WYKŁAD 13

Serinus canaria

Płeć nie do odróżnienia, ale u osobników dorosłych w okresie rozrodczym można rozpoznać płeć na podstawie budowy podbrzusza

Zeberki - Peophila guttata

„Zięba australijska” najpopularniejszy przedstawiciel z kilku setek gatunków należących do astryld.

Szaro, żółtobrązowe, kremowe, brunatno-żółte.

Formy dzikie: szare, ok.10-12cm dł.

Dziób czerwony, piersi białe, ogon czarny.

Samiec - kolor „policzków” kasztanowaty, piersi - delikatniej pokryte plamkami czarnymi i białymi falami.

Utrzymuje się je ze względu na delikatny świergot.

Zachować należy szczególną ostrożność w trakcie badania, trudno je złapać, przefruwają przez bardzo małe szczeliny.

Gatunek	Zeberka - P.gutta
Pochodzenie	Australia
Długość ciała	10cm
Masa	10-12 g
Długość życia	5 lat
Klatka	30 x 30 x 30cm
Lęgi	Zniesienie - 4-6 jaj Wysiadywanie - 11-13 dni Samodzielność - 3 tygodnie
Dojrzałość płciowa	3-12 miesiąc
Uwagi	Ch.bakteryjne, pasożytnicze - duży problem!, ospa, zaparcie jaja

Mewka japońska - Lonchura strata

Nie występuje w naturze; pochodzi z Chin.

Najbardziej popularny astryld, wykorzystywany jako mamka.

Gatunek	Mewka samiec śpiewa
Pochodzenie	Chiny
Długość ciała	10-11 cm
Masa	10-12 g
Długość życia	5 lat
Klatka	50 x 40 x 40cm, żerdki 12mm
Lęgi	Zniesienie - 6-8 jaj Wysiadywanie - 12-15 dni Samodzielność - 21 dni

Gatunek	Ryżowiec „wróbel jamajski” - Padda oryzivora Samiec śpiewa
Pochodzenie	Malezja
Długość ciała	14cm
Masa	25-30 g
Długość życia	7 lat
Klatka	50 x 40 x 40cm, żerdki 14mm
Lęgi	Zniesienie - 4-8 jaj Wysiadywanie - 13-14 dni Samodzielność - 4 tygodnie

Amadyna wspaniała

Gatunek	Amadyny - Chloebia gouldiae Samiec śpiewa, samice są bledsze
Pochodzenie	Australia
Długość ciała	12,5-13 cm
Masa	12-15 g
Długość życia	7 lat
Klatka - witryna	90 x 60 x 50cm
Lęgi	Zniesienie - 4-6 jaj Wysiadywanie - 15 dni Samodzielność - 18-24 miesięcy
Uwagi	Typowy dziupla, trudne do wychowania

Gwarki

Przedstawiciel gadającej rodziny szpaków. Moda od kilkunastu lat.

W Polsce - duży czarny ptak, 30-45 cm dł.

Dziób i nogi są żółte, białe plamy na każdym skrzydle. Apomorficzne.

Nie mają wola, skaczą, nie chodzą, dożywają 20 lat.

Gatunek	Gwarek mały - Gracula indica Gwarek średni - Gracula religiosa intermedia
Pochodzenie	Indo-Malezja
Długość ciała	24-26 cm, 30 cm
Masa	Zależy od gatunku
Długość życia	8-20 lat
Klatka	100 x 60 x 60cm, zalecane woliery
Lęgi	Zniesienie - 2-3 jaj Wysiadywanie - 12-14 dni Samodzielność - ok.3 tyg.
Uwagi	Syndrom zatrzymania Fe (iron storage syndrome), zespół sercowo-płucno-wątrobowy (ascites), marskość wątroby, zakażenia bakteryjne Specjalna dieta pozbawiona Fe!

CHOROBA PACHECKA - PPD

Powszechnie występująca, wysoce zaraźliwa choroba papug przebiegająca ze znaczną śmiertelnością.

1929 - 1.przypadek w Brazylii, Sao Paulo, Dr Genesio Pacheca

1975 - w USA

1985 - SGGW - 1. opisany przypadek dotyczył papugi Pinopsitta barrabandi, 1. ognisko w Polsce: Miejski Ogród Zoologiczny w czasie 01-16 IV 1990 - padły 22 duże papugi; potem prywatna hodowla w Radomiu

Od tego czasu powszechnie występująca choroba.

