CELE NAUCZANIA MUZYKI
1. Wprowadzenie uczniów w obszary kultury muzycznej i wyrobienie świadomości, że
jest ona integralnie związana z innymi sferami działalności społeczno-kulturalnej
człowieka.
2. Rozwijanie wrażliwości estetycznej ucznia na otaczającą go rzeczywistość ze szczególnym
uwzględnieniem muzyki.
3. Kształtowanie umiejętności odnajdywania wartości estetycznych w ˝życiu codziennym.
4. Rozwijanie uzdolnień muzycznych, wyobraźni muzycznej, muzycznych umiejętności
oraz umiejętności ich twórczego stosowania w ˝życiu indywidualnym i społecznym.
5. Dostarczanie uczniom elementów rozrywki, zabawy i odprężenia, ze zwróceniem
uwagi na ich ważną i pożyteczna rolę w życiu człowieka zarówno w przeszłości, jak
i dzisiaj.
6. Rozwijanie umiejętności pracy w grupie w trakcie muzycznej aktywności artystycznej.
7. Pobudzanie rozwoju intelektualnego i emocjonalnego poprzez różne formy kontaktu
z muzykà i elementami innych sztuk pięknych.
PROGRAM RAMOWY
Biorąc pod uwagę powyższe założenia, podział materiału nauczania wyznaczyły mi
poszczególne epoki dziejów kultury, lecz ów podział jest jedynie szkieletem, w który
nauczyciel wkłada treści aktualne (muzyczne i pozamuzyczne), a w niewielkiej,
niezbędnej tylko mierze historyczne. Bardzo istotnym elementem programu jest dobór
tzw. materii dźwiękowej, czyli literatury muzycznej, instrumentarium i materia-
łu do twórczości muzycznej tak, aby reprezentowała najwyższy poziom. Dlatego
należy oprzeć się na dziełach najwybitniejszych i najlepiej wykonanych, a materiał
do grania i Śpiewania dobierać tak, aby ilustrował w sposób przystępny dany problem,
a jednocześnie ˝żeby spełniał wysokie wymogi artystyczne. Potrzebna jest tu, zatem
nie tylko rozległa wiedza nauczyciela, ale i jego umiejętność kreatywnego
myślenia.
KLASA 1
Semestr I - MUZYKA OD CZASÓW NAJDAWNIEJSZYCH DO RENESANSU
Wiek XVI jest wyraźną cezurą w historii muzyki, która wyznacza ściśle użytkowy
charakter muzyki, zaś w aspekcie wykonawczym koncentracji na najprostszym i najbardziej
powszechnym instrumencie, jakim jest głos ludzki, a instrumenty konstruowane
przez człowieka traktuje jako element towarzyszący. Ta muzyka jest
doskonałym materiałem dla najbardziej elementarnej twórczości głosowej, gry na
instrumentach perkusyjnych (także własnej konstrukcji), poruszenia elementarnych
zagadnień teorii muzyki, refleksji nad samym pojęciem muzyki, wreszcie poruszenia
treści wychowawczych, które w muzyce minionych wieków miały znaczenie
pierwszoplanowe.
Semestr II - MUZYKA BAROKU
Najważniejszym zagadnieniem tej epoki jest pojawienie się´ autonomicznej muzyki
instrumentalnej, wspłczesnych instrumentów muzycznych i wielkich indywidualności
muzycznych, a także pojawienie się form muzycznych używanych aż
do dnia dzisiejszego. Nauczanie w tym semestrze powinno iść w kierunku poznania
istoty formy muzycznej, uwrażliwienia na indywidualny styl kompozytorski,
aby dać podstawy do pracy w następnych semestrach. Ważne jest słuchanie muzyki
tego okresu, która jest łatwa w percepcji i bardzo lubiana, nawet przez ludzi
niewykształconych muzycznie, a także Śpiew i gra popularnych utworów muzyki
barokowej.
KLASA 2
Semestr I - MUZYKA KLASYCYZMU
W muzyce tego okresu skrystalizował się´ system dur moll, a wspłczesne formy muzyczne
uzyskały najbardziej doskonałe (klasyczne) kształty. Dlatego dopiero w drugim
roku nauczania proponuj´ wprowadzenie pojęcia tonacji, gamy, triady muzycznej, tetrachordów
itd. oraz poznawanie najbardziej powszechnych form muzycznych - co powinno
iść w parze z poznawaniem życia i twórczości klasyków wiedeńskich. Zatem teoria
systemu dur moll z jednej i teoria form muzycznych z drugiej strony to dwa cele poznawcze
realizowane w tym semestrze.
Semestr II - MUZYKA XIX WIEKU
Rozwój wirtuozostwa, wielkie znaczenie indywidualności kompozytorskich oraz wyodrę
bnianie się muzyki narodowej, to najważniejsze zagadnienia dla tego okresu. Tutaj
też najsilniej może dojść do głosu korelacja muzyki z plastykà. Zagadnienia teoretyczne
poznane wcześniej są rozwijane i utrwalane.
KLASA 3 - MUZYKA XX WIEKU
Podczas gdy w klasach pierwszej i drugiej wskazywało się na związki muzyki minionych
epok ze współczesnością, tutaj sytuacja jest odwrotna, słuchając i tworząc muzykę róż-
nych prądów współczesnych poszukuje się związków z przeszłościa, co ma niebagatelną
zaletą w postaci powtórzenia wszystkiego, czego młodzież dowiedziała się już
wcześniej. Obszar muzyki XX wieku jest niezwykle rozległy, dlatego warto przeznaczyć
cały rok, aby uczniowie mieli możliwość poznania wszystkiego, co działo się w tym czasie
na terenie muzyki, a doba postmodernizmu, którà jeszcze, jak się´ zdaje, przeżywamy,
sprzyja wszelkim powrotom i wędrówkom kulturowym, czyli oderwaniu się´ od
europocentryzmu poprzednich dwóch lat nauczania.
KLASA 1
SEMESTR I - MUZYKA OD CZASÓW NAJDAWNIEJSZYCH
DO RENESANSU
T e m a t y d o r e a l i z a c j i:
1. Muzyka kultur pierwotnych i powstanie instrumentów muzycznych.
W tym obszarze jest miejsce na podęcie rozmowy na temat: czym jest muzyka? Jakie
może mieć znaczenie dla człowieka? Jakie miała w czasach najdawniejszych?
A jakie ma teraz? Należy uwrażliwia uczniów na bogactwo doznań muzycznych
w otaczającym świecie. Omówienie istoty muzyki czasów najdawniejszych, jej związków
z ˝życiem plemiennym itp.
