Ćwiczenia 11 16.02.2009
Podział terytorialny
Historia podziałów terytorialnych
Tuż po wojnie
1972-1975
1998
Definicja
Podział terytorialny to względnie trwałe rozczłonkowanie terytorium państwa dokonywane za pomocą norm prawnych w celu określenia terytorialnych podstaw, umożliwienia działania jednostek organów państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego a także i innych jednostek którym zlecono wykonywanie funkcji publicznych.
Spełnia on rolę usługową wobec administracji, przeprowadzany jest dla potrzeb, ułatwiania działalności administracji. Ma charakter wtórny.
Analiza definicji
względnie trwały - podział terytorialny może być zmieniany w celu nadążania za zmieniającą się administracją ale nie powinien być zmieniany często
terytorium państwa - obszar objęty granicami państwa, obejmujący powierzchnię oraz to co znajduje się pod ziemią i przestrzeń powietrzną. Jeśli chodzi o placówki dyplomatyczne i statki morskie i powietrzne jest to pewna fikcja prawna.
za pomocą norm prawnych - nie ma murów, kanałów wodnych, podziału fizycznego
Rodzaje podziałów terytorialnych
Zasadniczy podział terytorialny
Zasadniczy podział terytorialny jest to jeden z rodzajów podziałów terytorialnych dokonywany dla potrzeb administracji ogólnej zarówno rządowej jak i samorządowej. Obecnie obowiązujący podział jest trójszczeblowy:
gmina - 2478
powiat - 389 (65 miast na prawach powiatu, 314 ziemskich)
województwo - 16
administracja ogólna - zajmuje się ogólnymi dziedzinami administracji
szczebel terenowy - Wojewoda (rządowa) + wszystkie organy samorządowe
szczebel centralny - Prezes Rady Ministrów, Rada Ministrów (Nie ministrowie, bo ministrowie to administracja szczególna)
Województwo
Największa jednostka podziału terytorialnego, utworzona mocą norm ustawowych. Obejmuje graniczące ze sobą tereny powiatów. Województwo nie może dzielić powiatów.
Art. 3. Siedzibą wojewody i sejmiku województwa są:
1) w województwie dolnośląskim - wojewody i sejmiku województwa - Wrocław,
2) w województwie kujawsko-pomorskim - wojewody - Bydgoszcz, sejmiku województwa - Toruń,
3) w województwie lubelskim - wojewody i sejmiku województwa - Lublin,
4) w województwie lubuskim - wojewody - Gorzów Wielkopolski, sejmiku województwa - Zielona Góra,
5) w województwie łódzkim - wojewody i sejmiku województwa - Łódź,
6) w województwie małopolskim - wojewody i sejmiku województwa - Kraków,
7) w województwie mazowieckim - wojewody i sejmiku województwa - Warszawa,
8) w województwie opolskim - wojewody i sejmiku województwa - Opole,
9) w województwie podkarpackim - wojewody i sejmiku województwa - Rzeszów,
10) w województwie podlaskim - wojewody i sejmiku województwa - Białystok,
11) w województwie pomorskim - wojewody i sejmiku województwa - Gdańsk,
12) w województwie śląskim - wojewody i sejmiku województwa - Katowice,
13) w województwie świętokrzyskim - wojewody i sejmiku województwa - Kielce,
14) w województwie warmińsko-mazurskim - wojewody i sejmiku województwa - Olsztyn,
15) w województwie wielkopolskim - wojewody i sejmiku województwa - Poznań,
16) w województwie zachodniopomorskim - wojewody i sejmiku województwa - Szczecin.
Powiaty województwa łódzkiego
zgierski
łęczycki
kutnowski
łódzki wschodni
pabianicki
bełchatowski
poddębicki
sieradzki
zduńsko-wolski
rawski
radomszczański
pajęczański
łaski
skierniewicki
łowicki
wieluński
wieruszowski
opoczyński
piotrkowski
brzeziński
tomaszowski
poddębicki
Powiat
Powiat jako jednostka zasadniczego podziału terytorialnego obejmuje obszary graniczących ze sobą gmin albo cały obszar miasta na prawach powiatu. Tworzony przez rozporządzenie Rady Ministrów na wniosek zainteresowanej rady, po konsultacjach z mieszkańcami. Łączy tereny, które łączą więzi kulturowe, geograficzne, społeczne, gospodarcze, ekonomiczne, komunikacyjne oraz układ przestrzenny.
Miasta na prawach powiatu (powiaty miejskie) - 64 miasta na prawach powiatu. Miasta na prawach powiatu przyjęto jako rozwiązanie ustrojowe dla dużych (powyżej 100 tys. mieszkańców) miast. Są to też miasta, które przed reforma były siedzibą wojewody. Wyodrębnienie kategorii miast na prawach powiatów zostało przyjęte jako możliwość realizacji większej, ponadgminnej kategorii zadań, przewidzianych prawem dla powiatu. Konsekwencją jest to, że nie ma takiego powiatu np. nie ma powiatu łódzkiego. Prezydent Miasta pełni więc funkcję Zarządu Powiatu ze starostą na czele.
Powiaty ziemskie
Gmina
Gmina jest to najmniejsza ale podstawowa jednostka podziału terytorialnego. Tryb powoływania taki jak dla powiatu. Łączy tereny, które łączą więzi kulturowe, geograficzne, społeczne, gospodarcze, ekonomiczne.
Ćwiczenia 12 23.02.2009
Pomocniczy podział terytorialny
Podział pomocniczy to taki podział, który jest tworzony dla organów o charakterze pomocniczym w stosunku do podstawowych organów administracji publicznej. Podział pomocniczy pełni uzupełniającą rolę w stosunku do podziału zasadniczego, ponieważ w ramach podziału pomocniczego są realizowane te zadania organów podstawowych, których wykonanie w ramach podziału zasadniczego jest nieracjonalne lub mało skuteczne.
Podstawa prawna
Tworzony na podstawie ustawy o samorządzie gminnym z 8.03.1990
Cechy charakterystyczne
fakultatywny (z wyjątkiem Miasta Stołecznego Warszawy gdzie jest obligatoryjny)
może być tworzony tylko w gminach i miastach na prawach powiatu
nie ma ustawowych zadań
zadania określone w statucie danej jednostki
zasady tworzenia, łączenia nie są określone w ustawie lecz w statucie gminy
sołectwa, osiedla, dzielnice i inne - mogą się inaczej nazywać
Tryb tworzenia
W drodze uchwały rady gminy ale po konsultacjach z mieszkańcami albo z inicjatywy mieszkańców. Rada gminy nadaje statut jednostce pomocniczej.
Ustrój wewnętrzny
Sołectwo
organ stanowiący - zebranie mieszkańców
organ wykonawczy - sołtys - wybierany przez zebranie mieszkańców
organ opiniodawczo-doradczy - rada sołectwa - wybierana przez zebranie mieszkańców
Osiedla
organ stanowiący - co do zasady rada osiedla lub jeśli statut tak określa zebranie mieszkańców
organ wykonawczy - zarząd osiedla na czele z przewodniczącym
Dzielnice
organ stanowiący - rada dzielnicy
organ wykonawczy - zarząd dzielnicy na czele z przewodniczącym
Zadania
Określone są w statucie jednostek pomocniczych. Statut może przewidywać także składniki majątkowe.
Łódź
Łódź jest podzielona na osiedla, nie ma dzielnic (były jeszcze kilkanaście lat temu, do 94 czy 95).
Np. Teofilów podzielony jest na 3 osiedla.
Specjalny podział terytorialny
Dotyczy administracji niezespolonej, których specyfika zadań nie pozwala na włączenie ich do zasadniczego podziału terytorialnego np. organy administracji morskiej, górniczej, pobierczej. Istnieje także potrzeba wyodrębnienia terytorium funkcjonowania sądów, prokuratury, izb inżynierów. Wszystkich podziałów specjalnych jest ponad 100.