Etiologia

- papuzi alfaherpesvirus - PsHV

wielkość cząstek 120-200 nm; z różnych przypadków ch.Pachecka wyizolowano 5 podtypów PsHV

Cechy wirusa:

- brak zdolności hemaglutynacji i hemadsorbcji

- znaczna trwałość w środowisku

- wrażliwość na rozpuszczalniki organiczne, niskie i wysokie pH i wysoką temp.

Inne herpeswirusy papug:

1. wirus zapalenia tchawicy amazonek

2. wirusowa choroba układu oddechowego u łąkotek i aleksandrett

3. Herpeswiroza papużek falistych

4. Brodawczyca skóry papug

5. Herpeswiroza gołębi (zaraźliwa dla papużek fal.i amazonek)

6. Herpeswiroza sokołów

7. choroba Mareka (zaraźliwa dla papużek falistych)

Epizootiologia

- Chorują tylko papugi

- bardzo wysoka zaraźliwość choroby decyduje o szybkim jej rozprzestrzenianiu

- wirus wydalany z wydzieliną z nosa, kałem, przez chore ptaki i nosicieli, 3-7 dni po zakażeniu

- latentnie zainfekowane samice mogą znosić zakażone wirusem jaja

- papugi też karmią młode mleczkiem

Źródło zarazka

- pył, aerozol, zanieczyszczona powierzchnia, karma, woda pitna

- ptaki, które przeżyły wybuch choroby mogą stać się nosicielami wirusa, który wydalany jest okresowo

- najczęściej nosicielami PsHV są konury (Aratinga sp.), które cechują się znaczną odpornością na zachorowania

- choroba szerzy się głównie w dużych zbiorowiskach ptaków jak ogrody i sklepy zoologiczne oraz prywatne ptaszarnie

Czynniki usposabiające:

- stres

- transport

- zmiana właściciela

- zabiegi lek-wet

- duże zagęszczenie ptaków

- nieodpowiednie żywienie

Objawy kliniczne

Często dochodzi do nagłych padnięć bez wcześniejszych objawów klinicznych, u ptaków będących w dobrej kondycji. Lekarz wet. zazwyczaj nie zdąży zobaczyć żywego pacjenta

Objawy u ptaka żyjącego:

Nastroszenie piór, osowienie, biegunka (zwykle żółtawa, zielonkawa lub z domieszką krwi; początek ok.2 tyg. przed śmiercią), zapalenie spojówek, skurcze spastyczne mięśni szyi, porażenie skrzydeł i nóg, anorexia i letarg (ok. 1-2 dni przed śmiercią)

AP

1.wątroba - powiększenie, rozsiana martwica, czasem tylko nieznacznie rozsiane odbarwienie wątroby, niekiedy mozaikowatość z bardzo licznymi drobnymi ogniskami martwicowymi

2.śledziona - powiększenie, obrzęk, martwica

3.jelita - przekrwienie błony śluzowej - do krwotocznego, zapalenie jelit

4.nerki - obrzęk, przekrwienie

5.mózg - przekrwienie, wylewy podoponowe, obrzęk

HP

Jest podstawowym narzędziem diagnostycznym. Stwierdzenie choćby 1 ciałka wewnątrzjądrowego w hepatocytach przemawia za rozpoznaniem choroby.

Pola martwicy skrzepowej.

Ciałka wtrętowe stwierdzamy też w: śledzionie, nerkach, mózgu

Diagnostyka

- HP

- PCR

- IF

Pobieranie próbek do badań genetycznych:

- przyżyciowo - krew i wymaz z kloaki

- pośmiertnie - narz.wew., wątrobę, śledzionę,

w jałowym pojemniku w 4*C

- do testów środowiskowych: wymazy z klatek, wentylatorów, filtrów pow., budek lęgowych

Diagnostyka różnicowa

- chlamydioza

- salmoneloza - bakt.zapalenie wątroby

- paramyksowiroza

Leczenie

- Acyklovir - blokuje polimerazę DNA herpeswirusa, jest skuteczny w stosunku do kilku szczepów wirusa ch.Pachecka;

najlepiej zanim wystąpią objawy kliniczne

w formie preparatu Zovirax - 80 mg/kg m.c. co 8h do dzioba lub 240 mg/kg w karmie

działa neurotoksycznie, może prowadzić do regurgitatio

Zapobieganie

1. identyfikacja i izolacja nosicieli (ch.Pachecka + cirkowirusów + poliomawirusów)

2. kwarantanna nowo zakupionych 30-60 dni

3. dezynfekcja powierzchni substancjami utleniającymi i wymiana filtrów, dokładne mycie i dez.wentylatorów i wywietrzników

4. szczepienia - dostępna jest inaktywowana szczep. - stosowana po raz 1. powinna być podobno podana ponownie po 4 tyg.

