1. Metale odznaczają się :
   a) szczególną zdolnością odbijania promieniowania świetlnego , czyli połyskiem metalicznym ,
   b) w dotyku sa zimne gdyż ich duże przewodnictwo cieplne powoduje odprowadzanie energii ( na tak zwany sposób ciepła ) od skóry ,
   c) większość z nich ma dużą wytrzymałość mechaniczną ,
   d) dobrze przewodzą elektryczność i ciepło ,
   e) jednocześnie są ciągliwe i kowalne ,
   f) większość z nich ma znaczną gęstość gdyż w kryształach metali ich atomy są gęsto upakowane
   ( ułożone ) ,
   g) maja dodatni współczynnik temperatury oporu ,
   h) są nieprzeźroczyste ,
   i) tlenki metali tworzą z woda wodorotlenki o charakterze zasadowym ,
   j) niektóre pierwiastki mają właściwości pośrednie między charakterem metalicznym
   i niemetalicznym .

2. Wiązanie metaliczne - ogólna nazwa dla wszelkich wiązań chemicznych występujących bezpośrednio między atomami metali.

Wiązania między atomami metalu, jeśli występują w izolowanej formie (np. w związkach metaloorganicznych) są w zasadzie typowymi wiązaniami kowalencyjnymi, wyróżniają się jednak w stosunku do analogicznych wiązań między niemetalami dwiema istotnymi cechami:

• ulegają one łatwiejszej polaryzacji pod wpływem np. pola elektrycznego ze względu na to, że ogólnie w metalach elektrony walencyjne są słabiej związane z jądrami atomów niż w niemetalach

• nawet jeśli formalnie są wiązaniami pojedynczymi, ze względu na występowanie w metalach dużej liczby walencyjnych orbitali d zachodzi zjawisko ich nakładania się, co powoduje że wiązania te nabierają często charakteru częściowo wielokrotnego.

Cechy te powodują, że w kryształach metali powstają pasma zdelokalizowanych elektronów, które mogą swobodnie się przemieszczać pod wpływem przyłożonego napięcia elektrycznego, dzięki czemu metale są dobrymi przewodnikami elektrycznymi. Ubocznym skutkiem tej delokalizacji jest też istnienie w metalach trójwymiarowej sieci silnych wiązań, co warunkuje dużą wytrzymałość mechaniczną metali, wysokie temperatury topnienia, kowalność, duży współczynnik rozszerzalności cieplnej i inne cechy charakterystyczne dla metali.

3. Większość metali krystalizuje w układach krystalograficznych charakteryzujących się wysoką symetrią i dużą gęstością zapełnienia sieci przestrzennej atomami, w szczególności w sieciach:
• A1 - ścienne ( płasko) centrowanej układu regularnego ( RSC)
• A2 - przestrzennie centrowanej układu regularnego ( RPC)
• A3 - heksagonalnej o gęstym ułożeniu atomów ( HGU), niekiedy zwanej heksagonalną zwartą ( HZ)
Własności metali, w tym głównie podatność na odkształcenie plastyczne, w dużej mierze zależą od typu sieci przestrzennej. Jeśli komórka ma większą liczbę kordynacji tym plastyczność metalu który się na niej opiera jest większa. Z tego wynika, że metale o strukturze A1 lk.=12 najłatwiej poddają się obróbce plastycznej, później jest HZ lk. = 6+6 i na końcu A2 lk. = 8 .

4. Położenie płaszczyzny sieciowej w sieci przestrzennej, czyli nachylenie płaszczyzn

względem osi krystalograficznych określają jednoznacznie tzw. wskaźniki Millera.

Wskaźnikami tymi są trzy liczby całkowite h, k, l względem siebie pierwsze. Symbolem Millera

płaszczyzny sieciowej są wskaźniki h, k, l zapisane w sposób następujący (hkl).* W sieci

przestrzennej (i krystalicznej) wszystkie płaszczyzny sieciowe równoległe do siebie

przechodzące przez każdy węzeł sieci tworzą rodzinę płaszczyzn sieciowych. Wszystkie

płaszczyzny sieciowe należące do jednej rodziny są tak samo zbudowane, mają takie samewskaźniki i taki sam symbol Millera.