Cechy charakterystyczne
brak wytycznych co do ilości szczebli (1, 2 lub 3)
mogą obejmować terytorium całego kraju lub też jego część (część terytorium nie jest objęta tym podziałem - np. podział morski występuje tylko w miejscach gdzie mamy dostęp do morza)
Tryb tworzenia
Są tworzone na podstawie ustawy.
Przykłady podziałów specjalnych
okręgowe i obwodowe komisje wyborcze - podział specjalny na potrzeby wyborów i referendów
sądy powszechne i prokuratury - rejony, okręgi, apelacje
wojskowe - okręgi (śląski i pomorskie), wojewódzkie sztaby wojskowe, dowódcy jednostek wojskowych
administracja miar i wag
straż graniczna - granice i lotniska
górnictwa - Urzędy Górnicze
morska
skarbowa - Urzędy Skarbowe, Izby Skarbowe, Urzędy Kontroli Skarbowej
ZUS - inspektoraty i oddziały
inspekcje nasiennictwa
Agencje Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Leśnictwa i Nadleśnictwa
Nadmierna ilość podziałów specjalnych rodzi pewien chaos i bałagan ale czasem jest wysoce uzasadniona np. administracja morska.
Ćwiczenia 13 2.03.2009
Publiczne prawa podmiotowe
Definicja
Publiczne prawa podmiotowe oznaczają taką sytuację prawną podmiotu administrującego, w ramach której obywatel opierając się na chroniących jego interesy prawne normach prawnych może skutecznie żądać czegoś od państwa lub może w sposób niekwestionowany przez państwo coś zadziałać.
ujęcie normatywne - pierwotne wobec publicznych praw podmiotowych są normy prawne, nadawane przez państwo
ujęcie naturalistyczne - publiczne prawa podmiotowe mają charakter pierwotny
Ze względu na ich rangę znajdujemy je głównie w Konstytucji, a są one uszczegółowione w aktach niższej rangi. Ograniczone zostać mogą jedynie w drodze ustawy.
Przepisy przewidują ochronę publicznych praw podmiotowych, przewidują złożenie skargi do sądu, w tym sądu administracyjnego.
Nie mają charakteru bezwzględnego:
ustawy mogą je ograniczać
granicą naszych praw i wolności są prawa i wolności innych
stany nadzwyczajne
Podział publicznych praw podmiotowych
pozytywne - możliwość żądania wydania określonego aktu normatywnego
polegające na żądaniu od organu określonego prawem zachowania się, ale niekoniecznie zachowania się określonej treści (np. po złożeniu wniosku podmiot ma prawo do żądani wydania decyzji, ale nie może wymagać danej treści decyzji)
polegające na roszczeniu o wydanie aktu administracyjnego o oznaczonej treści (np. roszczenie wydania prawa jazdy po zdaniu egzaminu)
polegające nie tylko na żądaniu wydania pozytywnego rozstrzygnięcia, ale rozstrzygnięcia określonej treści. Podstawą tych praw są przepisy, które na to pozwalają (przepisy ustawy i przyznaniu dodatku mieszkaniowego przyjmuje określone warunki co do wysokości dodatku zależne od 3 czynników - osoba otrzymała od organu dodatek, ale odwołała się, bo wysokość organy była według niej zbyt niska, organ zastawiał się, czy może rozpatrzyć odwołanie od decyzji pozytywnej, a należy to rozpatrzyć, bo tu właśnie wchodzi w grę pozytywne publiczne prawo podmiotowe. Przepisy prawa materialnego pozwalają na takie działania.
polegające na prawie współpracowania z administracją w rozstrzyganiu praw publicznych. W mniejszym stopniu dotyczy jednostki, w większym podmiotów zbiorowych, np. organizacja pozarządowa. Może przybierać różną postać - prawo żądania włączenia do toczącego się postępowania jako uczestnik na prawach strony lub prawo żądani włączenia w procedury uchwałodawcze w samorządzie gminnym, itp.
ochrony zdrowia, oświaty, opieki społecznej, respektowania obywatelstwa i przywilejów z niego wynikających
negatywne - jednostka wymaga od państwa, by nie naruszała jej praw i wolności
wolność zrzeszeń, zgromadzeń, słowa, przemieszczania się
Podmioty administrujące
Definicja
Podmioty administrujące to wszystkie, które realizują zadania z zakresu administracji publicznej. Przed 1989 było to w zasadzie tożsame pojęcie z administracją państwową, która realizowała wszystkie zadania.
Aby nazwać podmiot administrującym musi on:
wykonywać zadania z zakresu administracji publicznej
oprócz ww. warunku działalność musi wynikać z przepisu lub chociaż z umowy
Nie można samoistnie stać się podmiotem administrującym, wymagana jest wola, dozwolenie organów administracji.
Podmioty administrujące, nie będące organami administracji publicznej, mogą na podstawie przepisów, stosować formy władcze np. szkoły niepubliczne - skreślenie ucznia z listy uczniów w drodze decyzji administracyjnej
Rodzaje podmiotów administrujących
Organ administracji publicznej
działa w imieniu i na rachunek państwa albo jednostki samorządu terytorialnego
organ jest wyposażony w możliwość posługiwania się środkami władczymi
posiada określone kompetencje
charakter monopolistyczny
wyodrębniony na podstawie norm prawnych
wyodrębniony organizacyjnie
Podziały organów administracji publicznej
rządowe i samorządowe
centralne i terenowe - zasięg działania
kolegialne i monokratyczne - w zależności od struktury
stanowiąco-kontrolne, opiniodawczo-doradcze, wykonawcze - rzadko zdarzają się organy ściśle kontrolne
o kompetencji ogólnej i specjalnej
pochodzące z wyborów bezpośrednich, pośrednich, z nominacji, konkursów
Aby organ administracji mógł funkcjonować musi być wyposażony w odpowiedni aparat pomocniczy czyli urząd a więc zorganizowany zespół ludzi i środków majątkowych utworzony wyodrębniony organizacyjnie w celu umożliwienia realizacji zadań
organizacje pozarządowe w tym fundacje i stowarzyszenia
osoba fizyczna w specyficznych okolicznościach (?)
Ćwiczenia 14 9.03.2009
Przedsiębiorstwa państwowe lub samorządowe w których te jednostki są jedynymi właścicielami lub też mają głos decydujący
komercyjne
użyteczności publicznej
Przykłady:
MPK spółka z.o.o., Aquapark „Fala”, Wodociągi i kanalizacja spółka z.o.o., PKP Przewozy Regionalne S.A.,
Czy państwo powinno świadczyć usługi, prowadzić działalność gospodarczą |
|
Za |
Przeciw |
|
Państwo ma przewagę, może tworzyć monopol |
|
Państwo kupuje u „swoich” firm |
|
Jest to działanie anty-konkurencyjne |
Zakłady administracyjne
Powołany przez administrację w celu realizacji zadań z zakresu administracji publicznej, jest wyspecjalizowany, posiada majątek, w większości są to jednostki budżetowe, względnie samodzielne. Są to zakłady non-profit, nie działające dla zysku - szkoły, publiczne zakłady opieki zdrowotnej, biblioteki, domy dziecka (placówki opiekuńczo-wychowawcze), zakłady poprawcze, muzea, teatry.
Źródłem nawiązania stosunku zakładowego są:
z mocy prawa - obowiązek szkolny
orzeczenie sądu - zakład karny, zakład poprawczy, placówka opiekuńczo-wychowawcza
moc decyzji (????)
z umowy
Władztwo zakładowe - kierownictwo zakładu ma prawo do ustalania wewnętrznych regulaminów zakładowych, do przestrzegania których zobowiązani są tak pracownicy jak i osoby korzystające z usług zakładu.
Z reguły posiadają statut.
Przykład
Niepubliczny zakład ochrony zdrowia, który ma podpisany kontrakt z NFZ, jest zakładem administracyjnym (bo jest finansowanie ze środków publicznych - podobnie niepubliczne szkoły, które otrzymują subwencję oświatową).
