wykład 6/10/2009
Logistyka jest procesem panowania, realizacji i kontroli wydajnego i oszczędnego przepływu i magazynowania surowców, półfabrykatów i gotowych wyrobów oraz związanych z tym informacji od punktu dostawy do punktu odbioru, odpowiednio do wymagań klienta.
Logistyka powinna dbać o to, aby dostawa do punktu odbioru nastąpiła zgodnie z zapotrzebowaniem i by dostarczony został właściwy produkt (pod względem ilości i gatunku), we właściwym stanie, we właściwym czasie i we właściwym miejscu przy minimalnych kosztach.
Jednym z efektów globalizacji działalności gospodarczej oraz dynamicznego rozwoju technologii jest wzrost znaczenia minimalizacji kosztów (presja kosztów).
By uzyskać obniżenie kosztów, przedsiębiorstwo musi być w stanie stosować takie strategie jak:
-przewaga cenowa
przewaga skali działania
przewaga miejsca
przewaga czasu i wykorzystanie szybkości działania
przewaga wynikające z elastycznej struktury firmy
Jeśli przedsiębiorstwo nie jest w stanie spełnić takich wymogów kosztowych ma mniejsze szanse na zdobycie rynku. Innym rezultatem globalizacji i rozwoju technologicznego jest presja rynku. Klienci stają się coraz bardziej wymagający i szybko przenoszą pozytywne doświadczenie z jednych rynków na inne. Jest to przyczyną konieczności dostosowania się przedsiębiorstwa do ich potrzeb. Firma może się pozytywnie wyróżnić na tle konkurencji dzięki ofercie zawierającej zróżnicowane rozwiązania odpowiednie dla konkretnych segmentów rynku. Zarówno presja kosztów jak i presja rynku powodują zmiany w sposobie zarządzania przedsiębiorstwa.
Zmniejszająca się dochodowość współczesnych przedsiębiorstw wymusza na nich myślenie kategoriami rentowności w przeciwieństwie do dotychczasowego myślenia kategoriami zysku.
W centrum uwagi zarządu przedsiębiorstwa powinna być jakość, a nie liczba rynków. Zarządzanie zorientowane na marketing musi być rozszerzone przez zarządzanie zorientowane na czynniki produkcyjne lub zasoby. W zależności od wzrostu runku, na wielkość przychodów pozytywne oddziaływanie może mieć bowiem skala obrotów lub ograniczenie kosztów.
Orientacja na czynniki produkcyjne wymaga poświęcenia wszystkim czynnikom tej samej uwagi i stałego śledzenia kształtowania się ich kosztów. Wśród czynników produkcyjnych należytą uwagę należy poświęcić zaniedbywanym dotąd informacji i materiałowi.
Informacja w większości nie była dotąd postrzegana jako czynnik produkcyjny, natomiast na materiał patrzono jedynie przez pryzmat ceny, pomijano natomiast jego, istotną z punktu widzenia kosztów magazynowania.
Przedmiotem zarządzania zapasami jest zintegrowane traktowanie wszystkich występujących w przedsiębiorstwie zapasów, w celu obniżenia kapitału, przez zwiększenie częstotliwości jego obrotu i zwiększania tym sposobem rentowności. Zamrożenie kapitału w środkach obrotowych jest taką samą inwestycją jak zamrożenie kapitału w środkach stałych.
Istotne znaczenie we współczesnym zarządzaniu odgrywają systemy planowania i kontroli, jednak sposobem na szybką reakcję przedsiębiorstwa na zmiany w otoczeniu jest zwiększenie jego elastyczności.
Elastyczność w logistyce i produkcji polega na strategii odraczania w procesie produkcji do czasu zaistnienia pełnej wiedzy o żądanym przez kupującego produkcie oraz na:
wykonywaniu mniejszych partii produkcji
obniżaniu kosztów przezbrojenia
optymalizacji środków produkcji
bardziej racjonalnym wykorzystaniu pracowników
odkładaniu zapasów magazynowych do czasu wyraźnego zarysowania się popytu
centralną gospodarkę magazynową, połączoną z szybką i niezawodną ekspedycją
specjalizacji przedsiębiorstwa
Powyższe tendencji rozwoje wskazują na podstawowe znaczenie logistyki dla przedsiębiorstwa. Koncepcja logistyki może wnieść wkład nie tylko do zarządzania zorientowanego na czynniki produkcyjne, lecz także przyczynić się do elastyczności przedsiębiorstwa.
Efektowność gospodarowania w przedsiębiorstwie zależy w znacznym stopniu od organizacji przepływu strumieni rzeczowych (materiałów, półfabrykatów, podzespołów) i decyzji nimi sterujących. Procesy przepływu tych strumieni integruje się ze strumieniami wejścia surowców oraz wyjścia w postaci wyrobów gotowych.
Zintegrowane zarządzanie przepływami obejmuje trzy podstawowe fazy:
zaopatrzenie
produkcja
dystrybucja (zbyt)
Pomimo iż fazy przebiegów strumieni rzeczowych w przedsiębiorstwach przemysłowych są takie same, mogą w nich występować różne modelowe rozwiązania organizacyjne, zakładające różny stopień centralizacji. W praktyce spotyka się rozwiązania:
scentralizowane, w których występuje jedno centrum decyzyjne zarządzające całym procesem przepływu strumieni rzeczowych przez przedsiębiorstwo
zdecentralizowane, w których następuje podział funkcji decyzyjnych zgodnie z trzema fazami działania przedsiębiorstwach
pośrednie (np. łączenie magazynów zaopatrzenia i zbytu)
Należy mieć świadomość, że procesy przepływu strumieni rzeczowych we własnym przedsiębiorstwie stanowią jedno z ogni łańcucha logistycznego, które należy zsynchronizować z innymi ogniwami, występującymi w całym logistycznym strumieniu dostaw.
Główna koncentracja działań zmierzających do racjonalizacji przepływów produkcji dotyczy własnych komórek organizacyjnych, co objawia się to maksymalnym skracaniem cykli i obniżaniem zapasów produkcyjnych.
W badaniu procesów logistycznych zachodzących w przedsiębiorstwie, może być stosowany aparat pojęciowy cybernetyki (nauki o sterowaniu).
Sterowanie, to działania zmierzające do uzyskania pożądanej zmiany jednego stanu układu w obiekcie sterowania na inny, bardziej odpowiadający sterującemu , z uwagi na postawione cele.
Jednym z podstawowych pojęć cybernetyki jest pojęcie układu względnie odosobnionego (od otoczenia), mającego - w przeciwieństwie do układu bezwzględnie odosobnionego - co najmniej jedno wyjście z zewnątrz i jedno wyjście na zewnątrz (może nim być magazyn, wydział produkcyjny, przedsiębiorstwo, urząd, miasto, gospodarka narodowa).
Każdy układ względnie odosobniony ma wejście i wyjście informacyjne i zasileniowe oraz sieć kanałów o podobnym charakterze.
Zasilaniem określamy czynnik materialny, będący tworzywem przetwarzanym przez dany układ lub środkiem umożliwiającym to przetwarzanie bądź nośnikiem informacji. Przykładami mogą być wyroby walcowe dla fabryki samochodów lub maszyny do obróbki metali bądź zamówienia nadchodzące do odbiorców.
Przedmiotem sterowania jest wyróżnione w danym układzie zasilanie, do czego jest niezbędna odpowiednia informacja. Aby osiągnąć za pomocą sterowania cel stawiany danemu układowi muszą w nim zachodzić transformacje informacji i zasileń. Przez te pojęcia można rozumieć opracowanie planu produkcji na najbliższy miesiąc (transformacja informacji) czy wykonanie pewnej liczby odlewów skrzyni biegów (transformacja zasilenia), zapewniającej wykonanie tego planu.
Układy względnie odosobnione cechuje występowanie pewnych związków między bodźcami, pojawiającymi się na wejściu układu, a jego reakcjami na wyjściu. Bodźcami mogą być np. nadchodzące z otoczenia przedmioty pracy, zaś reakcjami - wytworzone wyroby gotowe.
Innym podstawowym pojęciem cybernetyki jest sprzężenie zwrotne, stosowane - obok dziedzin technicznych, w których wzięło swój początek w zagadnieniach ekonomicznych i społecznych.
Istota cybernetyki, czyli sterowanie, polega na wyznaczeniu wartości normy sterowania (pożądanego stanu układu), a następnie korygowaniu wszelkich od niej odchyleń na drodze regulacji.
W logistyce przedsiębiorstwa działającego w systemie rynkowym dominuje sterowanie śledzące z elementami sterowania adaptacyjnego. Tzn, że normy sterowania są funkcją pewnych wielkości występujących w otoczeniu (popyt odbiorców), a ściślej jej prognoz, budowanych przede wszystkim na podstawie modeli prognostycznych.
Strumienie przepływów materiałowych w przedsiębiorstwie.
Przedsiębiorstwo jest układem wzajemnie na siebie oddziałujących zmiennych materialnych (rzeczowych) i informacji. Wśród tych pierwszych wyróżnia się:
produkty (dobra materialne)
pieniądze
siłę roboczą
środki trwałe
W przedsiębiorstwie na procesy logistyczne składają się produkty (surowce, materiały, półfabrykaty, wyroby gotowe itp.) i informacje. Pozostałe zmienne, a zwłaszcza środki trwałe, tworzą infrastrukturę tych procesów. Stopień złożoności procesów logistycznych zależy przede wszystkim od branży przemysłowej. Determinuje to rodzaj występujących procesów produkcyjnych i stosowanych technologii, a w konsekwencji:
liczbę zakupywanych asortymentów materiałowych (wejścia zasileniowe)
różnorodność operacji produkcyjnych, transportowych i manipulacyjnych (transformacje zasileń)
wolumen zbywanych wyrobów finalnych (wyjścia zasileniowe) oraz złożoności ich z struktury
Z uwagi na rodzaj procesów produkcyjnych i stosowanych technologii można wyróżnić:
branże aparaturowe
branże obróbcze-montażowe
W przedsiębiorstwach pierwszej grupy procesy produkcyjne mają charakter różnicujący tzn. z niewielkiej liczby surowców wytwarza się wiele wyrobów finalnych.
