Polska polityka zagraniczna - wykłady

Temat I: Polska polityka zagraniczna w okresie 1918-1945.

Europa dążyła do uzyskania suwerenności w tym Polska. Nasz kraj status niepodległości odzyskał po 123 latach niewoli w roku 1918. Ogólnie największy sprzeciw wobec istnienia niepodległej i suwerennej Polski wyrażała Rosja (Biała i Czerwona) obie miały niechętne stanowisko do Polski. Wiele zmieniło się w polityce zagranicznej państwa polskiego po przejęciu władzy przez Józefa Piłsudzkiego.

Wizja Polski według Józefa Piłsudzkiego

• Rosja jest wrogiem numer jeden

• Budowa przeciwwagi wobec Rosji, państwo niemieckie traktowano w mniejszym stopniu jako zagrożenie

• Stworzenie międzymorza (klin dla dwóch agresorów) - Federacja.

Międzymorze

Miała być to swoista przeciwwaga dla Rosji i Niemiec. Ogólnie miała dążyć do sprzeciwu wobec państw zachodnich. Ogólnie koncepcja była bardzo interesująca jednak jej fundamenty miały założenia czysto utopijne. Takie państwa jak Rumunia, Grecja czy Serbia miały zupełnie inne zapatrzenie na dane sprawy niż Polska. Dlatego koncepcja była tylko w ogólnej sferze marzeń i czysto teoretyczna i jej powstanie było jedynie górnolotnym sloganem politycznym. Sama Polska skupiała się głównie na tym aby odgrywać ważną rolę w procesie koncepcji Federacji na swoich ziemiach. Następstwem tego był spór polsko-litewski i akcja Żeligowskiego.

II Rzeczpospolita w okresie międzywojennym

Teoretycznie państwo Polskie nie miało szansy przetrwania ze względu na wrogi stosunek swoich sąsiadów przede wszystkim ZSRR i Niemiec. Państwo Polskie było od samego początku skonfliktowane ze swoimi sąsiadami głównie z Litwą i Czechosłowacją. Jedynymi państwami które utrzymywały z Polską dobre stosunki to były kraje takie jak Estonia, Łotwa I Rumunia z którą zawarto nawet sojusz wojskowy w 1920 roku. Spór z Czechosłowacją dotyczył głównie Śląska cieszyńskiego oraz Zaolzia. Co więcej spór dotyczył również walki o hegemonię w Europie Środkowej. Polska była państwem najsilniejszym pod względem militarnym, zaś Czechosłowacja dominowała pod względem gospodarczym. Na korzyść Czechosłowacji przeważało to że jako jedyne państwo z Europy Środkowej zachowało ustrój parlamentarny (Polska była państwem autorytarnym). Ogólnie państwa zachodnie bardziej faworyzowały naszych sąsiadów. Litwa w tym przypadku spór dotyczył Wilna. Przeprowadzenie akcji Żeligowskiego czy dyskryminacja Polaków na Litwie wywoływała wiele ogniowych sytuacji między obiema narodami. Ogólnie stosunki polsko-czechosłowackie pogorszyły się i tak już bardzo mocno za sprawą udziału Polski w rozbiorze Czechosłowacji w 1938 roku i zajęciu Śląska cieszyńskiego (wypowiedzenie małej ententy).

Cele II Rzeczpospolitej

• Celem nadrzędnym była chęć przetrwania, miały to zapewnić sojusze z mocarstwami takimi jak Francja czy Wielka Brytania

• Bezpieczeństwo miała zapewnić Liga Narodów

• Zawieranie układów bilateralnych (ZSRR i III Rzesza)

• Współpraca militarno-gospodarczo z Francją

• Dążenie do osiągnięcia hegemonii w Europie Środkowej, koncepcja Międzymorza

Stosunki polsko-francuskie

Stosunki między tymi krajami były teoretycznie bardzo poprawne. Francji zależało na tym aby wspierać państwa Europy Środkowej w celu zapewnienia sobie bezpieczeństwa na wypadek ataku ze strony Niemiec. Chciała zapewnić sobie osłonę na wypadek agresji niemieckiej. Głównie chciała skierować agresję niemiecką na wypadek wojny na wschód (budowa sojuszniczych pomostów). W początkowym stadium Francja finansowała Polskę, prowadzono inwestycje, zaś kapitał Francji był znaczący w polskiej gospodarce. Znaczenie sojuszu zaczęło zdecydowanie maleć po roku 1925. Wtedy to zawarto układy Lokarneńskie między Francją, Belgią i III Rzeszą. W teorii bezpieczeństwo Francji było uratowane, zaś sprawa Polski zaczynała stopniowo schodzić na margines.

Liga Narodów w sprawie państwa polskiego

W początkowym okresie państwo polskie dążyło do aktywnego uczestnictwa w działalności Ligi Narodów. Brała czynny udział widząc w tym główny cel w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa. Po 1930 roku znaczenie Ligi Narodów zdecydowanie spadło dla Polski. Przyczyną tego było odejście z niej III Rzeszy (1933 rok) i ZSRR (1939 rok). Instytucja nie miała więc już dla Polski żadnego znaczenia, ponieważ nie było w jej nadrzędnych państw z którymi Polska miała nie do końca uregulowane sprawy. Po jakimś czasie państwo polskie wypowiedziało również mały traktat mniejszościowy, pośrednio popierając ingerencję mocarstw w sprawy mniejszych państw, bez ich woli.

Stosunki Polski z ZSRR i III Rzeszą

Były w swojej istocie od samego początku wrogie. W początkowym stadium państwo polskie przeważało militarnie nad rozbrojonymi Niemcami. Same Niemcy otwarcie krytykowały granice Polski, zmierzając do ich odzyskania. Z kolei ZSRR również miały wrogi stosunek do Polski. Konsekwencją tego była między innymi klęska sowietów w 1920 roku i zawarcie pokoju ryskiego. Mimo tego sowieci nie odpuścili. Zaczęli prowadzić na ziemiach polskich akcje dywersyjne. Z Niemcami państwo polskie z kolei prowadziło wojnę celną, którą stopniowo zaczynała wygrywać strona niemiecka. Celem nadrzędnym państwa polskiego było zawarcie układów bilateralnych. Takimi układami była deklaracja o niestosowaniu przemocy zawarta z III Rzeszą w styczniu 1934 roku oraz z ZSRR w lipcu 1932 roku. Ogólnie pomimo tego sytuacja polski nie była taka jakby się mogło wydawać. Nadal kwestią sporną była granica Polska kwestionowana przez Hitlera. Żądał od naszego kraju Pomorza gdańskiego oraz Śląska, budowy eksterytorialnej autostrady oraz wypowiedzenia Paktu o nieagresji z ZSRR. Polska odmówiła tych warunków. Co więcej wypowiedzenie traktatu mniejszościowego oraz małej ententy stawiało Polskę w opinii światowej jako kraju który popiera Hitlera. Źle też zostało odczytane wzięcie udziału przez Polskę w rozbiorze Czechosłowacji czy zmuszenie Litwy do nawiązania stosunków dyplomatycznych, pod groźbą wojny. Złą sytuacją dla polski był Anschluss Austrii przez Niemcy w 1938 roku oraz zawarcie paktu Ribbentrop-Mołotow który w swoim istnieniu miał za cel ustanowić kolejny rozbiór Polski. Konsekwencją tego wszystkiego była agresja Niemiec na Polskę i początek wybuchu II Wojny Światowej.

Ministrowie Spraw Zagranicznych Polski w tym okresie

August Zaleski (MSZ 1926-1932)	Bardziej ugodowe podejście do spraw zagranicznych, aktywny udział w pracach Ligi Narodów.
Józef Beck (MSZ 1932-1939)	Dążenie do osiągnięcia statusu mocarstwowości państwa polskiego, bezkompromisowość, koncepcja kolonizacji przez Polskę (Haiti czy Madagaskar).

Temat II: Polska polityka zagraniczna w okresie PRL.

Podczas II Wojny światowej rząd Polski musiał ewakuować się do Rumunii, gdzie następnie udał się do Francji i Wielkiej Brytanii tworzyć struktury polityczne i militarne. Tak właśnie ukształtował się rząd państwa polskiego na uchodźstwie, później nazywany rządem Londyńskim.

