Wojna-zorganizowana walka zbrona miedzy panstwami, narodami, klasami lub grupami spolecznymi wywolana dla osiagniecia okreslonych celow politycznych, ekonomicznych lub ideowych albo zmierzajaca do obrony wlasnych interesow. In spor, konflikt, klotnia.

„Wojna to zycie ktore nie moze istniec bez smierci“ /E.Zola/

Iliada-Homer-wojna o troje, epizod 50-sieciodniowy z ostatniego roku wojny.

Romeo i Julia-W.Szekspir-wojna dwoch zwasnionych rodow Kapulettich I Montekich

Monachomachia-I.Krasicki-wojan karmelitow i dominikanow, ciagla rywalizacja i dysputy przerodzily się w nietypowa bitwe na sandaly, jedzenie, uczone ksiegi.

Przedwiosnie-S.Zeromski-I wojna swiatowa jest dla Cezarego Baryki kresem zachlystniecia się swoboda. Ojciec poszedl do wojska a matka była zajeta utrzymywaniem domu i zapewnieniem dobrych warunkow swojemu synowi. Cezary robil, co chcial. Wojna bolszewicka ukazuje nam bezideowosc glownego bohatera, który bierze w niej udzial tylko dlatego, ze koledzy zrobili podobnie.

Bagnet na bron-W.Broniewski-w obliczu zblizajacej się wojny powinny zejsc na bok wszelkie spory polityczne i wszyscy zgodnie i razem powinni stanac do walki za ojczyzne, nie wylczajac poetow. „kiedy przyjda podpalic dom, ten, w którym mieszkasz-Polske”

Piesn o zolnierzach z Westerplatte-Galczynski-poeta kreuje ich na wzorowych obroncow, wrecz swietych wykonujacych Bozy plan, i którzy „czworkami do nieba szli” pokornie i spokojnie.

Kartoteka-T.Rozewicz-doswiadczenia wojny sprawily, ze Bohater przyjal postawe zupelnej biernosci. Wojna sprawila ze zycie Bohatera i inncyh uczestnikow stalo się rozsypana i ponownie zlozona w przypadkowej kolejnosci kartoteka.

„Szkice spod Monte Casino”-M.Wankowicz-były uczestnik walk pod M.C. bardzo szczegolowo opisuje odwage i mestwo Polakow, a także ich umiejetnosci wojskowe, braterstwo. Klasztor był trudnych celem do zdobycia, w walce zginelo wielu zolnierzy polskich. Dzis na M.C. znajduje się symboliczny cmentarz tam poleglych.

„Angielski pacjent”-Ondaatje-II wojna swiatowa była dla mieszkancow willi San Girolamo koncem starego i dobrego swiata. Hanie zabrala ojca i narzeczonego, Caravaggio okaleczyla, jego wzrok był bardzo slaby, cialo miał poparzone, „Lososia” zmusila do wyjazdu z ukochanych Indii. Mieszkajac na obrzezrach miasta wciąż slyszeli wybuchy min wszedzie poukrywanych, a willa gdzie mieszkali przypominala ruiny gdzie podloga była krucha i kryjaca wciąż nierozbrojone miny.

Cierpienie- odczuwanie bolu fizycznego lub moralnego, meka meczarnia. Jegoprzyczyny mogą być bardzo rozne, ale zawsze jest to dla czlowieka wydarzenie niezwykle istotne.

„Dla cierpienia nie mogę mieć wspolczucia. Zbyt jest brzydkie, zbyt straszne i przygnebiajace” /O.Wilde/

„Legenda o sw.Aleksym”- Aleksy skazuje się na fizyczne i duchowe cierpienie, aby sluzyc Bogu. Znosi wszelki bol i upokorzenia, aby zyskac zbawienie.

Dzieje Tristana i Izoldy-J.Bedier- zakochani ciepria z powodu niemoznosci bycia razem, przyczyna jest przypadkowe wypicie napoju milosci, który rozkochal ich w sobie. Każdy dzien staje się walka o spotkanie, klamstwami i ciepierniem. Krol marek, maz Izoldy ciepi na mysl, ze dwoje ludzi, których kocha może go zdradzac.

Treny-J.Kochanowski- smierc coreczki wyzwala w poecie nieopisane cierpienie. Strata dziecka wywoluje kryzys swiatopogladowy K. Nie może on znalezc sobie miejsca, wytlumaczenie, trci wiare w Boga by znow ja odzyskac, jest slaby i zrozpaczony, wciąż wspomina swoja mala coreczke.

„Cierpienia mlodego Wertera”-J.W.Goethe- Werter cierpi z powodu nieszczesliwej milosci do Lotty. Dziewczyna jest narzeczona innego mezczyzny i milosc wertera nie może być spelniona. W efekcie popelnia samobojstwo nie mogac się uwolnic od cierpienia.

„Dzidy” czII-A.Mickiewicz- duchy dzieci nie mogą trafic do nieba gdyz nigdy nie zaznaly cierpienia. Teraz ich cierpieniem jest ciagla tulaczka po ziemi. Zly pan po smierci doznaje straszliwego cierpienia wiecznego glodu, szarpany jest przez ptaki, gdyz nigdy nie był dobrym panem dla swych poddanych. Zosia wciąż snuje się miedzy niebem a ziemia. Nigdy nikogo nie kochala choc kochalo ja wielu. Teraz cierpi gdyz wciąż jest miotana przez wiatr i nigdy niczego nie może dotknac, dosiegnac, dogonic.