Fundacje i stowarzyszenia
NGO - No Government Orgnization = Organizacje pozarządowe, organizacje trzeciego sektora.
Organizacja pozarządowa
2. Organizacjami pozarządowymi są, niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia, z zastrzeżeniem ust. 4.
Organizacja pożytku publicznego
Art. 3. 1. Działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie.
Organizacje pożytku publicznego wszystkie są organizacjami pozarządowymi, ale nie odwrotnie.
Kryteria otrzymania statusu organizacji pożytku publicznego:
wpis do KRS - trzeba mieć statutowe zapisy dotyczące działalności, przejrzyste zasady działalności, nie być nastawionym na zysk
Art. 5. 1. Organy administracji publicznej prowadzą działalność w sferze zadań publicznych, o której mowa w art. 4, we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3, prowadzącymi, odpowiednio do terytorialnego zakresu działania organów administracji publicznej, działalność pożytku publicznego w zakresie odpowiadającym zadaniom tych organów. Współpraca ta może odbywać się w szczególności w formach:
1) zlecania organizacjom pozarządowym oraz podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3 realizacji zadań publicznych na zasadach określonych w ustawie;
2) wzajemnego informowania się o planowanych kierunkach działalności i współdziałania w celu zharmonizowania tych kierunków;
3) konsultowania z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3, odpowiednio do zakresu ich działania, projektów aktów normatywnych w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji;
4) tworzenia wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym, złożonych z przedstawicieli organizacji pozarządowych, podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 oraz przedstawicieli właściwych organów administracji publicznej.
Ustawa nakłada obowiązek - „prowadzą”.
Ćwiczenia 15 16.03.2009
Pozyskiwanie funduszy
z własnej inicjatywy
Art. 12. 1. Organizacja pozarządowa oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 mogą z własnej inicjatywy złożyć ofertę realizacji zadań publicznych, także tych, które są realizowane dotychczas w inny sposób, w tym przez organy administracji publicznej.
2. Organ administracji publicznej w przypadku, o którym mowa w ust. 1, w terminie nieprzekraczającym 2 miesięcy:
1) rozpatruje celowość realizacji określonego zadania publicznego przez organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3, biorąc pod uwagę stopień, w jakim oferta odpowiada priorytetom zadań publicznych, daje gwarancję realizacji zadań zgodnie ze standardami właściwymi dla danego zadania, środki dostępne na realizację określonych zadań, rodzaje określonych zadań i korzyści wynikające z realizacji zadania publicznego przez organizację pozarządową oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3, oraz
2) informuje o podjętej decyzji, a w przypadku stwierdzenia celowości realizacji określonego zadania publicznego informuje składającego ofertę o trybie zlecenia zadania publicznego, o którym mowa w art. 11 ust. 2.
Finansowana jest nie organizacja jako taka ale realizacja zadania publicznego. Finansowanie ma więc charakter przedmiotowy a nie podmiotowy. W ofercie mogą być uwzględnione koszty osobowe.
z inicjatywy organu administracji publicznej
Art. 13. 1. Organ administracji publicznej ogłasza otwarty konkurs ofert co najmniej z trzydziestodniowym wyprzedzeniem.
2. Ogłoszenie otwartego konkursu ofert powinno zawierać informacje o:
1) rodzaju zadania;
2) wysokości środków publicznych przeznaczonych na realizację tego zadania;
3) zasadach przyznawania dotacji;
4) terminach i warunkach realizacji zadania;
5) terminie składania ofert;
6) terminie, trybie i kryteriach stosowanych przy dokonywaniu wyboru oferty;
7) zrealizowanych przez organ administracji publicznej w roku ogłoszenia otwartego konkursu ofert i w roku poprzednim zadaniach publicznych tego samego rodzaju i związanych z nimi kosztami, ze szczególnym uwzględnieniem wysokości dotacji przekazanych organizacjom pozarządowym, podmiotom, o których mowa w art. 3 ust. 3, oraz jednostkom organizacyjnym podległym organom administracji publicznej lub przez nie nadzorowanym.
3. Ogłoszenie, o którym mowa w ust. 1, zamieszcza się, w zależności od rodzaju zadania, w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim lub lokalnym oraz Biuletynie Informacji Publicznej, a także w siedzibie organu administracji publicznej w miejscu przeznaczonym na zamieszczanie ogłoszeń. Ogłoszenie może także nastąpić w inny sposób zapewniający dostęp podmiotów zainteresowanych do informacji, w szczególności poprzez wykorzystanie sieci teleinformatycznej.
W odpowiedzi na ogłoszenie organizacje składają oferty.
Art. 14. Oferta, o której mowa w art. 11 ust. 2 i art. 12 ust. 1, powinna zawierać w szczególności:
1) szczegółowy zakres rzeczowy zadania publicznego proponowanego do realizacji;
2) termin i miejsce realizacji zadania publicznego;
3) kalkulację przewidywanych kosztów realizacji zadania publicznego;
4) informację o wcześniejszej działalności podmiotu składającego ofertę w zakresie, którego dotyczy zadanie;
5) informację o posiadanych zasobach rzeczowych i kadrowych zapewniających wykonanie zadania, w tym o wysokości środków finansowych uzyskanych na realizację danego zadania z innych źródeł;
6) deklarację o zamiarze odpłatnego lub nieodpłatnego wykonania zadania.
Organ administracji rozstrzyga konkurs i wybrany podmiot podpisuje umowę:
Art. 16. 1. (8) Organizacje pozarządowe, podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 oraz jednostki organizacyjne podległe organom administracji publicznej lub przez nie nadzorowane, przyjmując zlecenie realizacji zadania publicznego w trybie określonym w art. 11 ust. 2, zobowiązują się do wykonania zadania w zakresie i na zasadach określonych w umowie, odpowiednio o powierzenie zadania lub wsparcie realizacji zadania, sformułowanej z uwzględnieniem art. 131 ust. 2 ustawy o finansach publicznych oraz przepisów niniejszej ustawy, a organ administracji publicznej zobowiązuje się do przekazania na realizację zadania odpowiednich środków publicznych w formie dotacji.
2. Umowa, o której mowa w ust. 1, wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności.
3. (9) Umowa o wspieranie lub o powierzenie zadania publicznego może być zawarta na czas realizacji zadania lub na czas określony.
4. Zadanie publiczne nie może być zrealizowane przez podmiot niebędący stroną umowy, chyba że umowa zezwala na wykonanie określonej części zadania przez taki podmiot.
5. Organizacja pozarządowa, podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 oraz jednostki organizacyjne podległe organom administracji publicznej lub przez nie nadzorowane są zobowiązane do wyodrębnienia w ewidencji księgowej środków otrzymanych na realizację umowy, o której mowa w ust. 1. Przepis art. 10 ust. 1 stosuje się odpowiednio.
Art. 19. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia:
1) wzór oferty, o której mowa w art. 11 ust. 2 i art. 12 ust. 1,
2) ramowy wzór umowy, o której mowa w art. 16 ust. 1,
3) wzór sprawozdania, o którym mowa w art. 18 ust. 1
- uwzględniając potrzebę precyzyjnego określenia praw i obowiązków organizacji pozarządowych, podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3, jednostek organizacyjnych podległych organom administracji publicznej lub przez nie nadzorowanych oraz odpowiadających im obowiązków i praw organów administracji publicznej, a także konieczność zapewnienia kompletności informacji dotyczących wykonania zadania.
Poprzez ten artykuł cywilnoprawna zasada swobody zawierania umów jest ograniczona ze względu na wskazanie wzoru umowy. Wzory służą dodatkowemu zabezpieczeniu interesów państwa. Elementy, które są we wzorze muszą znaleźć się w umowie.
Organ administracji sprawuje kontrolę bieżącą (w trakcie realizacji zadania) i następczą poprzez sprawdzenie koniecznego sprawozdania z wykonania zadania.