Relacje na linii Polska-ZSRR

Po ataku Niemiec na ZSRR w 1941 roku sprawa Polski zyskała na znaczeniu dla sowietów. Ważnym czynnikiem był zasób ludzki (żołnierzy) jakie liczyło państwo polskie. Strona polska również dążyła do porozumienia się ze Stalinem. W II połowie 1941 roku, starano się odtworzyć armię polską. Mimo tego nasze państwo nadal było tylko graczem drugiej ligi w koalicji antyhitlerowskiej. Co prawda zaczęto prowadzić ustępstwa wobec armii polskiej (armia Andersa). Konsekwencją tego wszystkiego było wydostanie się jego armii z ZSRR i utworzenie nowej armii kontrolowanej przez sowietów - I Dywizji Ludowego Wojska Polskiego, głównodowodzącym miał być generał Berling. Swoje początki armia brała udział w bitwie pod Lenino. Ogólnie armia ta stała w opozycji do wojska rządu londyńskiego. Celem Stalina było utworzenie rządku na ziemiach polskich w całości zależnego wpływom komunistycznym. Czego następstwem było zerwanie stosunków dyplomatycznych z Polską, związane to było ze sprawą Katynia i powołaniu przez stronę polską dochodzenia którym miał się zająć Czerwony Krzyż. Był to tylko pretekst do tego aby właśnie zerwać stosunki z rządem emigracyjnym. Rok 1945 armia Czerwona przejmuje Warszawę oraz zdobywa kontrolę aż do granic Odry. Można powiedzieć że przejmuje kontrolę nad ziemiami polskimi, rząd emigracyjny nie miał wpływu na sytuację i działanie Stalina na ziemiach polskich. Był bezradny.

Konferencja Jałtańska a sprawa Polski

• USA i Wielka Brytania oddają sprawę Polski w ręce ZSRR

• Konsekwencją tego jest to że Polska staje się strefą wpływów ZSRR

• Stalin miał godzić się na „wolne wybory” ale tylko w teorii

• Cofnięcie poparcia dla rządu londyńskiego, wzrost znaczenia TJN (komunistów popieranych przez Stalina)

• Stalin miał pozwolić na przeprowadzenie wolnych wyborów w Polsce (sfałszowano je)

Polityka zagraniczna PRL po 1945 roku

Państwo polskie nie miało suwerenności politycznej. Po II Wojnie światowej poniosło dotkliwe straty w ludziach (6 milionów) głównie elita - ludzie wykształceni, aktywni zawodowo i Żydzi. Miało to wpływ na umocnienie się struktur komunistycznych na ziemiach polskich. Z kolei w sensie geopolitycznym Polska staje się satelitą ZSRR. Polska nie miała żadnej podmiotowości ani suwerenności, miała jednak przedstawicieli dyplomatycznych na świecie, utrzymywała stosunki międzynarodowe z innymi państwami. Dla ZSRR państwo polskie miało ogromne znaczenie strategiczne, była naturalnym pomostem do NRD (główny potencjał ZSRR). Moskwa dążyła do kontrolowania sytuacji w Polsce, powoływano ludzi podległych Kremlowi. Układ Warszawski zaś miał w swoich założeniach ofensywny charakter. Polska miała w nim za zadanie przyjąć za swoje cele ofensywne atak na Północe Niemcy i Danię. Sama armia PRL-u była drugą co do wielkości armią w Układzie Warszawskim. Zaś nasz kraj miał być naturalnym zapleczem ZSRR (broń, ludzie i żywność). Trzeba pamiętać że władza w PRL-u była ściśle powiązana z gabinetem komunistycznym. Rządzący wiedzieli że nie są popularni w społeczeństwie, dlatego starano się zaskarbić sympatię społeczeństwa. Propaganda głosiła że tylko sojusz z ZSRR pozwoli Polsce na zachowanie bezpieczeństwa, zaś za naturalnego wroga traktowano Niemcy Zachodnie (RFN). Zarzucano RFN roszczenia dotyczące granic, pokazywano filmy propagandowe o zabarwieniu antyniemieckim, propaganda wizji złych Niemiec. Głoszono że Niemcy cały czas chcą podbić Polskę i tylko ZSRR może uratować nasz kraj. Wiosną 1945 roku zawarto pierwszy układ międzynarodowy między Polską a ZSRR. W swojej budowie zakładał współpracę militarną, gospodarczą i polityczną. Odszkodowania dla Polski, ZSRR miał oddać część procentu od Niemiec, pozostanie armii ZSRR na ziemiach Polskich (wcześniej pisałem o tym że Polska była naturalnym pomostem do NRD). Funkcjonowanie sowieckich doradców i wojskowych w Polsce. Marszałkiem został Konstanty Rokossowski (Zrusyfikowany Polak, albo spolonizowany Rusek jak kto woli). Sterowano dyplomacją polską (zabronienie przyjęcia Planu Marshalla). Rozluźniono stosunki dyplomatyczne z USA, Francją i Wielką Brytanią oraz wymówiono konkordat. Stosunki dwustronne nie były tak istotne jak relacje bezpośrednie z ZSRR (one miały być najważniejsze). Podsumowując nie było żadnego pola manewru, żadnej suwerenności Polska była zależna wobec ZSRR.

Zasada socjalistycznego interwencjonalizmu

• Interesy bloku ważniejsze niż konkretnego państwa - dyktat ZSRR.

Doktryna Breżniewa

Gdy interesy bloku socjalistycznego są zagrożone, należy wtedy interweniować (zbrojnie) w danym państwie.

Rok 1956 w polityce zagranicznej Polski.

Ważne znaczenia miała śmierć Stalina w 1953 roku. Zaczęto krytykować i podważać działania Stalina. Zdecydowanie bardziej zaczęto otwierać się na Zachód. Ważne znaczenie miał wybór Gomułki na pierwszego sekretarza PZPR. Pomimo początkowego sprzeciwu wobec niego Chruszczowa udało mu się zachować władzę i przekonać go do lojalności w zamian do pewnej swobody państwa polskiego na arenie międzynarodowej. Do 1956 roku zdołano ograniczyć status wojsk sowieckich w Polsce. W 1955 roku na czele MSZ stanął Adam Rapacki. Wprowadził on też plan od swojej nazwy. Miał on wprowadzić strefę bezatomową w Europie Środkowo-Wschodniej oraz przystąpienie do niego RFN. Plan został odrzucony przez kraje Zachodnie.

Adam Rapacki (MSZ 1955-1968)

Działacz socjalistyczny(przed wojną) później członek PZPR(porozumiał się). Twórca Planu Rapackiego. Budowa profesjonalnej służby MSZ(do końca PRL, prowadzenie inicjatyw dyplomatycznych.

Układ Gomułka - Brand (Cyrankiewicz) - normalizacja stosunków dyplomatycznych

• Oficjalnie Gomułka jednak tak naprawdę to Cyrankiewicz pertraktował z Brandem sprawy układu

• RFN pogodzenie się ze statusem quo na obszarze spornych granic

• Uznanie granic politycznych polski (porozumienie się PRL-RFN) z NRD zawarto wcześniej układ w Zgorzelcu

• Uznanie przez RFN polskiej granicy zachodniej na Odrze i Nysie łużyckiej

• Otwarcie Polski na kontakty ze światem zachodnim (zaciąganie kredytów w RFN i Francji) oraz otwarcie na gospodarkę

• Dzięki temu Gierek w późniejszym czasie korzystał z dogodności tego układu( zakłady Fiata i produkcja Coca Coli w Polsce)

Lata 70 w Polskiej polityce zagranicznej i sprawy międzynarodowe

Był to czas wzrostu przewagi komunizmu, państwa trzeciego świata dążyły do zacieśnienia współpracy z ZSRR, powstanie takich organizacji terrorystycznych jak ETA czy Baskijskiej Armii. Prowadzenie szkolenia terrorystów w ZSRR. Poniesienie klęski w Wietnamie przez USA czy sam kryzys tego kraju między innymi afera Watergate (afera podsłuchowa) odwołanie Nixona ze stanowiska prezydenta. W Polsce zaś Gierek doprowadził zaciąganiem kredytów do zadłużenia Polski. W sprawie Niemiec zaś wydano zgodę na wyjazdy Niemców ze Śląska i Mazur do swojej macierzystej ojczyzny. W 1975 roku miał miejsce zjazd KBWE w Helsinkach. Uznano tam nienaruszalność granic, uchwalono porozumienia międzynarodowe (prawdziwe zakończenie II Wojny Światowej). Akcentowano prawa człowieka, oraz utworzono Komitety Helsińskie które miały odpowiadać za jego realizację. Prowadzenie polityki uchylenia furtki. Projekt ratyfikowało 35 przywódców państw z całego świata (w tym Gierek).