W przedsiębiorstwach obróbczo-montażowych z bardzo dużej liczby surowców materiałów, elementów (podzespołów, zespołów) kooperacyjnych, paliw itp. wytwarza się stosunkowo niewielki asortyment wyrobów końcowych (np., przemysł samochodowy)
Przepływy materiałowe mogą odbywać się w sposób:
szeregowy (sprzężenia szeregowe np. w przemyśle metalurgicznym)
równoległy (sprzężenia równoległe np. narzędziownia obsługująca różne wydziały przedsiębiorstwa)
zwrotny (w pewnych przedsiębiorstwach mogą występować sprzężenia zwrotne np. złom odpadowy)
W przedsiębiorstwie przemysłowym zasilanym z otoczenia poprzez wejścia materialno-energetyczne dokonuje się transformacja zasileń. Uzyskane w wyniku tej transformacji wyroby końcowe przesyłane są do otoczenia (rynek, kooperanci czynni). Przepływ informacji związanych z transformacją zasileń, następuje w kierunku przeciwnym, Źródłem ich jest rynek, dostarczający informacji bezpośrednich (zamówienia) lub pośrednich (dane statystyczne o popycie), umożliwiających budowanie prognoz popytu.
Wykład 20/10/2009
Podstawowe zasady filozofii logistyki
Logistyka obejmuje specyficzne nastawienie do zarządzania przedsiębiorstwem. Wyróżnia się następujące zasady filozofii logistyki
myślenie o całości, czyli podejście systemowe oznaczające, że wszystkie działania przedsiębiorstwa w zakresie fizycznego przepływu i składowania surowców, półproduktów i wyrobów gotowych powinny być traktowane jako całość;
Oznacza to, że w trakcie podejmowania decyzji logistycznych niezbędne jest rozpatrywanie wszystkich pozycji kosztowych.
Podjęcie określonej decyzji logistycznej powoduje, że pewne koszty logistyczne będą wzrastały inne zaś spadały, niektóre mogą pozostać na tym samym poziomie.
W takich warunkach celem logistyki jest znalezienie wariantu o najniższych kosztach całkowitych, przy założeniu osiągnięcia określonego poziomu obsługi klienta.
Przepływy, w których podobnie jak powyżej należy poszukiwać takiego wariantu ich organizacji, który zapewni najniższe globalne koszty logistyczne przy określonym poziomie obsługi.
Połączenie powyższych zasad przedstawia koncepcyjną treść logistycznego myślenia, w którym przepływy materiałowe, wyrobów gotowych, wraz z towarzyszącymi im informacjami bada się, projektuje i realizuje w systemach logistycznego.
Istota podejścia systemowego w logistyce
Podstawę podejścia systemowego w logistyce wyznacza teoria systemów - dziedzina logiczno-matematyczna, której zadaniem jest formułowanie i wywód ogólnych zasad mających zastosowanie do systemów w w ogóle.
Podstawowym obiektem badań jest zatem system, który opisuje dwie zmienne - całość i część - oraz tworzone między nimi relacje, przy czym”
całość dominuje, zaś rola części jest drugorzędna
integracja stanowi warunek wzajemnych powiązań wielu części w jedną całość
części uporządkowane w powyższy sposób są nierozerwalną całością, a po dokonaniu zmiany jednej części, następuje zmiana innych części
rola części jest rozpatrywana w aspekcie celu, do którego dąży całość
pozycja części wynika z istoty spełnianej funkcji
całość jako określony system lub kompleks reaguje podobnie, jak pojedyncza część
wszelkie działanie powinno zaczynać się od całości jako przesłanki, natomiast części i relacje między nimi powinny stanowić pochodną tych rozwiązań
W dotychczasowym klasycznym ujęciu logistyki wykazywano w niewielkim stopniu na teorię systemów. Rozpatrywanie logistyki w odejściu systemowym jest możliwe, uzasadnione i celowe, ponieważ cechy charakterystyczne logistyki odpowiadają właściwościom systemu.
Ujęcie systemowe wymaga myślenia całościowego (kompleksowego), ze względu na powiązania i zależności.
W celu wyjaśnienia istoty i charakteru zależności ważne jest wskazanie na parametry charakterystyki systemu logistycznego, którymi są:
ścisłość - wszystkie elementy systemu, ich relacje, a przede wszystkim cel wymagają dokładnego i jednoznacznego określenia
niezmienność - ustalony wykaz elementów, zakres ich oddziaływania w obrębie przyjętego kryterium powinny tworzyć stabilny układ organizacyjny i analityczny, nie jest wskazana dowolność rozwiązań polegająca na czasowym włączaniu pewnych elementów
zupełność - przy dokonywaniu podziału systemu logistyki na podsystemy, żaden element nie powinien pozostawać poza obszarem rozważań, każdy element systemu logistycznego musi być włączony do jego podsystemu
rozłączność - elementy nie mogą być przynależne do kilku systemów jednocześnie, przypisanie elementu do jednego podsystemu jest równoznaczne z faktem jego nieobecności we wszystkich pozostałych podsystemach.
Funkcjonalność - kryteria wyodrębniania systemu powinny być identyfikowane ze spełnianymi funkcjami
Wskazanie na powyższe zależności jest uzasadnieniem adaptacji teorii systemów do logistyki. Zadania właściwe logistyce, polegają bowiem na:
tworzeniu przez procesy logistyczne struktury systemu w postaci elementów i relacji między nimi
pokonywaniu czasu i przestrzeni przez przepływy dóbr rzeczowych między punktami nadania i odbioru w systemie logistyki
integracji dwóch sfer - przepływów dóbr rzeczowych i regulacji
Tak sformułowane zadania są przesłankami do przyjęcia systemowego podejścia w logistyce. Zapewnia się wówczas optymalizację systemu logistycznego, ponieważ każdy element systemu zostaje podporządkowany ogólnemu celowi, a jego działanie jest poddawane ocenie kategoriach racjonalizacji zadań globalnych.
Podejście systemowe w logistyce oznacza eliminowane suboptymalizacji rozwiązań, ponieważ pojedyncze elementy systemu zmierzają od takich form współdziałania, które są wymagane we wszystkich częściach ocenianego całościowo systemu logistycznego. W podejściu systemowym wskazuje się na integralność problemów technicznych i ekonomicznych. Istotnie jest wykorzystanie możliwości stwarzanych w sferze przepływu strumieni materiałowych do rozwiązań postępu technicznego.
Możliwości te polegają na nowych wdrożeniach, zwłaszcza w dziedzinach transportu, magazynowania i opakowań. Równolegle wykonuje się analizy ekonomiczne, uzasadniające bądź eliminujące nowe wdrożenia techniczne. Podejście systemowe określa różne konsekwencje myślenia kategoriami logistycznymi zwłaszcza w wymiarach funkcjonalnym, instrumentalnym i instytucjonalnym.
W wymiarze funkcjonalnym utożsamia się logistykę z wyodrębnionym kompleksem zadań przedsiębiorstwa, można ją bowiem traktować jako nową funkcję gospodarczą pełnioną przez przedsiębiorstwo. W wymiarze instrumentalnym konsekwencje dotyczące przede wszystkim dziedzin zastosowań techniki przetwarzania informacji. W wymiarze instytucjonalnym szczególną rolę odgrywa organizacja przedsiębiorstwa oraz zasady współpracy między przedsiębiorstwami.
Podejście systemowe wymaga rozpatrywania powyższych konsekwencji w kontekście efektywności systemu logistycznego przedsiębiorstwa. Wymiar funkcjonalny przedsiębiorstwa, rozważa się w bezpośrednim związku z problemami efektywności badanego systemu. Podstawą takiego postępowania jest umiejscowienie zadań logistycznych jako wyodrębnionego kompleksu w obszarze działalności przedsiębiorstwa. Koncepcje zarządzania z reguły identyfikują ten obszar z funkcją przedsiębiorstwa.
W podejściu systemowym ważną rolę spełniają konsekwencje instrumentalne. Efektywny przepływ strumieni materiałowych w sferze systemu logistycznego, jest możliwy tylko przy zastosowaniu wielu różnorodnych instrumentów przede wszystkim planowania, sterowania i kontroli. Instrumenty w ujęciu systemowym są traktowane jako techniki przetwarzania informacji oraz wspomagania logistycznych procesów decyzyjnych. Szczególne znaczenie przypisuje się modelom symulacyjnym, w których dzięki procedurom przypisania kosztów w realizacji do realizowanych zadań umożliwiają analizy np. zmian kosztów w zależności od zakresu prac transportowych czy magazynowania.
Do konsekwencji instrumentalnych należy również uzyskiwanie szybkich i pewnych informacji, dzięki zastosowaniu do obsługi systemów logistycznych komputeryzacji. Planowanie, sterowanie i kontrola są niewykonalne bez możliwości elektronicznego przetwarzania danych. Narzędzia i systemy komputerowe znajdują także zastosowanie przy rozpatrywaniu wdrożenia nowych technik transporty, magazynowania czy pakowania. By zapewnić odpowiednią efektywność działań podczas wdrażania postępu technicznego wymagane jest zapewnienie kompatybilności rozwiązań technicznych. Należy pamiętać, iż poprawa jednego elementu technicznego pociąga za sobą doskonalenie kolejnego elementu.