Art. 17. Organ administracji publicznej zlecający zadanie publiczne dokonuje kontroli i oceny realizacji zadania, a w szczególności:
1) stanu realizacji zadania;
2) efektywności, rzetelności i jakości wykonania zadania;
3) prawidłowości wykorzystania środków publicznych otrzymanych na realizację zadania;
4) prowadzenia dokumentacji określonej w przepisach prawa i w postanowieniach umowy.
W procedurze zachowane są zasady:
jawności
konkurencyjności
Organizacje pożytku publicznego
Art. 3. 1. Działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie.
Organizacje pożytku publicznego wszystkie są organizacjami pozarządowymi, ale nie odwrotnie.
Kryteria otrzymania statusu organizacji pożytku publicznego:
wpis do KRS - trzeba mieć statutowe zapisy dotyczące działalności, przejrzyste zasady działalności, nie być nastawionym na zysk
Organizacje pożytku publicznego
może być finansowana na drodze przekazania 1% podatku dochodowego w zeznaniu podatkowym obywatela.
może być zwolniona od niektórych opłat
może nieodpłatnie informować w TV o swojej działalności
podlega kontroli ministra właściwego do przedmiotu działalności oraz składa roczne sprawozdania z działalności
Wolontariat
Art. 42. 1. Wolontariusze mogą wykonywać, na zasadach określonych w niniejszym rozdziale, świadczenia, odpowiadające świadczeniu pracy, na rzecz:
1) organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 w zakresie ich działalności statutowej, w szczególności w zakresie działalności pożytku publicznego,
2) organów administracji publicznej, z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej,
3) jednostek organizacyjnych podległych organom administracji publicznej lub nadzorowanych przez te organy, z wyłączeniem prowadzonej przez te jednostki działalności gospodarczej
- zwanych dalej "korzystającymi".
2. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do wolontariuszy wykonujących na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej świadczenia na rzecz organizacji międzynarodowych, jeżeli postanowienia umów międzynarodowych nie stanowią inaczej.
Art. 43. Wolontariusz powinien posiadać kwalifikacje i spełniać wymagania odpowiednie do rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń, jeżeli obowiązek posiadania takich kwalifikacji i spełniania stosownych wymagań wynika z odrębnych przepisów.
Art. 44. 1. Świadczenia wolontariuszy są wykonywane w zakresie, w sposób i w czasie określonych w porozumieniu z korzystającym. Porozumienie powinno zawierać postanowienie o możliwości jego rozwiązania.
2. Na żądanie wolontariusza korzystający jest obowiązany potwierdzić na piśmie treść porozumienia, o którym mowa w ust. 1, a także wydać pisemne zaświadczenie o wykonaniu świadczeń przez wolontariusza, w tym o zakresie wykonywanych świadczeń.
3. Na prośbę wolontariusza korzystający może przedłożyć pisemną opinię o wykonaniu świadczeń przez wolontariusza.
4. Jeżeli świadczenie wolontariusza wykonywane jest przez okres dłuższy niż 30 dni, porozumienie powinno być sporządzone na piśmie.
Art. 46. 1. (15) Wolontariuszowi mogą przysługiwać świadczenia zdrowotne na zasadach przewidzianych w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
2. Wolontariuszowi przysługuje zaopatrzenie z tytułu wypadku przy wykonywaniu świadczeń, o których mowa w art. 42, na podstawie odrębnych przepisów, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. Wolontariuszowi, który wykonuje świadczenia przez okres nie dłuższy niż 30 dni, korzystający zobowiązany jest zapewnić ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków.
Agencje
Tworzone przez organy państwa w celu realizacji zadań państwowych. Cechą tych podmiotów są istniejące powiązania organizacyjne i funkcjonalne pomiędzy organem naczelnym i centralnym administracji państwowej.
ARR - Agencja Rynku Rolnego
ARiMR - Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Osoby fizyczne
Na zasadzie umowy mogą realizować określone zadania. Osoba fizyczna nie może jednak ubiegać się o realizację zadań na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.
Ćwiczenia 16 23.03.2009
Prywatyzacja zadań publicznych
Poprzez prywatyzację zadań publicznych należy rozumieć wszelkie przejawy odstępowania od wykonywania zadań przez podmioty administracji publicznej na rzecz podmiotów prywatnych.
sensu stricto - jest określana mianem zupełnej, definitywnej. Mamy z nią do czynienia, gdy państwo rezygnuje z zajmowania się pewnymi poszczególnymi sprawami i odpowiedzialnością za nie (1990r. - likwidacja państwowych biur notarialnych na rzecz prywatnych). Zadania realizowane przez podmiot prywatny zmieniały swój charakter z zadań publicznych na prywatne.
sensu largo - organy administracji publicznej zachowują rolę inicjatorów lub organizatorów pewnych zadań z zakresu administracji publicznej, ale ich bezpośrednie wykonywanie jest przejmowane przez podmioty niepubliczne.
Zalety
taniej
sprawniejsza, efektywniejsza
wyższa jakość, konkurencyjność
zmniejszenie wydatków rządowych
odpolitycznienie
mniejsza siła związków zawodowych
bardziej innowacyjna gospodarka
Wady
ograniczenie dostępności do niektórych świadczeń
Powiązania organizacyjne
Zakres ingerencji jednego podmiotu w działania drugiego podmiotu.
Typy relacji odnoszą się do podmiotów administrujących.
Kierownictwo
Występuje w sferze scentralizowanej administracji rządowej, wiąże się z jego hierarchiczną budową np. Premier - Minister; Premier - Wojewoda
Do kierującego należy:
wytyczanie kierunków działania
określanie zadań
określanie sposobu realizacji zadań
odpowiedzialność za realizowane zadania
możliwość wydawania wiążących polece
w sferze personalnej - powoływanie i odwoływanie
organizacyjnej struktury organizacyjnej
merytorycznej wytyczne, sposób wykonania
używanie wszelkich dozwolonych prawem środków w celu oddziaływania na postępowanie (nie ma konkretnego katalogu)
Nadzór
Jest charakterystyczny dla jednostek administracji zdecentralizowanej np. Wojewoda - organy samorządu terytorialnego.
Kontrola plus uprawnienia do skorygowania dostrzeżonych nieprawidłowości, tylko w zakresie przez prawo określonym i przy zastosowaniu środków w przepisach przewidzianych.
Kontrola
Badanie i porównywanie z przyjętym uprzednio wzorcem. W razie stwierdzonych uchybień należy wskazać ich przyczyny. Na tym kończą się uprawnienia kontroli.
Koordynacja
W sensie ogólnym oznacza działania służące do harmonizacji działań różnych organów administracji publicznej bez względu na układ organizacyjny łączący poszczególne organy. Nie mamy tu do czynienia z formami władczymi.
Współdziałanie
Podejmowanie przez różne organy działań zmierzających do realizacji wspólnego celu. Rzeczą charakterystyczną tu jest brak organizacyjnego podporządkowania między organami współdziałającymi, bowiem wzajemna niezależność jest gruntem na którym współdziałanie może istnieć. Obowiązek współdziałania może być, ale musi mieć prawne podstawy, a nie wynikać z jakichkolwiek zależności, choć zwykle współdziałanie jest fakultatywne.
Ćwiczenia 17 6.04.2009
Dzięki Maksowi
Rada Ministrów
Organ Centralny, Organ Naczelny - (Rada Ministrów i jej organy), kolegialny, organ o kompetencji ogólnej.
Art. 1. Rada Ministrów (Rząd) działa kolegialnie.
Skład Rady Ministrów
Art. 147.
1. Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów i ministrów.