„Dziady” czIV-A.Mickiewicz- Gustaw cierpi z powodu nieszczesliwej milosci. Wybranka jego serca poslubila innego mezczyzne. On nierozumiany wśród ludzi czuje się bardzo osamotniony. Czuje się również oszukany przez ksiegi jakie dawal mu do czytania ksiadz. Prawdy tam zawarte nie sprawdzily się w jego przypadku. Ten ogrom nieszczesc prowadzi go do szalenstwa a w efekcie do samobojstwa.

„Wichrowe wzgorza”-E.Brontë- Heathcliff cierpi odtracony przez swoja wielka milosc Cathy. Po jej smierci przezywa niesamowite meki. Nie może pogodzic się z jej smiercia i już do konca swych dni będzie ja wspominal.

„Ojciec Goriot”-H.Balzac- Ojciec Goriot cierpi z powodu odtracenia przez swoje corki. Poswiecil im cale swoje zycie. Chcial spelniac ich każdy kaprys, co przyczynilo się do jego bankructwa. Nedza ojca sprawila ze Delfina i Anastazja zaczely się go wstydzic. Za kazdym razem jak chce je zobaczyc musi wchodzic wejsciem dla sluzby lub ukradkiem obserwowac je w Lasku Bulonskim

„Dzuma”-A.Camus- Epidemia w Oranie jest zrodlem wielu nieszczesc i cierpien. Smierc ludzka to straszliwe meczarnie, które staja się codziennoscia. Smierc malego chlopca, syna sedziego Ottona powoduja przemiane wew. ojca Paneloux. Dr Rieux uswiadamia sobie, ze nigdy nie przywknie do swiata w którym gina bezbronne dzieci.

Polska i Polacy

„Gdy tylko Polak uwierzy, ze ma prawo wybierac, wybiera bohaterstwo” /S.Brzozowski/

„Kronika polska”-W.Kadlubek- mimo rozbicia dzielnicowego autor traktuje Polske jako jednosc duchowa i moralna, co szczególnie uwidacznia się w chwilach zagrozenia. Mezni Polacy pod znakiem bialego orla dzielnie odpieraja napasci wrogow. Często przemilczane sa kleski polskiego oreza, wieksza uwage autor skupia zwyciestwom.

„Dziady” czIII-Mickiewicz- Narod polski przorownany do lawy, która pod twarda i zimna skorupa kryje wiecznie planacy ogien. Ludzie bedacy na czele narodu polskiego, czyli arystokracja, odznaczaja się serwilizmem(sluzalczoscia, unizonoscia, plaszczeniem się) wobec cara i Rosji. Jednak mlodziez polska jest pelna zapalu do walki o wolnosc ojczyzny. Wg ks. Piotra Polska jest cierpiacym Chrystusem na krzyzu, cierpiaca i znoszaca upokorzenia. Jednak ks wierzy ze nadajedzie dzien gdy zmartwychwstanie i ukaze się swiatu w pelni swej chwaly wskazujac droge ku wolnosci.

„Trylogia”-H.Sienkiewicz- Polacy sa walecznym narodem, który choc ma wiele wad, w chwili zagrozenia potrafi się zmobilizowac i dzielnie walczyc wykazujac swoja odwage i walecznosc. Polska to kraj, który neka wiele nieszczesc, jednak dzieki swoim obywatelom potrafi się ona podniesc po kazdej klesce i znow stanac do boju o wolnosc, o obrone swoich idealow.

„Szkice spod M.C.”-Wankowicz- autor opisal wspanile bohaterstwo Polakow, ich zacietosc w walce i brak rezygnacji, chociaz wokół gineli ich przyjaciele, bracia polscy, oni nie poddawali się.

„Kamienie na szaniec”-Kaminski- odwaga mlodych chlopcow, którzy byli gotowi zaplacic kazda cene za uwolnienie swojej ojczyzny-Poslki. Ich przyjazn jest wspanialym przykladem

polskiego poczucia braterstwa i jedności. Dla ratowania przyjaciela nie obawiali się ze mogą sami zginąć.

„Zachlystniecie się Polska może być niebezpieczne” /W.Wirpsza/

„Kordian”-J.Slowacki- Polacy pogodzeni z niewola nie mieli poczucia obowiązku walki o ojczyzne. Jedyny Kordian nie mogl się z tym pogodzic. Za wszelka cene chce dokonac zamachu na cara. Nikt nie staje mu z pomoca. Kordian przegrywa. Podobnie było z powstanie styczniowym, gdzie do walki stanela niewielka garstka zolnierzy, tych, którzy wierzyli, ze może się udac, których milosc do Polski była silniejsza, nie mogli bezczynnie siedziec i godzic się na to, co dzieje się wokół. Byli to smialkowie, nie zorganizowani i niewystarczajaco wyszkoleni by stanac do walki. Nikt im nie pomogl.