2. Głos ludzki.
Prezentacja głosu jako najbardziej powszechnego instrumentu muzycznego, budowa
aparatu głosowego, rodzaje głosów.
3. Sztuka synkretyczna świata starożytnego.
Starożytny Wschód, Egipt, Grecja ze szczególnym zwróceniem uwagi na wielką rolę,
jaką odgrywała muzyka w życiu społecznym i politycznym, poruszenie problemu
etosu muzyki itp.
4. Średniowiecze w muzyce i sztukach plastycznych.
Temat można potraktować opisowo i historycznie, należy nakreślić ogólny, ale peł-
ny obraz muzyki w tej epoce.
5. Śpiew jedno- i wielogłosowy a perspektywa w malarstwie.
Ten temat będzie najciekawszy, jeśli po zrozumieniu różnicy między jedno- a wielogłosowością,
nastąpi próba jej graficznego odwzorowania.
6. Chorał gregoriański i surowość architektury Średniowiecznej.
Historia, podstawowe formy i znaczenie dla rozwoju europejskiej muzyki religijnej,
poznawanie charakteru melodii przez śpiew i rysunek kierunku linii melodycznej.
7. Średniowieczna muzyka Świecka - miłość rycerska i wojny religijne.
Trubadurzy i truwerzy - opis zjawiska, słuchanie i próba twórczości własnej z silnymi
akcentami wychowawczymi (np. omówienie postawy rycerskiej).
8. Instrumenty perkusyjne dawne i współczesne - odkrywanie różnych jakości brzmieniowych.
Ten temat wymaga przede wszystkim bogatej prezentacji muzycznej; słuchania i oglądania
(najlepiej w rzeczywistości) i uwrażliwienia na różnorodność barw i możliwości
wydobywania dźwięków.
9. Średniowiecze a człowiek współczesny.
Temat oparty na słuchaniu, kojarzeniu, także uaktywnieniu uczniów przez ich poszukiwania
muzyki, która czerpie z tradycji średniowiecza.
10. Problemy notacji muzycznej.
Prezentacja różnych form notacji od najdawniejszych do współzesnych, związki notacji
z muzyką, ćwiczenie kaligrafii notacji nutowej na pięciolinii, próby odczytywania
prostych partytur.
11. Odrodzenie czyli sztuka bliższa człowiekowi.
Postawienie pytania i próba odpowiedzi, dlaczego wiek XVI nazwano w kulturze
epokà odrodzenia i na czym owo odrodzenie polegało w muzyce.
12. Złoty wiek muzyki polskiej.
śpiew i gra utworów polskiej muzyki renesansowej, ukazanie wielkości muzyki polskiej
na arenie międzynarodowej, uwrażliwienie na piękno języka staropolskiego -
szczególnie Psalmów w tłumaczeniu Jana Kochanowskiego.
13. Taniec pierwotny, ludowy i dawny.
Kolejny temat uwzgl´dnia aktywnoÊç plastycznà i ruchowà, znaczenie taƒca dawnego
i ludowego, metrum i charakterystyczne rytmy taneczne muzyki ludowej.
F o r m y r e a l i z a c j i
repertuar do s∏uchania:
- fragmenty muzyki kultur pierwotnych, z rozpoznawaniem rodzaju instrumentów, liczby
i barwy g∏os體 oraz próbà odgadni´cia tematyki
- utwory Hildegardy von Bingen i chora∏ gregoriaƒski
- muzyka trubadurów i truwerów w polskiej wersji j´zykowej
- Wincenty z Kielczy Gaude Mater Polonia
- Carl Orff Carmina burana
- wybrane utwory m∏odzie˝owego zespo∏u „Era” i „Enigma”
- muzyka mnichów buddyjskich lub inna oryginalna muzyka Dalekiego Wschodu
- gamelan indonezyjski
- wsp∏骳zesna muzyka perkusyjna
- Wac∏aw z Szamotu∏ - najwybitniejszy przedstawiciel polskiego renesansu
- taneczna muzyka polska XVI w. - Miko∏aj z Krakowa oraz taƒce z Tabulatury Jana
z Lublina
- Miko∏aj Gom∏髃a Melodie na Psa∏terz Polski
- renesansowe kol´dy niemieckie i polskie
- polifonia renesansowa - utwory G.P. da Palestriny, O. di Lasso
- ciekawe przyk∏ady wykorzystania g∏osu ludzkiego, na przyk∏ad W.A. Mozart
- aria Królowej Nocy z opery Czarodziejski flet, S. Moniuszko - aria Miecznika
z opery Straszny dwór, wsp∏骳zesne opracowania repertuaru wokalnego, na
przyk∏ad M. Rimski-Korsakow - Lot trzmiela w opracowaniu na g∏os i wiolonczel
´ (B. McFerrin i Yo-Yo Ma), oryginalne piosenki country, przyk∏ady jod∏owania
itp.
repertuar do Śpiewania i grania:
- melodie ludowe oparte na skali pentatonicznej z akompaniamentem perkusyjnym
i a cappella
- Bogurodzica lub Kyrie de Angelis
- proste psalmy M. Gom∏髃i do Śpiewania i grania na fletach - kol´dy - Śpiew i gra;
szczególnie warto poleciç polskà renesansowà kol´d´ Nu˝ my dziÊ, krzeÊcijani
inne formy aktywności:
- plastyczne wyobra˝enie muzyki i jej gatunków (np. uczniowie rysujà skojarzenia, nastrój,
jakie wywo∏uje w nich chora∏ gregoriaƒski i opisujà swoje uczucia podczas s∏uchania)
- uk∏adanie pieÊni na wzór trubadurów, na przyk∏ad z akompaniamentem gitary
- komponowanie uk∏ad體 choreograficznych do prostego taƒca (np. renesansowego)
oraz wykonanie ich
- opisywanie s∏uchanej muzyki
- rysowanie kierunku linii melodycznych, na przyk∏ad w chorale gregoriaƒskim
- omawianie ilustracji obrazujàcych instrumentarium i wykonywanie muzyki dawnej
Zakres wiedzy i umiejętności po I semestrze:
- rozumienie zakresu pojęcia muzyka, jej zwiàzków z przyrodà i dzia∏alnoEcia cz∏owieka
- podstawowe wiadomoÊci dotyczàce muzyki dawnej
- umiej´tnoÊç odró˝niania Êpiewu jednog∏osowego od wielog∏osowego
- znajomoÊç tempa i metrum podstawowych taƒców ludowych
- umiej´tnoÊç Êpiewu ró˝nych wysokoÊci dêwi´ku z zastosowaniem fonogestyki
- umiej´tnoÊç zespo∏owego Śpiewania w kanonie
- teoretyczna znajomoÊç ró˝nych form notacji i umiej´tnoÊç prawid∏owego zapisu nutowego
- znajomoÊç budowy aparatu g∏osowego
- umiej´tnoÊç odró˝niania czterech podstawowych wysokoÊci g∏os體.