2. W skład Rady Ministrów mogą być powoływani wiceprezesi Rady Ministrów.
3. Prezes i wiceprezes Rady Ministrów mogą pełnić także funkcję ministra.
4. W skład Rady Ministrów mogą być ponadto powoływani przewodniczący określonych w ustawach komitetów.
Zadania Rady Ministrów
Art. 2. 1. Rada Ministrów, wykonując ustanowione dla niej w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i ustawach zadania i kompetencje, rozpatruje sprawy i podejmuje rozstrzygnięcia na posiedzeniach.
2. Rada Ministrów może również rozstrzygać poszczególne sprawy w drodze korespondencyjnego uzgodnienia stanowisk (drogą obiegową).
3. Organizację i tryb swojej pracy Rada Ministrów określa w regulaminie
Rozdział VI
RADA MINISTRÓW I ADMINISTRACJA RZĄDOWA
Art. 146.
1. Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego.
3. Rada Ministrów kieruje administracją rządową.
4. W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności:
1) zapewnia wykonanie ustaw,
2) wydaje rozporządzenia,
3) koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,
4) chroni interesy Skarbu Państwa,
5) uchwala projekt budżetu państwa,
kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków
państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu,
7) zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,
8) zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,
sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami
i organizacjami międzynarodowymi,
zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza
i wypowiada inne umowy międzynarodowe,
sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa
corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej,
12) określa organizację i tryb swojej pracy.
Art. 148.
Prezes Rady Ministrów:
1) reprezentuje Radę Ministrów,
2) kieruje pracami Rady Ministrów,
3) wydaje rozporządzenia,
4) zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania,
5) koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów,
6) sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach,
7) jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej.
Art. 149.
1. Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów. Zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają ustawy.
2. Minister kierujący działem administracji rządowej wydaje rozporządzenia. Rada Ministrów, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może uchylić rozporządzenie lub zarządzenie ministra.
3. Do przewodniczącego komitetu, o którym mowa w art. 147 ust. 4, stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra kierującego działem administracji rządowej.
Art. 150.
Członek Rady Ministrów nie może prowadzić działalności sprzecznej z jego obowiązkami publicznymi.
Art. 151.
Prezes Rady Ministrów, wiceprezesi Rady Ministrów i ministrowie składają wobec Prezydenta Rzeczypospolitej następującą przysięgę:
"Obejmując urząd Prezesa Rady Ministrów (wiceprezesa Rady Ministrów, ministra), uroczyście przysięgam, że dochowam wierności postanowieniom Konstytucji i innym prawom Rzeczypospolitej Polskiej, a dobro Ojczyzny oraz pomyślność obywateli będą dla mnie zawsze najwyższym nakazem".
Przysięga może być złożona z dodaniem zdania "Tak mi dopomóż Bóg".
Art. 152.
1. Przedstawicielem Rady Ministrów w województwie jest wojewoda.
2. Tryb powoływania i odwoływania oraz zakres działania wojewodów określa ustawa.
Art. 153.
1. W celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa, w urzędach administracji rządowej działa korpus służby cywilnej.
2. Prezes Rady Ministrów jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej.
Tryby powołania rady Ministrów
Art. 154.
1. Prezydent Rzeczypospolitej desygnuje Prezesa Rady Ministrów, który proponuje skład Rady Ministrów. Prezydent Rzeczypospolitej powołuje Prezesa Rady Ministrów wraz z pozostałymi członkami Rady Ministrów w ciągu 14 dni od dnia pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji poprzedniej Rady Ministrów i odbiera przysięgę od członków nowo powołanej Rady Ministrów.
2. Prezes Rady Ministrów, w ciągu 14 dni od dnia powołania przez Prezydenta Rzeczypospolitej, przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Wotum zaufania Sejm uchwala bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
3. W razie niepowołania Rady Ministrów w trybie ust. 1 lub nieudzielenia jej wotum zaufania w trybie ust. 2 Sejm w ciągu 14 dni od upływu terminów określonych w ust. 1 lub ust. 2 wybiera Prezesa Rady Ministrów oraz proponowanych przez niego członków Rady Ministrów bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Prezydent Rzeczypospolitej powołuje tak wybraną Radę Ministrów i odbiera przysięgę od jej członków.
Art. 155.
1. W razie niepowołania Rady Ministrów w trybie art. 154 ust. 3 Prezydent Rzeczypospolitej w ciągu 14 dni powołuje Prezesa Rady Ministrów i na jego wniosek pozostałych członków Rady Ministrów oraz odbiera od nich przysięgę. Sejm w ciągu 14 dni od dnia powołania Rady Ministrów przez Prezydenta Rzeczypospolitej udziela jej wotum zaufania większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
2. W razie nieudzielenia Radzie Ministrów wotum zaufania w trybie określonym w ust. 1, Prezydent Rzeczypospolitej skraca kadencję Sejmu i zarządza wybory.
Art. 156.
1. Członkowie Rady Ministrów ponoszą odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu za naruszenie Konstytucji lub ustaw, a także za przestępstwa popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem.
2. Uchwałę o pociągnięciu członka Rady Ministrów do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu Sejm podejmuje na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej lub co najmniej 115 posłów większością 3/5 ustawowej liczby posłów.
Art. 157.
1. Członkowie Rady Ministrów ponoszą przed Sejmem solidarną odpowiedzialność za działalność Rady Ministrów.
2. Członkowie Rady Ministrów ponoszą przed Sejmem również odpowiedzialność indywidualną za sprawy należące do ich kompetencji lub powierzone im przez Prezesa Rady Ministrów.
Art. 158.
1. Sejm wyraża Radzie Ministrów wotum nieufności większością ustawowej liczby posłów na wniosek zgłoszony przez co najmniej 46 posłów i wskazujący imiennie kandydata na Prezesa Rady Ministrów. Jeżeli uchwała została przyjęta przez Sejm, Prezydent Rzeczypospolitej przyjmuje dymisję Rady Ministrów i powołuje wybranego przez Sejm nowego Prezesa Rady Ministrów, a na jego wniosek pozostałych członków Rady Ministrów oraz odbiera od nich przysięgę.
2. Wniosek o podjęcie uchwały, o której mowa w ust. 1, może być poddany pod głosowanie nie wcześniej niż po upływie 7 dni od dnia jego zgłoszenia. Powtórny wniosek może być zgłoszony nie wcześniej niż po upływie 3 miesięcy od dnia zgłoszenia poprzedniego wniosku. Powtórny wniosek może być zgłoszony przed upływem 3 miesięcy, jeżeli wystąpi z nim co najmniej 115 posłów.
Art. 159.
1. Sejm może wyrazić ministrowi wotum nieufności. Wniosek o wyrażenie wotum nieufności może być zgłoszony przez co najmniej 69 posłów. Przepis art. 158 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
2. Prezydent Rzeczypospolitej odwołuje ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności większością głosów ustawowej liczby posłów.
Art. 160.
Prezes Rady Ministrów może zwrócić się do Sejmu o wyrażenie Radzie Ministrów wotum zaufania. Udzielenie wotum zaufania Radzie Ministrów następuje większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Art. 161.
Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, dokonuje zmian w składzie Rady Ministrów.
Art. 162.
1. Prezes Rady Ministrów składa dymisję Rady Ministrów na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego Sejmu.
2. Prezes Rady Ministrów składa dymisję Rady Ministrów również w razie:
1) nieuchwalenia przez Sejm wotum zaufania dla Rady Ministrów,
2) wyrażenia Radzie Ministrów wotum nieufności,
3) rezygnacji Prezesa Rady Ministrów.
3. Prezydent Rzeczypospolitej, przyjmując dymisję Rady Ministrów, powierza jej dalsze sprawowanie obowiązków do czasu powołania nowej Rady Ministrów.