Lata 80 w Polsce i na świecie

Symbolem lat 80 był prezydent Roland Regan. Synonim twardego polityka to on jako pierwszy określił ZSRR jako „Imperium Zła”. W tym czasie ZSRR wkroczyło do Afganistanu co wywołało sprzeciw i oburzenie społeczności międzynarodowej, czego konsekwencją był powrót do zimnej wojny która wydawało się że ostatecznie zakończyła się w 1975 roku na konferencji w Helsinkach. W Polsce zaś wytworzyła się siła która sprzeciwiała się działaniom komunistycznym w kraju. Była to Solidarność. Konsekwencją tego było wprowadzenie stanu wojennego w Polsce. Czego skutkiem była izolacja PRL od świata, społeczność międzynarodowa udzielała poparcia dla opozycji i postaci Lecha Wałęsy. Nastąpiły sankcje polityczne. Polska mogła jedynie nawiązywać relacje ze światem wschodnim. Społeczeństwo nie odczuwało tego aż tak mocno, ponieważ było pochłonięte innymi sprawami (związanymi bezpośrednio z problemami wewnątrz państwowymi). Nawet po 1983 roku gdy zniesiono strajk wojenny pozycja Polski na arenie międzynarodowej zmalała. Nikt ważny nie wykazywał zainteresowania do wizyt w naszym kraju, dopiero w 1988 roku wizytowała w Polsce Margaret Thatcher. W ZSRR nastąpił czas pierestrojki Gorbaczow, swoisty proces dezintegracji ZSRR czego następstwem był upadek systemu komunistycznego.

Jesień Ludów

• Lech Wałęsa wygrywa debatę z komunistycznymi kacykami w TV (rzeczowe argumenty i jasne żądania opozycji wywierają aplauz społeczeństwa polskiego) był to rok 1988

• Wzrost znaczenia liberalizmu, demokratyzmu i pluralizmu politycznego

• W 1989 miało miejsce spotkanie przy okrągłym stole, dotyczył w sowich założeniach regulacji spraw wewnętrznych kraju. Wynikały z niego podstawowe warunki takie jak

• Wolne wybory

• Sformułowanie I rządku wybranego w demokratycznych wyborach (Tadeusz Mazowiecki został I premierem)

• Był to swoisty punkt zwrotny w polskiej polityce zagranicznej

• Ministrem spraw zagranicznych został Krzysztof Skubiszewski

• Zaczęto budować nową wizję Polski

Krzysztof Skubiszewski (MSZ 1989-1993)

Był profesorem prawa międzynarodowego, popierał kręgi chadeckie, prekursor budowy nowej wizji państwa polskiego. Podpisał układ uznający uznanie granic polsko-niemieckich na Odrze i Nysie Łużyckiej.

Temat III: Polska polityka zagraniczna po 1989 roku.

Grudzień 1989 rok to okres podczas którego państwo polskie dąży do integracji w kierunku Europy Zachodniej, niestety co dla Polski było korzystne dla większości państw zachodnich integracja z krajami postkomunistycznymi była widziana negatywnie. W ZSRR widoczny był brak jednoznacznego wektora (walka o władzę). Z kolei w sierpniu 1991 roku miał miejsce pucz Janajewa (o mały włos by powrócił znowu komunizm) zorganizowany został przez „twardogłowych” komunistów. Chcieli oni odsunąć Gorbaczowa od władzy. Po rozpadzie ZSRR nowym prezydentem Rosji (pierwszym prezydentem „demokratycznej” Rosji został Borys Jelcyn). USA postrzegało cały proces z obawą. Proces szybkiego rozpadu ZSRR był w istocie niekorzystny, mógł wywołać lawinę działań destabilizujących obszary należące do ZSRR. USA teoretycznie poparły kandydaturę prezydencką generała Wojciecha Jaruzelskiego (który został wybrany na prezydenta Polski przez zgromadzenie narodowe). Obawiano się że szybkie przemiany w Polsce mogą spowodować drastyczną destabilizację. W taki sposób przemiany mogły następować powoli i bez zbędnych komplikacji. Inaczej patrzała na to wszystko Francja. Była niechętna przemianom, obawiała się zjednoczenia Niemiec oraz zachwiana układu sił. W początkowej fazie integracji europejskiej blokowała Polsce dostęp do NATO i Unii Europejskiej (fobia wobec Polski). Pierwszym konfliktem po zimnej wojnie była Wojna w Zatoce Perskiej (1991 rok I wojna). Zaczęto budować koalicję antyhusajnowską (USA, ZSRR i część krajów arabskich). Innym konfliktem była wojna domowa w Jugosławii (rozpad Jugosławii). Zastanawiano się czy Europa Środkowo-Wschodnia spełni kryteria przyjęcia w poczet państw Zachodnich. Najbliższe standaryzacji były takie kraje jak Polska, Węgry i Czechosłowacja.

Polska po 1989 roku i sytuacja polityczna w tamtym okresie

Opozycja przejęła władzę po 1989 roku, jednak wiele kwestii trzeba było budować od podstaw (gospodarka, polityka zagraniczna czy sojusze). Problemem były kadry w nowym rządzie które współpracowały jeszcze niedawno z ZSRR (pozostałości). Co więcej narastały napięcia społeczne i ogólne niezadowolenie (bezrobocie, spadek poziomu życia). Ważnym czynnikiem był Plan Balcerowicza. Dotyczył zamykania nierentownych przedsiębiorstw czego konsekwencją było bezrobocie strukturalne oraz liczne strajki i przemiany ekonomiczne. Wszystko to było konsekwencją transformacji z gospodarki centralnie planowanej (socjalistycznej) do standardów gospodarki wolnorynkowej (kapitalistycznej). Rok 1990 to był już coraz bardziej widoczny rozłam Solidarności. Organizacja przestawała być już coraz mniej swoistym monolitem, narastały ogólne sprzeczności. Z czasem zaczęła rozpadać się i dzielić na nowe partie, frakcje i ugrupowania. Ważnym czynnikiem tego wszystkiego była „Wojna na górze”. Odnosiła się do konfliktu między Unią Wolności a Prawicą Narodową (Jarosław Kaczyński). Pogłębiło tylko podziały pomiędzy dawnymi sojusznikami z „Solidarności”.

Krzysztof Skubiszewski i jego wpływ na Polską politykę zagraniczną w III RP

Nie był ogólnie politykiem (co wielu uważa za zasługę) był profesorem prawa międzynarodowego. Ważne znaczenie miała jego merytoryczność oraz to że był spoza układu, miał też dobre kontakty za granicą. Zarzucano mu jednak brak konkretnej wizji politycznej, uważano że zajmuje się tylko przeforsowywaniem konkretnych spraw, nie ma w nim żadnego błysku (błysku Małysza). Ważne znaczenie w jego polityce miało osłonięcie MSZ-u przed manipulacjami. Dosyć kontrowersyjnym (dla wielu) wyborem było wybranie na ambasadora RP w Rosji Stanisława Ciołka. Trzeba jednak zwrócić uwagę że za jego kadencją pomawiały takie czynniki jak doskonała znajomość mechanizmów władzy ZSRR i ogólna znajomość tego państwa. Zarzucano mu zaniedbanie polityki wschodniej kosztem zachodniej.