Komórki Bravais

Wewnętrzną budowę każdego kryształu można zapisać za pomocą jednego z kilkunastu

typów sieci przestrzennych, różniących się między sobą sposobami rozmieszczenia węzłów

translacyjnie równoważnych, przy czym każda z tych sieci należy do jednego z 6 głównych

rodzajów. Sieciami tymi są sieci przestrzenne prymitywne (węzły znajdują się tylko w narożach

komórek elementarnych) oraz sieci centrowane (węzły oprócz w narożach występują w

środkach określonych ścian lub ściśle określonych miejscach wewnątrz komórek).

5. Monokryształ - materiał będący w całości jednym kryształem (np. kryształ cukru, soli, półprzewodnika). Monokryształ może zawierać w całej swej objętości niewielką ilość defektów tejże struktury a jego zewnętrzna forma nie musi odzwierciedlać struktury krystalicznej.

Proces uzyskiwania monokryształów nazywa się monokrystalizacją.

Polikryształ - ciało stałe będące zlepkiem wielu monokryształów, zwanych w tym przypadku domenami krystalicznymi lub ziarnami. Domeny w polikrysztale mają zwykle orientację statystyczną, choć w pewnych, szczególnych warunkach można także uzyskać polikryształy o bardzo regularnym układzie domen. Określony układ domen tworzy tzw. mikrostrukturę polikryształu.

SUBSTANCJA BEZPOSTACIOWA

Charakteryzuje się uporządkowaniem bliskiego zasięgu, atomy położone blisko siebie są uporządkowane, brak uporządkowania atomów typowych dla kryształów.

6. Alotropia - zjawisko występowania różnych odmian krystalograficznych tego samego pierwiastka chemicznego.

Alotropia jest szczególnym przypadkiem polimorfizmu czyli różnopostaciowości substancji.

Anizotropia (an- 'nie'; gr. isos 'równy, jednakowy'; gr. trópos 'zwrot, obrót') - wykazywanie odmiennych właściwości (rozszerzalność termiczna, przewodnictwo elektryczne, współczynnik załamania światła, szybkość wzrostu i rozpuszczania kryształu) w zależności od kierunku.
Ciała (substancje, przedmioty, cząstki) anizotropowe wykazują różne właściwości w zależności od kierunku, w którym dana właściwość jest rozpatrywana.

Anizotropię sprężystości i prędkości wzrostu wykazują wszystkie kryształy. Pozostałe własności kryształów mogą być anizotropowe lub izotropowe.
Ważną konsekwencją anizotropii prędkości wzrostu w warunkach swobodnego narastania jest samorzutne tworzenie się prawidłowych postaci wielościennych.

Przeciwieństwem jest izotropia.

7. Faza termodynamiczna - jednolita część układu fizycznego, oddzielona od innych powierzchniami międzyfazowymi, zwanymi granicami faz, na których zachodzi skokowa zmiana własności fizycznych lub chemicznych. Najprostszym przykładem zawsze odrębnych faz są jednorodne ciała będące w różnych stanach skupienia (np. woda i lód, woda i para wodna). Jednak oddzielne fazy mogą też istnieć w ciele pozostającym w jednym stanie skupienia.

8. roztwór stały międzywęzłowy - jest to taki roztwór stały, którego atomy pierwiastka rozpuszczonego są ułożone w sposób nieuporządkowany w przestrzeniach międzywęzłowych sieci metalu rozpuszczalnika.
· roztwór stały różnowęzłowy - jest to roztwór stały, którego atomy metalu rozpuszczonego zajmują przypadkowo dowolne węzły w sieci krystalicznej metalu rozpuszczalnika.