„Lalka”-B.Prus- Spoleczenstwo poslkie zminilo się w samolubnych gospodarzy, którzy mysla jedynie o wlasnych majatkach, sprawy kraju, wyzsze idee sa im zupelnie obojetne. W tym czasie wzrastaja nastroje antysemickie, jednak Polacy sami doprowadzaja do przejecia handlu przez Zydow. Nie chca oni podejmowac ryzyka, wola pozostac przy pewnych interesach, które na ogol nie przynosza wielkich zyskow. W tym spoleczenstwie nie ma miejsca dla idealizmu. Garstka jego przedstawicieli czuje się wyobcowana i często osmieszana.

„Rozdzioba nas kruki, wrony... „-S.Zeromski- przedstawia sytuacje w spoleczenstwie polskim po upadku powstania styczniowego-to co zatriumfowalo-najgorsze cechy, lajdactwo, oszustwo, brak szacunku i grabiez. Ci, którzy byli naprawde wartosciowi albo zineli w walce albo przepadna w czasie powojennych represji.

„Granica”-Z.Nalkowskiej- Obraz Polski wyzwolonej to wielkie wille karierowiczow i tych, którzy swoja bezwzglednoscia dazyli do wladzy i fortuny. Problemy spoleczne nie zostaly roziazane, wrecz się poglebily. Polska podupadala w swoich ideologiach i stala się skoumpowana oraz bezwzgledna dla siebie samej.

Bunt-sprzeciw, protest, opor, niezgoda, podburzanie, zbrojny spisek, rewolucja, przewrot.

„Bunt nie przemija, bunt się ustatecznia” /S.Grochowiak/

„Antygona”-Sofokles- jedyna osoba, która odwazyla się zbuntowac przeciw woli Kreona była Antygona. Znajac klatwe od pokolen wiszaca nad jej rodem, chciala wyzwolic rodzine od niej. Poza tym uwazala prawa boskie za wazniejsze od panstwowych. Kara za sprzeciwienie się Kreonowi było zamurowanie je zywcem w grocie, gdzie popelnila samobojstwo.

„Treny”-A.Mickiewicz- bunt jest najbardzije widocznyw trenach IX-XI, bedacych swiadectwem kryzysu swiatopogladowego pisarza. Poeta niedowierza w zycie pozagrobowe, zas Boga okresla jakos wroga, który nie zwraca uwagi czy czlowiek jest dobry czy zly, karze tak samo kazdego. Buntuje się również przeciwko filozofii stoickiej, uwaza ja za bezwartosciowa, bo ktoz może zachowac spokoj duszy przy przejmujacym bolu i cierpieniu.

„Dziady”czIV-A.Mickiewicz- nieszczesliwy i zraniony Gustaw przychodzi do swojego przyjaciela ksiedza, który jako nauczyciel podsuwal mu rozne ksiazki. Zraniony buntuje się przeciw wzorcom literackim jakie sa zawarte w „cierpieniach..” czy „Nowej Heloizie”. Sprzeciwia się również stosunkom spolecznym, gdzie wygrywa ten, kto ma wiekszy majatek, który nie może być miernikiem czlowieczenstwa.

„Dziady” czIII-A.M.- Jednym z mlodych spiskowcow znajdujacych się na przetrzymaniu w klasztorze ojcow bazylianow jest Konrad-romantyczny Prometeusz. Buntuje się on przeciwko samemu Bogu oskarzajac go o brak milosci w jego rzadach i ze ze spokojem patrzy na bol i cierpienie tysiecy niewinnych ludzi. Wzywa Boga na pojedynek, jest pewien ze on lepiej pokieruje swiatem, chce wladac swiatem, jednak jego bunt przechodzi na marne. Konrad przegrywa pojedynek z Bogiem.

„Wichrowe wzgorza”-E.Bronte- Heathcliff jest mrocznym, nieodgadnionym buntownikiem. W dzicinstwie trudno było namowic go do jakiejkolwiek pracy. Wszelkie nakazy były dla niego ciezkim orzechem do zgryzienia. Ktoregos dnia w tajemniczy sposób znikanl. Po latach powrocil by zemscic się na tych, którzy jego ranili. Buntowal się przeciwko swiatu, który był dla niego zly i którego nie rozumial do konca.

„Nad Niemnem”-E.Orzeszkowa- Justyna Orzelska to typ buntowniczki, która nie poddaje się stereotypom i wychodzi za maz za Bohatyrowicza, na co nie miala wczesniej dowago Marta Korczynska. Justyna wybrala prace w polu, w gospodarstwie rezygnujac ze szlacheckich przywilejow. Milosc jest wazniejsza.

„Lot nad kukulczym gniazdem”-K.Kesey- McMurphy był niespokojnym duchem, który na poczatku swojego pobytu w szpitalu dbal jedynie o siebie. Pozniej odkryl jk wielka wladze ma Wielka Oddzialowa. Wciąż jej się w czyms sprzeciwial, poczatkowo robil to niezwykle jawnie, pozniej staral się manipulowac nia ale tak, by ona tego nie odczuwala. W koncu ona wygrywa czyniac z normalnego czlowieka jednego z chronikow. Jednak nie do konca. Bunt McMurphego nie był malym epizodem bez wplywu. Wodz Bromden po stracie przyjaciele ucieka ze szpitala żeby prowadzic normalne zycie. To on zwyciezyl kontynuujac idee McMurphego.