- przypominająca dawka - raz w roku

- kilka gat.papug (lory, kakadu) mogą reagować paraliżem lub tworzeniem się ziarniniaków w miejscu iniekcji

- nie chroni przed wszystkimi szczepami wirusa

STERNOSTOMATOZA

Etiologia: Sternostoma tracheocolum

Gatunek: kanarki, amadyny, wróblowate

Wiek: w każdym wieku, szczególna predyspozycja w okresie pierzenia

Odsetek śmiertelności: 5-60%

Drogi zakażenia: przewód pokarmowy

Czynniki usposabiające:

-brak kwarantanny dla nowo nabytych ptaków

- brak higieny utrzymania

- wysoka wilgotność!

- nadmierne zagęszczenie w hodowli

Objawy kliniczne

Niechęć samców do śpiewu (kanarki też nie śpiewają w okresie pierzenia), kichanie, kaszel, rzężenia, przyspieszone i utrudnione oddychanie, częste przełykanie, otwarty dziób

W miarę postępu choroby świszczący oddech, niekiedy okresowy bezdech

utrata przytomności i porażenia

AP

Wychudzenie, obrzęk i powiększenie wątroby - kolor gliniasty, zanik mm.piersiowych, w tchawicy i dużych oskrzelach mierna ilość bezbarwnego śluzu. Przekrwienia i miejscowe drobne, punkcikowate ogniska o śr. 0,3-0,6mm.

W rozwidleniach tchawicy, w płucach - obecność roztoczy w postaci czarnych punktów 0,3-0,6, głównie samice, bo samiec jest 1/3mniejszy

Leczenie

Obowiązuje leczenie wszystkich ptaków w stadzie

1. 2% Ivomec (iwermektyna) - d.iniekcyjna 2μg/30g, w bezpierzkę barkową

(papużka falista, kanarek - 1/3 mniej); lek nakrapla się na nieopierzoną skórę nad stawem barkowym 3x w odstępach tygodniowych

2. Neguvon 0,03-0,05ml / ptaka; 9 dni

WIRUSOWA CHOROBA OPIERZAJĄCYCH SIĘ PAPUŻEK FALISTYCH - BFD

(Viral disease of fledgling Budgergars - BFD)

Etiologia: wirus z rodziny Papovaviridae

Gatunek: papużki faliste, rzadziej inne papugowate

Wiek: 5-23 dzień życia

Odsetek Śmiertelności - 10-100%

Drogi zakażenia: transowarialnie

przewód pokarmowy

Czynniki usposabiające - duże hodowle

Postaci choroby:

1. ostra

2. przewlekła

Objawy kliniczne

1. ostra

Utrata apetytu, osowiałość, zahamowanie rozwoju, silny obrzęk powłok brzusznych, zmiana zabarwienia skóry z czerwono-różowej na ciemnoczerwono-brązowy.

Rzadziej objawy nerwowe. Śmierć po 2-10 dniach.

U ozdrowieńców zaburzenia w wymianie upierzenia pisklęcego. Papużki, które przeżyją nazywają się biegaczami! Nie mogą latać tylko biegają

2. przewlekła - francuskie pierzenie

Zahamowanie w rozwoju, zaburzenia w wykształcaniu się piór konturowych, brak lotek I lub II rzędu, sterówki skrócone źle ukształtowane

AP

1. ostra

- ogniska martwicowe i wybroczyny w mm.sercowym, wątrobie, nerkach

- odwodnienie

- powiększenie wątroby

2. przewlekła

patrz: obj.kliniczne

Diagnoza

ciałka wtrętowi w wątrobie, nerkach i prz.pokarmowym

Leczenie - nie opracowane

- preparaty wielowitaminowe, Hepavit, Urosan

CIRKOWIROZA PAPUG - PBFD

Etiologia: Cirkovirus, Cirkoviridae

Średnica 14-17 nm

Choroba immunosupresyjna, bardzo zaraźliwa i najczęściej śmiertelna, opisana u ponad 50 gat.