9. Defekty
b Punktowe(wakanse,obcy atom w pozycji węzłowej, obcy at. W pozycji międzywęzł.)
b Liniowe(dyslokacja liniowa, dyslokacja śróbowa i mieszana)
b Granic ziarna

10. Wykres układu równowagi fazowej żelazo-cementyt
(Fe-Fe₃C)

Układ Fe-Fe₃C jest częścią układu Fe-C do zawartości 6,7 % masy C.

Składniki układu:

• Żelazo występujące w 2 odmianach alotropowych

Feα do 912ºC i Feγ

od 1394ºC do 1535 ºC (t. topnienia) od 912ºC do 1394ºC

Właściwości mechaniczne: 70 HB, A=50%

Cementyt - faza międzymetaliczna (międzywęzłowa) zawierająca 6,7% węgla, krystalizująca w temperaturze 1252ºC.

Właściwości mechaniczne: 700 HB, A=0%

Opis faz występujących w układzie Fe-Fe₃C

• Roztwór ciekły L

• Ferryt (α) - międzywęzłowy roztwór stały węgla w Feα o maksymalnej zawartości węgla 0,022 % w temperaturze 727ºC

• Austenit (γ) - międzywęzłowy roztwór stały węgla w Fe γ o maksymalnej zawartości węgla 2,14 % w temperaturze 1147ºC

• Cementyt - faza międzymetaliczna (międzywęzłowa) zawierająca 6,7% węgla, krystalizująca w temperaturze 1252ºC

11. Eutektyk (eutektyka, mieszanina eutektyczna) - mieszanina dwóch lub więcej faz krystalicznych o określonym składzie, która wydziela się z roztworów ciekłych lub stopów w określonej temperaturze, zwanej temperaturą eutektyczną. Jest ona na ogół znacznie niższa od temperatury krzepnięcia czystych składników. Kryształy eutektyku są czystymi kryształami składników lub roztworami stałymi o różnych składach. W tym ostatnim przypadku mówi się o eutektykach roztworów stałych. Eutektyki są stałymi odpowiednikami mieszanin azeotropowych.

Eutektoid, mieszanina eutektoidalna, mieszanina dwóch lub więcej składników fazowych stopu (czystych metali, roztworów stałych lub związków chemicznych), powstająca w wyniku tzw. przemiany eutektoidalnej w stałej temperaturze, mająca też stały skład chemiczny. Stop o składzie chemicznym odpowiadającym eutektoidowi nazywa się stopem eutektoidalnym.

Perytektyka - charakterystyczny punkt w dwuskładnikowym układzie równowagi, w którym faza ciekła, która jest najuboższa w składnik wysokotopliwy, reaguje z fazą stałą najbogatszą w składnik wysoko topliwy, wskutek czego powstaje nowa faza stała o składzie pośrednim.

12. Ferryt - roztwór stały węgla w żelazie α zawierający niewielkie ilości, mniejsze niż 0,025%, węgla oraz niekiedy inne dodatki stopowe.

Austenit - międzywęzłowy roztwór stały węgla oraz niekiedy innych dodatków stopowych w żelazie γ (zobacz odmiana alotropowa). Zawartość węgla w austenicie nie zawierającym innych dodatków stopowych nie przekracza ok. 2% (w temperaturze ok. 1150°C).

Cementyt (węglik żelaza) Fe₃C - jest jedną z podstawowych faz międzymetalicznych z grupy węglików, występującą w stopach żelaza z węglem i innymi pierwiastkami. Cementyt jest jednym ze składników stali; jest materiałem twardym i kruchym, posiada strukturę krystaliczną rombową, jego twardość to około 65 HRC (800 HB), jest fazą metastabilną o zawartości węgla do 6,67%. Posiada liczne wiązania metaliczne.