Ważne cele polityki zagranicznej Skubiszewskiego

• Zachowanie ciągłości polityki zagranicznej Polski

• Ochrona Polski przed destabilizacją

• Budowa suwerenności i bezpieczeństwa

• Za najważniejszy cel stawiano sobie powrót Polski do „Wielkiej Rodziny Europejskiej”

• Integracja z zachodem

• Sojusze i układy miały być podejmowane z własnej woli

• Polska odrzucała idee stref wpływów (koncepcja ZSRR/Rosji)

Stosunki międzynarodowe polsko-niemieckie-rosyjskie

Pomimo iż Polska nie była w strefie wpływów ZSRR ale też nie należała do Unii Europejskiej. Starano się więc szybko ustalić swoją orientację polityczną. Starano się budować nową wizję polityczną. Lata 1989 był to czas kiedy powróciła znowu wizja granic. Były to sprawy nieuregulowane i nie do końca niezabezpieczone. Ograniczeniami była obecność wojsk ZSRR na terenie Polski (50 tys. Żołnierzy radzieckich). Kolejną sprawą były zobowiązania wobec Układu Warszawskiego. Polska musiała zmierzyć się z tymi problemami. Na pierwszy ogień ruszyła kwestia armii sowieckiej stacjonującej w Polsce. ZSRR chciało nawiązać partnerską współpracę z III RP oraz chciano zachowania struktury Układu Warszawskiego czego Polska kategorycznie odmawiała. Sukcesem jakie odniosły państwa satelickie było rozwiązanie Układu Warszawskiego (Węgry znalazły kruczki prawne w jej statucie). Wykorzystano w tym Komitet Wykonawczy który zagłosował za rozwiązaniem (Polska, Węgry i Czechosłowacja złożyły wniosek za rozwiązaniem). Teoretycznie Układ Warszawski już praktycznie po 1989 roku był organizacją martwą, jednak jego istnienie dalej ograniczało suwerenność państw satelickich. Pomimo wniosku przecież ZSRR mogło sprzeciwić się temu? Nie mogło, kraj był osłabiony, na skraju bankructwa i pochłonięty pierestrojką.

Kwestia wycofania wojsk sowieckich z NRD/Polski

Polska była pomostem dla ZSRR w kierunku NRD. W samej Polsce stacjonowało 50 tys. żołnierzy sowieckich, zaś w NRD 300 tys. czerwonoarmistów. Należy pamiętać że Niemcy negocjowały wycofanie wojsk sowieckich ze swoich granic bez uwzględnienia interesów polskich. W samym ZSRR nie było środków na wycofanie wojsk (państwo było bankrutem). ZSRR prowadziło grę polityczną. RFN jako państwo bogate było stać na pokrycie kosztów ewakuacji wojsk sowieckich z NRD. Polski zaś nie było stać na takie posunięcia. Co więcej wojska sowieckie aby przedostać się do Rosji musiały przekroczyć granice polskie. Na co strona Polska kategorycznie zgodzić się nie chciała. W listopadzie 1991 roku miała miejsce pierwsza tura negocjacji polsko-rosyjska w sprawie wycofania wojsk tych drugich z naszego kraju. Strona Polska postawiła warunki:

• Pokrycie kosztów ekologicznych przez ZSRR na rzecz Polski (Sowieci dewastowali środowisko)

• Szybkie wycofanie wojsk sowieckich do końca roku 1991

• Opłaty za dotychczasowy pobyt czerwonoarmistów w Polsce oraz za tranzyt

Strona Rosyjska nie miała jednak zamiaru spełniać wielu z powyższych warunków co więcej grożono Polsce że to oni zdecydują kiedy wycofają się z naszego kraju. Oto propozycje strony Rosyjskiej:

• Znacznie dłuższy pobyt do 1994 roku

• Zapłacenie odszkodowań za infrastrukturę (poligony i pokrycie ich kosztów, miasta garnizony Legnica)

• Prawo do swobodnego tranzytu (bez uwzględniania opłat)

• Postawienie eksterytorialnego korytarza

• W styczniu 1991 roku ruszył pierwszy proces ewakuacji armii ZSRR z Polski

Polska wiedząc o ewakuacji armii ZSRR z NRD rozpoczyna „kryzys kolejowy”. Argumentowano to tym że bez wcześniejszych ustaleń z Polską zadecydowano przeprowadzenie transportu żołdaków sowieckich przez ziemie polskie. Następstwem tego wszystkiego była II tura negocjacji. Przyjęto następujące założenia:

• Przede wszystkim zmiana tonu strony sowieckiej wobec polskiej

• Ustalono kwestie rozliczeń za nieruchomości

• Majątek miał być podstawą do utworzenia spółek (Polska odmówiła, chciano ograniczyć współpracę z ZSRR)

• Obawiano się szpiegostwa, dlatego nie zgodzono się na spółki

• Kłopoty wewnątrz Polski („wojna na górze” , kryzys w Solidarności)

• Wałęsa chce zdobyć wpływy na strukturę MSZ

• Liczył też na sytuację w samym ZSRR (Borys Jelcyn - demontaż struktur ZSRR, faza otwarcia Rosji.

• Trzeba pamiętać że negocjacje przebiegały łatwiej i że cała kwestia szybszej ewakuacji nastąpiła jedynie dzięki temu że po nieudanym puczu Janajewa negocjacje były łatwiejsze!!!

22 października 1991 roku parafowano porozumienie dotyczące wycofania wojsk sowieckich z Polski (spotkanie Wałęsa-Jelcyn zakończone ostrą libacją w której Wałęsa miał mocniejszą głowę doprowadziło do spektakularnego zwycięstwa strony polskiej a tym samym do przekonania nawalonego Jelcyna do przeforsowania propozycji polskiej). Wielki sukces Polskiego MSZ i Wałęsy. 22 maja 1992 roku ostatecznie zawarto układ o wycofaniu wojsk. Polska zobowiązała się o nie zgłaszanie roszczeń dotyczących pozostawionych szkód ekologicznych przez Sowietów. Oficjalnie przyjmuje się że „ostateczne” wycofanie się czerwonoarmistów nastąpiło 17 września 1993 roku. Był to koniec armii radzieckiej w Polsce - symboliczny moment odzyskania suwerenności.

Lata 90 relacje Polska-Niemcy (zjednoczone) oraz relacje państwami strefy okupacyjnej

Były to relacje dwu wektorowe, dotyczyła głównie sprawy granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej. Niejednokrotnie prowadzono nadinterpretację starych porozumień (Np. układ Gomułka-Brand). Niemcy argumentowali to że dawne układy które zawarło NRD przestają istnieć i zostają pozbawione mocy prawnej. Ważnym etapem była konferencja 2+4 (brały w niej udział państwa Niemieckie oraz dawne państwa stref okupacyjnych - Polska status obserwatora). Najważniejszym spotkaniem była konferencja w Paryżu (kluczowa w sprawie Polski).

Polska-Francja a sprawa Niemiec

Pomimo tego że relacje polsko-francuskie były nienajlepsze (fobia Francji względem Polski). To jednak w kwestii zjednoczenia Niemiec, Francuzi byli nastawienie sceptycznie. Dlatego Polakom najłatwiej było przekonać Francję do swojego stanowiska. Z tego powodu wybrała się do Francji delegacja której uczestnikami byli Skubiszewski, Jaruzelski i Mazowiecki. To tylko pokazało jakie ważne dla Polski było uzyskanie jak najkorzystniejszego porozumienia. Obecność premiera i prezydenta w jednym samolocie w celu negocjowania przyjęło się we Francji pozytywnie. Francja została przekonana do poparcia sprawy polskiej.

USA-Polska a spraw Niemiec

Dla USA, Polska była „republiką bananową”. Kwestia polskiej granicy nie miała dla nich żadnego znaczenia (nawet nie widziano gdzie takie egzotyczne państwo jak Polska znajduje się). Ważnym punktem zwrotnym było spotkanie Skubiszewski-Baker na spotkaniu MSZ w Kanadzie. Zdołano przekonać USA do sprawy uznania granicy zachodniej na linii polsko-niemieckiej. USA miała zmusić Niemcy do uznania granicy zachodniej przez stronę niemiecką, jeśli ta zaś nie zgodzi się - nie dojdzie do zjednoczenia.

Konferencja 2+4 oraz pojednanie polsko-niemieckie

Miała miejsce w lipcu 1990 roku. Zaproszono do niej nawet stronę Polską (miała status obserwatora - chęć poznania zdania strony polskiej). Zawarto porozumienie dotyczące traktatu granicznego (listopad 1990 rok - mały traktat). Zobowiązywał do uznania i respektowania granicy polskiej przez stronę niemiecką. Niemcy i Polska starały dążyć do pojednania. Między innymi spotkanie Helmuta Khola w Polsce i uczestniczenie w czasie mszy (był katolikiem, symbol pojednania) Dążono do zmiany wizerunku Niemiec który panował w Polsce w okresie PRL-u. Niemcy zobowiązały się do pomocy Polsce w celu ułatwienia jej integracji w ramach wspólnoty europejskiej. 17 Czerwca 1991 roku zawarto traktat o przyjaźni i współpracy polsko-niemieckiej (w swojej budowie podobny do traktatu Elizejskiego). Zakładał on:

• Był to największy jak dotąd traktat polsko-niemiecki!!!