„Tango”-S.Mrozek- Rodzice Artura jako ludzie mlodzi buntowali się przeciwko wszelkim zakazom, chcili prowadzic zycie wolne, bez zobowiazan i barier. Dzis ich syn buntuje się przeciwko ich sposobie zycia. Nie rozumie dlaczego ojciec nie reaguje w ogole za zdrady zony, czy czemy wciąż chodzi w porozpinanej pizamie. Wyrazme buntu ma być jego slub z Ala /.../

„Kartoteka” T.Rozewicz

„Mala Apokalipsa” Konwicki

„Folwark zwierzecy”-Orwell

Apokalipsa- szczegolny rodzaj wypowiedzi przedstawiajacej tajemnice czasow ostatecznych, wyjasniajacej sens dziejow, zawiera prorocza wizje wydarzen towarzyszacych nadejsciu konca swiata.

„Nie można stworzyc swieckiej apokalipsy, gdyz jej istota jest tylko lek przed nieznanym, przed Bogiem. Apokalipsa pozbawiona metafizyki zamienia się w parade okrwawionych kostiumow” /Z.Malachowski/

Objawienie sw.Jana-Biblia- jest to obraz wizji dobra ze zlem, który udokumentowal sw.Jan podczas zeslania na wyspe Patmos w czasie przesladowan pierwszych chrzescijan. Apokalipsa to wizja sadu ostatecznego, pelna jest niejasnych symboli, niejednoznacznych motywow. Poza symbolika zwierzat wystepuje również symbolika licz.

„Zdazyc przed Panem Bogiem”-H.Krall- zaglada getta warszawskiego była straszna meka i cierpieniem. Widzimy ja oczami jednej z ofiar - Marka Edelmana, który opisuje ja jakos sytuacje anormalna, wynaturzona, gdzie dochodzi do kanibalizmu, gwaltow i licznych chorob wyniszczajacych czlowieka. Każdy walczyl o chcoby jeden dzien dluzej na swiecie by poczuc smak milosci, milosci szybkiej, bez wyrazu i prawdziwych uczuc.

„Dzuma”-A.Camus- Miasto Oran, które zostalo dotknieto zarazom sprawia wrazenie skazanego na zaglade. Liczba zgonow wciąż rosnie, ludzie wpadaj w panike. Kazanie ojca Paneloux ma wymiar apokaliptyczny - dzuma to kara za grzechy mieszkancow, za brak sumiennosci w wykonywaniu powinnosci katolickich. Jakby teraz, przy tej epidemii ludzie odbywali swój sad ostateczny. Bog msci się na nieposlusznych ludziach, zabiera im bliskich, niesie smierc z kazdej strony.

„Mala Apokalipsa”-T.Konwicki- w czasach PRL-u ludzie zyli bez idealow. Każdy dzien laczyl się ze staniem w dlugiej kolejce po artykuly podstawowe. Ludzie byli bierni, nie obchodzily ich opadajce tynki z budynkow, czy brudne ulice. Obywatele poddali się wladzy, która probowala zatuszowac nedze i biedote. Autor ukazal tu tragiczna apokaliptyczna wizje warszawy, gdzie trudno jest powiedziec cokolwiek konkretnego, pojecie czasu jest zupelnie subiektywne.

Z tym teamtem laczy się również pojecie katastrofizmu. Jest to pesymistyczne przekonanie o grozacej katastrofie, nieuchronnej zagladzie wspolczesnego swiata i cywilizacji.

„Biada!... Piers swiatow, przed chwila tak zywa kona pod strasznym ciezarem.” /J.Kasprowicz/

Modernizm był okresem schylkowym, w którym nastroje dekadenckie szczególnie wyraznie się nakreslily. Twierdzono wówczas, ze wszystko zostalo już odkryte, wszystkiego dokonano, wiec teraz powinien nastapic koniec.

Kolejnym okresem katastroficznych wizji był okres miedzywojenny, kiedy ludzie otrzasali się z szoku jaki przezyli wybuchem I wojny swiatowej. W literaturze pojawialo się wiele zapowiedzi rychlego konca swiata. Artysci widzieli apokaliptyczna wizje wojny swiatow.

Dzis nie opuszczaja nas również mysli dekadenckie. Wejscie w XXI wiek było również wejsciem w nowe tysiaclecie. Z przepowiedni Nostradamusa wynika ze w tym tysiacleciu dojdzie do wielkiej wojny trzech swiatow, która spowoduje wielka kleska na ziemi, przezyja nieliczni i swiat będzie budowal się na nowo.

Arkadia/Raj- Wergiliusz w „Bukolikach” przedstawil arkadie jako lesista kraine otoczona gorami, o bardzo lagodnym klimacie. Ludy zamiszkujace tamte okolice to pasterze i gospodarze. Była to kraina szczescia, spokoju, ladu i harmonii.

„Ty dla mnie ziemie pieklem zrobiles i rajem. A to jest tylko ziemia” /A.Mickiewicz/

„Boska komedia”-D.Alighieri-trzecim krolestwem jakie odwiedza dante jest Raj, jest to kraina w zupelnosci zdematerializowana. Tam piekno i spokoj polegaja na grze barw i dzwiekow. Jego Arkadia to polaczenie milosci, dobra, szczescia i radosci.