Najczęściej przebiega w postaci zespołu określanego jako:

- CHOROBA DZIOBA I PIÓR PAPUG - (Psittacinae beak and feather disease - PBFD)

Wirus atakuje komórki układu powłokowego oaz niszczy układ odpornościowy (grasicę, Bursę), jeden z najsilniejszych immunosupresorów zakaźnych u Psittaciformes.

Gatunek: najbardziej wrażliwe Żako

Wiek: najczęściej ptaki w wieku do 2 roku życia, ale może wystąpić w każdym wieku, zwłaszcza, gdy są narażone na długotrwały kontakt z dużymi zimna i stresu.

Transmisja wirusa:

- horyzontalnie : pokarmowa, aerogenna

- wertykalnie: transowarialnie

Postaci i objawy kliniczne:

Głównie : kakadu, żako, ary, aleksandretty obroźne, lory wielkie, nierozłączki

1. nadostra

- padnięcia, najczęściej u piskląt

- wtórne bakteriemie z następowym zapaleniem płuc, zapaleniem jelit

- szybka utrata masy ciała i śmierć

- martwica i atrofia B.F. oraz grasicy (tylko w bad.mikroskopowym)

- śmierć następuje zwykle w 1-2 tyg. od momentu wystąpienia pierwszych objawów

2. ostra

- predyspozycje u żako - poparzenie gorącokrwawe

- „zespół śmiertelny młodych żako”

- depresja

- atonia wola i zwracanie z wola (regurgitatio)

- bieguna

- nagła zmiana w rozwoju upierzenia zwłaszcza u młodych ptaków

- najwyraźniej u piskląt zakażonych podczas opierzania się, pióra łamliwe, często krwawią i mogą być bolesne, co sprawia, że pisklęta nie chcą być brane na ręce

- ostra anemia i pancytopenia

- u niektórych: wzrost poziomu - kw.żółciowych, kw.moczowego i aminotransferaz

- w PBFD - zanika frakcja globulinowa - hypoproteinemia

3. 
   chroniczna

- symetryczne nieprawidłowości w rozwoju piór podczas pierzenia

- ! pióra mają kształt klepsydry, są przewężone, są uszkodzone w

różnym stopniu

- często hiperkeratoza pochewk pióra, co prowadzi do jej pogrubienia,

zamknięcia i tworzenia się cysty

- rosnące pióra są krótkie, pałeczkowate, czasem skręcone i mogą być wyrywane przy skórze

- oś pióra zlokalizowana jest w nieprawidłowej linii lub otoczona krwistą otoczką

- zmniejszenie produkcji - piór konturowych- lotek I i II rzędu - sterówek

- często zróżnicowanie osi pióra, też pierwotne i wtórne wybroczyny w jej obrębie

- nadmierna utrata piór

- zmiany w kolorze upierzenia, u żako z szarego na różowy

- brak pudru na dziobie

- u niektórych zmiany w dziobie: nadmierne wydłużenie, martwica i owrzodzenia podniebienia, złamania poprzeczne/ podłużne dzioba, martwica i ubytki miazgi i tk.kostnej, martwica bł.śluzowej podniebienia; bolesne owrzodzenia mogą prowadzić do anoreksji

- stałe osłabienie funkcjonowania ukł.immunologicznego mogące prowadzić do wtórnych infekcji bakteryjnych, grzybiczych, inwazji pasożytniczych (kryptosporidioza) oraz zakażeń innymi wirusami

AP

- zmiany jakości upierzenia, dzioba, pazurów

- pow.wątroby, blado-pomarańczowa, czasem z widocznymi ogniskami martwicowymi

- obrzęk śledziony

Terapia - brak skutecznego leczenia przyczynowego

Leczenie objawowe: p/bólwe, p/bakeryjne, p/grzybicze

Preparaty immunostymulujące - Baypamun - 0,5ml/kg - amazonki, żako; ary - 1ml/kg

Produkty pszczele (propolis), zawierają naturalne flawonoidy o działaniu p/wirusowym

Rokowanie - ostrożne; ptaki chorują latami, czasem 10-15 lat

Profilaktyka swoista - brak

Zapobieganie

- gdy pojawił się w lecznicy ptak chory lub podejrzany - przeprowadzić dezynfekcję

- najlepiej badać ptaki podejrzane w domu

IDIOPATYCZNE ZAPALENIE WOLA PAPUŻEK FALISTYCH

(Idiopathic inflamation of the crob)

Etiologia: nie wyjaśniona

wikłają: E.coli, Pseudomonas, Candida, Aspergillus

Gatunek: papużki faliste, nimfy, częściej u samic

Wiek: w każdym, głównie młode do 1 roku ż.