• Zapis o tym że Niemcy udzielą wsparcia Polsce na drodze do zjednoczenia w ramach wspólnoty europejskiej

Temat IV: Polska polityka wschodnia w latach 1993-1994

Relacje Polska-Rosja/ZSRR

Obie strony nigdy nie będą uważać się za równorzędnych partnerów. Rosjanie uważali że bez Polski mogą przetrwać (słusznie). Potencjał Polski jest znacznie mniejszy aniżeli Rosji. Co więcej oba kraje dzielą wątki historyczne (Katyń, Smoleńsk, Rozbiory). Pomimo tego starano się odbudowywać relacje międzynarodowe pomiędzy państwami. Starano się najpierw odbudować relacje graniczne (Polska za czasów PRL miała granice zintegrowane z ZSRR).

Stosunek ZSRR Gorbaczowa do Polski

Gorbaczow i jego rząd ogólnie popierał idee przemian politycznych w Polsce, liczono na to że Polska mimo wszystko dalej będzie satelitą ZSRR, tylko jedynie zwiększone zostaną jej prawa oraz suwerenność. Polska jednak chciała być równorzędnym partnerem a nie klientem.

Polityka dwu wartości

• Początkiem była dezintegracja ZSRR

• Państwa Zakaukaskie

• Państwa Bałtyckie

• Wyżej wymienione państwa miały tendencje odśrodkowe

• Polska chciała utrzymywać dobre stosunki z Rosją oraz państwami o tendencjach odśrodkowych (z byłymi republikami sowieckimi). W ten sposób chciano zabezpieczyć relacje na późniejszy czas aby dzięki temu poprawić stosunki polityczne z nowo powstałymi krajami postradzieckimi.

Nowy traktat Polski z ZSRR maj 1992 rok

• Kwestia wojska nie została uregulowana (Później porozumienie Wałęsa-Jelcyn)

• Nie poruszano kwestii historycznych

• Regulacja stosunków ekonomicznych

• Sprawa Pilawy (nie uregulowana kwestia żeglugi przez cieśninę)

• Zapis: Polska nie będzie wiązała się z wrogami Rosji

• Polska chciała wejść no NATO

• Naturalnym wrogiem Rosji zgodnie z jej doktryną bezpieczeństwa było właśnie NATO

• Był to haczyk prawny ze strony Rosji

Relacje z innymi republikami sowieckimi

• Ukraina i Polska miały ze sobą lepsze stosunki niż z Rosją w tamtym okresie co więcej Ukraina w tamtym czasie kierowała się ku zachodowi z czasem nastąpił zwrot kierunku politycznego

• Inne relacje były z Litwą zdecydowanie złe

• Pojęcie zepsutego mięsa miało swoiste odniesienie do relacji polsko-litewskich (które jest zamrożone i po ponownym wyjęciu znowu śmierdzi a fuuuu)

• Spory w sprawach mniejszości polskiej na Litwie i oraz wzrost litewskiego nacjonalizmu

• Spory pomiędzy państwami były jeszcze sprzed ponad 100 lat!!!

• Podpisano w 1994 roku traktat z Litwą jako ostatnim państwem (najwięcej sporów o podłożu historycznym)

• Relacje z Białorusią były przyzwoite (o dziwo w porównaniu z tym co teraz się dzieje)

• Białoruś miała najmniejsze tendencje niepodległościowe (najbardziej zasymilowana z ZSRR)

• Odbyła się nawet prowokacja dyplomacji Polskiej (Białoruś zażądała terytorium białostockiego) Polska strona opuściła Białoruś - odmowa

• W 1992 roku podpisano traktat konsularny, wymiana kulturowa, konsulat białoruski w Białymstoku

• W latach 92-93 podpisano umowy handlowe export swoich towarów oraz tranzyt

• Białoruś chciała współpracy z Polską w ramach koncepcji otwartego morza „okna na świat”

Temat V: Stosunki Polski z innymi państwami w Europie po 1989 roku.

Stosunki polsko-francuskie

Na przełomie lat 80-90 traktowano sprawę polską z dużym entuzjazmem we Francji. Nic nie wskazywało na to że mogą pojawić się w przyszłości jakieś głębsze niczym kilka głębszych kieliszków wódki konflikty. Francja udzielała wsparcia dla „Solidarności”. Formowano nawet we Francji zagraniczne biura tej organizacji, gdzie skupiała się opozycja z Polski za granicą. Dlatego wiązano właśnie z Francją takie wielkie nadzieje. Ale życie pokazało jak bardzo się mylono, jak to wszystko okazało się później złudne i wątpliwe. Strona francuska inaczej traktowała Europę Środkową i Polskę, miała zdecydowanie inne zapatrzenie na całą sytuację niż kraje zainteresowane. Obawiała się utraty swojej pozycji na rzecz zjednoczenia Niemiec. Opina publiczna we Francji do Polski była nastawiona mówiąc delikatnie „źle”. Popierano koncepcję stałej i stabilnej Europy Zachodniej (Stara Europa) zaś niestabilna, biedna i komunistyczna Europa Wschodnia nie była przyjmowana pochlebnie jeżeli chodzi o sprawy związane z integracją jej. W Polsce, Francuzi wytykali głównie antysemityzm oraz komunistyczne wzorce działające w kraju. Pomimo tego uznawano jednomyślnie że Polska ma największy potencjał w regionie i jej „bezpańskość” może źle wpłynąć na sytuację na kontynencie. Dlatego więc Francja dążyła raczej do zacieśniania więzów współpracy w ramach „Starej Europy” zaś jeśli chodziło o kwestie integracji z krajami dawnego bloku komunistycznego pozostawała sceptyczna. Największym zwolennikiem tej koncepcji był prezydent Francji - Francois Mitterrand. Pomimo tego że popierał Polskę w początkowym stadium integracji (Solidarność, Wałęsa itd.). To jednak później poparł tendencje do pogłębiania raczej integracji ze starymi członkami, aniżeli poszerzanie wspólnoty o nowych członków. Zaproponował między innymi utworzenie Konfederacji Europejskiej - w jej strukturze miała uczestniczyć właśnie Polska czy Węgry, miało to pozwolić na odsunięcie tych państw od tendencji zjednoczeniowych ze „Starą Europą”. Wiadomo było że taki wariant był traktowany jako II liga europejska, struktura zastępcza a nie coś co pozwoli rozwiązać kwestie integracyjne. Na co Polska pozwolić nie mogła. Pomimo tego Polsce zależało na tym aby relacji z Francją były jak najlepsze. Dla Polski, Francja była kluczowym mocarstwem w regionie. Następstwem tego było zawarcie Traktatu Międzynarodowego - była to i jest (nadal) umowa o charakterze standardowym (bez fajerwerków). Dotyczyła tylko sfery ekonomicznej i biznesowej, relacje i tak były złe. Do niemal lat 1995 Francja wetowała działania Polski w sprawie przystąpienia do NATO i UE. Kapitał francuski w przeciwieństwie do niemieckiego, brytyjskiego czy nawet amerykańskiego nie wpływał do Polski. Chciano pokazać że Polska nie jest najlepszym partnerem biznesowym. Po odejściu Mitterranda relacje polsko-francuskie znacznie się poprawiły. Ważnym punktem zwrotnym była mediacja Niemiec w sporze. Czego konsekwencją było utworzenie Trójkąta Weimarskiego (1991 rok sierpień). Pierwszy poważny szczyt miał miejsce w 1993 roku w Gdańsku. Co prawda nie nastąpiły tam żadne przełomowe decyzje ale szczyt odbył się. Organizacja miała być forum działań, napędzać Europę. Zachód - Francja, Środek - Niemcy i Wschód - Polska. Do dziś organizacja nie wnosi nic do koncepcji europejskich.