Konsekwencje instytucjonalne wynikają ze zmian organizacji przepływu strumieni materiałowych. Dotyczą one:
struktury organizacji
podziału zadań
kompetencji i odpowiedzialności
Prawidłowe, systemowe podejście do przepływu w łańcuchach logistycznych zapewnia brak konfliktów celów , ze względu na ich rozbieżność w obszarze poszczególnych jednostek organizacyjnych. Tworzenie odpowiedniej struktury organizacyjnej, sprzyja koncentracji zadań logistycznych, zapewniającej efektywność systemów logistycznych. W ujęciu systemowym szczególnym przedmiotem analiz są komórki organizacyjne przedsiębiorstwa, traktowane jako jego podsystemy.
wykład 27/10/2009
Rozwój logistyki
w rozwoju logistyki można wyodrębnić kilka etapów z punktu widzenia rozumienia istoty i teorii logistyki, a także wykorzystania jej instrumentów w procesach praktycznego działania.
I etap (lata 50-te)
Charakteryzuje się nie zintegrowanymi działaniami logistycznymi, nie opartymi na jednolitej koncepcji. W praktyce oznaczało to wyraźne wyodrębnienie samodzielnych ,fragmentarycznych działań w sferach:
zakupu (prognozowania popytu, planowania potrzeb, wyboru źródeł dostawy, organizacji zakupu, zapasów)
magazynowanie (manipulacje transportowe, składowanie, gospodarka opakowaniami)
dystrybucji (opracowanie zamówień odbiorców), zapasy wyrobów gotowych, transport, obsługa klienta)
II etap (lata 60-te i początek lat 70-tych)
Można w nim wyodrębnić dwa podstawowe kierunki działań logistycznych:
fizyczna dystrybucja towarów (dostarczenie wyrobów do klienta we właściwym czasie i miejscu, w odpowiedniej ilości po konkurencyjnej cenie)
sfera zakupów, manipulacji i magazynowania „na wejściu” do przedsiębiorstwa
Działania w obu kierunkach były jednak w znacznym stopniu rozdzielnie rozpatrywane przez praktykę, nie zostały też wyraźnie podporządkowane jednemu zintegrowanemu celowi przedsiębiorstwa. Podział ten znalazł również odbicie w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa. Dystrybucja fizyczna była domeną działania służb marketingowych, natomiast zarządzanie materiałami - przedmiotem działania służb zakupu oraz produkcji.
III etap (schyłek lat 70-tych i lata 80-te)
Logistyka została zdefiniowana jako zarządzanie strumieniami przepływu materiałów i informacji w skali całego przedsiębiorstwa. Wszystkie procesy, czynności, zjawiska i funkcje logistyczne zorientowano w sposób integralny na osiągnięcie strategicznych celów przedsiębiorstwa, tj. maksymalizację zysków w długim horyzoncie czasowym, umocnienie pozycji na rynku globalnym, zwiększenie stopnia przystosowania do zmieniających się warunków otoczenia (rynków).
IV etap (lata 90-te)
rozwój logistyki obejmuje procesy przepływu również w skali globalnej. Powstały centra usług logistycznych, wprowadzono zasady zarządzania „odchudzającego”, „szczupłego” (lean management). Nastąpiło udoskonalenie elementów infrastruktury logistycznej, co przyspieszyło przepływ produktów w skali globalnej oraz umożliwiło realizację nowych koncepcji zarządzania zapasami (Just-in-time) itp.
Rosnąca indywidualizacja popytu zmusza przedsiębiorstwa do stosowania elastycznych systemów produkcyjnych, umożliwiających łatwe dostosowanie się do potrzeb konsumentów. Funkcjonowanie przedsiębiorstw wspierane zostaje systemami informatycznymi typu ERP, natomiast zarządzanie łańcuchami dostaw wspomagają aplikacje typu CRM.
Terminologia logistyczna
Logistyka obejmuje bardzo szeroki zakres zadań realizowanych we wszystkich dziedzinach życia gospodarczego. Jest dyscypliną naukową, która znajduje swoje odbicie w bardzo szerokim obszarze działań praktycznych. Ma charakter interdyscyplinarny, ponieważ łączy ze sobą wiedzę z zakresu:
nauk o organizacji i zarządzania
informatyki
ekonomiki przedsiębiorstw
towaroznawstwa
ekologii itp.
Logistyka znalazła swoje miejsce:
w przedsiębiorstwach przemysłowych, handlowych i usługowych
w dużych gospodarstwach rolnych, ogrodniczych i leśnych
na poczcie i kolei
w przedsiębiorstwach spedycyjnych i turystycznych
w gospodarce narodowej
w gospodarce wspólnot gospodarczych
w gospodarce światowej
w siłach zbrojnych
W zależności od przedmiotu zainteresowania zawężone obszary logistyki przybierają różne nazwy, np. logistyka:
przedsiębiorstw przemysłowych, handlowych , usługowych
szpitali
transportu i magazynowania
miejskiej
przepływów towarowych
opakowań
usuwania odpadów (ekologistyka)
informatycznej
Przepływy towarów oraz związane z nimi przepływy informacji zachodzą w łańcuchach i kanałach logistycznych. W modelu przepływu dóbr materialnych wyróżnia się następujące łańcuchy logistyczne:
łańcuch dostaw - procesy zaopatrzenia w surowce, wytwarzania i przemieszczania
łańcuch konserwacji - dotyczący utrzymania dób we właściwym stanie
łańcuch usuwania - obejmujący proces gromadzenia, a następnie recyrkulacji lub utylizacji odpadów.
Model ten odnosi się zarówno do całego rynku jak i jednego przedsiębiorstwa, może posiadać charakter globalny i lokalny.
Łańcuch dostaw, to sekwencja zdarzeń w przepływie dób, zwiększające wartość określonych dóbr, które mogą obejmować przetwarzanie, montaż i demontaż, przemieszczenie oraz rozmieszczenie. Łańcuch dostaw może się składać z jednego lub wielu przedsiębiorstw współpracujących ze sobą w celu koordynacji przepływu dóbr i związanej z nimi informacji od chwili pozyskania surowców do otrzymania produktu przez końcowego użytkownika.
Łańcuch konserwacji (serwisu), to sekwencja działań obejmujących przetwarzanie, przemieszczania i składowanie dóbr, związania z utrzymaniem ich we właściwym stanie.
Łańcuch zagospodarowania odpadów, to szeroko rozumiany przepływ odpadów generowanych w procesach zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji dóbr oraz ich konsumpcji lub eksploatacji, do miejsc składowania, recyklingu lub likwidacji.
Systemy logistyczne
Całość zintegrowanych ze sobą procesów logistycznych oddziałujących na siebie i pozostających w określonym związku z otoczeniem tworzy system logistyczny. Każdy system logistyczny jest określony poprzez:
sposób, w jaki przebiegają procesy logistyczne
zbiór technik, przeprowadzania procesów logistycznych
zbiór środków, za pomocą których realizuje się procesy logistyczne
ze względu na usytuowanie przestrzenne, systemy logistyczne możemy podzielić na:
makro-logistyczne - odnoszące się do całej gospodarki
mikro-logistyczne - odnoszące się do określonych podmiotów gospodarczych
meta-logistyczne
Systemy meta-logistyczne, są szczególnie charakterystyczne dla logistyki. Składają się z współpracujących ze sobą w łańcuchach logistycznych systemów mikro-logistycznych przedsiębiorstw (dostawcy, producenci, dystrybucja, spedytorów i odbiorców).
Ze względu na różne fazy przepływu materiałów w łańcuchach logistycznych systemy logistyczne możemy podzielić na:
logistykę zaopatrzenia
logistykę produkcji
logistykę dystrybucji
logistykę serwisu
logistykę usuwania odpadów
Logistyka zaopatrzenia obejmuje zakresem obszar przepływu dóbr fizycznych do dostawców materiałów zaopatrzeniowych do magazynu zaopatrzeniowego przedsiębiorstwa produkcyjnego.
Logistyka produkcji obejmuje zakresem obszar przepływu materiałów z magazynu zaopatrzenia poprzez procesy przetwarzania i magazyny produkcyjne do magazynu wyrobów gotowych.
Logistyka dystrybucji obejmuje zakresem obszar przepływu towarów z magazynu wyrobów gotowych producenta do magazynów centralnych lub regionalnych i dalej do odbiorców na rynku.
Logistyka serwisu ma za zadanie utrzymywanie w pełnej sprawności towarów użytkowanych przez odbiorców. Na system ten składają się dostawcy części zamiennych, magazyny części zamiennych, zakłady serwisowe.
Logistyka usuwania odpadów obejmuje procesy gromadzenia, sortowania, demontażu, odzysku materiałów, składowania, usuwania, recyrkulacji oraz likwidacji odpadów pochodzących z systemów zaopatrzenia, produkcji, dystrybucji i serwisu. Logistykę zagospodarowania odpadów definiuje się jako system, który:
umożliwia zintegrowane planowanie, zarządzanie i sterowanie przepływem odpadów od miejsc ich powstania do miejsc składowania, recyklingu i likwidacji.
Posiada zdolności techniczne do przetwarzania surowców, odpadowych na materiały możliwe do wykorzystania w procesach produkcyjnych
zapewnia gotowość i zdolność unieszkodliwienia względnie likwidacji odpadów.
Wykład 10/11/2009
Infrastruktura procesów logistycznych
Fizyczny przepływ produktów, utrzymanie zapasów jak również procesy informacyjne wymagają stosowania różnego rodzaju środków technicznych. Środki te, sposoby ich użycia oraz systemy ich wykorzystania składają się na infrastrukturę procesów logistycznych.
W sferze przepływów materiałowych konieczność posiadania odpowiedniej infrastruktury wydaje się oczywista. Zadanie jej polega na zapewnieniu sprawnego i efektywnego ekonomicznie przebiegu takich operacji jak transport, manipulacja czy ochrona zapasów.
Charakterystycznymi cechami potoków informacyjnych procesów logistycznych, wymagającymi stosowania odpowiednich środków i technik przetwarzania (czyli odpowiedniej infrastruktury) są:
masowość
konieczność bieżącego przetwarzania (w czasie realnym)
wielokrotność wykorzystania tych samych informacji i ich nośników w procesie zarządzania.