„Pan Tadeusz”-A.M.- Soplicowo jest przez wszystkich traktowane jako azyl. Jest tam spokoj i cisza. Ludzie zyja czasem jaki wyznacza im Bog. Czas w Soplicowie jakby plynal wolniej. Kultywowane sa tam tradycje. Jest to prawdziwy polski dworek szlechecki pelny wdzieku i ciepla, gdzie koloryt mebli, zapach starego już drewna pozostaja na zawsze w pamieci.

„Nad Niemnem”-E.O.- Autorka umiescila wrecz basniowy obraz zascianka Bohatyrowiczow. Pelen lad i harmonia, czystosci i spokoj. Każdy ma swoje zadanie do wykonania, prace w polu czy w ogrodzie, jednak ona sparwia im przyjemnosc. Sa dumni ze swojego pieknego ogradu, który obfituje w wiele wspanialych, smakowitych owocow.

„Piotrus Pan”-J.M.Barrie- jest to niezwykle malownicza historia o chlopcu, który zyje w swiecie, który jest parwie rajem. Mieszkaja tam elfy i dobry duszki. Ow raj opiekuje się zagubionymi dziecmi. Otacza je najwieksza troskliwoscia. To wspaniale miejsce, piekne i pelne przygod.

„Allicja w krainie czarow”-L.Carroll- historia dziewczynki, która miala niezwykly sen. Przechodzac przez lustro znalazla się w niesamowitym swiecie, gdzie zwierzeta mowily, a karty do gry sprawowaly wladze sadownicza. Wladza zajmowaly się pionki do gry w szachy. To niezwykle miejsce uslane było pieknymi parkami kwiatowymi, calymi lakami i wieloma mistycznymi miejscami.

Diabel- zly duch, którego zadaniem jest sklonienie czlowieka do czynienia zla. Diabel nie ma w sobie nic z majestatu zla. Jest stworem bardzo swojskim, ponieważ towarzyszy czlowiekowi nieustannie. Polskie diably sa raczej przychylne czlowiekowi. Często pojawiaja się jako straznicy skarbow.

„Najwybitniejsi daibli powstaja z upadlych anilow” /M.Kaczmarczyk/

„Czasem i diabel się rozanieli” /W.Grzeszczyk/

„Pani Twardowska”-A.M.- Mistrz Twardowski obiecal diablu oddac swoja dusze po wykonanjiu kilku zadan. Wszystkie spelnione zostaly szybko i skutecznie. W koncu mistrz wymyslil, ze diabel ma zajac miejsce Twardowskiego jako meza. Okazalo się to zbyt trudne dla Mefistofelesa. Ucikl od dziurka od klucza od zony Twardowskiego.

„Mistrz i Malgorzata”- M.A.Bulhakow- diably w tej powiesci to raczej zartobliwe stworzenia. Robia wiele psot. Woland jest przywodca. Jego swite tworza: Asasello, Korowiow i Behemot. Ci dwaj ostatni zostali wyposarzeni w najwiecej diabelskich cech. Przy koncu powiesci robia wiele zamiesznia w Moskwie prowokujac strzelanine i doprowadzajac do pozaru szacownego budynku. Wolant bedacy ousobieniem zla w rezultacie czyni dobro- demaskuje moskwian, karze donosicieli i pomaga Mistrzowi wrocic do Malgorzaty.

„Kordian”-J.S.- to diably pomagaja szatanowi stworzyc przyszlych dowodcow. W nocy 31 grudnia 1799 powstaja ci, którzy będą prowadzic powstanie listopadow. Slowacki uzyl tutaj motywu diabla gdyz chcial w ten sposób pokazan diabelksie pochodzenie przywodcow, którzy nie umieli pokierowac powstaniem. To przez nich powstanie upadlo.

Szatan- zly doch, wg Biblii zbuntowany aniol. W lietarurze pojawia się jako zlo wcielona. Ma w sobie powage i majestat. Pomimo ze przeraza, także fascynuje.

„Szatan i Kupidyn sa kolegami, którzy ida razem w poszukiwaniu ludzi nie majacych nic do roboty” /G.Sand/

Zlo- antynomia dobroci, ma wiele znaczen: zlo jako szatan, alo jako element natury czlwieka, zlo jako abstrakt, cos metafizycznego, nierzeczywistego.

„Dobro ma rece zwiazne gdyz zawsze się czyms krepuje, zlo jest wolno, gdyz nie krepuje się niczym. /T.Kotarbinski/

basnie i legendy- zlo jest tu przedstawione pod postacia duchow i zjaw, czarownic, wiedzm, smokow. Moja one moc przewyzszajaca czlowieka. Zlo może również owladnac czlowieka, jednak fabula jest zawsze tak zbudowana, by dobro zwyciezylo i triumfowalo.

„Balladyna”- J.S.- zlo kryje się w postaci glownej bohaterki, która za wszelka cene pragnie wladzy. Z jej rak ginie jej siostra, maz i Grabca. Jest bezwzgledna w swoim dzialaniu, jednak sprawiedliwosc i ja dosiega. Umiera porazona gromem, osadzona za swoje winy.