Układ Stowarzyszeniowy

W 1990 roku miała miejsce wizyta Tadeusza Mazowieckiego w strukturach EWG oraz złożenie podania dotyczącego przyjęcia do niej. Powołano pełnomocnika do spraw integracji europejskiej - Jacka Wolskiego. Stosunek UE zmienił się do Europy Środkowej po puczu Janajewa. Stwierdzono że elementem bezpieczeństwa Europy będzie właśnie integracja z Europą Środkową. W 1991 roku (grudzień) zawarto układ stowarzyszeniowy między Polską a Unią Europejską. Dotyczył on kwestii biznesu, ustanowienia wspólnego handlu oraz wymianie doświadczeń. Układ stowarzyszeniowy miał pełnić funkcję przedpokoju do Unii Europejskiej, która była nadrzędnym celem strategicznym Polski.

Relacje z pozostałymi państwami byłego bloku

Wszystkie państwa bloku miały jeden wspólny cel - integracja ze „Starą Europą”. W tym celu postanowiono zebrać się na spotkaniu w kwietniu 1991 roku aby właśnie przedyskutować niniejsze problemy trapiące wszystkie kraje Europy Środkowej. Głównie przedyskutowano kwestie dotyczące reaktora atomowego (spór Czech i Węgier) z kolei Polska zachowała stanowisko bierne w tej sprawie. Powstrzymała się jedynie w kwestii nie budowania elektrowni atomowej w Żarnowcu. Węgrzy zerwali umowę z Czechami w kwestii budowy reaktora. Nastąpiło rozdzielenie kierunków w sprawach integracji. Państwa obrały indywidualne drogi aby ją osiągnąć. Węgry kierunek w stronę Austrii, zaś Polska i Czechy - Niemcy. Obawiano się też tego że Polska będzie chciała stać się przywódcą w regionie oraz jej ambicji mocarstwowych. Dlatego w kwestii współpracy pozostali członkowie odnosili się niechętnie.

Trójkąt Wyszehradzki(Grupa Wyszehradzka)

• Polska, Czechosłowacja (po rozpadzie Czechy i Słowacja) oraz Węgry

• Członkowie wywodzili się z opozycji antykomunistycznej

• Składanie deklaracji dotyczących integracji z Europą

• Wspólny front na rzecz integracji

• Założyciele - Polska, Lech Wałęsa; Węgry, Josef Antall; Czechosłowacja, Vaclaw Havel

• Współpraca gospodarcza i trans graniczna (niskiego szczebla - ratownictwo górskie)

• Inicjatywa CEFTA

• Porozumienie dotyczące strefy wolnego handlu - 1992 rok

• Ułatwienia podatkowe oraz biznesowe

Po rozpadzie Czechosłowacji znaczenie grupy znacznie spadnie. Głównie z powodu Vaclawa Klausa. Uważał że Czechy są na tyle silne że same sobie poradzą. Prowadzenie tendencji hamulcowych grupy. Klaus był sceptykiem integracji zaś Havel entuzjastą. Słowacja znacznie bardziej popierała współpracę w ramach Grupy Wyszehradzkiej. W połowie lat 90 współpraca osłabła. Polska chciała jeszcze włączyć w ramach jej wspólnoty Rumunię (sprzeciw Węgier) i Słowenię. Skończyło się tylko na deklaracjach. Obawiano się wzrostu dominacji Polski. Koncepcja Polski dotyczyła utworzenia czegoś na kształt Sekretariatów, Wspólnego biura czy czegoś na wzór Komisji Europejskiej - tylko sfera propozycji (nie zrealizowano).

Grupa Wyszehradzka - ocena

+CEFTA

+Sukces współpracy trans granicznej

+Koncepcja integracji

+Budowa euroregionów (I region - Karpaty)

-Na dole struktury były bardzo dobrze realizowane ale na górze źle

-Obawy przed wzrostem dominacji Polski w Grupie

-Spory o podłożu historycznym w kwestii włączenia nowych członków (Rumunia - sprzeciw Węgier)

Relacje polsko-skandynawskie

Utworzenie Związku Bałtyckiego w sprawie ochrony morza przed zanieczyszczaniem go. W 1992 roku z inicjatywy Danii utworzono radę morza bałtyckiego. Rozstrzygano w niej kwestie ekologiczne i gospodarcze. Głownie sprawa dotyczyła Polski. Mówiąc prościej - polskie siki skaziły Bałtyk a to wkurwiało państwa skandynawskie (dlatego ważne znaczenie miało włączenie do organizacji polskiego truciciela sikowego - możliwość nadzoru).

Włosi i ich koncepcje rozszerzenia wpływów w regionie

• Utworzenie grupy 5-kątnej (Pentagonalne)

• Po włączeniu Polski w 1991 roku (Heksagonalne)

• Dążenie do zmniejszenia podziałów i dysproporcji

• Inicjatywa środkowoeuropejska

• Idea wspólnoty (Włochy, Austria, Węgry, Jugosławia i Czechosłowacja, po 1991 roku też Polska)

• Włochy - budowa gospodarki, rozwój interesów w regionie oraz kapitału

• Po jakimś czasie zmieniono nazwę na Inicjatywę Środkowoeuropejską

Wszystko wydawało się idealne, ale jednak nic w tym regionie bez styczności z Niemcami istnieć nie może i jak się można domyślić wszystko się zjebało. Tylko z udziałem Niemiec rozwój organizacji mógł mieć jakiś sens. Kres koncepcji miał miejsce po 1991 roku - wojna w Jugosławii. Członkowie byli praktycznie bezradni w wyniku trwającej tam wojny, obnażyło to słabość porozumienia.

Cel Polski

Integracja z zachodem, współpraca w ramach organizacji regionalnych oraz nie dopuścić do powrotu wpływów Rosji. Mogłoby to spowodować „zjebanie” procesu integracji europejskiej.

Temat VI: Stosunki polsko-litewskie po 1989 roku.

Relacje Polski z Litwą

• Starcia z AK litewskich sił zbrojnych (Sauguma)

• Wysiedlenia polskiej mniejszości na Litwie

• Program „zamiatania pod dywan” zaognionych relacji polsko-litewskich w okresie PRL-u

Po 1989 roku sprawa Litwy

11 marca 1990 roku zawarto akt powstania Litwy. Skubiszewski był ostrożny w sprawie Litwy. Saugarskas miał w przypadku zajęcia Litwy przez Rosję tworzyć rząd na uchodźstwie. Był ministrem spraw zagranicznych Litwy. W tym czasie Litwy nie uznawano na arenie międzynarodowej. Wizyta rządu Litewskiego i przyjęcie jej przez Polskę miało nieoficjalny charakter. Rosja w tym czasie groziła państwom bałtyckim. Relacje Polski i Litwy miały jeszcze w tym czasie nieoficjalny charakter. Skubiszewski popełnił błąd w polityce zagranicznej dotyczącej kwestii litewskiej a mianowicie brak konkretnej wizji oraz politycznej odwagi aby otwarcie poprzeć Litwę. Nieuregulowana kwestia mniejszości polskiej na Litwie.

• Nie uznano autonomii mniejszości polskiej na Litwie oraz uformowanych samorządów

• Kazus położenia politycznego mniejszości polskiej na Litwie

• Stosunki polsko-litewskie u góry były poprawne ale u dołu (kwestia mniejszości) złe - a to huje!!!

• Litwini stwierdzili że relacje z Polską są bardzo dla nich ważne ponieważ dzięki stosunkom z polską mogą uniknąć powrotu Rosji do ich wewnętrznych spraw a tym samym uniezależnić się od dawnego państwa - ZSRR.

• W Białymstoku istniała ogólna strefa handlowa - telewizory z Litwy (top quality and good standard).

• Na górze było ciepło a na dole zimno - motto polityki zagranicznej Litwy i Polski

Negocjacje traktatowe Polski i Litwy

Kwiecień 1994 rok - ostatni traktat z sąsiadem (Litwą kurwa, jak nie wiesz pajacu!!!)

• Kwestie historyczne

• Akcja Żeligowskiego wprowadzenie zapisów potępiających tą akcję

• Polska miała poprzeć tezę Litwy jakoby zajęcia Wileńszczyzny było czymś złym i w ogóle niegrzecznym

• Żeligowski wróg numer jeden na Litwie (doczekał się nawet swojej diabelskiej postaci w muzeum diabłów na Kownie)

• Stalin, Hitler i… Żeligowski wrogowie Litwy

• Władzie polskie na Litwie miały potępić tamten okres

• Z tego powodu negocjacje utknęły

Jelcyn a kwestia litewska - jesień 1993 rok

• Pucz Jelcyna (okiem Litwy)

• Obawy przed ponownym narodzeniem się komunizmu

• Litwa obawiała się wydania na pastwę Rosji

• Litwa była bardziej skłonna do negocjacji z Polską dzięki czemu ostateczna kwestia traktatu zawierała elementy:

• Historyczne uprzedzenia odłożono na bok (sukces Polski!!!)