KLASA 1
SEMESTR II - MUZYKA BAROKU
T e m a t y d o r e a l i z a c j i:
1. Barok - nowa epoka w dziejach muzyki i sztuk plastycznych.
Na poczàtku drugiego semestru warto uÊwiadomiç m∏odzie˝y, skàd bierze się´ podzia∏
na epoki w historii sztuki, co to sà style muzyczne i jak nast´puje ich przewartoÊciowanie.
Uczniowie sami powinni dokonaç próby okreÊlenia stylu muzyki Êredniowiecznej
i renesansowej, a nauczyciel wyjaÊnia istot´ nowo˝ytnego prze∏omu w dziejach
muzyki na przyk∏adach trzech najwybitniejszych przedstawicieli - A. Vivaldiego,
J.F. Haendla i J.S. Bacha.
2. Od g∏osu do instrumentu.
Taniec renesansowy jako punkt wyjÊcia dla usamodzielnienia się´ muzyki instrumentalnej
i przenoszenie na instrumenty form muzyki wokalnej - to zasadniczy motyw
tego tematu. Rozwój instrumentarium i poszukiwanie coraz pi´kniejszych form muzycznego
wyrazu. Tu jest także miejsce na podzia∏ instrumentów muzycznych i omówienie
grupy instrumentów d´tych.
3. Organy i klawesyn - w poszukiwaniu pe∏ni Êwiata dêwi´kowego.
Geneza instrumentu poczàwszy od III w.n.e. a˝ po dzisiejsze organy elektroniczne.
Najwi´kszy rozkwit muzyki na ten instrument w epoce baroku, omówienie utworów
epoki baroku.
4. Mistrzowie muzyki barokowej w Êwiecie I po∏owy XVIII wieku.
Na ten temat powinno się´ przeznaczyç kilka godzin z podzia∏em na poszczególnych
kompozytorów, poznawanie ich muzyki przez s∏uchanie, a także wykonywanie
prostych utworów, z podsumowaniem zagadnienia przez
porównanie twórczości kilku kompozytorów. Bardzo przydatne mo˝e byç
s∏uchanie niektórych kompozycji z patrzeniem w partytury i omawianie prostszych
przyk∏ad體. Ważne jest także zatrzymanie się´ nad pewnymi aspektami
˝CIA wybitnych kompozytorów barokowych, co daje mo˝liwoÊç
wprowadzenia elementu wychowawczego, a także poznania ˝CIA ludzi tamtej
epoki.
5. Wielkie oÊrodki muzyczne i ich odr´bnoÊci stylistyczne.
Tutaj znów istotne jest uÊwiadomienie przejÊcia jakoÊciowego od muzyki uniwersalnej
w dobie Êredniowiecza do stopniowego wykszta∏cania się´ cech wyró˝-
niajàcych muzyk´ w∏oska, francuskà i niemieckà.
6. Opera - gatunek nie tylko muzyczny.
Geneza gatunku. Próba wspólnej (uczniowie i nauczyciel) odpowiedzi na pytanie,
czemu mo˝e s∏u˝yç opera (najbardziej popularne tematy operowe);
aspekty spo∏eczno-wychowawcze z jednej i artystyczno-rozrywkowe z drugiej
strony. Warto także w tym miejscu podjàç wàtek zwiàzku muzyki z innymi sztukami
- na przyk∏ad z literaturà czy malarstwem.
7. Malarstwo dêwi´kowe i retoryka muzyczna.
Temat ten ma na celu przede wszystkim rozwini´cie wyobraźni uczniów, przez
ukazanie
ró˝nych form obrazowania dêwi´kowego i próby samodzielnego odczytywania
tematów pozamuzycznych kompozycji barokowych, g∏體nie dotyczàcych przyrody.
Warto te˝ zapoznaç uczniów z podstawowymi elementami barokowej retoryki muzycznej,
co u∏atwi dalsze Êwiadome s∏uchanie muzyki.
8. Jak z dêwi´ków powstaje muzyka?
Na zakoƒczenie tego roku dobrze jest uporzàdkowaç zdobyte ju˝ wiadomoÊci, przez
wyjaÊnienie na znanych przyk∏adach trzech zasad kszta∏towania materia∏u muzycznego
(podobieƒstwo, wariant, kontrast) i spróbowaç w∏asnych si∏ twórczych, grajàc proste,
równie˝ znane ju˝ tematy.
F o r m y r e a l i z a c j i
repertuar do s∏uchania:
Z bogatego repertuaru barokowego nauczyciel powinien wybraç dzie∏a najbardziej typowe
i zarazem najbardziej popularne, należy unikaç licznie pojawiajàcych się´ wsp∏ -
czesnych aran˝acji barokowych „hitów”, lecz dobierać interpretacje oryginalne
i przekonywajàce z repertuaru najwybitniejszych wykonawców - chodzi bowiem o wyrabianie
smaku muzycznego, a zarazem zapoznawanie uczniów z wybitnymi interpretatorami
muzyki barokowej. Stanowczo trzeba odradziç wygodnà, ale bardzo s∏aba
wykonawczo seri´ p∏ytowa „Muzyka mistrzów”.
Przyk∏ady:
- J.S. Bach Menuet i Mussette z Zeszytu dla Anny Magdaleny
- J.S. Bach Preludium i fuga C-dur i c-moll z Das Wohltemperierte Klavier
- J.S. Bach Toccata i fuga d-moll oraz Koncert organowy a-moll
- J.S. Bach IV Koncert brandenburski
- J.S. Bach II Suita orkiestrowa
- J.S. Bach Koncert klawesynowy d-moll, Koncert na cztery klawesyny
- J.S. Bach Kyrie i Sanctus z Mszy h-moll
- A. Vivaldi Cztery pory roku
- A. Vivaldi Koncert fletowy „Szczygie∏”, cz. I
- A. Vivaldi Stabat Mater, cz. I
- J.F. Haendel - wybrane suity klawesynowe
- J.F. Haendel Koncert organowy B-dur op.7 nr 3, cz. I
- J.F. Haendel Koncert organowy F-dur „Kuku∏ka i s∏owik”
- J.F. Haendel fragmenty chóralne z oratorium Mesjasz
- J.F. Haendel Muzyka na wodzie i Muzyka ogni sztucznych - fragmenty
- L. Boccherini Menuet z Kwintetu smyczkowego A-dur op. 13 nr 5
- J. Pachelbel Kanon
- F. Couperin wybrane utwory z Les livres de clavecin
- C. Daquin Kuku∏ka
repertuar do Śpiewania:
- chora∏y J.S. Bacha w opracowaniu 2-g∏osowym
- piosenki ludowe ukazujàce konkretne problemy melodyczne
repertuar do grania: na flet, keyboard, fortepian:
- proste utwory z podzia∏em na g∏osy z Zeszytu dla Anny Magdaleny J.S. Bacha
- tematy z Muzyki na wodzie J.F. Haendla,
- opracowania w∏asne ∏atwiejszych utworów z repertuaru do s∏uchania
inne formy aktywności:
- zorganizowanie wyjÊcia na przedstawienie operowe i 1-2 koncerty muzyki barokowej,
- czytanie partytur i rozwój kaligrafii muzycznej,
- rysowanie elementów scenografii do us∏yszanych fragmentów operowych,
- wyobra˝enia plastyczne kompozycji ilustracyjnych,
- referaty dotyczàce wybranych zagadnień, na przyk∏ad: ˝CIA kompozytora, budowy instrumentu
itp.