• 13. Ferryt (α) - międzywęzłowy roztwór stały węgla w Feα o maksymalnej zawartości węgla 0,022 % w temperaturze 727ºC

• Austenit (γ) - międzywęzłowy roztwór stały węgla w Fe γ o maksymalnej zawartości węgla 2,14 % w temperaturze 1147ºC

• Cementyt - faza międzymetaliczna (międzywęzłowa) zawierająca 6,7% węgla, krystalizująca w temperaturze 1252ºC

14. Stal - stop żelaza z węglem plastycznie obrobiony i plastycznie obrabialny o zawartości węgla nieprzekraczającej 2,11% co odpowiada granicznej rozpuszczalności węgla w żelazie (dla stali stopowych zawartość węgla może być dużo wyższa). Węgiel w stali najczęściej występuje w postaci perlitu płytkowego. Niekiedy jednak, szczególnie przy większych zawartościach węgla cementyt występuje w postaci kulkowej w otoczeniu ziaren ferrytu.

Stal obok żelaza i węgla zawiera zwykle również inne składniki. Do pożądanych - składników stopowych - zalicza się głównie metale (chrom, nikiel, mangan, wolfram, miedź, molibden, tytan). Pierwiastki takie jak tlen, azot, siarka oraz wtrącenia niemetaliczne, głównie tlenków siarki, fosforu, zwane są zanieczyszczeniami.

15. Uspokajanie stali - końcowy proces wytopu stali, polegający na odtlenianiu w celu zmniejszenia wydzielania gazów podczas krzepnięcia we wlewnicy. Stal uspokojona jest odtleniona w taki sposób, by podczas krzepnięcia proces wydzielania gazów był całkowicie wyeliminowany. Proces ten polega na dodaniu w końcowej fazie żelazo-krzemu, aluminium, manganu i/lub siarki.

Stal nieuspokojona jest bardziej zanieczyszczona gazami i ma niejednolitą strukturę na skutek tego, że po wytopieniu jest od razu wylewana z kadzi do wlewnicy.

16. Odkształcenie plastyczne.
Powstaje w wyniku nieodkształcalnych zbiorowych przemieszczeń atomów w sieci krystalicznej które zachodzą przy obciążeniu metalu powyżej tzw. granicy sprężystości. Odkształcenie plastyczne zachodzi głownie w drodze poślizgu oraz bliźniakowania.

17. Wyżarzanie rekrystalizacyjne polega na przywróceniu

materia³owi jego struktury po wykonaniu obróbki plastycznej

na zimno. Polega to na podgrzaniu wyrobu do temp. 700 C i

utrzymanie tej temperatury przez okres czasu, który zależy

od ilości materiału(1kg potrzebuje 20-25 minut ). Następnie

wykonuje siê ch³odzenie dwoma poniższymi metodami:

a) szybkie ch³odzeniewwodzie (dobra plastyczność)

B) szybkie chłodzenie w alkoholu lub 50% roztworze wodnymalkoholu (wysoka plastyczność)

18.

19. 20. Hartowanie - jest zabiegiem cieplnym, któremu poddawana jest stal, składającym się z dwóch bezpośrednio po sobie następujących faz. Pierwsza faza to nagrzewanie do temperatury powyżej przemiany austenitycznej (dla stali węglowej 723°C) (zwykle 30°C do 50°C powyżej temperatury przemiany austenitycznej) i wygrzewanie, tak długo jak to potrzebne, by nastąpiła ona w całej objętości hartowanego obiektu. Drugą fazą jest szybkie schładzanie. Szybkość schładzania musi być taka, by z austenitu nie zdążył wydzielić się cementyt i jego struktura została zachowana do temperatury przemiany martenzytycznej, w której to austenit przemienia się w fazę zwaną martenzytem. Stal posiadająca strukturę martenzytyczną nazywana jest stalą martenzytyczna lub hartowaną. Hartowanie przeprowadza się, by podnieść twardość i wytrzymałość stali.

Polega na nagrzaniu przedmiotu hartowanego, a następnie szybkiemu schłodzeniu w kąpieli chłodzącej, zwykle wodnej lub olejowej, poniżej temperatury początku przemiany martenzytycznej, aż do temperatury otoczenia. Szybkość chłodzenia powinna być dobrana tak, by nie nastąpiły odkształcenia hartownicze. Chłodzenie w wodzie jest bardziej intensywne, niż w oleju.

