Fundusze celowe i składkowe w polityce społecznej1, Socjologia


Fundusze celowe i składkowe w polityce społecznej

Rozdział, który będę referować dotyczy funduszy celowych i składkowych w polityce społecznej. Fundusze te zostały stworzone stopniowo przez państwo, które angażowało się w interwencję socjalną. Fundusze te są corocznie publikowane w ustawie budżetowej zarówno z punktu widzenia przewidywanego wykonania poprzedniego roku, jak i planu na rok następny. Zarzuca się tym funduszom, że gospodarka nimi jest nieracjonalna i że nie prowadzi do ograniczenia wydatków państwa. Głównym problemem jest to, że zarządzający funduszami konsekwentnie powielają swoje błędy.

Przychody i wydatki państwowych funduszy celowych:

Wyszczególnienie

Przychody

Wydatki

Ogółem

W tym dotacje z budżetu państwa

W milionach złotych

Ogółem… 2000

2005

2010

2011

W tym:

Fundusz Ubezpieczeń Społecznych

Fundusz Emerytalno- Rentowy

Fundusz Pracy

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

Fundusz Restrukturyzacji Przedsiębiorców

Fundusz Reprywatyzacji

105738

142229

206021

197799

162036

16567

10487

4677

511

610

30422

35883

55383

53352

37513

15120

718

--------------------

114478

139120

209043

200934

167786

16498

8744

4262

803

300

Przychody i wydatki Państwowych Funduszy Celowych (dokładne):

Wyszczególnienie

Przychody

Wydatki

Ogółem

W tym dotacje z budżetu państwa

W milionach złotych

Fundusz Rekompensacyjny

Fundusz Administracyjny

Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Fundusz Skarbu Państwa

Fundusz Nauki i Technologii Polskiej

224

582

551

576

324

276

---------------

---------------

---------------

---------------

---------------

---------------

485

570

511

261

348

137

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Fundusz powstał w 1994 roku i posiada osobowość prawną. Rada Funduszu ma za zadanie w czasie swojej 4-letniej kadencji kontrolować i pełnić nadzór nad działalnością Funduszu. Rada Funduszu składa się w 2/3 z przedstawicieli organizacji pracodawców i w 1/3 z przedstawicieli reprezentatywnych organizacji związkowych, które zrzeszają pracowników objętych działaniem ustawy. Dochodami Funduszu są głównie składki, płacone przez pracodawców (0,5% w 1994 roku i 0,2% od V 1995 do II 1996 roku podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne. W 1999 roku składki zawieszono na pół roku).Dochodami są także odsetki od lokat nadwyżek finansowych, zapisy,

darowizny, dobrowolne wpłaty pracodawców i zwroty sum wypłaconych

tytułem świadczeń pracowniczych. Do dochodów funduszu zalicza się składki

od pracodawców (główna część funduszu), odsetki od lokat i odsetki bankowe. Wypłaty jednorazowych świadczeń z Funduszu w latach 1994-1997 dotyczyły 80 160 osób i tak:

W 1995 roku wypłacono także:

Łącznie w 1995 roku skorzystało z różnych tytułów z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych około 92,2 tysiące osób, co wskazuje, że ta instytucja polityki społecznej państwa ma coraz szerszy zasięg przeciwdziałania negatywnym skutkom transformacji ustrojowej. Z tego funduszu wypłacano odszkodowania strajkującym pracownikom Stoczni Gdańskiej w 1996 roku. Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych posiada najlepszą kondycję finansową spośród innych funduszy. Jego przychody w 1999 roku były blisko czterokrotnie wyższe niż wydatki.

Fundusz Pracy

Dysponentem Funduszu Pracy jest Prezes Krajowego Urzędu Pracy w Strukturze urzędów pracy. Fundusz nie ma osobowości prawnej. Składki mają charakter obligatoryjny i są opłacane przez pracodawców i społeczność rolniczą. Od płacenia składek są zwolnione zakłady pracy chronionej oraz podmioty gospodarcze Polskiego Związku Głuchych, Polskiego Związku Niewidomych, Związku Ociemniałych Żołnierzy RP, Towarzystwo Opieki na Ociemniałymi i Zakład dla Niewidomych. Największą pozycją w dochodach Funduszu stanowią składki i dotacje budżetowe, a następnie składki i wpłaty partnerów zagranicznych z tytułu rekrutacji pracowników polskich zatrudnionych w ramach umów międzynarodowych. Dotacja z budżetu państwa w 1998 roku wyniosła 17,2% dochodów Funduszu, spadając z poziomu 62-64% we wcześniejszych latach. Poboru składek na Fundusz Pracy dokonuje ZUS, co miesiąc w wysokości 2,45% kwoty stanowiącej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Fundusz Pracy służy finansowaniu między innymi:

Zaplanowana dla Funduszu Pracy w 1998 roku dotacja na 2719 milionów złotych została obniżona do 1838 milionów złotych, czyli o 32%. Podobna sytuacja powtórzyła się w 1999 roku. Dotację budżetową zaplanowano na 789 milionów złotych, a następnie w ciągu roku zmniejszono ją o 116 milionów złotych. Nieracjonalność działania Funduszu ujawnia się przy udzielonych dotacjach. Kwota dotacji zrealizowanych w 1998 roku przekroczyła o 116 razy zaplanowane kwoty, zaś w 1999 roku o 73 razy. Zauważa się także wyraźny brak związków pomiędzy wielkością bezrobocia, a planowaną wysokością wydatków. W lipcu 2000 roku Fundusz Pracy miał zaległości wobec bezrobotnych w powiatach Warmii i Mazur na sumę 37,7 milionów złotych.

Fundusz Ubezpieczeń Społecznych.

Fundusz Ubezpieczeń Społecznych jest państwowym funduszem celowym, powołanym do celu realizacji zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych został zreformowany ustawą z 13 X 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Dysponentem Funduszu jest ZUS. Na przychody Funduszu składają się głównie:

Stopy procentowe składek wynoszą:

Ze środków zgromadzonych w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pokrywa się przede wszystkim:

W ramach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wyodrębnia się fundusze:

W 2000 roku Komisja Polityki Społecznej negatywnie zaopiniowała sprawozdanie z wykonania budżetu i planów finansowych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Również NIK negatywnie oceniał działalność ZUS przez pryzmat Funduszu.

Przychody i wydatki Funduszu Ubezpieczeń Społecznych:

Wyszczególnienie

2000

2005

2010

2011

W milionach złotych

Przychody

Składki przypisane

Dotacje z budżetu państwa

Inne dochody

Wydatki

Emerytury i renty

Zasiłki i inne świadczenia

Inne wydatki

84497

66148

15366

2983

89616

74604

7174

7838

112580

78688

20112

13780

111169

99000

8397

3772

167481

89762

38112

39607

170845

143443

13456

13946

162036

103388

37513

21135

167786

149265

13456

5065

Fundusz Rezerwy Demograficznej

Dla ubezpieczeń emerytalnych ze środków pozostających 31 grudnia każdego roku na rachunku funduszu emerytalnego (część Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), pomniejszonych o kwotę niezbędną na zapewnienie wypłat świadczeń przypadających na styczeń kolejnego roku tworzy się Fundusz Rezerwy Demograficznej. Fundusz ten został utworzony ustawą z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Może on być także zasilany ze środków z prywatyzacji mienia Skarbu Państwa oraz odsetek od lokat. Środki tego funduszu mogą być wykorzystane wyłącznie na uzupełnienie wynikającego z przyczyn demograficznych niedoboru funduszu emerytalnego. Fundusz ten posiada osobowość prawną. Organem Funduszu Rezerwy Demograficznej jest ZUS, który częściowo dysponuje jego środkami. Po 1 stycznia 2002 roku zarządzanie środkami Funduszu Rezerwy Demograficznej (do 15%) może być w drodze dwustopniowego przetargu lub negocjacji z zachowaniem konkurencji powierzone przez ZUS uprawnionemu podmiotowi zewnętrznemu. Gospodarka finansowa Funduszu Rezerwy Demograficznej odbywa się na podstawie wieloletniej prognozy kroczącej dochodów i wydatków funduszu emerytalnego oraz powiązanej z nią kompleksowej prognozy demograficznej, sporządzonej przez licencjonowanego aktuariusza. Fundusz Rezerwy Demograficznej nie może zaciągać pożyczek lub kredytów; może natomiast lokować swoje środki w bonach i obligacjach skarbowych (trwało to do 31 grudnia 2001 roku). Uruchomienie tych środków z Funduszu Rezerwy Demograficznej możliwe było dopiero w 2009 roku.

Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników

Zupełnie odrębne organizacyjnie rozwiązanie ustawowe dotyczy ubezpieczeń społecznych rolników. Ubezpieczenie realizuje Klasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Którego Prezes jest centralnym organem administracji państwowej, podległym Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Kasa prowadzi samodzielną gospodarkę finansową wykorzystując Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników. Interesy ogółu ubezpieczonych i świadczeniobiorców, związane z Kasą, reprezentuje Rada Ubezpieczenia Społecznego Rolników. Prezesa Kasy powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, złożony w porozumieniu z Radą Rolników. Sama Kasa posiada centralę, oddziały regionalne i placówki terenowe. Kasa nie zajmuje się tylko i wyłącznie wypłatami sum ubezpieczenia. Prowadzi ona działalność na rzecz zapobiegania wypadkom i rolniczym chorobom zawodowym. Oznacza to analizę przyczyn wypadków, chorób, szkolenie i instruktaż dla ubezpieczonych czy upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach. Społeczny nadzór i kontrolę nad Kasą zapewnia Rada Rolników. Ustawodawca określił jej kadencję na 3 lata, a liczebność na 50 członków. Ciekawostką jest informacja, że w skład Rady musi wchodzić, co najmniej 10 członków pobierających emeryturę lub rentę z ubezpieczenia. Członków Rady powołuje Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi po konsultacjach z organizacjami społeczno-zawodowymi rolników.