4. Prezydent Rzeczypospolitej, w przypadku określonym w ust. 2 pkt 3, może odmówić przyjęcia dymisji Rady Ministrów.
Ćwiczenia 18 20.04.2009
Działy administracji rządowej
Brak ustawowej definicji, definicja ma charakter doktrynalny.
dział administracji -obszar, dziedzina administracji publicznej (mamy 34) wydzielona ze względu na jednorodny charakter działalności administracji rządowej.
resort - wydzielona z administracji struktura zajmująca się określoną sferą działania administracji
Art. 5. Ustala się następujące działy:
1) administracja publiczna,
2) budżet,
3) finanse publiczne,
4) gospodarka,
5) gospodarka morska,
6) gospodarka wodna,
7) instytucje finansowe,
8) integracja europejska,
11) łączność,
13) nauka,
14) obrona narodowa,
15) oświata i wychowanie,
16) praca,
17) rolnictwo,
18) rozwój wsi,
19) Skarb Państwa,
20) sprawiedliwość,
21) szkolnictwo wyższe,
22) transport,
23) środowisko,
24) sprawy wewnętrzne,
25) wyznania religijne,
26) zabezpieczenie społeczne,
27) sprawy zagraniczne,
28) zdrowie.
Art. 3. 1. Ustalenie szczegółowego zakresu działania ministra kierującego określonym działem następuje na zasadach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów (Dz. U. Nr 106, poz. 492 i Nr 156, poz. 775), z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.
Ustawa o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz zakresie działania ministrów + Ustawa o działach administracji rządowej np. Premier wskazuje ministrowi jakimi działami administracji powinien się zajmować.
Generalnie w strukturze ministerstw istnieją departamenty, jakie wynikają z działów administracji, które danemu ministerstwu przynależą.
Art. 4. 1. Ministra kierującego określonym działem określa się jako ministra właściwego do spraw oznaczonych nazwą danego działu, określoną w art. 5.
2. (2) Minister kierujący działem administracji rządowej jest właściwy w sprawach z zakresu administracji rządowej określonych w ustawie, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych w odrębnych przepisach do kompetencji innego organu.
3. Ministrowie właściwi do spraw oznaczonych nazwą danego działu mogą wykonywać inne zadania i kompetencje, jeżeli przewidują to przepisy odrębne.
4. Kierowanie działami administracji rządowej, o których mowa w art. 5 pkt 2, 3 i 7, powierza się jednemu ministrowi.
Art. 33a. (44) 1. Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad działalnością administracji rządowej nie objętą zakresem działów administracji rządowej, wykonywaną przez:
1) Główny Urząd Miar,
2) Główny Urząd Statystyczny,
3) Komisję Papierów Wartościowych i Giełd,
4) Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń,
5) Polski Komitet Normalizacyjny,
6) Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
7) Urząd Ochrony Państwa,
8) Urząd Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi,
9) Urząd Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych,
10) Urząd Służby Cywilnej,
11) Urząd Zamówień Publicznych,
12) Wyższy Urząd Górniczy.
2. Zakres sprawowania przez Prezesa Rady Ministrów nadzoru, o którym mowa w ust. 1, określają ustawy.
3. Przepisy ust. 1 i 2 nie naruszają uprawnień właściwego ministra określonych w odrębnych przepisach, w stosunku do urzędów, o których mowa w ust. 1.
Kierownicy urzędów Centralnych - administracja centralna, rządowa - wyodrębnione merytorycznie sfery działania zorganizowane w odrębny urząd. Są podporządkowani ministrom, z reguły odwołuje ich i powołuje na wniosek odpowiedniego ministra Prezes Rady Ministrów.
Ćwiczenia 19 27.04.2009
Administracja rządowa w województwie
Zadania administracji rządowej w województwie
Art. 2. Zadania administracji rządowej w województwie wykonują:
1) wojewoda;
2) organy rządowej administracji zespolonej w województwie, w tym kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży;
3) organy niezespolonej administracji rządowej;
4) jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, jeżeli wykonywanie przez nie zadań administracji rządowej wynika z odrębnych ustaw lub z zawartego porozumienia;
5) starosta, jeżeli wykonywanie przez niego zadań administracji rządowej wynika z odrębnych ustaw;
6) inne podmioty, jeżeli wykonywanie przez nie zadań administracji rządowej wynika z odrębnych ustaw.
Wojewoda może przekazać realizację zadań organom samorządu terytorialnego na podstawie:
ustaw
porozumień - definicja porozumienia (była na wykładzie 27.04)
Art. 20. 1. Wojewoda może powierzyć prowadzenie, w jego imieniu, niektórych spraw z zakresu swojej właściwości jednostkom samorządu terytorialnego lub organom innych samorządów działających na obszarze województwa, kierownikom państwowych i samorządowych osób prawnych oraz innych państwowych jednostek organizacyjnych funkcjonujących w województwie.
2. Powierzenie następuje na podstawie porozumienia wojewody odpowiednio z organem wykonawczym jednostki samorządu terytorialnego, właściwym organem innego samorządu lub kierownikiem państwowej i samorządowej osoby prawnej albo innej państwowej jednostki organizacyjnej, o których mowa w ust. 1. Porozumienie, wraz ze stanowiącymi jego integralną część załącznikami, podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
3. W porozumieniu, o którym mowa w ust. 2, określa się zasady sprawowania przez wojewodę kontroli nad prawidłowym wykonywaniem powierzonych zadań.
Wojewoda
Kompetencje
Art. 3. 1. Wojewoda jest:
1) przedstawicielem Rady Ministrów w województwie;
2) zwierzchnikiem rządowej administracji zespolonej w województwie;
3) organem rządowej administracji zespolonej w województwie;
4) organem nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i ich związków pod względem legalności, z zastrzeżeniem ust. 2;
5) organem administracji rządowej w województwie, do którego właściwości należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżone w odrębnych ustawach do właściwości innych organów tej administracji; <<generalna klauzula kompetencyjna>>
6) reprezentantem Skarbu Państwa, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach;
7) organem wyższego stopnia w rozumieniu ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.2)).
2. Wojewoda kontroluje pod względem legalności, gospodarności i rzetelności wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej. np. rejestracja akt stanu cywilnego
3. Zadania i kompetencje wojewody w stanach nadzwyczajnych określają odrębne ustawy.
Tryb powołania
Art. 6.
1. Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.
2. Na stanowisko wojewody może być powołana osoba, która:
1) posiada obywatelstwo polskie;
2) posiada tytuł zawodowy magistra lub tytuł równorzędny;<<tytuł równorzędny to np. lekarz medycyny>>
3) posiada 3-letni staż pracy w zakresie kierowania zespołami ludzkimi;
4) nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
5) korzysta z pełni praw publicznych;
cieszy się nieposzlakowaną opinią <<ocena kandydata będzie zależała od pryncypała, jest to pojęcie nieostre, brakuje ustawowych desygnatów i kto miałby potwierdzać przymioty osoby>>
Art. 7.
1. Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy wicewojewody albo I i II wicewojewody.
2. Wicewojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody. Na stanowisko wicewojewody może być powołana osoba spełniająca wymogi określone w art. 6 ust. 2.
3. Wojewoda określa, w formie zarządzenia, zakres kompetencji i zadań wykonywanych przez wicewojewodów.
Relacje z Prezesem Rady Ministrów
Więź nadzoru.
Art. 8. 1. Prezes Rady Ministrów kieruje działalnością wojewody, w szczególności wydając w tym zakresie wytyczne i polecenia, żądając przekazania sprawozdań z działalności wojewody oraz dokonując okresowej oceny jego pracy.
2. Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad działalnością wojewody na podstawie kryterium zgodności jego działania z polityką Rady Ministrów.
Relacje z ministrami
Więź nadzoru, ale pod innym kątem.
Art. 8. 3. Minister właściwy do spraw administracji publicznej sprawuje nadzór nad działalnością wojewody na podstawie kryterium zgodności jego działania z powszechnie obowiązującym prawem, a także pod względem rzetelności i gospodarności.
4. Przepis ust. 3 nie narusza uprawnień właściwych ministrów w stosunku do wojewody, określonych w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego.