Odsetek śmiertelności - zależy od powikłań

Choroba częściej w miesiącach letnich

Czynniki usposabiające:

- niedobór wit.A

- zatrucia pokarmowe

- zaleganie pokarmu i c.obce w wolu

- zatkanie wola

Objawy kliniczne

regurgitatio treści wola, brudne upierzenie na głowie i szyi, brak apetytu, postępujące wychudzenie; palpacyjnie powiększenie wola

AP

Wole wypełnione płynną treścią, ściana wola zgrubiała, rozpulchniona, przy powikłaniach grzybiczych błona śl. pokryta rozległymi szarożółtymi nalotami

Leczenie

- 3 x dziennie mechaniczne opróżnianie wola przez masaż

- płukanie wola 0,1% k. solnym lub Citropepsin ( 1 łyżeczka na szklankę wody)

- Vibramycin syrop 0,1 ml 2xdz

- Rondomycin

- Doxycyklina, Ampicylina

- Nystatyna - przy powikłaniach grzybiczych - 0,25ml/papużka 2xdz

= leki sondą do wola

- leczenie wspomagające - preparaty wielowitaminowe

KNEMIDOKOPTOZA - ŚWIERZB PAPUŻEK FALISTYCH

(Cnemidocoptosis; Mites)

Etiologia: Cnemidocoptec mutans

C. prolificus

C. gallinae

C. pilae

Laminosiopties cysticola papugi, kanarki

Rivoltasia bifurcate

Gatunek: papugi, kanarki, bażanty, gęsi, kury, indyki rzadziej

Wiek: w każdym

Odsetek śmiertelności - sporadyczny

Zmiany lokalizują się

- głowa, wokół oczu, na dziobie,

- kończyny

-okolica steku, kloaki

= w tych okolicach typowe naloty świerzbowe

Czynniki usposabiające:

- złe warunki zoohigieniczne

- duża hodowla ptaków domowych

- częsta rotacja ptaków

- niedobór wit.A

C. pilae - ŚWIERZB PAPUŻEK FALISTYCH

- niepokój, świąd, ocieranie dzioba o elementy klatki

- drapanie kończyn dziobem

- zmiany w postaci szarych lub szarożółtych złogów o suchej, łuszczącej się powierzchni, przypominające pumeks - u nasady dzioba (możliwość autoamputacji), wokół oczu, na nieopierzonych częściach kończyn i koło steku

Leczenie

- Pularyl - płyn

- smarowanie- najpierw na próbę niewielką część zmienioną; Crotamidon? - nie więcej niż ¼ powierzchni ciała bo toksyczne!

1xdz przez 3-4 dni, przerwa-1 dz - 3 dni - przerwa 10 dni - 1 dzień

- Ivomec 200μg/kg 1x - met. z wyboru w USA

- leczenie wspomagające: maść tranowa, Dermosan, maść alantoinowa, Vibovit, Polfamix Z

- dezynfekcja klatek i wyposażenia

U kanarków różnicować świerzb z przerostowym zapaleniem skóry kończyn

SYNDROM NEUROPATYCZNEGO ROZSZERZENIA ŻOŁĄDKA GRUCZOŁOWEGO PAPUG - PDS

PDS - to nieuleczalne schorzenie o nadal nie poznanej etiologii, występuje u papugowatych

(przyczyna: prawdopodobnie Paramyxovirus PMV-3, Candida albicans)

Etiopatogeneza: porażenie układu przywspółczulnego

Gatunki: papugowate, kakadu, żako, amazonki, tukany, kanarki, bernikle

Wiek: w każdym

Odsetek śmiertelności: do 100%

Drogi zakażenia - pionowe

- horyzontalne

W hodowli najczęściej źródłem są chore osobniki

Czynniki usposabiające

- pokarm o nieodpowiedniej konsystencji

- niedrożność jelit cienkich

Objawy kliniczne

Choroba przewlekła, a objawy kliniczne mogą pojawić się nagle

depresja, postępujące wychudzenie, niestrawione nasiona w kale!, brak apetytu, wzmożone pragnienie, wielomocz, zwracanie z wola,

Niekiedy objawy nerwowe: słabość kończyn, niezborność ruchu, kulawizny

AP

Żołądek gr. kilkakrotnie powiększony, wypełniony zalegającą treścią, chorobowo ścieńczały

Niekiedy pęknięcie ściany żołądka gr.