21.

22. Bainit to mieszanina przesyconego ferrytu i wydzielonych węglików. Powstaje w wyniku przemiany bainitycznej. Ma ona charakter częściowo dyfuzyjny. Wraz z obniżaniem temperatury przemiany zwiększa się udział przemiany bezdyfuzyjnej i twardość bainitu. Twardość bainitu jest mniejsza od twardości martenzytu.

Wyróżnia się dwa rodzaje bainitu:

• bainit górny - powstaje w wyniku przemiany zachodzącej w temperaturze powyżej 300°C. Składa się z cementytu oraz przesyconego ferrytu. Jest strukturą niekorzystną ze względu na kruche pękanie.

bainit dolny - powstaje w wyniku przemiany zachodzącej w temperaturze poniżej 300°C. Składa się z węglika ε oraz przesyconego ferrytu. Jest on twardszy od bainitu górnego, gdyż wydzielone węgliki są bardziej dyspersyjne.

23. Martenzyt - metastabilna faza stopu żelaza i węgla powstała podczas szybkiego schłodzenia z prędkością większą od prędkości krytycznej z temperatury w której występuje austenit. Przemiana ta ma charakter bezdyfuzyjny i polega na przebudowie sieci krystalicznej RSC (sieć Regularna Ściennie Centrowana) na sieć TPC (sieć Tetragonalna Przestrzennie Centrowana). Temperatura początku i końca przemiany martenzytycznej w dużym stopniu zależy od zawartości węgla w stopie.

24.

Odpuszczanie - jest zabiegiem cieplnym, któremu poddawana jest stal wcześniej zahartowana. Celem odpuszczania jest usunięcie naprężeń hartowniczych oraz zmiana własności fizycznych zahartowanej stali, a przede wszystkim zmniejszenie twardości, a podniesienie udarności zahartowanej stali.

Odpuszczanie polega na rozgrzaniu zahartowanego wcześniej przedmiotu do temperatury w granicach 150° do 650°C, przetrzymywaniu w tej temperaturze przez pewien czas, a następnie schłodzeniu. W czasie odpuszczania całość lub część martenzytu zawartego w zahartowanej stali rozpada się, wydzielając bardzo drobne ziarna cementytu, tworząc fazę zwaną sorbitem lub troostytem.

Podczas odpuszczania występuje kruchość odpuszczania, którą dzielimy na:

• kruchość odpuszczania I rodzaju i jest to kruchość nieodwracalna, zachodzi w zakresie temperatur 250-450°C, powoduje zmniejszenie odporności na pękanie

• kruchość odpuszczania II rodzaju i jest kruchością odwracalną, zachodzi powyżej 500°C i powolnym chłodzeniu

25. Nawęglanie jest zabiegiem cieplnym polegającym na dyfuzyjnym nasyceniu węglem warstwy powierzchniowej stalowego elementu. Do nawęglania używa się stali niskowęglowej by podnieść twardość powierzchni, a co za tym idzie odporność na ścieranie, przy równoczesnym pozostawieniu miękiego, elastycznego rdzenia.

26. Azotowanie - jest zabiegiem cieplnym polegającym na dyfuzyjnym nasyceniu azotem warstwy powierzchniowej stalowego elementu. Proces ten polega na wprowadzeniu do warstwy wierzchniej przedmiotu stalowego azotu, który wiąże się z żelazem oraz innymi dodatkami stopowymi, zwłaszcza aluminium, tworząc azotki, warstwę powierzchniową stali. Utworzona warstwa zapewnia polepszenie następujących właściwości:

• odporność na ścieranie

• wytrzymałość na rozciąganie

• twardość

• właściwości przeciwkorozyjne

W przeciwieństwie do nawęglania przy azotowaniu strefa powierzchniowa utwardza się bez dodatkowej obróbki cieplnej. Azotowaniu poddaje się stale uprzednio ulepszone cieplnie.

27.

28.