Na infrastrukturę procesów logistycznych składają się głównie następujące grupy środków technicznych:
Środki transportu i manipulacji, służące do przemieszczania produktów między przedsiębiorstwami oraz wewnątrz przedsiębiorstwa
Budynki i budowle magazynowe, umożliwiające składowanie i ochronę zapasów, oraz niezbędne wyposażenie magazynów umożliwiające realizację ich podstawowych funkcji
opakowania, stanowiące ochronę produktów oraz służące do transportu i manipulacji
środki przetwarzania informacji (urządzenia, systemy i programy użytkowe)
Warunkiem sprawności procesów fizycznego przepływu produktów jest wzajemne dostosowanie dużej liczby parametrów technicznych w całym łańcuchu transportowo-magazynowym, którego ogniwami są:
jednostki ładunkowe i związane z nimi opakowania
budowle magazynowe oraz budynki produkcyjne
fronty załadunkowo - wyładunkowe
urządzenia do składowania produktów
środki transportu zewnętrznego i wewnętrznego
środki manipulacji ładunkami
Podstawą powiązań i koordynacji wymienionych ogniw są normy międzynarodowe (ISO) oraz krajowe.
Podstawowym znormalizowanym elementem jest jednostka ładunkowa, dająca możliwość tworzenia modułów, w taki sposób, że każda większa jednostka jest wielokrotnością mniejszej. Infrastruktura procesów logistycznych wywiera wpływ nie tylko na ich sprawność i niezawodność, ale również na koszty.
Infrastrukturę procesów logistycznych należy więc rozpatrywać jako system techniczno-organizacyjny, którego podstawowym kryterium optymalizacji jest minimalizacja kosztów logistyki przy zapewnieniu odpowiedniej sprawności i niezawodności.
Infrastrukturę transportową jako składnik procesów logistycznych rozpatrujemy w dwóch aspektach:
sprawności przepływu dóbr w sferze transportu tj. dostarczenie produktu we właściwym czasie do odpowiedniego miejsca zgodnie z potrzebami dysponenta (dostawcy czy odbiorcy)
minimalizacji kosztów przepływu, zależnej od wyboru rodzaju transportu, tras i czasu przejazdu.
Sprawność procesów transportowych, to wymóg podstawowy. Od funkcjonowania transportu zależy bowiem zapewnienie wysokiej sprawności i niezawodności dostaw we współczesnych koncepcjach logistycznych takich jak Just-in-time czy kanban.
Infrastrukturę transportową procesów logistycznych tworzy pięć gałęzi transportu:
kolejowy
samochodowy
rurociągowy
wodny śródlądowy i morski
lotniczy
W logistyce krajowej zasadniczą rolę odgrywają trzy pierwsze gałęzie transportu, natomiast żegluga morska i transport lotniczy obsługują przede wszystkimi handel zagraniczny.
Podstawowym miernikiem przewozu ładunków z wykorzystaniem różnych gałęzi transportu są:
masa przewożonych ładunków w tonach
praca przewozowa w tonokilometrach
Analiza struktury przewozu ładunków w Polsce w ostatnich latach wskazuje na rosnącą rolę transportu samochodowego oraz zmniejszającą się rolę transportu kolejowego. Infrastruktura transportowa logistyki podlega ciągłym zmianom, wynikającym z potrzeby dostosowania się gospodarki Polski do tendencji światowych.
Podstawowe zjawiska jakie zachodzą w infrastrukturze transportowej logistyki w Polsce to:
zmiana struktury własnościowej transportu samochodowego, wzrost udziału przewozów przez przewoźników sektora prywatnego
zmniejszenie udziału w przewozach ładunków w transporcie kolejowym, na korzyść transportu samochodowego
wzrost udziały specjalistycznych środków transportowych do przewozów towarowych (chłodnice, kontenery itp.)
wzrost przeciętnej ładowności wagonów i samochodów przy jednoczesnych ich różnicowaniu oraz dostosowaniu do wymogów przewożonych ładunków
wzrost znaczenia profesjonalnych firm transportowych
dywersyfikacja usług związanych z transportem świadczonych przez firmy transportowe
Na infrastrukturę magazynowania i manipulacji składa się:
budowle magazynowe
techniczne środki manipulacji i transportu wewnętrznego
urządzenia magazynowe do składowania, kontroli, pomiarów itp.
informatyczne środki techniczne, niezbędne do sterowania operacjami magazynowymi.
Budowle magazynowe stanowią stałą infrastrukturę procesów magazynowania i manipulacji, charakteryzują się takimi cechami jak:
rodzaj i wielkość
parametry konstrukcyjne takie jak długość, szerokość, wysokość, rozstaw elementów nośnych, dopuszczalne obciążenie itp.
parametry użytkowe np. powierzchnia całkowita, składowa, manipulacyjna, transportowa, pojemność, przepustowość itp.
inne szczególne elementy takie jak wyposażenie, klimatyzacja, urządzenia przeciwpożarowe
Budowle magazynowe możemy podzielić na:
otwarte, przystosowane do składowania produktów odpornych na działanie czynników atmosferycznych (np. place składowe)
półotwarte, częściowo zasłonięte, przeznaczone do magazynowania produktów o ograniczone odporności na warunki atmosferyczne (np. wiaty, otwarte zbiorniki)
zamknięte, służące do magazynowania produktów, które muszą być chronione przed wpływem warunków atmosferycznych i wymagają odpowiedniej temperatury czy wilgotności (np. budynki, silosy)
Podstawowymi rodzajami technicznych środków manipulacji i transportu wewnętrznego są:
dźwignice, czyli urządzenia techniczne służące o przemieszczania ładunków w pionie i poziomie np. suwnice czy wciągarki
przenośniki, środki o ograniczonym zasięgu, służące do przemieszczania ładunków w pionie, poziomie i pod kątem np. przenośniki taśmowe, łańcuchowe itp.
wózki i inne pojazdy kołowe, mogą być nienapędzane lub napędzane silnikami spalinowymi lub elektrycznymi, służą do przemieszczania ładunków na bliskie odległości.
Współczesne wózki zapewniają możliwość wysokiego składowania (nawet do 5m), możliwość operowania w pionie i w poziomie oraz pod kątem. Są najbardziej rozpowszechnionym środkiem technicznym w operacjach magazynowych i manipulacyjnych oraz w transporcie wewnętrznym.
Urządzenia magazynowe, to różnego rodzaju maszyny, aparaty, instalacje, przyrządy pomiarowe, środki techniczno - organizacyjne służące do składowania zapasów magazynowych oraz ich ochrony. Możemy wyróżnić następujące, podstawowe grupy urządzeń magazynowych:
Urządzenia do składowania (regały, stojaki itp.)
Urządzenia kontrolne i pomiarowe tj. przyrządy do kontroli warunków przechowywania (np. termometr) oraz ilości i jakości składowanych zapasów (np. wagi)
Urządzenia klimatyzacyjno - wentylacyjne, do ogrzewania, schładzania, osuszania lub nawilżania powietrza
Urządzenia przeciwpożarowe, instalacje alarmowe, gaśnicze, osprzęt gaśniczy
Urządzenia pomocnicze do składowania i manipulacji, np. palety, pojemniki, urządzenia do mocowania ładunków
Urządzenia techniczno - organizacyjne, znajdujące zastosowanie w procesach informacyjnych tj. kalkulatory, maszyny księgujące, kartoteki, katalogi, komputery itp.
17/11/2009 (wykład)
Logistyka produkcji
Logistyka produkcji obejmuje wszystkie czynności związane z zaopatrzeniem procesu produkcji w stosowne towary (surowce, materiały pomocnicze i eksploatacyjne oraz półwyroby i części z zakupu) i z przekazywaniem półwyrobów oraz wyrobów gotowych do magazynu zbytu. Według faz przepływu produkcji jest ona zlokalizowana między logistyką zaopatrzenia i logistyką dystrybucji.
System produkcyjny i jego otoczenie
System produkcyjny jest celowo zaprojektowanym układem materialnym, energetycznym i informacyjnym, eksploatowanym przez człowieka i służącym do wytwarzania określonych wyrobów lub usług w celu zaspokojenia potrzeb konsumentów. System produkcyjny jest pewnym uporządkowanym zbiorem elementów i relacji między nimi. Można to zapisać jako:
SP =< {X, Y, T, Z}, R> gdzie:
X = elementy wejścia (materiały, części, urządzenia itp.)
Y = elementy wyjścia (wyroby gotowe, usługi itp.)
T = elementy procesu przetwarzania wektora wejścia w proces wyjścia (operacje technologiczne, transportowe, magazynowe itp.)
Z = elementy procesu zarządzania (planowanie itp.)
R = sprzężenia (relacje) materiałowe, informacyjne pomiędzy elementami (X, Y, T, Z) systemu.