Zakres wiedzy i umiejętności po II semestrze:
- opanowanie podstawowych wiadomoÊci dotyczàcych muzyki barokowej;
- znajomoÊç ˝CIA i twórczości Vivaldiego, Bacha, Haendla oraz tytu∏體 kilku najbardziej
znanych kompozycji klawesynistów francuskich;
- umiej´tnoÊç rozró˝niania barw i nazw instrumentów d´tych oraz organów i klawesynu;
- znajomoÊç podzia∏u instrumentów d´tych, er骴∏a i sposobów wydobycia dêwi´ku;
- umiej´tnoÊç gry na flecie prostym ∏atwych kompozycji w uk∏adzie indywidualnym i zespo∏owym;
- umiej´tnoÊç tworzenia podobieƒstwa, kontrastów i wariantów do zadanej prostej melodii;
- umiej´tnoÊç Śpiewania z patrzeniem w nuty i odczytywaniem dêwi´ków relatywnie
wy˝szych i ni˝szych;
- umiej´tnoÊç s∏uchania prostych utworów w wolnym tempie z patrzeniem w partytur´;
- umiej´tnoÊç rozpoznawania ze s∏uchu najbardziej znanych utworów barokowych z podaniem
nazwy i kompozytora.
KLASA 2
SEMESTR I - MUZYKA KLASYCZNA
T e m a t y d o r e a l i z a c j i:
1. Narodziny orkiestry.
Przypomnienie podzia∏u instrumentów, omówienie grupy instrumentów smyczkowych,
rozplanowanie orkiestry, ukazanie epoki klasycyzmu jako poczàtków panowania
w muzyce orkiestry symfonicznej. Proponuj´ aktywne s∏uchanie znanych
fragmentów symfonicznych, aby uczniowie sami mogli okreÊliç rolę´ poszczególnych
grup instrumentów w orkiestrze.
2. Co to jest forma?
OkreÊlenie pojęcia formy powinno byç przybli˝one na przyk∏adzie przedmiotów codziennego
u˝ytku i dzie∏ sztuk plastycznych, nast´pnie przejÊcie do pojęcia formy w muzyce. Przydatna
jest te˝ opozycja forma - treÊç z ogólnym wskazaniem na szerokie rozumienie problemu
treści w muzyce. Tu dopiero mo˝na wprowadziç w∏aEciwa definicj´ muzyki jako dêwi´ków
okreÊlonych przez form´. AktywnoÊç uczniów mo˝e polegaç na tworzeniu prostych form
muzycznych z uwzględnieniem zasad poznanych pod koniec klasy pierwszej (podobieƒstwo,
wariant, kontrast), a także przypomnieniu form najprostszych, jak ABA, rondo, wariacje.
3. Rozwój form muzycznych w XVIII wieku i ich rola w muzyce następnych pokoleƒ.
Podczas realizacji tego tematu uczniowie powinni zapoznaç się´ z formami cyklicznymi,
takimi jak symfonia, sonata, koncert instrumentalny, poznajàc podobieƒstwa i ró˝-
nice mi´dzy nimi. JednoczeÊnie uczà się´ rozpoznawaç formy podstawowe. Nie by∏oby
wskazane s∏uchanie w ca∏oEci form cyklicznych, lecz raczej poszczególnych cz´Êci
i fragmentów kolejnych ogniw cyklu tak, aby uchwyciç sens ca∏oEci.
4. Muzyczna Europa II po∏owy XVIII wieku.
W muzyce II po∏owy XVIII wieku, zwanej epokà klasycyzmu, wszystkie drogi prowadzi∏y
do Wiednia. T´ nag∏a zmian´ oÊrodka ˝CIA muzycznego powinno się´ uzasadniç
si´gajàc do historii rozwoju spo∏eczeƒstwa mieszczaƒskiego. Warto te˝ wspomnieç,
co dzia∏o się´ w innych cz´Êciach Europy.
5. Trzej klasycy wiedeƒscy - od rzemios∏a do sztuki.
Ten temat mo˝na realizowaç na różne sposoby: bàdê ukazujàc ka˝dego kompozytora
osobno z koƒcowym podsumowaniem podobieƒstw i ró˝nic, bàdê te˝ wskazujàc na
zwiàzki i ró˝nice mi´dzy muzykà Haydna, Mozarta i Beethovena na przyk∏adzie poszczególnych
gatunków muzycznych, sposobu traktowania orkiestry itp. Przytaczajàc
istotne fakty z ˝CIA wszystkich trzech muzyków, warto uÊwiadomiç uczniom zmian´
w pojmowaniu muzyki, a tym samym statusu kompozytora - od rzemieÊlnika do wolnego
artysty. Bogactwo pomys∏體 na realizacj´ tego tematu jest ogromne i zale˝ne od
inwencji nauczyciela, liczba godzin przeznaczona na ten temat mo˝e byç także dowolna
i zale˝na od zainteresowaƒ uczniów. Oto przyk∏ady konkretnych tematów lekcyjnych:
a) „Skàd wzi´∏y się´ nazwy symfonii Haydna” - nawiàzujàc do tematu obrazowania
muzycznego mo˝na doskonale rozwijaç wyobraźni´ muzycznà ucznia, porównujàc na
przyk∏ad nazwy symfonii Haydna z nazwami utworów klawesynistów francuskich, b)
„Sonatiny i sonaty na fortepian” - ten temat b´dzie najciekawszy, jeÊli zaprosi się´ na
lekcj´ pianist´, z którym uczniowie b´dà mogli nie tylko porozmawiaç, ale i pomuzykowaç,
c) „Hity” muzyki klasycznej - temat realizujemy s∏uchajac kilku najpopularniejszych
utworów, na przyk∏ad menueta z Eine kleine Nachtmusik , tematu losu
z V Symfonii Beethovena itp., samodzielne wykonanie na instrumentach; nast´pnie s∏uchanie
opracowaƒ utworów, na przyk∏ad rozrywkowych oraz rozmowa o tym, na ile zachowujà
one charakter orygina∏u.