• Nie poruszono sprawy mniejszości polskiej na Litwie (porażka Polski!!! )

• Polska stała się opiekunem Litwy w kwestii przyjęcia jej do NATO i UE

Temat VII: Polska Polityka zagraniczna w latach 1991-1994 (zachód).

Kwestia Polska-USA

• Po 1989 roku wzrósł niebywale prestiż USA w oczach Polski w tamtym okresie USA udzielało Polsce bezwarunkowego poparcia w sprawie odzyskania suwerenności do której dążyła Solidarność.

• Wsparto Polskę w sprawie redukcji zadłużenia

• Wizyta Lecha Wałęsy na Kongresie USA (zaszczytem było samo przemawianie na tym Kongresie obcokrajowcowi)

• Dzięki charyzmie Wałęsy udało się zredukować długi polskie o 70%

• „My naród!” - cyt. Lecha Wałęsy

• W 1991 roku miała miejsce wojna w Zatoce Perskiej (Busch senior)

• Polska zaoferowała usługi wywiadowcze

• Powstanie GROM-u

• Polska miała tam swoje kontakty - pomogło to dla USA

• Ewakuacja amerykańskich siatek wywiadowczych przez polskie służby specjalne

• Wizyta Busha w Polsce

• Deklaracja przyłączenia Polski do struktur NATO

• Polska popierała Busha seniora

Bill Clinton i Afera karabinowa

• Polska naruszyła embargo (produkcja kałaszników w Polsce i sprzedaż ich do Syrii i państw arabskich)

• W RFN aresztowano polskich przedstawicieli Kałasznikowa

• Był to skandal międzynarodowy

• Tak naprawdę pierdolone jankesy chciały przejąć interes Polski a zarazem pozbyć się niewygodnych konkurentów!!!

• Miała wymiar polityczny jak widać

• USA (Clinton) pokazał Polsce gdzie jest jej miejsce

• Polacy zrozumieli że mogą być tylko jednym z wielu uczestników, narzędzi jak zwał tak zwał - USA nigdy nie będzie się liczyć z Polską na równi

• Clinton był nastawiony na mniejszą intensywność z państwami byłego bloku socjalistycznego

Polska a relacje z Izraelem

• Polska nie mieszała się specjalnie do Bliskiego Wschodu

• Lata 1967-1968 - kampania antysemicka w Polsce

• Kilka tysięcy żydów zostało wygnanych z Polski

• W 1967 roku zerwano stosunki dyplomatyczne z Izraelem (w ramach solidarności z najeźdźcami Izraelskimi w ramach wojny) - nakaz ZSRR

W późniejszym czasie zaczęto dążyć do unormowania relacji polsko-izraleskich. Polska chciała pojednania z Izraelem. Ważne znaczenie miała symbolika. Mazowiecki potępił kampanię antysemicką zaś Wałęsa prosił Żydów o wybaczenie za dawne lata. Konsekwencją tego wysokiego było zawarcie kontraktów zbrojeniowych z Izraelem. Izrael ma jedną z najnowocześniejszych armii świata, dzięki czemu Polska zyskała wiele nowoczesnego uzbrojenia oraz programy wymiany militarnej. Programy wymiany kulturowej uczniów i studentów oraz spotkania młodzieży z Polski i Izraela. Stosunki stały się poprawne.

Watykan i Polska

• Papież z Polski (Jan Paweł II - Karol Wojtyła)

• Miał ważne znaczenie na stosunki polsko-watykańskie

• Oficjalnie relacje pomimo tego nawiązano dopiero w 1990 roku

• Uregulowano relacje na linii państwo-kościół

• Hanna Suchocka podpisała konkordat z kościołem - ratyfikacja w 1997 roku a wszedł w życie 1998 roku - KONKORDAT!!!

Azja (Japonia i Korea Południowa)

Japonia a Polska

• Stosunki zaledwie poprawne

• Japonia nie chciała umorzyć długów Polski

• Polskę uznawała za państwo słabe i nieatrakcyjne pod względem inwestycji

Korea Południowa

• Nawiązano stosunki (wcześniej z KRLD)

• Kapitał Korei Południowej szybko wpłynął do Polski - partnerstwo

• Daewoo, Hyundai, Samsung - symbole tego okresu

• Do dziś kapitał Korei Południowej ma znaczenie w gospodarce polskiej

MSZ Polski w latach 1992-2000

(istotną sprawą jest odejście w 1993 roku Skubiszewskiego z funkcji MSZ)

Andrzej Olechowski (MSZ od 26 lutego 1992 do 5 czerwca 1992)	Współtwórca Platformy Obywatelskiej, więzień Oświęcimski, postać Legendarna, członek klubu bilderberg - ekonomista i minister finansów.
Władysław Bartoszewski (MSZ od 7 marca 1995 do 22 grudnia 1995)	Historyk, polityk oraz działacz polskiego państwa podziemnego, pisarz i dziennikarz.
Dariusz Rosati (MSZ od 29 grudnia 1995 do 31 października 1997)	Uznawany za jednego z lepszych MSZ. Jego córka gra w lipnych filmach z trzeciego sortu USA. Ekonomista jest pochodzenia włoskiego.
Bronisław Geremek (MSZ od 31 października 1997 do 30 czerwca 2000)	Historyk, przewodniczący Unii Wolności. Zginął w wypadku samochodowym.

USA i Polska współpraca polityczno-wojskowa

• Resort bezpieczeństwa

• Szkolenie oficerów polskich w USA

• Prowadzenie wspólnych manewrów wojskowych

• USA podarowało Polsce trochę sprzętu wojskowego

• Pomoc dostosowana się sił zbrojnych Polski do wymogów NATO

• Misje Polski w Bośni i Hercegowinie oraz na Haiti w 1994 roku

• Kryteria Kopenhaskie - wymogi w ramach przyjęcia do wspólnoty Unii Europejskiej

• Przedstawienie Polsce kryteriów wejścia do NATO

• Marzec 1998 rok - negocjacje akcesyjne Polski i Unii Europejskiej od dziś mówiono „Kiedy Polska zostanie przyjęta a nie czy zostanie w ogóle przyjęta” - zawsze coś

Temat VIII: Relacje polsko-rosyjskie, oraz przystąpienie Polski do NATO.

Relacje pomiędzy dwoma krajami były niełatwe i skomplikowane do jednoznacznej interpretacji.

Sinusoida relacji polsko-rosyjskich

Mówiąc najprościej stan euforii i kryzysów. Uzasadniano to tym że Polska nie jest równorzędnym partnerem (huj tam dyplomacja polska przez jakiś czas i tak właziła w dupę i na przekór robi się dla Rosji równorzędna co oczywiście nie może być odczytane inaczej jak szarpanie niedźwiedzia przez stado wygłodniałych psów gończych). Pamiętajmy że Ruskie małpy nie chciały przystąpienia Polski do NATO (w ogóle propozycja ta była solą w oku).