Leczenie - nie opracowano

Leczenie wspomagające

- przy powikłaniach C.albicans: Nystatyna (100000j.m./ml - 0,25ml/30g), do dzioba 2xdz

Citropepsin (pepsyna i kw.cytrynowy) - 1 łyżeczka od herbaty na 1 szklankę wody, przez 7 dni

Przyjmuje się, że paramyksovirus uszkadza tzw. zwoje nerwowe ukł.autonomicznego znajdujące się w ścianie żoł.gruczołowego

W mięśniówce zwoje myometrialne tworzą płytkę nerwowo-mięśniową, unerwiane przez zwoje ukł przywspółczulnego.

Komórki nerwowe ulegają zanikowi - mięśniówka ulega atrofii, ściana żołądka kurczy się, gromadzi się treść, zalega, rozciąga żołądek, ściana cienieje - pęka

UKŁĄD ODDECHOWY

Pierwotna etiologia- wirusowa lub żywieniowa.

Niezbyt często pierwotne zapalenie płuc.

Zakażenia i częściowe zaatakowanie dróg oddechowych są bardzo częstym problemem.

Objawy kliniczne	Gatunek	Możliwa przyczyna	Potwierdzenie diagnozy
1. - wyciek z nosa, - zabarwione lub sklejone pióra wokół otworów nosowych	Papugi Papużki faliste	Zakażenie górnych dróg oddechowych, E.coli, Haemophilus, Staph., wirusy, Hipowitaminoza A! - powszechna w Polsce	Badanie bakteriologiczne wymazów z nosa, zwłaszcza z dolnych nozdrzy tylnych; oględziny gardła (ogn. martw. z nied. wit.A)
2. obrzęk okolicy podoczodołowej	Wszystkie gatunki, Zwłaszcza papugi	Zakażenie okolicy podoczodołowej i przylegających zatok	Badanie cytologiczne; przy leczeniu dokonać punkcji w znieczuleniu i usunąć zawartość z zatok
3. nienormalne odgłosy oddechowe (trzaski, mlaśnięcia, bulgotania, szemrania, utrata głosu) (pierzące się ptaki nie śpiewają)	Wszystkie gatunki	Zakażenie górnych dróg odd., zwłaszcza zlokalizowane w okolicy kratni głosotwórczej (może zarazić się od ludzi)	1.mikrobiologiczne - wymazy z tchawicy i kratni; antybiogram 2.endoskopia - w znieczulenu - izofluran
4. wysoki, piszczący głos	Papużka falista	Dysplazja tarczycy, najczęściej spowodowana niedoborem J (wole-struma)	J - w iniekcji; objawy ustępują
5. kaszel	Papugi	Naśladowanie właściciela	Wykluczenie innych przyczyn
6. duszność, zwłaszcza po zadziałaniu stresu	Wszystkie gatunki	zapalenie worków pow. zmiany w j.brzusznej powodujące ucisk na worki pow. c) Asperg. po antybiotyko.	1.radiograficzne 2.endoskopia j.brzusznej
7. utrudnione oddychanie - ruchy kiwające ogonem	Najczęściej mniejsze ptaki	aspergiloza krtani głosowej inwazja roztoczy w workach powietrznych	Endoskopowi badanie tchawicy
8. oddychanie przez dziób; chorobliwe ziewanie i potrząsanie głową	Wszystkie gatunki, zwłaszcza wróblowate	Syngamus trachea C.obce Zapalenie tchawicy; wirusowe/bakteryjne	1.endoskopia tchawicy 2.mikrobiologia - wymazy
9. gwałtowna duszność (duże upadki)	j.w.	Drażniące opary z rozgrzanego teflonu, patelnie, opary amoniaku,	Wywiad