6. Mistrzowie opery klasycznej.
Jest tu miejsce na przybli˝enie formy opery, omówienie formy uwertury, suity operowej,
budowy opery, a także przypomnienie rodzajów i skal g∏os體, aspekt historyczny
jest tu drugoplanowy.
7. Obraz sztuki w okresie klasycyzmu.
Jest to temat stanowiàcy zebranie i podsumowanie wiadomoÊci dotyczàcych epoki.
Mo˝e byç pomyÊlany na przyk∏ad w formie sprawdzianu lub wypracowania domowego
zatytu∏owanego: „Mój obraz muzyki klasycznej”.
F o r m y r e a l i z a c j i
repertuar do s∏uchania:
- J. Haydn - wybrana sonata fortepianowa
- J. Haydn Symfonia „Zegarowa”, cz. II
- J. Haydn Symfonia Es-dur „Z werblem na kot∏ach”, cz. I
- J. Haydn Koncert na tràbk´ Es-dur, cz. I
- W.A. Mozart Symfonia Praska, cz. I
- W.A. Mozart Symfonia g-moll KV 550, cz. I i III
- W.A. Mozart Symfonia Jowiszowa - cz. I i IV
- W.A. Mozart - Serenada Eine kleine Nachtmusik
- W.A. Mozart - dwie wybrane sonaty fortepianowe
- W.A Mozart Koncert fortepianowy D-dur, cz. I
- W.A. Mozart Koncert fortepianowy d-moll, cz. I i II
- W.A. Mozart - uwertury do oper - Wesele Figara, Czarodziejski flet, Cosě fan tutte oraz
wybrane arie
- W.A. Mozart Kyrie i Sanctus z Mszy Koronacyjnej C-dur
- W.A. Mozart Kyrie, Dies irae, Tuba Mirum i Lacrimosa z Requiem d-moll
- L. van Beethoven Sonata „Ksi´˝ycowa”, cz. I
- L. van Beethoven Sonata „Patetyczna”, cz. I i III
- L. van Beethoven Sonata „Appassionata” - ca∏oEç
- L. van Beethoven III Symfonia „Eroica”, cz. III
- L. van Beethoven V Symfonia, cz. I i III
- L. van Beethoven IX Symfonia - fina∏
- L. van Beethoven III Koncert fortepianowy
- L. van Beethoven Uwerura Coriolan
repertuar do grania i Śpiewania:
- prosty repertuar klasyczny - na przyk∏ad Oda do radoÊci, Dla Elizy Beethovena w prostych
opracowaniach; Marsz turecki i menuety z sonatin Mozarta, polonez Po˝egnanie
ojczyzny M.K. Ogiƒskiego itp.,
- polska muzyka ludowa w bardziej skomplikowanych uk∏adach rytmiczno-melodycznych.
inne formy aktywności:
Pisemne opracowanie szerzej omówionego tematu, na przyk∏ad:
- napisanie wypracowania na temat muzyki klasycznej,
- taƒczenie menueta w klasycznym i w∏asnym uk∏adzie choreograficznym.
Zakres wiedzy i umiejętności po III semestrze:
- opanowanie podstawowych wiadomoÊci dotyczàcych muzyki klasycznej (okres w historii,
kompozytorzy i ich utwory, g∏體ne formy itd.);
- znajomoÊç ˝CIA i twórczości klasyków wiedeńskich;
- znajomoÊç orkiestry klasycznej, jej rozplanowania przestrzennego i funkcji poszczególnych
instrumentów;
- umiej´tnoÊç rozró˝niania barw i nazw instrumentów strunowych;
- znajomoÊç podzia∏u instrumentów strunowych, er骴∏a i sposoby wydobycia dêwi´ku;
- znajomoÊç podstawowych form muzycznych i umiej´tnoÊç ich teoretycznego rozró˝niania;
- umiej´tnoÊç s∏uchania d∏u˝szych utworów z patrzeniem w partytur´;
- umiej´tnoÊç konstruowania najprostszych form muzycznych; wykorzystanie znanych
melodii jednog∏osowych;
- teoretyczna i praktyczna znajomoÊç systemu dur moll w zakresie do trzech znaków
przykluczowych (nazywanie tonacji, Êpiewanie gam i triad harmonicznych, transponowanie
prostych melodii itd.);
- umiej´tnoÊç Śpiewania z nut prostych melodii jednog∏osowych;
- umiej´tnoÊç rozpoznawania ze s∏uchu najbardziej znanych utworów klasycznych z podaniem
nazwy i kompozytora;
- znajomoÊç formy opery i jej najwybitniejszych przedstawicieli;
- umiej´tnoÊç opisywania s∏uchanej muzyki.
KLASA 2
SEMESTR II - MUZYKA XIX WIEKU
T e m a t y d o r e a l i z a c j i:
1. Dlaczego romantyzm?
Co to znaczy byç romantycznym? Jaki cz∏owiek mo˝e byç romantyczny? Jakich uczuç
doznajemy na co dzieƒ? Czy muzyka mo˝e wyra˝aç uczucia? Jak to mo˝e robiç? -
odpowiedê na te pytania pozwoli uczniom zrozumieç istot´ muzyki XIX-wiecznej.
Ważne jest, aby ten temat ÊciÊle po∏aczy z uczuciami i odczuciami cz∏owieka, z ró˝-
nymi temperamentami, co pomaga uchwyciç ró˝nic´ mi´dzy muzykà klasycznà a romantycznà,
bez wprowadzania szczeg∏篌w natury teoretyczno-muzycznej.
2. Wiek poezji i pieÊni.
Wtym obszarze uczeƒ poznaje tematyk´ pieÊni romantycznych, co stwarza koniecznoÊç
nawiàzania do tematyki poezji romantycznej. Warto te˝ podjàç rozmow´ o podobieƒstwach
i ró˝nicach tematyki pieÊni od czasów staro˝ytnych do wsp∏骳zesnoEci;
co wp∏ywa∏o na zmian´ tematyki i jakie zmiany muzyczne to za sobà pociaga∏o?
3. Fortepian - instrument romantyczny.
UÊwiadomienie uczniom wielkiej roli, jakà w XIX wieku zacza∏ odgrywaç fortepian.