Najczęściej przyjmowanymi elementami wejścia i wyjścia systemu produkcyjnego są:
elementy wektora wejścia X
elementy wektora wyjścia Y
Elementami wektora wejścia X są:
środki techniczne produkcji
wyposażenie technologiczne (maszyny i urządzenia)
budynki i budowle
sieci energetyczne, sieci informatyczne
przedmioty pracy
materiały i surowce
półwyroby
części
czynniki energetyczne
woda
ciepło i czynniki oziębiające
energia elektryczna
paliwa stałe i gazowe
czynniki ludzkie
personel inżynieryjno - techniczny
personel wykonawczy
personel administracyjno - biurowy
personel zarządzający
informacje
prognozy i informacje rynkowe
informacje o konstrukcji wyrobu i funkcjach użytkowych
informacje o jakości i koszcie własnym
decyzje związane z programem produkcji
wiedza i doświadczenia produkcyjne załogi
kapitał
kapitał zamrożony w technicznych środkach produkcji
kapitał zamrożony w materiałach, półwyrobach i wyrobach gotowych
kapitał finansowy w kasie, bankach, u klientów
obieg kapitału i stopa dyskonta
Elementami wektora wyjścia Y są:
wyroby przemysłowe
produkty gotowe według oferowanego asortymentu produkcji
półwyroby
usługi produkcyjne
wybraki produkcyjne i surowce wtórne dla innych
szkodliwe odpady zanieczyszczające środowisko
odpady stałe
ścieki
hałas
ciepło
informacje
o jakości wyrobu
o rzeczywistym koszcie własnym
o stanie procesu produkcyjnego
inne informacje wyjściowe z systemu bądź pozostające w systemie dla następnych cykli produkcyjnych
Relacje, sprzężenia, powiązania materiałowe, energetyczne i informacyjne umożliwiające funkcjonowanie systemu produkcyjnego
w odniesieniu do fizycznego przepływu materiałów i części od magazynów wejściowych (logistyka zaopatrzenia) do magazynu wyrobów gotowych (logistyka dystrybucji):
zsynchronizowanie w czasie wszelkich dostaw, aby skrócić do minimum czas oczekiwania materiału na dalsze przetwarzanie lub montaż
zapewnienie właściwych środków transportu i innych ułatwiających magazynowanie oraz wyszukiwanie potrzebnych w danej chwili materiałów, czy półwyrobów
obniżenie do minimum strat transportowych i magazynowych tj. zaprojektowanie takiej struktury przepływu, która minimalizuje: długość dróg transportowych, przeładunki i pracochłonność przeładunków
W odniesieniu do instalacji energetycznych i innych instalacji przemysłowych:
zapewnienie dostawy czynników (mediów) zgodnie z wymaganiami procesu produkcyjnego, poprzez właściwe sieci i instalacje
zneutralizowanie i utylizacji odpadów ciekłych, gazowych i stałych, aby uniknąć zanieczyszczenia środowiska
zapewnienie stałego pomiaru zużycia i automatycznego sterowania natężenia strumieni czynników energetycznych
w odniesieniu do systemu informacyjnego
selekcja informacji i wyodrębnienie informacji istotnych z punktu widzenia podstawowych celów zarządzania
zaprojektowanie powiązań informacyjnych (kanałów przepływu informacji) właściwych dla wymagań logistyki procesu produkcyjnego i procesu podejmowania decyzji w obrębie wszystkich poziomów i funkcji zarządzania we właściwym czasie
dobór sprzętu komputerowego i oprogramowania stosownie do liczby przetwarzanych informacji, zakresu i wymaganego czasu
Funkcjonowanie każdego systemu produkcyjnego odbywa się w podwójnym otoczeniu:
bliskim (otoczeniu pierwszego stopnia) - jest to system przedsiębiorstwa, w którym wyodrębniono system (podsystem) produkcyjny
dalekim (otoczeniu drugiego stopnia) - jest to system w ramach którego działa przedsiębiorstwo (region)
Cele działania systemu produkcyjnego
jakość i nowoczesność produktów
wzrost produkcyjności
obniżka kosztów własnych wytwarzania produktów
Wykład 24/11/2009
Obsługa klienta
Nie można mówić o logistyce dystrybucji bez uwzględnienia obsługi klienta, ponieważ stanowi ona zasadniczy „napę” łańcucha dostaw. Istotną rolę w osiągnięciu sukcesu w działalności gospodarczej przypisuje się umiejętności zbliżenia się do klienta. W odniesieniu do logistyki polega ono przede wszystkim na dysponowaniu systemem logistycznym, który byłby wystarczająco wrażliwy na zamówienia klientów i uwzględniałby ich potrzeby.
Z obsługą klienta powiązane są programy kompleksowego zarządzania jakością(TQM). Współcześnie firmy kierują się na ogół zasadą jakość kształtowanej i wymaganej przez rynek, która prócz wysokiej jakości produktu obejmuje również pakiet usług dodatkowych, polepszających jego jakość.
Ważnym aspektem obsługi klienta jest ponadto coraz większa świadomość klientów na temat związku ceny z jakością oraz szczególnych potrzeb i oczekiwań dotyczących czasu i elastyczności. Obecnie konsumenci żądają produktów spełniających wysokie normy jakościowe i są coraz niej lojalni wobec marek. Chcą kupić produkty po najniższej cenie, chcą być bardzo dobrze obsłużeni w dogodnym dla nich czasie.
Firmy, które osiągnęły sukcesy w tej działalności, zastosowały koncepcje obsługi klienta akceptujące jej szybkość, elastyczność, dostosowanie do indywidualnych potrzeb nabywców oraz niezawodność.
Obsługa klienta jest kluczowym elementem łączącym logistykę i marketing. Jeśli system logistyczny, a szczególnie logistyka dystrybucji, nie działa poprawnie, a klienta nie otrzymuje zamówionej dostawy, firma może utracić sprzedaż przyszłości. Dział produkcji może wytworzyć właściwy produkt, po właściwym koszcie, a dział marketingu może go sprzedać. Jeśli jednak dział logistyki nie zadba o dostarczenie go zgodnie z obietnicą we właściwe miejsce i o właściwej porze, klient nie będzie zadowolony.
W tradycyjnym ujęciu współpraca między marketingiem, a logistyką następuje na ogół tylko w ramach pojedynczego przedsiębiorstwa. Przy takim podejściu każde podwyższenie poziomu obsługi klienta powoduje wzrost kosztów logistycznych.
Współczesne podejście firmy do obsługi klienta winno uwzględniać rosnące znaczenie logistycznych łańcuchów dostaw w zdobywaniu i utrzymywaniu trwałej przewagi konkurencyjnej oraz osiąganie rezultatów korzystnych dla wszystkich uczestników łańcucha.
Celem stawianym współczesnym przedsiębiorstwom jest dostarczanie najlepszych produktów i usług po najniższym koszcie całkowitym generowanym przez cały system.
Definicja obsługi klienta:
Obsługę klienta można postrzegać jako coś, co firma dodatkowo, przy okazji zakupu, zapewnia nabywcom jej produktów lub usług.. Z punktu widzenia marketingu istnieją trzy poziomy produktu:
korzyść lub usługa podstawowa, która stanowi cel zakupu nabywcy
produkt rzeczywisty albo fizyczny lub usługa
produkt rozszerzony, wzbogacony
W tych kategoriach można rozpatrywać logistyczną obsługę klienta jako własność produktu rozszerzonego, będącą dodatkową korzyścią dla nabywcy. Obsługę Klienta możemy zatem zdefiniować:
Proces zapewnienia przewagi konkurencyjnej i tworzenia dodatkowych korzyści przez łańcuchy dostaw w celu maksymalizacji wartości całkowitej dla ostatecznego klienta.
Elementy obsługi klienta:
Z logistycznego punktu widzenia obsługę klienta można rozpatrywać według czterech głównych elementów:
czas
niezawodność
komunikacja
wygoda
Czas - mówiąc o czasie w logistyce dystrybucji mamy na myśli zazwyczaj czas realizacji zamówienia - z punktu widzenia sprzedawcy - lub czas dostawy albo cyklu uzupełniania zapasów - z punktu widzenia nabywcy.
Współczesna działalność logistyczna obejmuje sterowanie większością podstawowych elementów, składających się na czas realizacji zamówień, łącznie z opracowywaniem zamówień oraz przygotowywaniem i wysyłką zamówionych towarów, dzięki czemu można osiągnąć akceptowalną długość i regularność cykli realizacji.
Przekazywanie zamówienia, to czas w jakim pokonuje ono drogę do sprzedawcy. Wprowadzenie szybszej metody przekazywania zamówień skraca czas ich realizacji, ale może się wiązać z wyższymi kosztami. Jedną z możliwości jest zastosowanie komputerów. Połączenie nabywców i sprzedawców siecią komputerową pozwala nabywcy zalogować się w komputerze sprzedawcy. Dzięki połączeniu online nabywca może natychmiast uzyskać informacje o dostępności produktu i prawdopodobnej dacie wysyłki. Następnie wybiera odpowiednie pozycje i drogą elektroniczną przekazuje sprzedawcy zamówienie do dalszego opracowania. Przyspieszenie cyklu realizacji zamówień wpływa na poprawę obsługi klienta i wzrostu sprzedaży.
Opracowywanie zamówienia obejmuje takie czynności jak:
sprawdzenie zdolności kredytowej klienta
przekazanie informacji do działu sprzedaży
przekazanie zamówienia do działu zajmującego się gospodarką zapasami
przygotowanie dokumentów wysyłkowych
Dzięki wykorzystaniu urządzeń do elektronicznego przekazywania danych wiele z tych czynności może odbywać się równocześnie, co skraca czas ich trwania.
Przygotowanie zamówionych towarów do wysyłki obejmuje:
„wybranie” pozycji zgodnie z zamówieniem
zapakowanie ich w celu wysyłki
W praktyce spotyka się systemy manipulacji materiałami o różnym stopniu zaawansowania, począwszy od partych na pracy ręcznej do całkowicie zmechanizowanych. Wprowadzenie automatyzacji w kompletowaniu zamówień jest kosztowne, jednak wydatnie poprawia wydajność pracy.
Wysyłanie zamówionych towarów rozpoczyna się u sprzedawcy w chwili załadunku zamówionych towarów na pojazd transportowy, a kończy się w chwili ich przyjęcia i rozładunku u nabywcy. Sposobem na skrócenie czasu przewozu jest skorzystanie z usług szybszego przewoźnika lub użycie szybszego środka transportu, co wiąże się z wyższymi kosztami.
Niezawodność - Dzięki niezawodności dostaw klient może zminimalizować poziom zapasów. Jeśli czas cyklu realizacji zamówień jest stały, to wielkość utrzymywanych przez niego zapasów odpowiada przeciętnemu zużyciu w tym czasie. Nie ma wówczas konieczności utrzymywania zapasu bezpieczeństwa na wypadek nieregularnych dostaw. Dotrzymanie przez dostawcę czasu dostawy pozwala nabywcy zminimalizować całkowite koszty zapasów i ich wyczerpania , opracowywanie zamówień i harmonogramu produkcji.