Art. 11. Prezes Rady Ministrów może upoważnić ministra właściwego do spraw administracji publicznej do wykonywania, w jego imieniu, przysługujących mu wobec wojewody uprawnień, z wyjątkiem powoływania i odwoływania wojewody oraz rozstrzygania sporów między wojewodą a członkiem Rady Ministrów lub centralnym organem administracji rządowej.
Wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów
Art. 22. Wojewoda odpowiada za wykonywanie polityki Rady Ministrów w województwie, a w szczególności:
1) dostosowuje do miejscowych warunków cele polityki Rady Ministrów oraz, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach, koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań;
2) zapewnia współdziałanie wszystkich organów administracji rządowej i samorządowej działających w województwie i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków, na zasadach określonych w odrębnych ustawach;
3) dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy;
4) wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa oraz zarządzania kryzysowego, wynikające z odrębnych ustaw;
5) przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa;
6) wykonuje inne zadania określone w odrębnych ustawach oraz ustalone przez Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów.
Art. 25. 1. Wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w województwie, a w sytuacjach nadzwyczajnych, o których mowa w art. 22 pkt 2, obowiązujące również organy samorządu terytorialnego. O wydanych poleceniach wojewoda niezwłocznie informuje właściwego ministra.
2. Polecenia, o których mowa w ust. 1, nie mogą dotyczyć rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej, a także nie mogą dotyczyć czynności operacyjno-rozpoznawczych, dochodzeniowo-śledczych oraz czynności z zakresu ścigania wykroczeń.
3. Właściwy minister może wstrzymać wykonanie poleceń, o których mowa w ust. 1, wydanych organom niezespolonej administracji rządowej i wystąpić z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o rozstrzygnięcie sporu, przedstawiając jednocześnie stanowisko w sprawie.
Art. 26. 1. Wojewoda w zakresie zadań administracji rządowej realizowanych w województwie ma prawo żądania od organów administracji rządowej działających w województwie bieżących informacji i wyjaśnień o ich działalności, w tym w sprawach prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego.
2. Z uwzględnieniem przepisów o ochronie informacji niejawnych lub innych tajemnic prawnie chronionych wojewoda ma prawo wglądu w tok każdej sprawy prowadzonej w województwie przez organy administracji rządowej, a także przez organy samorządu terytorialnego w zakresie zadań przejętych na podstawie porozumienia lub zadań zleconych.
Art. 27. 1. Wojewoda może, w drodze decyzji administracyjnej, wstrzymać egzekucję administracyjną.
2. Wstrzymanie egzekucji administracyjnej, z zastrzeżeniem ust. 4, może nastąpić w szczególnie uzasadnionych przypadkach, na czas określony, i może dotyczyć czynności każdego organu prowadzącego egzekucję administracyjną.
3. O wstrzymaniu egzekucji administracyjnej wojewoda informuje ministra właściwego w sprawie postępowania, w związku z którym toczy się egzekucja administracyjna.
4. Wstrzymanie przez wojewodę egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze pieniężnym może być dokonane w odniesieniu do tej samej należności tylko jednorazowo, na okres nie dłuższy niż 30 dni.
Uprawnienia kontrolne
Art. 28. 1. Wojewoda kontroluje:
1) wykonywanie przez organy rządowej administracji zespolonej w województwie zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych, ustaleń Rady Ministrów oraz wytycznych i poleceń Prezesa Rady Ministrów;
2) wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego i inne podmioty zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej.
2. Wojewoda w szczególnie uzasadnionych przypadkach może kontrolować sposób wykonywania przez organy niezespolonej administracji rządowej działające w województwie zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych.
3. Kontrola, o której mowa w ust. 1 i 2, ma na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie działalności organów poddanych kontroli, rzetelne jego udokumentowanie i dokonanie oceny wykonywanej działalności pod względem:
1) legalności, gospodarności, celowości i rzetelności - w odniesieniu do działalności organów administracji rządowej oraz innych podmiotów;
2) legalności, gospodarności i rzetelności - w odniesieniu do działalności organów samorządu terytorialnego.
Rodzaje kontroli
Art. 29. Kontrolę zarządza wojewoda lub upoważniony przez niego do zarządzenia kontroli kierownik komórki organizacyjnej właściwej do spraw kontroli urzędu wojewódzkiego, zwani dalej "zarządzającymi kontrolę".
Art. 30. 1. Kontrola może być prowadzona jako:
1) kompleksowa, która obejmuje całą działalność podmiotu kontrolowanego;
2) problemowa, która obejmuje wybrane zagadnienia z działalności podmiotu kontrolowanego; <<kontrola planowana>>
3) sprawdzająca, która obejmuje sprawdzenie sposobu wykorzystania uwag i wykonania wniosków z wcześniejszych kontroli;
4) doraźna, która obejmuje zbadanie zagadnień wskazanych przez zarządzającego kontrolę; <<zarządzana bez wcześniejszego planu kontroli>>
5) koordynowana, która obejmuje te same zagadnienia w kilku podmiotach kontrolowanych.
Art. 38. 1. Kontrola jest przeprowadzana w siedzibie podmiotu kontrolowanego, w czasie wykonywania jego zadań, a jeżeli wymaga tego dobro kontroli - również poza godzinami pracy i w dniach wolnych od pracy.
2. Kontrola lub poszczególne jej czynności mogą być przeprowadzane także poza siedzibą podmiotu kontrolowanego.
Uprawnienia kontrolującego
Art. 39. 1. Kontrolujący jest upoważniony do swobodnego poruszania się na terenie podmiotu kontrolowanego, bez obowiązku uzyskiwania przepustki.
2. Kontrolujący podlega przepisom o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz przepisom o postępowaniu z materiałami i dokumentami ustawowo chronionymi oraz innym przepisom obowiązującym w podmiocie kontrolowanym.
3. W ramach udzielonego upoważnienia kontrolujący ma prawo do:
1) swobodnego wstępu do obiektów i pomieszczeń podmiotu kontrolowanego;
2) wglądu do wszelkich dokumentów i innych materiałów związanych z działalnością podmiotu kontrolowanego, z uwzględnieniem przepisów o ochronie informacji niejawnych;
3) przeprowadzania oględzin majątku należącego do podmiotu kontrolowanego;
4) sprawdzania przebiegu określonych czynności;
5) żądania od kierownika i pracowników podmiotu kontrolowanego ustnych i pisemnych wyjaśnień;
6) zabezpieczania dowodów.
Art. 40. Kierownik podmiotu kontrolowanego jest obowiązany do:
1) niezwłocznego przedstawiania na żądanie kontrolującego wszelkich dokumentów i materiałów niezbędnych do przeprowadzenia kontroli oraz zapewnienia terminowego udzielania wyjaśnień przez pracowników;
2) zapewnienia warunków i środków niezbędnych do sprawnego przeprowadzenia kontroli, w szczególności udostępniania urządzeń technicznych i środków transportu oraz, w miarę możliwości, oddzielnych pomieszczeń z odpowiednim wyposażeniem;
3) sporządzenia na żądanie kontrolującego niezbędnych do kontroli odpisów, kserokopii lub wyciągów z dokumentów oraz zestawień i obliczeń opartych na dokumentach.
Art. 41. 1. Pracownicy podmiotu kontrolowanego są obowiązani udzielać, w wyznaczonym przez kontrolującego terminie, ustnych lub pisemnych wyjaśnień w sprawach dotyczących przedmiotu kontroli. Z ustnych wyjaśnień kontrolujący sporządza protokół.
2. Odmowa udzielenia wyjaśnień przez pracowników podmiotu kontrolowanego może nastąpić jedynie w przypadkach, gdy wyjaśnienia mają dotyczyć faktów i okoliczności, których ujawnienie mogłoby narazić na odpowiedzialność karną, dyscyplinarną, z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych lub majątkową wezwanego do złożenia wyjaśnień albo jego małżonka lub osoby pozostającej z nim faktycznie we wspólnym pożyciu, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia, albo osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli.
