzą z mózgu grzbietowo, owijając się wokół odnóg mózgu, przekracza (w ścianie) zatokę jamistą i dostaje się do oczodołu szczeliną oczodołową górną	m. skośny górny
V Nerw trójdzielny	Włókna ukazują się między mostem a konarem środkowym móżdżku, na swej drodze wytwarzają zwój trójdzielny, będący początkiem nerwów: ocznego, szczękowego i żuchwowego	mm. żucia, m. napinacz błony bębenkowej (SVE); czucie protopatyczne z obszaru twarzy, zatok, jamy ustnej czy nosowej oraz cz. opony twardej mózgu (GSA)
VI Nerw odwodzący	Aksony opuszczają most przy jego dolnym brzegu, biegną wewnątrz zatoki jamistej, wchodzą do oczodołu szczeliną oczodołową górną	m. prosty boczny
VII Nerw twarzowy	Aksony (dążące ku pasmu n. trójdzielnego czy jąder pasma samotnego) wychodzą w kącie móżdżkowo-mostowym, wkraczają do przewodu słuchowego wewnętrznego; włókna ruchowe leżą w kanale twarzowym, wychodząc otworem rylcowo-sutkowym i dzieląc się na końcowe gałęzie wewnątrz przyusznicy; włókna smakowe tworzą strunę bębenkową i łączą się z n. językowym	gruczoł łzowy, ślinianki: podjęzykowa, podżuchwowa (GVE); mm. wyrazowe twarzy, m. strzemiączkowy (SVE); czucie w okolicy małżowiny usznej (GSA); Wrażenia smakowe z przednich 2/3 języka (SVA)
VIII Nerw przedsionkowo-ślimakowy	Nerwy: przedsionkowy i ślimakowy łączą się w przewodzie słuchowym wewnętrznym, do pnia mózgowia wkraczają przez kąt móżdżkowo-mostowy; projekcje do jąder przedsionkowych i płatu kłaczkowo-grudkowego móżdżku, jąder ślimakowych	Czucie równowagi i słuch
IX Nerw językowo-gardłowy	Włókna biegną do i z rdzenia przedłużonego bruzdą tylno-boczną, mózg opuszczają albo do niego wchodzą przez otwór szyjny, przesuwa się wzdłuż m. rylcowo-gardłowego; projekcje wewnątrzmózgowe do pasma rdzeniowego n. trójdzielnego i pasma samotnego	Ślinianka przyuszna (GVE); m. rylcowo-gnykowy (SVE); czucie w uchu zewnętrznym (GSA); wrażenia smakowe z tylnej 1/3 języka (SVA)
X Nerw błędny	Włókna biegną do i z rdzenia przedłużonego bruzdą tylno-boczną, mózg opuszczają albo do niego wchodzą przez otwór szyjny, unerwia m.in. serce, płuca, przewód pokarmowy do lewego zgięcia okrężnicy; projekcje daje do pasma rdzeniowego n. trójdzielnego i pasma samotnego	Unerwienie przywspółczulne trzewi (GVE); mięśnie gardła i krtani (SVE); czucie w uchu zewnętrznym (GSA); enterorecepcja z trzewi (GVA)
XI Nerw dodatkowy	Aksony cz. czaszkowej uchodzą bruzdą tylno-boczną łącząc się z n. błędnym; aksony cz. rdzeniowej opuszczają rdzeń kręgowy wstępując przez otwór wielki do czaszki, którą opuszczają otworem szyjnym, wychodzi zza m. mostkowo-obojczykowo-sutkowego, zmierzając ku m. czworobocznego	Mm. wewnętrzne krtani (poprzez n. błędny), mm.: mostkowo-obojczykowo-sutkowy i czworoboczny
XII Nerw podjęzykowy	Aksony uchodzą bruzdą przednio-boczną i wybiegają z czaszki kanałem n. podjęzykowego, łukiem zdążając do języka	Mięśnie języka

---