„Wichrowe wzgorza”-E.Bronte- zlo jest elementem charakteru kazdego z bohaterow. W szczegolnosci jest ono wyeksponowane u Heatcliffa, u którego objawia się ono destruktywna checiia zniszczenia swiata go otaczajacego i samego siebie. Ciagle klotnie i walka z przeszloscia koncza się z momentem smierci Heatcliffa i malzenstwa Katarzyny i Haretona.

„Dzuma”-A.Camus- epidemia, która nawiedzila miato Oran jest odczytywana jako zlo. Jak przekonuje ojciec Paneloux w jednym ze swoich pierwszych kazan, ze jest to kara za grzechy, ze Bog się odwrocil od mieszkancow Oranu i teraz panuje tam szatan niosacy zlo i smierc. Innym zrodlem zla jest sam czlowiek. Zlo zyje zawsze w czlowieku i jak nas przekonuje autor, może być uspione na dlugi czas, ale nigdy do konca zgladzone.

Sad- jest to instytucja powolana do orzekania o zgodnosci z parwem czynow obywateli. Proces to rozprawa sadowa orzekajaca o winie oskarzonego.

„Niech pan nie czeka na sad ostateczny. Sad ostateczny jest codzien” /A.Camus./

„Wielkie zbrodnie mogą sadzic tylko zwylki, prosci ludzie. Wielkie zbrodnie godza przeciez zawsze w nich.” /L.Kruczkowski/

„Historia swiata jest sadem nad swiatem” /F.Schiller/

Mitoligia- starozytni wyobrazali sobie boginie sprawiedliwosci jako kobiete o przewiazanych oczach, w reku trzymajaca wage do wazenia zlych i dobrych uczynkow. Była nia Temida. Dzis jej podobizna widnieje na wielu gmachach sadowych.

„Antygona”-Sofokles- Kreon sadzi Antygone za naruszenie jego zakazu pochowku jej braci. Pomimo pozycji spolecznej Antygony (pochodzi z krolewskiej rodziny) i jej racji (kierowala się parwami boskimi i miloscia siostrzana) zostaje skazana na smierc.

„Alicja w krainie czarow”-L.Carroll- obraz adu widziany jest oczyma malej dziewczynki. Sedziami sa karty do gry, zas uczestnikami postacie basniowe. Brak tu dowodow i brak istotnych przyczyn, jak np. kradziez ciastek. Proces przypomina raczej farse, ale wyrokiem jest jednak smierc dla Waleta Kier.

„Lalka”-B.Prus- na lamach powiesci ma miejsce istotne zdarzenie, proces wytoczony Helenie Stawskiej przez pania baronowa Krzeszowka pod zarzutem kradziezy lalki, która niegdys nalezala do jej zmarlej coreczki. W sadzie okazuje się jednak, ze lalke Stawska ma ze sklepu Wokulskiego a zarzuty baronowej były najzupelniej niesluszne.

„Proces”-F.Kafka- w tej powiesci sad zostal przedstawiony jako tajemnicza instytucja, ktorej oskarzony do konca nie poznaje. Spolecznestwo dzielil się na oskarzycieli i oskarzajacych, ale oczywiście wiecej jest oskarzajacych. Aparat sadowniczy jest zhierarchizowany. Jozef K. poznaje jedynie najnizszy szczebel hierarchii. Wszelkie sprawy tocza się latami i rzadko koncza się pomyslnie dla oskarzonego. Glowny bhater nie wie nawet, o co zostal oskrazony. Nic w owym procesie nie da się zrobic. Jedyne, co jest wiadome, to to, ze zostal on skazany na kare smierci. Obraz procesu w panstwei autorytarnym można okreslic dwojako: oskaza się niewinnych ludzi i skazuje się ich na smierc, ale również zycie czlowieka nie zna prawa ani zasad nim zadzacych, a zarazem prowadzi nieuchronnie do smierci.

Wina-wykroczenie, wystepek, grzech.

Odpowiedzialnosc- uwarunkowana jest etyka jednostkowa i spoleczna, polega na obowiazku moralnym lub prawnym odpowiadania za swoje czyny przed spoleczenstwem, ale i przed samym soba.

„Odpowiedzialni jestesmy nie tylko za to, co robimy, ale i za to, czego nie robimy.” /Laotse/

Mitologia- mit o Prometeuszu, który za przechytrzenie Zeusa i za kradziez ognia niebieskiego zostal ukarany przykuciem do skal Kaukazu. Kazdego dnia przylatuje tam sep, który wyszarpuje mu kawalki watroby, które wciąż odradzaja się na nowo. Wina bohatera nie jest jednoznaczna, gdyz robil to wszystko dla ludzi na ziemi, których bogowie nie wyposazyli w ogien.

„Makbet”-W.Szekspir- Lady Makbet i jej maz dopuscili się morderstwa Duncana, jednak nikt o nim nie wiedzial. Pierwsza kara jaka ich spotkala było przejecie wladzy przez synow zamordowanego. Pozniejsze to ciagla walka z samym soba, uswiadamianie sobie wielkosci tego czynu. Makbet ma rozne dziwne wizje, pojawiaja się zjawy zamordowanego. Lady Makbet wydaje się ze jej rece ociekaja krwia. Ich najstraszniejsza kara były wyrzuty sumienia, które nie pozwalaly im normalnie funkcjonowac.