3. Odmowę udzielenia wyjaśnień kontrolujący odnotowuje w protokole kontroli.
Art. 43. 1. W przypadku ujawnienia w toku kontroli okoliczności wskazujących na uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, lub naruszenia dyscypliny finansów publicznych kontrolujący niezwłocznie zawiadamia o tym wojewodę na piśmie, za pośrednictwem kierownika komórki do spraw kontroli.
2. Wojewoda zawiadamia odpowiednio organ powołany do ścigania przestępstw i wykroczeń, organ powołany do ścigania przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych oraz właściwego rzecznika dyscypliny finansów publicznych o ujawnionych przez kontrolującego uzasadnionych podejrzeniach popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego oraz czynu stanowiącego naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
3. Kontrolujący niezwłocznie informuje o stwierdzeniu bezpośredniego niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo niepowetowanej szkody w mieniu:
1) kierownika podmiotu kontrolowanego;
2) wojewodę.
4. Kierownik podmiotu kontrolowanego jest obowiązany poinformować na piśmie kontrolującego o działaniach podjętych w celu zapobieżenia występującemu niebezpieczeństwu lub szkodzie.
5. W przypadku stwierdzenia istotnych uchybień w działalności jednostki podporządkowanej organowi samorządu terytorialnego lub innego samorządu wojewoda niezwłocznie zawiadamia o stwierdzonych nieprawidłowościach nadzorujący ją organ lub organ zlecający podmiotowi kontrolowanemu realizację zadania z zakresu administracji rządowej.
Art. 44. 1. Z ustaleń dokonanych w postępowaniu kontrolnym sporządza się protokół kontroli.
W artykule podane są dalej szczegółowe wymagania.
Wojewoda jako organ administracji zespolonej.
Zespolenie - skupienie pod jednym zwierzchnictwem i w jednym urzędzie zadań, kompetencji i odpowiedzialności.
organizacyjne - aparaty pomocnicze organów administracji zespolonej są elementem struktury aparatu pomocniczego wojewody (aparat pomocniczy włączony do struktury urzędu wojewódzkiego).
personalne - kierownicy wojewódzkich służb inspekcji i straży
kompetencyjne - akty normatywne przewidują Wojewodę jako organ kompetentny do realizacji zadań, ale przydzielają mu do pomocy inne organy np. Wojewoda i Kurator Oświaty.
finansowe - budżety organów administracji zespolonej stanowią element budżetu Województwa.
Art. 51. Wojewoda jako zwierzchnik rządowej administracji zespolonej w województwie:
1) kieruje nią i koordynuje jej działalność;
2) kontroluje jej działalność;
3) zapewnia warunki skutecznego jej działania;
4) ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania.
Zespolenie organizacyjne
Art. 53. 1. Organy rządowej administracji zespolonej w województwie wykonują swoje zadania i kompetencje przy pomocy urzędu wojewódzkiego, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej. <<przykładem sytuacji, gdy ustawa stanowi inaczej, jest kurator oświaty, którego aparatem jest kuratorium oświaty>>
2. Szczegółową organizację rządowej administracji zespolonej w województwie określa statut urzędu wojewódzkiego.
3. Do obsługi zadań organów rządowej administracji zespolonej nieposiadających własnego aparatu pomocniczego tworzy się w urzędzie wojewódzkim wydzielone komórki organizacyjne.
4. Regulaminy urzędów obsługujących organy rządowej administracji zespolonej są zatwierdzane przez wojewodę.
Zespolenie personalne
Art. 52. Tryb powoływania i odwoływania organów rządowej administracji zespolonej w województwie określają odrębne ustawy.
Niezespolona administracja rządowa
Administracja niezespolona - nie podlega wojewodzie, nie jest skupiona w jednym urzędzie lecz podlega centralnym organom administracji rządowej.
Art. 56. 1. Organami niezespolonej administracji rządowej są terenowe organy administracji rządowej podporządkowane właściwemu ministrowi lub centralnemu organowi administracji rządowej oraz kierownicy państwowych osób prawnych i kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej w województwie:
1) dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowi komendanci uzupełnień;
2) dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych;
3) dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej;
4) dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych;
5) dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar;
6) dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych i naczelnicy obwodowych urzędów probierczych;
7) dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej;
8) dyrektorzy urzędów morskich;
9) dyrektorzy urzędów statystycznych;
10) dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej;
11) graniczni i powiatowi lekarze weterynarii;
12) komendanci oddziałów Straży Granicznej, komendanci placówek i dywizjonów Straży Granicznej;
13) okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego;
14) państwowi graniczni inspektorzy sanitarni;
15) regionalni dyrektorzy ochrony środowiska.
2. Powoływanie i odwoływanie organów niezespolonej administracji rządowej następuje na podstawie odrębnych ustaw.
Akty prawa miejscowego
Wojewoda oraz organy administracji rządowej niezespolonej , samorząd terytorialny
Art. 59. 1. Na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach wojewoda oraz organy niezespolonej administracji rządowej stanowią akty prawa miejscowego obowiązujące w województwie lub jego części.
2. Organy niezespolonej administracji rządowej działające w województwie są obowiązane do uzgadniania z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego stanowionych przez te organy na podstawie odrębnych przepisów.
Ćwiczenia 20 29.04.2009
Dzięki Maksowi
II Instancja
Wyspecjalizowane organy kontroli wewnątrz administracji
Kontrola obejmuje badanie stanu faktycznego i porównywanie go z przyjętym uprzednio wzorcem oraz wskazywanie dostrzeżonych uchybień.
Kryteria kontroli: legalności, gospodarności, celowości, rzetelności.
Kryterium gospodarności obejmuje badanie oszczędnego i wydajnego wykorzystania środków; uzyskania właściwej relacji nakładów do efektów (wynik działalności w warunkach w jakich działała kontrolowana jednostka można było osiągnąć mniejszym nakładem środków lub czy zastosowanymi środkami można było osiągnąć lepszy wynik); wykorzystania możliwości zapobieżenia lub ograniczenia wysokości zaistniałych.
Kryterium celowości - celowość obejmuje badanie zapewnienia zgodności z celami określonymi dla kontrolowanej jednostki lub działalności; zapewnienia optymalizacji zastosowanych metod i środków, odpowiedniości dla osiągnięcia założonych celów.
Kryterium rzetelności - rzetelność obejmuje badanie wypełniania obowiązków z należytą starannością, sumiennie i we właściwym czasie; wypełniania zobowiązań zgodnie z ich treścią; przestrzegania wewnętrznych reguł funkcjonowania danej jednostki (w szczególności określonego dla poszczególnych komórek i osób zakresu obowiązków); dokumentowania określonych działań lub stanów faktycznych zgodnie z rzeczywistością, we właściwej formie i wymaganych terminach, bez pomijania określonych faktów i okoliczności.
Cechy dokonywanych kontroli: rzetelność, sumienność, sprawność, fachowość, obiektywizm.
Protokół pokontrolny - stan faktyczny, wnioski (i zalecenia)
W ciągu 14 dni kierownik organu kontrolowanego może wnieść zastrzeżenia do protokołu.
Organy kontroli wyspecjalizowane: NIK, Regionalna Izba Obrachunkowa, Urząd Kontroli Skarbowej,
Organy kontroli:RPO, Rzecznik Praw Dziecka, Wojewoda, Prokurator, Sąd
Rodzaje kontroli:
zewnętrzna np. NIK, RPO, Regionalna Izba Obrachunkowa i wewnętrzna Prokurator,
wstępna, bieżąca, następcza
zakres kontroli: inspekcja, lustracja, rewizja i wizytacja
sądowa i pozasądowa np. społeczna (związki zawodowe, partie polityczne, media), RPO,
Środki:
skarga konstytucyjna, odwołanie od decyzji, skarga powszechna, skarga na bezczynność,
wnioski
wybory i referenda
11