Mo˝liwoÊci techniczne, brzmieniowe i wyrazowe fortepianu. Kompozytorzy piszàcy
na fortepian (czy ˝y∏ w romantyzmie kompozytor, który nie pisa∏ muzyki fortepianowej?).
Kompozycje oryginalne i transkrypcje fortepianowe. Budowa fortepianu,
jego skala i barwa. Dlaczego fortepian do dziÊ jest tak popularny?
4. Wielkie symfonie.
Budowa cyklu symfonicznego i znaczenie wyrazowe wielkiej orkiestry. Rozbudowywanie
aparatu wykonawczego jako wyraz dà˝enia do wielkoÊci i pe∏ni brzmienia.
Przy tym temacie warto wspólnie z uczniami odpowiedzieç na pytanie, skàd bierze
się´ potrzeba silnych wra˝eƒ i jak mo˝na je przenosiç na muzyk´?
5. W XIX-wiecznych salonach, czyli romantyczna muzyka kameralna.
WielkoÊç i kameralnoÊç, powszechnoÊç i indywidualnoÊç jako przeciwieƒstwa zawsze aktualne
w ˝życiu cz∏owieka, a szczególnie wyraênie ujawnione w muzyce doby romantyzmu.
6. Odkrywanie to˝samoÊci narodowej.
Tu powinna ujawniç się´ silna korelacja z historià powszechnà - dà˝eniem wielu
paƒstw do niepodleg∏oEci. Muzyka jest dziedzinà szczególnà, która potrafi poruszyç
serca, jednoczyç ludzi, a zarazem tà, w której naj∏atwiej jest uchwyciç odr´bnoÊci
narodowe przez nawiàzywanie do folkloru, który w XIX wieku zacza∏ zajmowaç
szczególne miejsce w muzyce artystycznej.
7. Fryderyk Chopin - najwi´kszy polski kompozytor.
˚ycie i twórczoÊç Chopina. Rozwój muzyki polskiej od czasów najdawniejszych
do dzisiaj i miejsce, jakie w tym rozwoju zajmuje Chopin. Warto zapoznaç
uczniów z gatunkami, jakie tworzy∏ Chopin, a także kilkoma konkretnymi kompozycjami
z próbà odkrywania cech indywidualnych. Jest to wreszcie doskona-
∏y moment do ukazania uczniom pi´kna i specyfiki folkloru Polski,
w szczególnoÊci Mazowsza.
8. Stanis∏aw Moniuszko i polska opera romantyczna.
To kontynuacja wàtku narodowego. Tu trzeba po∏o˝yç szczególny nacisk na rozÊpiewanie
m∏odzie˝y.
9. Muzyka rosyjska w XIX wieku.
Dopiero w okresie romantyzmu sztuka rosyjska wesz∏a w obr´b kultury europejskiej,
wydajàc wielkich kompozytorów, których muzyka jest szczególnie Êpiewna
i melodyjna, z przyjemnoÊcià przez wszystkich s∏uchana. Rola „Pot´˝nej Gromadki”
- stworzenie stylu narodowego w muzyce rosyjskiej.
10. Co to jest muzyka programowa?
Poszukiwanie elementów programowoÊci, czy s∏owa majà odpowiedniki w muzyce,
nawiàzanie do muzycznego obrazowania w epokach dawniejszych ze wskazaniem
na rozwój, jaki dokona∏ się´ w romantyzmie.
11. Co muzyce europejskiej da∏ romantyzm?
Temat podsumowujàcy.
F o r m y r e a l i z a c j i
repertuar do s∏uchania:
- F. Schubert - wybrane pieÊni (m.in. Ave Maria)
- F. Schubert Kwintet fortepianowy A-dur „Pstràg”, cz. IV
- R. Schumann Album dla m∏odzie˝y - wybrane fragmenty
- R. Schumann IV Symfonia, cz. I i III
- R. Schumann Karnawa∏
- R. Schumann Koncert fortepianowy a-moll, cz. III
- F. Liszt - wybrana Rapsodia w´gierska
- F. Liszt - poematy symfoniczne Tasso i Preludia
- F. Mendelssohn - uwertura Sen nocy letniej
- F. Mendelssohn - wybrane PieÊni bez s∏體
- F. Mendelssohn Koncert skrzypcowy e-moll, cz. I
- F. Chopin - wybrane utwory z ka˝dego gatunku uprawianego przez tego kompozytora,
na przyk∏ad mazurek, walc, Polonez A-dur, Marsz ˝a∏obny z Sonaty b-moll, Preludium
Des-dur „Deszczowe”, etiuda, scherzo, pieʃ itp.
- W.A.Sowiƒski Hymn do mi∏oEci Ojczyzny
- A. Dvorˇak IX Symfonia b-moll „Z Nowego Âwiata”
- A. Dvorˇak Kwintet fortepianowy A-dur, cz. I, II, III
- B. Smetana - poemat symfoniczny We∏tawa
- S. Moniuszko - fragmenty oper Halka i Straszny dwór
- H. Berlioz Symfonia fantastyczna - wybrane cz´Êci
- C. Saint-Saëns Karnawa∏ zwierzŕt
- C. Saint-Saëns - poemat symfoniczny Taniec Ęmierci
- J. Brahms Kwartet fortepianowy f-moll
- J. Brahms IV Symfonia, cz. I
- E. Grieg - Koncert fortepianowy a-moll, cz. I
- E. Grieg - I Suita orkiestrowa Peer Gynt
- R. Wagner Marsz Walkirii
- R. Strauss - poemat symfoniczny Dyl Sowizdrza∏
- J. Strauss - wybrane walce
- P. Czajkowski Koncert fortepianowy b-moll, cz. I
- P. Czajkowski - suita z baletu Dziadek do orzechów
- P. Czajkowski - fragmenty cyklu fortepianowego Pory roku
- P. Czajkowski Walc z VI Symfonii „Patetycznej”
- M. Musorgski Obrazki z wystawy
- fragmenty wybranych oper G. Rossiniego, G. Bizeta i G. Verdiego
Uwaga. W tym okresie najbardziej istotnym elementem jest nauka s∏uchania d∏ugich
form, dlatego obok miniatur nauczyciel powinien dà˝yç do prezentowania mo˝liwie
d∏ugich fragmentów wielkich form romantycznych.
repertuar do Śpiewania:
- pieÊni Moniuszki: PrzàÊniczka, Kum i kuma, Znasz-li ten kraj itp.,
- proste pieÊni Schuberta w u∏atwionym opracowaniu na g∏os i fortepian,
- pieÊni ludowe W´gier i Czech.
repertuar do grania:
- wybrane utwory ze Scen dzieci´cych Schumanna, w opracowaniu na zesp∏ instrumentalny,
- C. Saint-Saëns - fragmenty Karnawa∏u zwierzàt w prostym opracowaniu instrumentalnym,
- tematy arii z oper romantycznych w opracowaniach kilkug∏osowych,
- walce m∏odzieƒcze Chopina w opracowaniu na fortepian i instrument melodyczny
(flet lub keyboard),
- taƒce z Dziadka do orzechów w ∏atwym opracowaniu w∏asnym.