Niezawodność odnosi się do dostarczenia klientowi zamówionych towarów:
regularnie
w odpowiednim stanie
zgodnie z wymaganym typem
zgodnie z wymaganą jakością
Nieodpowiednie zabezpieczenie dostawy przed uszkodzeniami czy zaginięciem uniemożliwia klientowi ich wykorzystanie i zwiększa koszty zapasów, produkcji i marketingu.
Nieregularne dostawy mogą oznaczać dla klienta konieczność ponoszenia kosztów zgłaszania reklamacji u przewoźnika lub kosztów zwrotu uszkodzonego produktu do sprzedawcy.
Komunikacja - Jedną z najważniejszych czynności przy realizacji zamówień jest przekazywanie informacji o zamówieniu klienta do działu realizacji zamówień. Zastosowanie elektronicznej wymiany danych na etapie zbierania informacji dotyczących zbierania zamówienia może ograniczyć błędy w trakcie przekazywania informacji do magazynu. Zmniejszenie liczby błędów podczas kompletowania zamówienia można osiągnąć stosując uproszczoną identyfikację produkt np.. kody kreskowe.
Połączenie metody EDI z wykorzystaniem kodów kreskowych może poprawić poziom obsługi oferowanej przez sprzedawcę i doprowadzić do obniżki kosztów.
Komunikacja z klientem ma bardzo duże znaczenie w monitorowaniu niezawodności obsługi klienta. Kanał komunikacyjny powinien być ciągle otwarty i łatwo dostępny dla wszystkich klientów, ponieważ ułatwia to sprzedawcy spełnianie rygorystycznych wymagań jakie nakłada na niego klient. Idealnym rozwiązaniem jest kanał umożliwiający komunikację w obu kierunkach.
Wygoda - logistyczne potrzeby klientów różnią się pod względem:
opakowań
środków transportu
przewoźników
tras przejazdów
terminów dostaw
Sprzedawca może dokonać klasyfikacji klientów według takich czynników jak:
znaczenie klientów
segment rynku
kupowane produkty
Umożliwia ona uwzględnienie potrzeb danego klienta w zakres obsługi logistycznej i podjęcie próby jak najlepszego jej zaspokojenia. W zależności od grupy klientów różni się potencjalny koszt utraconej sprzedaży. Wyższy poziom obsługi powinien być zapewniony na rynkach, na których istnieje silna konkurencja.
wykład 1/12/2009
łańcuch logistyczny
Łańcuch dostaw rozumie się jako całą działalność związaną z przepływem materiału (towarów) od jego oryginalnego źródła, poprzez wszystkie jego zmiany, aż do postaci, w której jest konsumowany przez ostatniego klienta.
Łańcuch logistyczny może być zatem zdefiniowany jako:
zespół pewnej liczby jednostek (przedsiębiorstw i instytucji), które działają wspólnie w sposób zintegrowany w celu dostarczenia właściwego produktu we właściwe miejsce, we właściwym czasie, zachowując odpowiednią jakość przy możliwie najniższym koszcie.
Łańcuchy logistyczne mogą obejmować różne etapy działalności, w związku z tym różna jest ich długość i stopień skomplikowania.
W praktyce funkcjonują więc łańcuchy makro (długie i skomplikowane), składające się z łańcuchów pośrednich, na które z kolei składają się łańcuchy mikr, zwane łańcuchami działania.
Opracowanie sieci łańcuchów uwzględniającej wszystkie działania relacje występujące między nimi jest zadaniem niezwykle skomplikowanym.
Łańcuch logistyczny w ujęciu przedmiotowym, składa się z surowców i materiałów pozyskiwanych na rynku zaopatrzenia oraz wyrobów gotowych przekazywanych do odbiorcy.
W łańcuchu logistycznym występują zjawiska powiązania i rozdziału np.:
w sferze zaopatrzenia występuje zjawisko powiązania strumienia materiałów i elementów kooperacyjnych, polegające na podjęciu działań, których celem jest dostarczenie wielu różnych materiałów i elementów kooperacyjnych- w określonym terminie po najniższym koszcie - do procesu produkcji;
w sferze dystrybucji występuje natomiast rozdział strumieni wyrobów gotowych w sieci dystrybucji do końcowych odbiorców
W łańcuchu logistycznym każda zmiana położenia miejsca materiałów i wyrobów gotowych oraz związanego z nim przepływu strumieni informacyjno-decyzyjnych odbywa się w określonym czasie i przestrzeni.
Aspekt czasowy jest związany z koniecznością uzyskiwania jak najkrótszego czasu przepływu materiałów i wyrobów gotowych w poszczególnych ogniwach i w całym łańcuchu logistycznym.
Aspekt przestrzenny jest związany z niedogodnymi czynnikami przemieszczania materiałów i wyrobów gotowych od jednego ogniwa łańcucha do następnego.
Podmiotowość łańcuchów logistycznych wynika z charakteru rozstrzygania problemów, do których należą:
ogólne uwarunkowania, takie jak: rozwiązania prawne, system ekonomicznych, sytuacja na rynku, otoczenie
funkcjonowanie uczestników łańcucha, których ilość zależy od rozpatrywanej sfery
polityka łańcucha (kredytowa, zapasów, cenowa)
struktura łańcucha
funkcje regulacji łańcucha (kierowanie planowanie, koordynowanie, kontrola)
Związane ze strukturą łańcucha logistycznego linie przepływu można podzielić na
proste (liniowe)
wielościeżkowe
złożone (kombinowane)
Wśród linii prostych można wyróżnić:
jednostopniowe, występujące w łańcuchach prostych jednoasortymentowych i jednozadaniowych
wielostopniowe, powstałe w wyniku połączenia wielu łańcuchów prostych
Linie przepływu wielościeżkowe, wskazują na różne możliwe drogi (ścieżki) przepływu danego towaru od źródła do odbiorcy.
Linie przepływów złożone (kombinowane), stanowią splot kilku linii prostych o rozbudowanej i wielostopniowej kooperacji. Liczba linii i stopień ich współzależności wynika ze skali (zakresu) realizowanego zadania logistycznego.
W łańcuchach logistycznych występują punkty styczności i miejsca przecięcia oznaczające styk linii przepływu systemów lub przejście od jednego do drugiego systemu.
Miejsca przecięcia występują głównie w sieci złożonych linii przepływów dóbr fizycznych, informacji i usług. Punkty styczności odnoszą się do każdej linii przepływu. Liczba przecięć i punktów styczności zależy od stopnia złożoności linii przepływów łańcucha logistycznego.
Przyczynami powstawania przecięć i punktów styczności są:
specjalizacja głównych funkcji systemu ((przedsiębiorstwa), tj. zaopatrzenia, produkcji, magazynowania , sprzedaży, prowadząca do współzależności w łańcuchu logistycznym
podział zakresów kompetencji i odpowiedzialności, sprzyjający tworzeniu „grupowych” interesów, prowadzących do powstania konfliktów.
Najczęściej pojawiają się w łańcuchach logistycznych konflikty:
celów, mające miejsce wówczas, gdy przez osiągnięcie celów przez jednego z partnerów, utrudnia się lub uniemożliwia osiągnięcie celów przez innego partnera
ról, mające miejsce wówczas, gdy nie są zgodne z wyobrażeniem o partnerskiej roli, które powinny być spełniane przez poszczególnych uczestników w kanałach logistycznych. Uwidaczniają się głównie miejscach przecięcia i punktach styku
władzy, polegający na tym, że uprzywilejowany podmiot łańcucha logistycznego może wywierać nacisk na inny podmiot zmuszające go do podjęcia określonej decyzji. Wykorzystywanie uprzywilejowanej pozycji w wielu wypadkach ma aspekt pozytywny. W przypadku partnera działającego zachowawczo skłania go do mobilizacji swojego potencjału i zainicjowania niekonwencjonalnych rozwiązań:
komunikacyjne, najczęściej mające miejsce w sytuacjach, gdy uczestnicy jednego łańcucha logistycznego korzystają z informacji pochodzących z różnych źródeł
Konflikty powstają najczęściej w miejscach:
przecięcia procesów planowania logistycznego z innymi planami przedsiębiorstwa (finansowymi, zatrudnienia)
synchronizacji systemów logistycznych współpracujących z przedsiębiorstwem
między sprzedażą z planowaniem produkcji
między gospodarką magazynową, a zarządzaniem zapasami
między produkcją, a transportem
między decyzjami dostawców, a decyzjami nabywców
Jednym z podstawowych instrumentów eliminowania konfliktów jest integracja logistyczna, którą można rozpatrywać zarówno w ujęciu podmiotowym jak i przedmiotowym.
W ujęciu podmiotowym polega ona na:
tworzeniu całości z części, stanowiących coś więcej niż ich sumę, tzn. system
tworzeniu całości z wzajemnie uzupełniających się części, ściśle współpracujących ze sobą w ramach funkcji celu
włączaniu elementów w istniejącą całość i wiązaniu ich więzami kooperacyjnymi
Integracja dąży zatem do łącznego kształtowania i rozpatrywania przedsięwzięć, w ramach określonych problemów, a tym samym do wykorzystania efektów wynikających z systemu, podejścia systemowego i synergii podmiotów w procesie produkcji oraz zarządzania łańcuchami dostaw.
Integracja w ujęciu podmiotowym polega między innymi na korzystaniu z jednolitej sieci informacyjnej, wspólnych badań prognostycznych i marketingu.