Struktura społecznych ubezpieczeń rolników:

0x08 graphic
0x01 graphic

Udział w posiedzeniach Rady Rolników biorą z urzędu z głosem doradczym 3 ministrowie- Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Finansów oraz Pracy i Polityki Społecznej. Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników jest osobą prawną. Prezes Kasy zarządza także funduszami:

Liczba osób ubezpieczonych w KRUS spada od kilku lat. W 1995 roku ubezpieczonych było 1452 tysiące osób.

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

Intencją ustawodawcy było utworzenie prawno-finansowego systemu ochrony osób niepełnosprawnych, dającego im szansę wyrównania różnic społecznych z tytułu położenia socjalnego. Niepełnosprawni w Polsce to kwestia około 11% populacji. Z myślą o nich powstał ten Fundusz. Fundusz ten ma osobowość i posiada charakter celowy. Organami Funduszy są Rada Nadzorcza i Zarząd. Prezesa Zarządu powołuje i odwołuje Minister Pracy i Polityki Społecznej na wniosek Pełnomocnika do spraw Osób Niepełnosprawnych. Pełnomocnik ten pełni na mocy ustawy funkcję Prezesa Rady Nadzorczej Funduszu. Rada Nadzorcza liczy 7 osób (z Prezesem), powoływanych i odwoływanych przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Przychodami Funduszu są:

Środki Funduszu są przeznaczone na finansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej osób niepełnosprawnych, a w szczególności na:

Rehabilitacja zawodowa realizowana jest przede wszystkim przez wspieranie osób niepełnosprawnych.

Rehabilitacja społeczna wiąże się przede wszystkim z wydatkami na likwidację barier architektonicznych, programy komunikacyjne, dofinansowanie dla organizacji pozarządowych. W 1995 roku zrealizowano około 77,3% wielkości planowanych wydatków.

Rehabilitacja lecznicza realizowana jest poprzez jednostki służby zdrowia, a dofinansowanie jej pochodzi z Centrali Funduszu.

Fundusz dysponuje potężnymi środkami, które z roku na rok powiększają się, ale jednocześnie nie są realizowane ustawowe zadania wyrównywania szans osób niepełnosprawnych. Bardzo krytycznie ocenia się zwłaszcza kolosalny wzrost kosztów utrzymania biura. W 1999 roku Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych posiadał 16 oddziałów. Najwyższa Izba Kontroli (NIK) corocznie negatywnie ocenia wykonanie planu finansowego przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Fundusz Alimentacyjny

Fundusz ten działa od 1974 roku według stosunkowo starej regulacji prawnej. Fundusz Alimentacyjny jest administrowany przez ZUS, ale choć jest on wyodrębniony jako fundusz celowy, to nie posiada osobowości prawnej i odrębnego Zarządu, a także nie ma własnej Rady Nadzorczej. Intencją ustawodawcy w 1974 roku było stworzenie asekuracji finansowej wobec dzieci i innych osób, znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej z powodu niemożności wyegzekwowania świadczeń alimentacyjnych. Dochodami Funduszu Alimentacyjnego są:

Świadczenia z funduszu przysługują w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, jednakże nie mogą być wyższe niż 30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracowników gospodarki uspołecznionej w poprzednim kwartale. Świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego przyznaje ZUS na wniosek osoby uprawnionej, ośrodka pomocy społecznej lub właściwej prawnie organizacji społecznej. Rzeczywiście wpływy Funduszu w 1999 roku wyniosły 891 milionów złotych, z czego 737 milionów złotych stanowiła dotacja budżetowa. Wpływy od osób, zobowiązanych do alimentacji, pokryły tylko 18,2% wydatków. W 1999 roku Fundusz posiadał ponad 376 tysięcy dłużników. W 2000 roku Sejmowe Komisje Polityki Społecznej oraz Rodziny pozytywnie oceniły wykonanie budżetu w części dotyczącej Funduszu Alimentacyjnego.

Świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego:

Wyszczególnienie

2005

2010

2011

Przeciętna liczba wypłacanych świadczeń w tysiącach

Wpłaty świadczeń w złotówkach

Przeciętne miesięczne świadczenie w złotówkach

297,3

249,6

209,91

327,2

1218,8

310,38

336,4

1330,5

329,57

Państwowy Fundusz Kombatantów

Pozostaje on w wyłącznej gestii Kierownika Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych i nie posiada osobowości prawnej. Fundusz ten tworzony jest prawie wyłącznie z dotacji budżetowej (99%). W miarę wiarygodnym źródłem informacji o kombatantach są dane o liczbie dodatków kombatanckich wypłaconych razem z emeryturami i rentami przez ZUS, KRUS i niektóre ubezpieczenia resortowe. W 1997 roku świadczenia kombatanckie otrzymało około 850 - 900 tysięcy osób. Plan finansowy Państwowego Funduszu Kombatantów jest częścią ustawy budżetowej. Dochodem Funduszu w 1998 roku była dotacja z budżetu (115 milionów złotych). W Polsce istnieje 85 organizacji kombatanckich o zasięgu ogólnokrajowym, 20 regionalnych i 53 inne organizacje, które współdziałają z ruchem kombatantów.

Krajowy Fundusz Mieszkaniowy

Krajowy fundusz mieszkaniowy powołany został w 1995 roku ustawą o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego. Powołany Fundusz służy realizacji zadań wynikających z polityki państwa w zakresie gospodarki mieszkaniowej oraz rozwoju budownictwa mieszkaniowego. Krajowy Fundusz Mieszkaniowy wspiera rozwój społecznego budownictwa czynszowego poprzez udzielanie preferencyjnych kredytów Towarzystwom Budownictwa Społecznego i spółdzielniom mieszkaniowym na przedsięwzięcia inwestycyjno - budowlane: budowę, odbudowę, nadbudowę, przebudowę, modernizację i adaptację budynków, w których mieszkania będą przydzielone osobom fizycznym na zasadach lokatorskiego prawa do lokalu lub na zasadach najmu. Rada Ministrów ulokowała Fundusz w Banku Gospodarstwa Krajowego, dostosowując statut Banku do przepisów ustawy. Na Fundusz składają się:

Środki Funduszu przeznaczono między innymi na:

Nadzór nad gospodarowaniem środkami Funduszu ustawowo sprawuje Rada Nadzorcza Banku Gospodarstwa Krajowego, która dla tego celu została poszerzona o dwóch przedstawicieli jeż nie istniejącego Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa. Plan finansowy Funduszu jest wyodrębniony w planie finansowym Banku Gospodarstwa Krajowego, a jego opracowanie odbywa się w porozumieniu z Ministrem Finansów. Fundusz rozpoczął swoją działalność w 1996 roku, planując wybudowanie 5000 mieszkań. Kontrola NIK w 1997 roku stwierdziła, że wybudowano 38 mieszkań.

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Premier

Rada Rolników

Prezes Kasy

Fundusz Składkowy

Fundusz Emerytalno-Rentowy

Fundusz Administracyjny

Fundusz Prewencji i Rehabilitacji

Fundusz Rezerwowy

powołuje

podlega

powołuje

Opiniuje

Kontroluje

dysponuje



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Politykę społeczną wobec osób starszych zdefiniować można, Socjologia
Zagadnienia - Polityka społeczna, Studia WARSZAWA, Notatki socjologia I rok, polityka społ
Zad2, ►► UMK TORUŃ - wydziały w Toruniu, ►► Socjologia, Praca socjalna, Polityka społeczna, ćwiczeni
ATRYBUTY WŁADZY POLITYCZNEJ, Technik Administracji, SOCJOL I PSYCH SPOŁECZNA, Socjologia i Psyc
5 Polityka społeczno-opiekuńcz państwa, socjologia, Pedagogika
polityka społeczna1, Studia WARSZAWA, Notatki socjologia I rok, polityka społ
Zad 4, ►► UMK TORUŃ - wydziały w Toruniu, ►► Socjologia, Praca socjalna, Polityka społeczna, ćwiczen
SOCJOLOGIA PROBLEMW SPOECZNYCH, polityka społeczna
Zadanie 5, ►► UMK TORUŃ - wydziały w Toruniu, ►► Socjologia, Praca socjalna, Polityka społeczna, ćwi
AKTYWNOŚĆ POLITYCZNA, Technik Administracji, SOCJOL I PSYCH SPOŁECZNA, Socjologia i Psycho
Zad3, ►► UMK TORUŃ - wydziały w Toruniu, ►► Socjologia, Praca socjalna, Polityka społeczna, ćwiczeni
Politykę społeczną wobec osób starszych zdefiniować można, Socjologia
Polityka społeczna prezentacja
w9 aktywna polityka spoleczna
polityka spoleczna
4 Doktrynalne uwarunkowania polityki społecznej
Polityka społeczna a usługi społeczne
Polityka spoleczna notatki werj Nieznany

więcej podobnych podstron