29. Stal konstrukcyjna wyższej jakości - stal charakteryzująca się wąskimi granicami zawartości węgla i manganu oraz niewielką zawartością zanieczyszczeń, głównie krzemu (poniżej 0,7%) i fosforu. Zwykle dostarczane są jako stale uspokojone i nadają się do obróbki cieplnej.

Stal konstrukcyjna ogólnego przeznaczenia - stal konstrukcyjna do wykonywania konstrukcji oraz części maszyn i urządzeń ogólnego przeznaczenia, wszędzie tam, gdzie jej charakterystyki są wystarczające dla spełnienia funkcji. Stale konstrukcyjne ogólnego przeznaczenia są stalami najniższego gatunku i zawierają znaczne ilości zanieczyszczeń, głównie siarki, krzemu i fosforu.

30. Stal narzędziowa - stal do produkcji narzędzi, elementów przyrządów pomiarowych oraz odpowiedzialnych uchwytów. Stale narzędziowe charakteryzują się wysoką twardością, odpornością na ścieranie, niewielką odkształcalnością i niewrażliwością na przegrzanie. Cechy te osiąga się przez wysoką zawartość węgla i odpowiednią obróbkę cieplną przy narzędziach mało odpowiedzialnych oraz użycie odpowiednich dodatków stopowych połączone z odpowiednią obróbką cieplną w przypadku odpowiedzialnych narzędzi.

Stale narzędziowe dzieli się na:

• stale narzędziowe węglowe

• stale narzędziowe stopowe

• stale do pracy na zimno

• stale do pracy na gorąco

• stale szybkotnące.

31. Stal szybkotnąca HSS, stal stopowa narzędziowa używana do wytwarzania narzędzi do obróbki skrawaniem przy dużych prędkościach skrawania. Wymaga się od nich zachowania twardości i kształtu, aż do temperatury +600°C. Cechę tę realizuje się przez zastosowanie dodatków stopowych - węgla 0,75-1,3% chromu 3,5-5,0%, wolframu 6-19%, wanadu 1,0-4,8%, molibdenu 3,0 do 10%, a w niektórych gatunkach także i kobaltu 4,5-10,0%, oraz odpowiednią obróbkę cieplną. W jej czasie dokonuje się wyżarzania, tak by dodatki stopowe utworzyły związki z węglem, tzw. węgliki, które w znacznym stopniu muszą się rozpuścić w ferrycie. Wymaga to bardzo uważnej i długotrwałej obróbki.

Polska Norma wymienia szereg stali szybkotnących, między innymi SW18, SW7M, SW12C, SKC, SK5V, SK5M, SK8M, SK10V.

Stali szybkotnącej używa się do wytwarzania noży tokarskich, frezów, wierteł i innych narzędzi skrawających nagrzewających się w czasie pracy do wysokich temperatur.

32. Stal kwasoodporna (kwasówka) - stal odporna na działanie kwasów o mniejszej mocy od kwasu siarkowego. Kwasoodporność uzyskuje się dzięki stabilizacji austenitu w normalnych warunkach, co można uzyskać dzięki wysokim zawartościom chromu (17-20%) i niklu (8-14%), oraz innych dodatków stopowych, takich jak mangan, tytan, molibden i miedź. Stale kwasoodporne stosowane są po polerowaniu. Jako że w wysokich temperaturach dodatki stopowe mają tendencję do łączenia się z węglem tworząc twarde węgliki, po spawaniu elementów wykonanych ze stali kwasoodpornych wymagana jest ich obróbka cieplna.

Stal nierdzewna - ( Zwana także INOX ) stal odporna na działanie czynników atmosferycznych, rozcieńczonych kwasów, roztworów alkalicznych i podobnych. Nierdzewność stali uzyskuje się poprzez zwiększoną zawartość chromu. Im większa zawartość chromu, tym większa odporność stali na korozję. Zwykle stosuje się od 12% do 25% chromu. Zwiększona zawartość węgla także wpływa na wzrost nierdzewności stali, lecz zbyt duża jego zawartość powoduje kruchość stali. Stale nierdzewne podlegają obróbce cieplnej, hartowaniu i odpuszczaniu.