Integrację w ujęciu przedmiotowym należy rozumieć jako proces obejmujący przepływ wszystkich strumieni rzeczowych. W praktyce polega ona na korzystaniu wspólnych źródeł zaopatrywania, magazynowania, transportu itp.
wykład 8/12/2009
efektywność działań logistycznych przedsiębiorstw
Wskaźniki oceny procesu zarządzania logistycznego:
Pomiar skuteczności zarządzania logistyką w przedsiębiorstwie opiera się na funkcji kierowania, organizacji i planowania. Podstawowe wskaźniki umożliwiające ocenę zarządzania logistycznego w przedsiębiorstwie przemysłowym to:
Stopień wydajności przepływu
Sw = tprod/tp * 100 [%]
Sw - Stopień wydajności przepływu [%]
tprod - przeciętny czas produkcji [h]
tp - przeciętny czas przepływu materiałów [h]
Stopień fluktuacji personelu:
Sf = lpo/lz * 100 [%]
Sf - stopień fluktuacji personelu [%]
lpo - liczba pracowników, którzy odeszli dobrowolnie [szt.]
lz - liczba zatrudnionych [szt.]
Stopień nieobecności w pracy
Sn = tn/tnom * 100 [%]
tn - czas nieobecności [h]
tnom - nominalny czas pracy [h]
Stopień zaangażowania
Sz = lp/lz * 100 [%]
Sz - Stopień zaangażowania [%]
Lp - liczba propozycji zmierzających do poprawy [szt.]
Stopień konfliktowości
Sk = lk/lz * 100 [%]
Sk - stopień konfliktowości [%]
lk - liczba konfliktów
Istotnym elementem pomiaru przyjętej strategii logistycznej jest przeprowadzenie kontroli jej realizacji. W praktyce stosuje się do tego celu następujące wskaźniki:
poprawa obsługi nabywców
średni czas realizacji dostaw
odchylenie standardowe od średniego czasu dostawy
liczba lub wartość dostaw realizowanych w określonym czasie
liczba lub wartość dostaw realizowanych w określonym czasie do liczby lub wartości zgłaszanych zamówień ogółem
liczba lub wartość zwrotów do liczby lub wartości zgłaszanych zamówień ogółem
redukcja kosztów
średnia wartość całkowitych kosztów logistyki
wartość całkowitych kosztów logistyki o wartości obrotów lub kosztów ogółem
wartość kosztów logistyki w wartości kosztów zaopatrzenia i dystrybucji
wartość kosztów logistyki według miejsc powstawania
wartość kosztów transportu, magazynowania, utrzymania zapasów i pozostałych kosztów logistyki w wartości kosztów logistyki ogółem
optymalizacja poziomu zapasów
średnia wartość zapasów ogółem
średnia wartość zapasów surowców i materiałów, produkcji nie zakończonej, wyrobów gotowych i części zamiennych w wartości zapasów ogółem
średnia wartość zapasów bieżących sezonowych, rezerwowych i nieprawidłowych w wartości zapasów ogółem
wskaźnik obrotowości zapasów
wskaźniki szybkości rotacji zapasów
minimalizacja czasu przepływu produktów
średni czas przemieszczania, składowania i przetwarzania grup zapasów w czasie ich przepływu przez system logistyczny przedsiębiorstwa
kadry
liczba pracowników na stanowiskach kierowniczych i wykonawczych
wartość nakładów na podwyższanie kwalifikacji pracowników
wskaźnik wydajności pracy
organizacja
poziom dostosowania struktury organizacyjnej oraz organizacji procesów przepływu produktów i i informacji do wymagań realizowanej strategii logistycznej
technologia
wartość nakładów na rozwój materialnej bazy systemu logistycznego
wskaźniki techniczno-eskploatacyjne transportu, infrastruktury magazynowej i jej wyposażenia
produkt
wartość, ilość, masa lub objętość dostarczanych materiałów do poszczególnych miejsc produkcji i magazynów w określonym czasie
wartość kosztów logistyki w jednostkowej cenie sprzedaży produktów
dostawy
średni czas oczekiwania na dostawy
wartość minimalnej partii dostawy
wskaźnik reklamacji
nabywcy
wartość zakupów poszczególnych klientów w określonym czasie
opłacalność poszczególnych grup klientów
oczekiwania w zakresie standardów obsługi logistycznej
oferowane standardy jakości obsługi logistycznej
konkurenci
poziom kosztów logistyki
poziom nowoczesności i efektywności organizacyjno-technologicznej rozwiązań logistycznych
wykonawcy usług logistycznych
ceny jednostkowe za wykonanie poszczególnych usług logistycznych
poziom zdolności przewozowo-magazynowych
oferowane standardy jakości obsługi logistycznej
Ocena sprawności operacyjnej i strategicznej przedsiębiorstwa
Rozwój przedsiębiorstwa przebiega na ogół dwukierunkowo - zmierzając do ekonomizacji swych działań tj. doskonalenia sprawności operacyjnej, bądź zwiększanie skuteczności czyli doskonalenie swej sprawności strategicznej.
Sprawność organizacyjna wyraża się w działaniach, dzięki którym przedsiębiorstwo może dostarczać klientom:
większą wartość przy danych kosztach
określoną wartość przy niższych kosztach
czyli wykonywać podobne czynności lepiej niż robią to rywale.
Większa sprawność organizacyjna (operacyjna) jest możliwa do osiągnięcia poprzez lepsze wykorzystanie swoich zasobów tzn.:
lepszą organizację działań przedsiębiorstwa
stosowanie nowocześniejszych technologii
wykorzystanie sprawniejszych maszyn i urządzeń
eliminację marnotrawstwa
Sprawność strategii dotyczy:
działań wykonywanych lepiej niż konkurencja
wyróżnia się na tle konkurencji
Do rozwoju przedsiębiorstwa niezbędna jest zarówno wysoka sprawność operacyjna jak i strategiczna, Skrzyżowanie obu wymiarów sprawności zarządzania pozwala otrzymywać macierz, zawierającą możliwe kierunki i szanse rozwoju przedsiębiorstwa
Z macierzy tej wynika, że przedsiębiorstwo musi jednocześnie doskonalić swą sprawność operacyjną i strategiczną i ciągle zwiększać skuteczność nieustannych udoskonaleń.
Wynikiem tego spojrzenia jest konieczność dostosowania systemów pomiaru i oceny działalności przedsiębiorstw, które powinny charakteryzować się następującymi cechami, jak:
troska o równoważenie udziału mierników finansowych i niefinansowych, miar wskazujących na stopień realizacji celów, jak i tzw. czynników sukcesu
koncentracja na wskaźnikach jako wielkościach sterujących, wskazujących na sposób, w jaki powinny być realizowane w firmie podstawowe procesy
integracja miar wskazujących na sprawność operacyjną z miarami charakteryzującymi sprawność strategiczną
przydatność stosowanych miar i wskaźników w procesach decyzyjnych, dotyczących alokacji zasobów i rozwoju firmy
Wykład 15/12/2009
Koszty procesów logistycznych
Pojęcie i zakres kosztów
Procesy logistyczne, obejmujące zarówno procesy rzeczowe, informacyjne jak i pewne elementy procesów finansowych, powodują powstawanie określonych kosztów, nie zawsze w praktyce identyfikowanych z kosztami w ścisłym tego słowa znaczeniu, mających jednak wpływ na ogólny rezultat finansowy działalności przedsiębiorstwa. Kompleksy zdarzeń gospodarczych związanych z procesami logistycznymi, które znajdują ostateczne odzwierciedlenie w kształtowaniu wyniku finansowego są następujące:
zużycie pracy żywej oraz środków i przedmiotów pracy, a także usług obcych związanych z realizacją procesów logistycznych.
Wydatki pieniężne przedsiębiorstwa stanowiące część produkcji dodanej, a będące składnikiem kosztów działalności bądź elementem podziału zysku np.:
podatki od nieruchomości, od środków transportowych
opłaty wynikające z korzystania przez przedsiębiorstwo ze środowiska
koszty zamrożonego kapitału (np. oprocentowanie obcych kapitałów finansujących majątek przedsiębiorstwa)
nadzwyczajne ubytki majątku przedsiębiorstwa, wynikające z niesprawności procesów logistycznych takie jak:
kary, nałożone przez dostawców i nabywców, wynikające z niedotrzymania uzgodnionych parametrów procesów logistycznych (np. nieterminowe lub wadliwe pod względem jakości dostawy, nieterminowe regulowanie zobowiązań)
straty z tytułu złej jakości produkcji wynikającej z wadliwości procesów przepływu
straty z tytuły starzenia się zapasów (ubytki naturalne, cząstkowa lub całkowita utrata wartości użytkowej produktów), przeceny i przeszacowania zapasów
utracone potencjalne przychody wynikające z niesprawności procesów logistycznych np. braku zapasu wyrobów, na które jest popyt, bonifikaty i upusty cenowe, mające swe źródło w procesach logistycznych (nieterminowa dostawa, nie nieodpowiednia jakość lub asortyment)
Powyższe składniki kosztów oraz skutki finansowe procesów logistycznych znajdują zróżnicowane odzwierciedlenie w ewidencji oraz rachunkach kosztów i skutków finansowych w rachunku przedsiębiorstwa.
Podstawowe ujęcie tych kosztów, to:
Koszty sensu stricto - znajdują wyraz w rachunku kosztów przedsiębiorstwa, jakkolwiek ich wyodrębnienie wymaga dodatkowych zabiegów ewidencyjnych i rachunkowych
Koszty zdarzeń nadzwyczajnych - odnoszone do pozycji kształtujących wynik finansowy przedsiębiorstwa
Utracone potencjalne przychody pieniężne - nie znajdujące odzwierciedlenia w rachunku wyników przedsiębiorstwa
Podejście do rachunku i analizy kosztów logistyki jest uproszone, dostosowane do obowiązujących zasad ewidencji, kalkulacji kosztów oraz wyników finansowych
W ujęciu modelowym koszty logistyki możemy podzielić na :
koszty przepływu materiałów
koszty utrzymania zapasów
Koszty logistyki - to wyrażone w pieniądzu zużycie pracy żywej, środków i przedmiotów pracy,m wydatki finansowe oraz inne ujemne skutki zdarzeń nadzwyczajnych, które są spowodowane przepływem dóbr materialnych, surowców, materiałów, wyrobów, towarów) w przedsiębiorstwie i między przedsiębiorstwami, a także utrzymaniem zapasów.