„Dziady” czII-A.M.- problem winy i odpowiedzialnosci za swoje zachowanie jest tu szczególnie dokladnie opisany. Wszytskie zjawy, które pojawiaja się na dziadach, zle czynily na ziemi i teraz nie mogą zaznac spokoju. Jedynie Rozia i Jozio pokutuja za zle wychowanie swoich rodzicow, gdyz dwojka tych malych dzieci nigdy nie zaznala cierpienia i teraz odpokutowuje to. Jest to lekcja dla nas, ze za swoje zycie ponosimy odpowiedzialnosc po smierci.

„Ojciec Goriot”-H.Balzac- swiat relatywizmu moralnego, gdzie glowna sila jest pieniadz. Dlanie go ludzie ponizaja innych, niszcza swoich najblizszych, zabijaja. Co najgorsze nie czuja się winni i odpowiedzialni za krzywdy jakie wyrzadzaja ludziom uczciwym.

„Granica”-Z.Nalkowska- powiesc rozwaza problem granicy ludzkiej moralnosci oraz odpowiedzialnosci za czyny. Czlowiek prawdziwie moralnym jest ten, kto poczuwa się do winy i odpowiedzialnosci za popelnione zlo. Zenon Ziembiewicz zostal ukarany przez Justyne za jego egoizm, jednak ostateczna kare wymierzyl sobie sam popelniajac samobojstwo.

„Dzuma”-A.Camus- problemy wyoborow moralnych i odpowiedzilanosci czlowieka za samego siebie. Należy zyc nie tylko dla siebie ale również dla inncyh, wypelniac swoje zycie obowiazkami względem ludzi. Dzuma nie była wina za grzechy ale zlem wpisanym w zycie kazdego czlwieka. Każdy z ludzi jest odpowiedzialny za walke z tym zlem.

„Medaliony”-Z.Nalkowska- glownym mottem utworu jest zdanie „ludzie ludziom zgotowali ten los”. Wsakzuje ono, iż czlowiek jest odpowiedzialny za wyrzadzone krywdy. To on budowal obozy koncentracyjne, kabiny gazowe, on glodzil wiezniow i skazywal ich na rozne eksperymenty medyczne. Były to czasy nieludzkiego traktowania ludzi przez ludzi. Kara, jaka poniosla garstka ludzi nie jest wymierna nieszczesciom tysiecy.

„Rozmowy z katem”-K.Moczarski- autor stara się dociec, jakie mechanizmy spowodowaly bestialskie zachowania Niemcow podczas wojny. Wina nie lezy jedynie po stronie uwarunkowan psycho-genetycznych, ale przede wszystkim po stronie systemu, który je usprawiedliwial. Poniesiona przez Stroopa kara jest niewspolmierna do jego win, sam skazany nie czuje się winny za popelnione zbrodnie.

„Angielski pacjent”-M.Ondaatje- Almasy dopuszcza się klamstwa aby ratowac ukochana Katharine pozostawiona na pustyni. Była bardzo chora, obiecal ze po nia wroci z pomoca. Jednak nie mogl odnalezc drogi powrotnej. Jego falszywe dane Niemcom mialy w tym pomoc. W efekcie przyczynily się do smierci tysiecy ludzi.

Kat- wykonawca wyrokow smierci, dawniej także kar cielesnych, tortur. Również w odniesieniu do ludzi, którzy obchodza się z innymi w sposób nieludzki, szczególnie okrutny, wynaturzony.

„Makbet”-W.Szekspir- Zamordowaniem krola Dunkana Makbet rozpoczyna swoje panowanie. Jest okrutnym zbrodniarzem, który kazdego, kto jest niewygodny po prostu zabija. Dopuszcza się wielu zbrodni a jego kraj zostaje postrzegany jako kraj plynacej krwi.

„Medaliony”-Z.Nalkowska- autorka zwraca uwage ze miedzy katem a ofiara jest niewielka granica, czasem wyznacza ja „cienka czerwona linia”, a czasem i ona nie istnieje. Obok sytuacji jednoznacznej, gdzie straznik wyzywa się na weizniach w Ravensbruck, ukazany jest obraz chlopca, który zabija ranna Zydowke. Uciekla ona z transportu, jest ranna jdnak nikt jej nie pomaga, bo ludzie się boja konsekwencji takiego czynu. Czy ow chlopiec jest morderca czy ofiara wojny?

„Inny swiat”-Herling-Grudzinski- caly system skierowany przeciwko jednostce jest nieludzki, od samego poczatku, aresztowania, sledztwa az po mordownie w obozie. Ci, którzy podczas sledztwa wybijaja żeby, pozniej nie pozwalaja w nocy spac, zalatwiac fizjologicznych potrzeb. Urkowie, którzy wyzywaja się bezkarnie na wiezniach urzadzajac nocne lowy na kobiety, samosady czy gry o zycie i rzeczy wieznia przyczyniaja się do wynaturzen wśród wiezniow, którzy nagle, by uniknac owych tortur wydaja swoich znajomych, przyjaciol, skazuja ich na smierc.