Luinne
formy aktywności:
- referaty dotyczàce wybranych zagadnień, na przyk∏ad: „Muzyka kameralna Franciszka
Schuberta”, „Polonez w muzyce ludowej i artystycznej” itp.
Zakres wiedzy i umiejętności po IV semestrze:
- podstawowa wiedza dotyczàca muzyki XIX wieku; jej istoty; form i najwybitniejszych
przedstawicieli;
- znajomoÊç ˝CIA i twórczości Fryderyka Chopina;
- umiej´tnoÊç odró˝niania stylu Chopina od innych kompozytorów romantycznych;
- znajomoÊç twórczości Stanis∏awa Moniuszki i umiej´tnoÊç rozpoznawania ze s∏uchu
fragmentów jego oper i pieÊni;
- znajomoÊç budowy i brzmienia fortepianu i keyboardu;
- umiej´tnoÊç gry na instrumencie klawiszowym prostych melodii i uk∏ad體 harmonicznych;
- znajomoÊç i umiej´tnoÊç praktycznego zastosowania podstawowych teoretycznych
i estetycznych poj´ç muzycznych;
- umiej´tnoÊç wyodr´bniania grup instrumentalnych i poszczególnych instrumentów
z brzmienia symfonicznego i kameralnego;
- umiej´tnoÊç rozpoznawania ze s∏uchu najbardziej popularnych form prostych i cyklicznych;
- umiej´tnoÊç prostego Êpiewu dwu- i trzyg∏osowego;
- okreÊlanie swoich uczuç zwiàzanych ze s∏uchana muzykà i umiej´tnoÊç ich przekazywania
w formie pisemnej i ustnej;
- znajomoÊç istoty twórczości ludowej i umiej´tnoÊç rozpoznawania muzyki ró˝nych
narodów;
- znajomoÊç polskiej muzyki ludowej, jej charakteru, instrumentarium izró˝nicowania
regionalnego;
- umiej´tnoÊç porównywania i odnajdywania elementów ∏aczacych muzyk´ ze sztukami
plastycznymi i literaturà pi´knà;
- umiej´tnoÊç tworzenia w∏asnych melodii w systemie dur-moll i ich ró˝norodnego przetwarzania;
- teoretyczna i praktyczna znajomoÊç systemu dur-moll w pe∏nym zakresie
- czytanie nut g∏osem;
- umiej´tnoÊç rozpoznawania ze s∏uchu najbardziej znanych utworów muzyki romantycznej
z podaniem nazwy i kompozytora.
KLASA 3
MUZYKA XX WIEKU
W klasie III rzeczà najwa˝niejszà jest zapoznanie uczniów z wieloÊcià stylów i kierunków
muzyki. Nie sàdz´, aby ∏atwo by∏o - w czasie jednego roku nauki - wyczerpaç
ten temat, a Êledzenie rozwoju historycznego mo˝e byç zbyt trudne. Warto uÊwiadomiç
te˝ sobie brak odpowiedniego dystansu czasowego do tego okresu dziejów muzyki. Najciekawszà
propozycjà b´dzie tu - jak sàdz´ - ukazywanie ró˝norodnoÊci stylów i problemów
estetycznych, w które obfituje sztuka XX wieku, wychodzàc od konkretnego
dzie∏a muzycznego lub plastyczno-muzycznego. Wposzukiwanie ciekawych kompozycji
i kompozytorów XX-wiecznych mo˝na zaanga˝owaç uczniów.
Wiek XX jest wiekiem szczególnych przewartoÊciowaƒ, Emia∏ych poszukiwaƒ, a tak-
˝e swego rodzaju rozrachunkiem ze sztukà przesz∏oEci, jakiego nie by∏o nigdy przedtem.
Jest te˝ wiekiem pytania o sens sztuki i sens ludzkiego istnienia. Jest wreszcie
otwarciem się´ Êwiata sztuki na kultury pozaeuropejskie. Tutaj zwiàzek muzyki z innymi
dziedzinami sztuki jest widoczny i powinien byç w nauczaniu szczególnie uwypuklony.
Sztuka ma jednak˝e zwiàzek z rozwojem techniki, o czym nie należy zapominaç,
odkrywajàc dobre i z∏e strony tego zwiàzku. Warto wreszcie rozpatrzyç muzyk´ jako
dziedzin´ utylitarnà, s∏u˝àcà ró˝nym celom. Byç mo˝e ten ostatni aspekt jest tu najwa˝-
niejszy. Odkrywa on bowiem istot´ oddzia∏ywania muzyki nie tylko na ludzkà ÊwiadomoÊç,
ale i na podÊwiadomoÊç. Z psychologià muzyki wià˝e się´ muzykoterapia i muzyczna
„antyterapia”. UÊwiadomienie tego uczniom gimnazjum mo˝e dać szczególnie pozytywne
efekty wychowawcze.
Sztuk´ XX wieku mo˝na ogólnie podzieliç na dwa etapy (do 1939 roku i po tym roku),
które odpowiada∏yby podzia∏owi materia∏u na dwa semestry. Jest to jednak podzia∏
umowny, bowiem niektóre kierunki pojawiajà się´ z przerwami na przestrzeni ca∏ego
wieku, byç mo˝e wi´c lepiej jest tu obraç klucz problemowy, np. Muzyka i polityka, Impresjonizm
malarski a impresjonizm muzyczny, Nowy klasycyzm i nowy romantyzm,
Muzyka bez dęwi´ku, Inspiracje folklorem, Muzyka w mass mediach, Nowe formy malarskie
i nowe formy dęwi´kowe, Kolor i barwa, Muzyka i film, Co to jest akustyka muzyczna?
Wp∏yw muzyki Dalekiego Wschodu na kompozytorów wsp∏骳zesnych i wiele
innych.
Muzyka XX wieku nie tylko wi´c koreluje z innymi dziedzinami sztuki, ale także
z ˝yciem wsp∏骳zesnym. Tak by∏o zawsze, lecz naj∏atwiej dostrzec to na przyk∏adzie wydarzeƒ
dziejàcych się´ na naszych oczach, tym bardziej ˝e muzyka XX wieku zawiera
niejako w sobie ca∏a teori´ i estetyk´, poczàwszy od epok najwczeÊniejszych, przy czym
ka˝dy artysta penetruje swój obszar zainteresowaƒ i docieranie do niego mo˝e byç niezwykle
kszta∏cace.