Przekroje strukturalne kosztów logistyki
Podział strukturalny kosztów może mieć cele poznawcze jak i praktyczne.
Cele poznawcze powinny pozwalać na ustalenie:
związku kosztów z podstawowymi rodzajami procesów logistycznych: przepływów fizycznych, informacyjnych, utrzymania zapasów itp.
struktury rodzajowej kosztów
zmienności poszczególnych grup kosztów w stosunku do wielkości przepływu materiałów lub utrzymywanych zapasów
wykorzystania kosztów w szczegółowych decyzjach logistycznych
miejsc powstawania kosztów i wykorzystania tej informacji w budżetowaniu kosztów
Podział kosztów logistyki według faz polega na wyodrębnianiu faz:
zaopatrzenia
produkcji
dystrybucji
Fazowy przekrój kosztów może być dostosowany do przekroju kosztów według miejsc powstawania.
Koszty logistyki można również podzielić z punktu widzenia podstawowych składników procesów logistycznych na:
koszty fizycznego przepływu materiałów
koszty zapasów
koszty procesów informacyjnych.
Rodzajowy przekrój kosztów dzieli je według zużycia podstawowych czynników produkcji na następujące grupy:
amortyzacje majątku trwałego zaangażowanego w procesach logistycznych
zużycie materiałów i energii w procesach logistycznych tj, transporcie, magazynowaniu, manipulacji czy przetwarzaniu informacji
usługi obce - transportowe, remontowe, łączności itp.
koszty pracy oraz narzuty na wynagrodzenia
podatki obciążające koszty działalności przedsiębiorstwa (od nieruchomości, środków transportowych)
koszty zaangażowanych kapitałów obcych (oprocentowanie kredytów finansujących zapasy, opłaty leasingowe)
Powyższe koszty wynikają z realizacji normalnych procesów logistycznych, noszą więc nazwę kosztów normalnych. Oprócz nich wyróżnia się także koszty wynikające ze zdarzeń losowych i innych czynników trudnych do przewidzenia, czyli tzw. koszty nadzwyczajne.
Zaliczamy do nich:
kary, wynikające z zakłóceń w funkcjonowaniu procesów logistycznych (np. z tytułu nieterminowej realizacji dostaw czy uszkodzenia towaru podczas transportu)
koszty starzenia się zapasów wyrażające częściową lub całkowitą utratę wartości użytkowej produktów (ubytki naturalne, przeceny zapasów, upusty cenowe)
Koszty logistyki można również podzielić na zmienne i stałe:
Do grupy kosztów zmiennych należą te składniki kosztów, które zmieniają się proporcjonalnie do wielkości działalności logistycznej np. koszty zużycia paliwa w transporcie, zaangażowanego kapitału w finansowaniu zapasów.
Koszty stałe procesów logistycznych to te składniki kosztów, które nie zależą od wielkości działalności logistycznej.
Praktyczne doświadczenie wskazuje, że większość kosztów logistyki, to koszty stałe, których redukcja może nastąpić przez:
przyspieszenie przepływu dóbr materialnych
usprawnienie procesów logistycznych
zwiększenie szybkości rotacji zapasów
Dla potrzeb sterowania wybranymi procesami logistycznymi (np. transportem, zakupami czy zapasami) może mieć znaczenie taki przekrój kosztów, który umożliwia optymalizację pewnych decyzji np.:
przy ustaleniu optymalnej partii dostawy niezbędna jest znajomość:
kosztów tworzenia zapasów lub kosztów zamawiania
kosztów utrzymania zapasów
Przy ustaleniu poziomu zapasu rezerwowego (gwarancyjnego) koniczna jest znajomość
Kosztów wyczerpania zapasów
kosztów utrzymania zapasów
Przy wyborze środków transportowych niezbędna jest znajomość kosztów transportu przy zastosowaniu różnych środków transportowych
Wyodrębnienie i podział strukturalny kosztów logistyki w przedsiębiorstwie muszą służyć celom praktycznym, a w szczególności:
poznaniu poziomu i struktury kosztów logistyki i ich wpływu na całokształt działalności przedsiębiorstwa
ocenie racjonalności kształtowania się kosztów
planowaniu i budżetowaniu kosztów
Optymalnym rozwiązaniem może być następujący przekrój kosztów logistyki:
Koszty rodzajowe, wynikające z odpowiedniej ewidencji kosztów, uwzględniające:
zużycie podstawowych czynników produkcji
koszty zaangażowania kapitału
pozostałe koszty w tym także bezpośrednio kształtujące wynik finansowy przedsiębiorstwa.
Koszty w przekroju fazowym powiązane jednocześnie z miejscami ich powstawania
koszty w podziale na podstawowe kompleksy logistyki w przedsiębiorstwie tj.:
Koszty fizycznego przepływu materiałów
koszty zapasów
koszty procesów informacyjnych
wykład 5/01/2010
Projektowanie i modelowanie systemów logistycznych.
projektowanie systemu jest procesem wieloetapowym i bardzo złożonym. Obejmuje ono czynności:
analizy
syntezy
oceny
zmierzające do realizacji przyjętego zadania (produkcyjnego, badawczego). Przy projektowaniu systemów logistycznych korzysta się z doświadczeń teorii systemów.
Przez modelowanie systemu należy rozumieć proces budowy modelowego (projektowanego) systemu oraz proces badania zachowań systemu na zbudowanym modelu.
Do badania zachowań projektowanego systemu powszechnie stosuje sięsymulację komputerową.
Ujęcie systemowe, stanowi pewien porządek rozwiązywania zadań dla badanych obiektów, na który składają się:
sformułowanie zadania
określenie obiektu badań, tj:
określenie kryteriów wyboru obiektów systemu
wydzielenie i określenie tych obiektów
określenie relacji między obserwatorem, a obiektem (punktu widzenia systemu)
określenie języka (niezbędnego do opisu)
opis schematu na podstawie przeprowadzonych informacji
opis funkcji na podstawie obserwacji lub wnioskowania
wyznaczenie struktury realizującej daną funkcję
określenie systemu
budowa modelu systemu
określenie programu badań systemu
przeprowadzenie badań na modelu systemu
analiza uzyskanych rozwiązań
interpretacja wyników ze względu na przyjęte kryteria oceny
Często wykorzystywanym narzędziem do projektowania i badania systemów jest inżynieria systemów.
Zadanie badawcze w odniesieniu do rzeczywistych systemów technicznych można podzielić na trzy etapy:
Obejmuje identyfikację i ocenę stanu systemu w chwili porządkowej t1. W etapie tym należy zidentyfikować i sformułować przedmiot zadania, a następnie dokonać jego analizy i syntezy. Aby to uczynić należy:
zidentyfikować elementy i relacje
zbudować model systemu
dokonać badań diagnostyczno - ocenowych
przeprowadzić ocenę systemu
Obejmuje modernizację systemu. Na podstawie wyników uzyskanych w etapie I oraz analizy systemu w chwili t1 ustalany jest czas zakończenia modernizacji systemu t2
syntezę optymalizacyjną systemu w wersji pierwotnej S1 na wersję ulepszoną SII
syntezę procesu przebudowy systemu z wersji S1 na SII
Obejmuje fizyczną przebudowę systemu z wersji pierwotnej S1 na wersję realizowaną SII
Identyfikacja systemu
Wynikiem identyifkacji jest sformułowanie modelu matematycznego opisującego zachowanie się systemu rzeczywistego zgodnie z przyjętym kryterium oceny.
Identyfikacja obejmuje następujące czynności:
określenie struktury układu (wielkości wejściowe, wyjściowe, stan) oraz zależności funkcyjne pomiędzy wielkościami
dobór wskaźników identyfikacji
wyznaczenie algorytmu identyfikacji
weryfikację modelu
W procesie identyfikacji można wyodrębnić cztery fazy:
Faza 1:
wyodrębnienie przedmiotu badań
określenie otoczenia (bliskiego) obiektu badań
określenie otoczenia (dalszego) i systemu realizującego cel działania
charakterystykę ilościową przedmiotu działania, otoczenia i systemu działania
określenie istoty relacji otoczenia i systemu działania (konkurencja, kooperacja)
Faza 2:
Dotyczy określania granicy systemu i obejmuje m.in.:
określenie celu konkurencji oraz korelacji systemu i otoczenia
określenie elementów granicznych systemu, ich nazwanie oraz zdefiniowanie atrybutów
Faza 3:
określenie elementów wewnętrznych systemu
charakterystyki ilościowej elementów wewnętrznych
określenia istoty relacji między elementami (np. przekaz informacji)
antycypacji relacji matematycznych, energetycznych i informatycznych
Faza 4:
obejmuje określenie stanów i zdarzeń elementów systemu, m.in.:
określenie wewnętrznego celu systemu
kryterialne określenie stanów i zdarzeń niezbędnych do realizacji celu systemu
charakterystykę ilościową stanów i zdarzeń elementów systemu
określenie łańcucha zdarzeń niezbędnych do realizacji celu systemu
Identyfikacja jest procesem budowy i przedstawiania obrazu badanego systemu. Celem jej jest:
wstępne poznanie i opis badanego obiektu
ustalenie miejsca obiektu w nadsystemie
ustalenie podstawowych elementów decydujących o działaniu systemu
poznanie nowoczesnych osiągnięć nauki i techniki możliwych do wykorzystanie w działaniu badanego systemu
wstępne ustalenie słabych ogniw („wąskich gardeł”) w funkcjonowaniu systemu