UKŁAD POKARMOWY

Wiele chorób - błędy żywieniowe - zaburzenia w funkcjonowaniu flory jelitowej

- często E.coli, ale nie zawsze to zarazek odpowiedzialny za stan chorobowy

- niekiedy zakażenia wirusowe

Objawy kliniczne	Gatunek	Możliwa przyczyna	Potwierdzenie diagnozy
1. nudności i zwracanie z wola	Wszystkie, zwłaszcza papużki faliste ------------------------------------------- Papużki faliste ------------------------------------------- Papużki faliste	a)nowotwory, zakażenia, owrzodzenia w wolu, żołądku gr. i mm., jelitach b)trichomonadoza, kandidiaza górnych odc.ukł.pokarmowego c)ciała obce w górnych odc.ukł.pokarmowego d)zatrucie Pb, Zn, aflatoksynami lub śr.dezynfekcyjnymi ------------------------------------------- a)fizjologiczne zachowanie w czasie zalotów b)neurotyczne zachowania u samców utrzymywanych pojedyncz ------------------------------------------- powiększona tarczyca	1.płukanie wola - bad.cytologiczne 2.mikrobiologiczne - wymazy 3.endoskopia 1.RTG 2.endoskopia 3.wywiad ------------------------------------------- obserwacja, wycofanie się objawów po usunięciu z klatki lusterek i innych zabawek lub jeśli inny osobnik zajmuje uwagę ptaka ------------------------------------------- terapia jodowa
2.brak apetytu	Ary Papugi Sztuczny odchów młodych Wszystkie gatunki ptaków	Powiększenie żoł.gruczołowego (neuropatyczny zespół powiększenia żołądka gruczoł.) Chlamydioza a)zatkanie wola b)zakażenie bakteryjne wola choroby zakaźne i inwazyjne	1.zastosowanie kontrastu (węglan baru) i RTG 1.niekiedy razem z objawami ze strony układu oddechowego 1.omacywanie, bad.mikrobiol. treści wola też badania wirusolog. Diagnostyka różnicowa
3.zmiana jakości kału	Wszystkie gatunki Papugi	a)zmiany w diecie, np. więcej owoców-kał wodnisty b)stres, skrócenie czasu przechodzenia treści przez prz.pok. c)nadmierne stosownie nieodpowiednich antybiotyków prowadzące do rozwoju drożdżycy d)anoreksja wywołana chorobami ogólnymi a)głodówka b)nadmierne pobieranie H2O spowodowane stresem psychiczn. (psychogenna polidypsja)	1.bad.mikrobiologiczne 2.cytologia 3.barwienie met.Gramma 4.bad.biochemiczne i hematologiczne krwi 5.głównie w koloniach ptaków 1.stersy psychologiczne np. utrata właściciela lub oddzielenie od rodziców
4.zmiana w jakości (konsystencji), żółtawe zabarwienie frakcji moczowej, ciemniejsza (zielona lub brązowa) cz.jelitowa. wypróżnianie wygląda normalnie		a)uszkodzenie wątroby - wydalanie biliwerdyny przez nerki b)przedawkowanie witamin z gr.B	1.częste u ptaków zatuczonych, czasami po zastosowaniu medroxyprogesteronu 2.RTG wątroby 3.bad.biochemiczne krwi celem potwierdzenia uszkodzenia wątroby
5.krew w kale, może być - świeża, - zmieszana z moczarami lub kałem - smołowata i częściowo strawiona	Wszystkie gatunki Kakadu	a)występuje niekiedy jako fizjologiczne u samic składających jaja b)wypadnięcie kloaki, wydziobywanie kloaki c)owrzodzenia w końcowych odcinkach przewodu pokarmowego d)gruźlica e)ostre ciało obce f)toksyny g)tasiemce	1.jeśli to niezbędne - RTG, 2.bad.hematologiczne i biochemiczne 3.bad.bakteriologiczne, należy stwierdzić czy w grę nie wchodzą toksyny 4.bad.parazytologiczne kałomoczu
6.niestrawione całe ziarna lub żwirek w kale	Wszystkie gatunki	a)chor.żoł.gruczołowego b)wzrost perystaltyki jelit (sters)	1.RTG
7.nadmierna ilość kału, czasami kał w formie ziaren kukurydzy, gipsowaty	Zwłaszcza małe papugi trawiaste, też inne	Zapalenie trzustki	1.należy zbadać załomocz na zawartość skrobi lub tłuszczu (Lugol)
8.zaparcie, czyli bark wydalania kału, wydalany tylko mocz		a)kloaka i pióra zlepione złogami soli kw.moczowego b)zatkanie jelit kakadu przez zjedzenie wiór drzewnych c)zatkanie żoł.mięśniowego przez żwirek d)zaparcie jaja	1.badanie kliniczne 2.RTG kontrast RTG RTG