Dobór dzie∏ i kompozytorów - nie liczàc tak zwanej klasyki XX wieku, która
musi w ÊwiadomoÊci uczniów zaistnieç - pozostawi∏abym tym razem poszukiwaniom
w∏asnym - szczególnie, gdy chodzi o muzyk´ powojennà. Ważne jest, aby wybrane
przyk∏ady by∏y najbardziej typowe i wyraziste dla podj´tego tematu.
Unika∏abym kompozycji trudnych w percepcji, na przyk∏ad dodekafonistów i serialistów
- ograniczajàc się´ do teoretycznego zasygnalizowania problemu. SpoÊród
dzie∏ kompozytorów wybitnych, lecz trudnych, takich jak Debussy, Messiaen, Luinne
tos∏awski, Baird, Boulez, Hindemith itp. wybra∏abym jedynie pewne miniatury, natomiast
najwi´cej czasu poÊwi´ci∏abym na s∏uchanie muzyki wyraênie nawiàzujàcej
do form i treści ju˝ uczniom znanym, której w literaturze muzycznej XX wieku
jest bardzo du˝o. Muzyka XX wieku jest jeszcze (choç ju˝ nied∏ugo) muzykà naszego
wieku, muzykà nam wsp∏骳zesna i jako taka wydaje się´ nam najbli˝sza. T´
tez´ potwierdza moja dotychczasowa praca dydaktyczna z wszystkimi grupami wiekowymi
dzieci i m∏odzie˝y.
F o r m y r e a l i z a c j i
repertuar do s∏uchania:
- C. Debussy - poemat symfoniczny Morze
- C. Debussy - preludia fortepianowe, na przyk∏ad Dziewczyna o w∏osach jak len, Zatopiona
katedra
- M. Ravel - Bolero
- S. Prokofiew - Symfonia klasyczna
- S. Prokofiew - fragmenty bajki muzycznej PiotruĘ i wilk
- S. Prokofiew - III Koncert fortepianowy, cz. I
- S. Prokofiew - Sonata na flet i fortepian, cz. II i IV
- I. Strawiiski - balet Âwi´to wiosny, cz. I
- I. Strawiiski - fragmenty suity z baletu Pietruszka
- I. Strawiiski - Koncert hebanowy
- B. Bartók - Koncert na dwa fortepiany i perkusj´
- A. Chaczaturian - fragmenty baletu Gajane
- K. Szymanowski - fragmenty baletu Harnasie
- K. Szymanowski - Mity
- K. Szymanowski - wybrane pieĘni kurpiowskie, mazurki
- K. Szymanowski - fragmenty Stabat Mater
- G. Gershwin - B∏´kitna rapsodia
- J. Rodrigo - Concierto de Aranjuez
- wybrane kompozycje z repertuaru II po∏owy XX wieku - w zale˝noÊci od zainteresowaƒ
i mo˝liwoÊci percepcyjnych uczniów.
repertuar do grania i Śpiewania:
- tworzenie przez uczniów w∏asnych kompozycji wed∏ug poznanych zasad i motywów
melodyczno-rytmicznych znanych z poprzednich lat oraz wykonywanie ich w ró˝nych
postaciach i stylach, na przyk∏ad impresjonistyczna wersja PrzàÊniczki Moniuszki, Walc
kwiatów Czajkowskiego w opracowaniu na perkusj´ itp.;
- muzykowanie uwzgl´dniajàce bogaty repertuar pedagogiczny - wokalny i wokalno-
-instrumentalny polskich kompozytorów wsp∏骳zesnych, od Lutos∏awskiego poczynajàc,
na kompozytorach najm∏odszego pokolenia koƒczàc;
- utwory z repertuaru muzyki rozrywkowej proponowane przez nauczyciela, ale także
przez uczniów, w opracowaniu dostosowanym do potrzeb i mo˝liwoÊci danej grupy
uczniów.
inne formy aktywności:
- uczestnictwo w koncertach muzyki wsp∏骳zesnej, widowiskach muzyczno-plastycznych;
- oglàdanie filmów muzycznych, musicali, a także filmów dotyczàcych twórców i kierunków
muzyki wsp∏骳zesnej;
- zapoznanie się´ ze wsp∏骳zesnymi partyturami;
- uk∏adanie w∏asnych kompozycji zwiàzanych z wybranym problemem muzycznym oraz
wynajdywanie w∏asnych form notacji;
- referaty dotyczàce wybranych przez uczniów zagadnień z zakresu muzyki wsp∏骳zesnej
powa˝nej i rozrywkowej
Zakres wiedzy i umiejętności po V i VI semestrze:
- podstawowa wiedza dotyczàca stylów i kierunków muzyki XX wieku;
- znajomoÊç najwybitniejszych przedstawicieli muzyki wsp∏骳zesnej, z podaniem orientacyjnych
dat ich ˝CIA, charakteru twórczości i przynale˝noÊci stylistycznej;
- umiej´tnoÊç rozró˝niania ze s∏uchu stylu znanych kompozycji;
- umiej´tnoÊç porównywania ró˝nych idiomów stylistycznych w muzyce wsp∏骳zesnej;
- umiej´tnoÊç nazwania ró˝nic poszczególnych cech stylistycznych muzyki od poczàtku
jej istnienia a˝ do dnia dzisiejszego;
- znajomoÊç nazw, budowy i sposobów uzyskiwania dêwi´ku z instrumentów elektronicznych;
- umiej´tnoÊç poddawania prostej analizie psychologicznej cech s∏uchanej muzyki;
- znajomoÊç terapeutycznych i szkodliwych cech muzyki dawnej iwsp∏骳zesnej;
- ogólna znajomoÊç muzyki pozaeuropejskiej;
- umiej´tnoÊç twórczości w∏asnej na zadany temat (nastrój, rytm, tempo, dynamika);
- umiej´tnoÊç prostego Êpiewu atonalnego;
- umiej´tnoÊç grania z nut prostych kompozycji wsp∏骳zesnych;
- umiej´tnoÊç gry zespo∏owej na poznanych wczeÊniej instrumentach;
- umiej´tnoÊç w∏aEciwego dobierania muzyki do ró˝nych sytuacji ˝yciowych (uroczystoÊci
szkolne, przerwa Êniadaniowa, odrabianie lekcji itp.);
- znajomoÊç podstaw akustyki muzycznej;
- znajomoÊç form notacji wsp∏骳zesnej i umiej´tnoÊç s∏uchania muzyki z odczytywaniem
partytur wsp∏骳zesnych.