33. Mosiądz - stop miedzi i cynku zawierający do 40% tego metalu. Mosiądze mogą zawierać także dodatki takich metali jak ołów, aluminium, cyna , mangan, żelazo i chrom oraz krzem. Topi się w temperaturze ok. 1000°C (zależnie od gatunku).

Mosiądz ma kolor żółty (złoty), lecz przy mniejszych zawartościach cynku zbliża się do naturalnego koloru miedzi. Stop ten jest odporny na korozję, ciągliwy, łatwy do obróbki plastycznej. Posiada dobre właściwości odlewnicze.

34.

35. Brązy - stopy miedzi z innymi metalami i ewentualnie innymi pierwiastkami, w którym zawartość miedzi zawiera się w granicach 80-90% wagowych. Składy brązów specyfikuje Polska Norma PN-xx/H-87050.

Brąz cynowy - zawierający od 1% do 9% cyny

Posiada barwę szarą, której intensywność wzrasta wraz z zawartością cyny. Mogą zawierać także inne dodatki stopowe, takie jak cynk (2,7% do 5%), ołów (1,5% do 4,5%) oraz domieszki fosforu (0,1% do 0,3%) z zanieczyszczeniami nie przekraczającymi 0,3%. Symbole brązów cynowych to B2 (CuSn2), B4 (CuSn4), B6 (CuSn6), B43 (CuSn4Zn3), B443 (CuSn4n4Pb3), B444 (CuSn4n4Pb4). Brązy cynowe używane są na elementy sprężyste, trudno ścieralne, a przy większej zawartości ołowiu na tuleje i panwie łożyskowemonety, elementy pracujące w wodzie morskiej, armaturę.

36.

37.

38. Tworzywa sztuczne - materiały oparte na polimerach syntetycznych, zastępujące tradycyjne materiały takie jak drewno, ceramika, metal, kauczuk naturalny, gutaperka oraz stanowiące grupę zupełnie nowych materiałów, które nie mają swoich naturalnych odpowiedników.

W skład tworzyw sztucznych wchodzą oprócz polimerów także plastyfikatory (zmiękczacze), wypełniacze (zmieniające właściwości mechaniczne oraz potaniające produkt końcowy) oraz substancje barwiące.

39. Tworzywo termoplastyczne - tworzywo sztuczne, które w określonej temperaturze i ciśnieniu zaczyna mieć własności lepkiego płynu. Tworzywa termoplastyczne można kształtować przez tłoczenie i wtryskiwanie w podwyższonej temperaturze a następnie szybkie schłodzenie do temperatury użytkowej.

Termoplasty można przetwarzać wielokrotnie w przeciwieństwie do duroplastów, jednak po każdym przetworzeniu zazwyczaj pogarszają się ich własności użytkowe i mechaniczne na skutek zjawiska depolimeryzacji oraz degradacji tworzących te tworzywa polimerów lub żywic.

40. Bakelit - najstarsze, syntetyczne tworzywo sztuczne (fenolowo-formaldehydowe tworzywa sztuczne). Technologia produkcji bakelitu została wynaleziona przez Leo Hendrika Baekelanda na początku XX wieku (1907-1909).

Tworzywo to, pomimo niezbyt dużej wytrzymałości mechanicznej i sporej kruchości, przez wiele lat było jedynym, masowo stosowanym tworzywem sztucznym. Jego głównymi zaletami jest niepalność, nietopliwość, nierozpuszczalność, niskie przewodnictwo prądu elektrycznego, słaba przewodność cieplna oraz względnie duża odporność chemiczna.

Stosowane było przede wszystkim w przemyśle elektrotechnicznym jako materiał konstrukcyjny i izolacyjny, oraz w wielu innych zastosowaniach, gdzie potrzebne było tworzywo odporne na szereg czynników, a jednocześnie możliwe do formowania w niemal dowolnych kształtach (poprzez odlewanie lub prasowanie proszku) i podatne obróbce mechanicznej.

---