W oczach Rosji, Polska miała odgrywać rolę przedmiotu a nie podmiotu. Co więcej Polacy również zrobili na przekór Rosji tym że popierali dążenia republik dawnego ZSRR do niepodległości. W 1994 roku miała miejsce konferencja w Krakowie, nosiła roboczą nazwę „partnerstwa dla transformacji”. Mówiąc prościej - odejście od komuny. Pojawił się tam Program Olechowskiego

Program Olechowskiego +/-

+ wciągnięcie Rosji w orbitę państw zachodnich (taaaa jasne uda się)

+ nawiązanie współpracy z zachodem

+ Polska nie chciała się zamykać od Rosji (współpraca)

+ Najważniejsze Polska chciała pokazać zachodowi że wbrew temu co się o niej mówi nie jest aż takim państwem rusofobicznym i może współpracować z Rosją

- Rosja kontestowała(sprzeciwiała się) wejściu Polski do NATO

- Rosja miała być uzależniona od zachodu? Nonsens

- Najważniejsze czemu Rosja potępiła program: Chciała podejmować decyzje o losach Polski z „innymi mocarstwami” a nie z takimi chrećkosiejami jak państwo polskie

Lata 93 Pawlak i Olechowski dwa kierunki polityki zagranicznej i zapatrywania się na Rosję

Solidarność otrzymała od społeczeństwa „żółtą kartkę”. Powróciła do władzy partia SLD (komuchy!!!). Nastąpiła chęć zbliżenia się z Rosją. W oczach władzy w Rosji SLD było lepiej widziane niż Solidarność. Rosjanie mówili tak prawicy nie, lewicy tak. Starano się zyskać nowe kontrakty gospodarcze z Rosją. Waldemar Pawlak był ówczesnym premierem, wywodził się z ZSL (przybudówka partii komunistycznej w Polsce). Realista w tych sprawach, pragmatyk interesów z Rosją. Z kolei Olechowski, uważał że Rosja zmierza do wbicia klina dla Polski w Europie. Zorientowany na zachód. Jeżeli robić interesy z Rosją to bardzo ostrożnie i uważać na to co się zawiera aby nie zostało wykorzystane przeciwko Polsce. Z czasem nastąpił konflikt interesów na linii Pawlak-Olechowski z której zwycięsko wyszedł Pawlak. Olechowski podał się do dymisji.

Lata 94 październik walka polsko-rosyjska na linii dyplomatycznej

Incydent na dworcu wschodnim (Polska)

• Interwencja policji polskiej (pobicie kilku niewinnych rosyjskich turystów oskarżonych o działalność przestępczą).

• Rosja dzięki temu miała pretekst do dezaprobaty, wysłała nawet pogróżki dla Polski z tego powodu

• Nota zwracająca uwagę dla Polski - tak to brzmiało

• Kompromitacja rządu Polskiego na arenie międzynarodowej (a jednak RUSOFOBY!!!)

Polityka Rosji wobec Polski

• Pokazać Polsce jej miejsce w szeregu, udowodnić światu że to kraj rusofobiczny i wszelkie działania skierowane na Rosję z tej strony są niewarte rozpatrywania (skoro się robi takie rzeczy jak zaistniały incydent).

• Skłócanie polskich polityków ze sobą

• Podział na „lepszych” i „gorszych” polityków czyli „bardziej korzystnych” i „mniej korzystnych” dla Rosji

• Przykładem skłócenia polskich polityków była wizyta Oleksego na defiladzie zakończenia II Wojny Światowej (prezydent Polski wtedy nie pojechał). Nastąpił przykład dzielenia na lepszych i gorszych - korzystnych i mniej korzystnych dla Rosji.

• Władimir Ałganow i jego kontakty z Oleksym, którego oskarżono o szpiegostwo na rzecz Rosji (Ałganow był Rosyjskim szpiegiem). Dymisja Oleksego, zastąpił go Włodzimierz Cimoszewicz

Lata 96 - Aleksander Kwaśniewski

Rosja liczyła że nowy przywódca Polski będzie bardziej korzystny w oczach Rosji i łatwiej będzie nawiązać współpracę. Nastąpiło ocieplenie (sinusoida). Wizyta Primakowa (premier Rosji). Za tego okresu uporządkowano w jakimś stopniu sprawę Katynia i Charkowa - nowe otwarcie. Niestety wszystko zepsuła sprawa czeczeńska (I wojna)

• Głośnie i jawne wyrażanie sympatii Czeczenom przez społeczność polską

• Utworzono radio czeczeńskie w Krakowie

• Rosja domagała się uciszenia zaistniałej sprawy w Polsce. Polska argumentowała to „wolnością słowa” i demokracją a więc nie mogła ingerować w działalność organizacji pozarządowych. Zepsucie relacji polsko-rosyjskich.

• Jelcyn z tego powodu nie przyjechał do Polski na umówioną wizytę

Lata 94-98 i relacje Polski z Ukrainą

Leonid Kuczma - prezydent Ukrainy

• Zwrot w kierunku Rosji

• Odbudowa oligarchii przemysłowej

• W latach 95 seria spotkań z prezydentem Kwaśniewskim (zbliżenie polsko-ukraińskie)

• Polska miała pełnić rolę pełnomocnika Ukrainy w kierunku przystąpienia tego kraju do Unii Europejskiej)

• To właśnie w tym okresie rozpatrywano projekt EURO (teraz EURO 2012)

• Planowano budowę rurociągu

USA i Rosja oraz Polska i jej dążenie do NATO (Partnerstwo dla pokoju)

Rosja po upadku ZSRR odgrywała większe znaczenie dla USA, zdecydowanie ważniejsze niż kraje Europy Środkowej. Program „Partnerstwo dla Pokoju” było przedpokojem do NATO. Polska ofensywa do NATO polegała na angażowaniu się jak możliwie najwięcej do różnych programów partnerskich państw służących w NATO (Partnerstwo/partner stowarzyszony). Polska zalewała NATO różnymi ofertami współpracy takimi jak:

• Seminaria

• Szkolenia wojskowe

• Taktyka długiego marszu - wchodzenie w różne inicjatywy NATO

• W 1994 roku Polska otrzymała od USA pomoc wojskową (ekwiwalent w wysokości kilkuset mln $)

• Wynajmowanie poligonów wojskowych (duży atut Polski)

• Polska została odczytana jako partner przewidywany a co najważniejsze miała do zaoferowania coś czego inni nie mogli zaoferować - poligony

• Ważne znaczenie miała dymisja Józefa Oleksego (pseudonim szpiega Olin) - Ałganow miał z nim się spotykać. Rok 1995.

• Tadeusz Wilecki dążył do tego aby armia miała autonomię od państwa, postanowiono że armia nie jest częścią państwa. Armią głownie steruje „nieoficjalnie” Minister obrony.

• NATO wyraziło dla Polski zasadę którą Polska miała zrealizować. Czyli „Dążycie do NATO? To macie respektować zasady”

• W 1996 roku uchwalono ustawę o obronie narodowej

• Kto ma stać na czele armii

• Uspokoiła się sytuacja w wojsku

• Politycy nie będą manipulować armią

Charakterystyka Aleksandra Kwaśniewskiego

• Aleksander Kwaśniewski - pro unijny, pro natowski

• Znał angielski - dobry wizerunek w oczach zagranicy dzięki temu

• Dyplomacja - wypić, zapalić zyskał tym wizerunek polityka otwartego i towarzyskiego, zwłaszcza na Ukrainie czy Rosji.

• Dzięki temu dostrzegano Polskę w Europie i USA

Zbigniew Brzeziński i jego opis

• Sowietolog, politolog był doradcą Clintona, tłumaczył że nie należy dać się zapędzić Rosji w kozi róg, popierał rozszerzenie NATO

1996-1997 NATO i sprzeciwy Rosji

• Sprzeciw wobec NATO, wprowadzenie koncesji dla Polski

• Obawiała się tego ponieważ Polska miała największy potencjał militarny (obawy przed powrotem do zimnej wojny - co kurwa?!)

• W marcu 1997 roku miała miejsce wizyta Clintona z Jelcynem w sprawie rozszerzenia NATO, zawarto ugodę uchwalono:

• Nie będzie baz wojskowych w Polsce (oraz innych nowo zapisanych państw NATO)

• Nie będzie broni jądrowej

• Stowarzyszenie Rosji z NATO

• Do wojny z Jugosławią potem po blokadzie z tego powodu Putin odblokował zaistniałą sprawę i Rosja znowu jest państwem stowarzyszonym

• Utworzenie grupy G-7 + Rosja (potem G-8)

• Szczyt NATO w Madrycie miał miejsce w lipcu 1997 roku - uchwalenie decyzji o przyjęciu Polski do NATO

• W Warszawie Clinton ogłosił oficjalnie decyzję o przyjęciu Polski do NATO sławne słowa „Welcom to NATO”

Traktat Nicejski

• Państwa średniej wielkości będą miały większy wpływ (więcej głosów)

• Polska miała uzyskać tyle samo głosów co Hiszpania

• Miało to pomóc Polsce w wejściu do Unii Europejskiej oraz bronieniu jej później swojego stanowiska oraz decydowania o losach Europy

• Zaspokajał aspiracje polityczne Polski (dawał dużo do powiedzenia na arenie międzynarodowej)

16

---