UKŁAD MOCZOWO-PŁCIOWY

Objawy kliniczne	Gatunek	Możliwa przyczyna	Potwierdzenie diagnozy
1.osowiałość, składanie jaj na podłodze klatki, krew w odchodach i parcie na stolec	Wszystkie gatunki	a)składnie jaja b)zaparcie c)zapalenie otrzewnej wywołane kulą żółtkową d)wypadnięcie kloaki, które prowadzi do wypadnięcia jajowodu	1.omacywanie brzucha 2.badanie kliniczne - widoczna skorupa 3.RTG
2.długotrwałe składanie jaja	Wszystkie gatunki, zwłaszcza nimfy	Zaburzenia hormonalne	U papużek fal., nimf, podarze octanu medroxyprogesteronu w iniekcji może być skuteczne, natomiast u nimf jest to często mało efektywny sposób postępowania i powinna być wykonana hysterectomia
3.nienormalne jaja a) w miękkiej skorupie b) w nierównej skorupie c) bezżółtkowe	Wszystkie gatunki	Niedobór Ca^2+,pierwiastków śladowych, wit.A i D, Choroby jajowodu Też nadmierne stosowanie antyb. Z grupy tetracyklin, które wiążą przyswajalny Ca	jedno, dwa jaja nienormalne w 1. cyklu - to bez znaczenia 1.bad.kliniczne 2.porównawcza fotografia k.szpikowej przed i po składaniu jaj 3.bad.mikrobiologiczne - wymaz z jajowodu po zniesieniu jaja

UKŁAD WYDALNICZY

Objawy kliniczne	Gatunek	Możliwa przyczyna	Potwierdzenie diagnozy
1.polidypsja	Wszystkie gatunki, zwłaszcza gwarki Wszystkie gatunki	a)uszkodzona wątroba b)postać trzewna skazy moczanowej c)zapalenie jelit d)choroby nerek e)psychogenna f)cukrzyca stała/okresowa odwodnienie spowodowane brakiem dostępu do wody a)złe warunki hodowlane, brak troski b)urazy uniemożliwiające korzystanie z poideł	1.kolor moczu, RTG, biochemia krwi bo wychudzony, chory ptak 1.bad.bakteriologiczne - posiew i bad.rozmazu kałowego 1.porażenie i niedowłady jednej lub obu nóg, bad.biochemiczne, RTG, ocena wydolności nerek = gdy wszystkie wyniki negatywne - patrz pod hasło „odchody wodniste” 1.bad.biochemiczne plazmy 2.wzrost apetytu

Ocena wydolności nerek - pozbawić na 12h wody i zbadać mocz: ciężar właściwy

- jeśli wzrósł > 1,025, to prawidłowa praca nerek

Patofizjologia cukrzycy u ziarnojadów jest całkiem różna od mechanizmu powstania tej choroby u ssaków.

OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY I NARZĄDY ZMYSŁÓW

Objawy kliniczne	Gatunek	Możliwa przyczyna	Potwierdzenie diagnozy
1.utrata sprawności, niemożność utrzymania się na kończynach	Wszystkie gatunki	a)stare ptaki b)złamania c)zbyt ciasna obrączka d)dna stawowa, zapalenie stawów e)rozrosty nowotworowe f)hypokalcemia g)uszkodzenia rdzenia kręgowego h)zmiany w nerkach i)guzy w jamie brzusznej	1.bad. RTG łącznie z oględzinami i omacywaniem 1.bad.biochemiczne i RTG
2.stałe przerzucanie ciężaru ciała z nogi na nogę	Wszystkie gatunki	Zapalenie, owrzodzenia stóp Zapalenia stawów, dna stawowa	1.bad,kliniczne 2.RTG
3.konwulsje	Wszystkie gatunki	Urazy głowy Zapalenia ucha Ostre zakażenia Hypo…
4.opisthotonus skręty głowy zaburzenie koordynacji ruchów
	Gołębie, Synogarlice, papużki trawiaste	paramyksowiroza	1.bad.serologiczne lub izolacja wirusa czasami można obserwować żółte do białych gipsowate odchody spowodowane zaburzeniami metabolicznymi z zapaleniem trzustki
6.opuszczone skrzydła	Wszystkie gatunki	Złamania, urazy tkanek miękkich, nowotwory, zwichnięcia Pozorowane urazy (np. w behawioryzmie siewek)	1.staranne omacywanie uszkodzonych miejsc, badanie szczegółowe należy przeprowadzić w narkozie chirurgicznej 2.RTG

11

---