„Folwark zwierzecy”-G.Orwell- Napoleon powoli i systematycznie przygotowuje się roli absolutnego wladcy, tyrana. Zabiera sukom szczenieta, by moc stworzyc „policje” podlegla tylko jego rozkazom. Rzadzi poprzez zastraszanie i terror, wykorzystuje glupote i brak pamieci zwierzat, by prawa animalizmu zmieniac na sobie przychylne. Coraz bardziej dazy do zycia jak czlowiek. Urzadza rzezie zwierzat, aby pokazac jaka ma wladze. Niewygodnych wypedza z folwarku na rozne sposoby.

„Niemcy”-L.Kruczkowski- typem Niemca-kata jest tu Willy Sonnenbruch. Wiedzac o smierci syna pani Soerensen przyjmuje od niej naszyjnik w zamian za probe uwolnienia jej syna. Jest dumny ze swojej przebieglosci, wyraza to w pozniejszej rozmowie z Marika, gdzie mowi z ironicznym akcentem „umarl dzis rano w swojej celi. Troche za mocno przesluchiwano go ubieglej nocy”

„Lot nad kukulczym gniazdem”-K.Kesey- w Konkubinacie, czyli szpitalu psychiatrycznym najwieksza wladze ma Wielka Oddzialowa. Gloszac chwalebne hasla przywracania ludzi do normalnego zycia, upaja się swoja sila stosujac wszelakie tortury psychiczne i fizyczne. Na wspolnych spotkaniach zmusz pacjentow do wyjawiania swoich najglebszych tajemnic, gdyz ma to im pomoc w wyleczeniu ich choroby. Zawsze opanowana i spokojna, gasi kazda ochote sprzeciwu swym wzrokiem. Jedynie McMurphy nie poddal się jej. Buntowal się jednak ona udowodnila ze szpital i wladza jaka tam ma sa najwazniejsze i jest w stanie oddac wszystko, poswiecic kazdego zdrowego czlowieka, by utrzymac swoje stanowisko. Poza metodami psychologicznymi dysponuje również radykalnym srodkiem jakim jest lobotomia, czy kontrola czasu.

Wydluzanie czasu lub jego skracanie sa prosta sztuczka, która często stosuje. Także napuszczanie olbrzymich ilosci mgly do pomieszczen szpitalnych, scisle godziny ogladania telewizji, nawet racjonowanie ilosci papierosow, które mogli wypalac pacjenci.

Mesjanizm-poglad religijno-spoleczny, gloszacy wiare w nadejscie wybawiciela, mesjasza, który przyniesie lepsza przyszlosc i dokona dziela wybawienia. W kulturze poslkiej przybral on forme przekonania o wyjatkowej roli, jaka gra Polska na scenie miedzynarodowej, ze ona jest mesjaszem narodow i ona poprowadzi inne kraje do wolnosci i doskonalosci. Szczególnie ujawnialo się to w ciezkich i trudnych okresach dziejowych.

Biblia-NT- Jezus jest zapowiedzianym przez Boga mesjaszem. Przez swoje cierpienia i smierc na krzyzu dokonuje dziela odkupienia.

„Dziady”czIII-A.M.- Poslka jest Chrystusem narodow. Jej cierpienia maja gleboki sens. Kiedy zmartwychwstanie w chwale, stanie się przewodnikiem innych ludow w drodze do wolosci.

Nadzieja- oczekiwanie spelnienia się czegos pozadanego, wymarzonego, ufnosc, ze to się spelni, urzeczywistni.

„Nie należy ani okretu przytwierdzac na jednej kotwicy, ani zycia opierac na jednej nadziei” /Epiktet/

Antygona” Sofokles- bohaterka miala nadzieje, ze prawa boskie zwycieza, jednak tak się nie stalo. Za sprzeciwnienie się Kreonowi zaplcila swoim zyciem.

„Exegi monumentum” Horacy- wyraza swoja wielka nadzieje, ze znie wszytsko umiera. Wierzy ze jego poezja prztrwa, będzie niesmiertelna i tym samym on na zawsze będzie wspominany... jak na razie niezle mu idzie

„Dziady” czIII- to wlasnie nadzieja we wlasne sily i wizja pomyslnych, lepszych czasow stworzyla Prometeusza-Gustawa, tory buntuje się przeciwko swiatu, jaki toczy się wokół niego.

„Kordian” jest kolejnym bohaterem , który nie okreslil racjonalnie swoich mozliwosci i pojac się nadzieja na powodzenie swojego planu, udal się do pokoju cara w celu go zabicia. Sadzi, ze dzieki temu jego kraj-Polska odzyska niepodleglosci, ze jego czyn rozwiaze tak wiele problemow.

„Proces” F.Kafka- Jozef K. Przez caly czas ma nadzieje, ze jego sprawa roztrzygnie się korzystnie, ze przed wydaniem werdyktu będzie mogl się bronic, ze pozna w konu konkretne zarzuty wobec niego. Ta nadzieja rozbudzial w nim wiele sil na poszukiwnia, wedrowki po roznych zakamarkach, poddaszach. Ostatnia scena utwierdza go dopiero w marnosci jego losu. Jakze jest to piekna metafora ludzkiego zywota... az się wzruszam....

„Lot nad kukulczym gniazdem” K.Kesey- szpital jesce bez McMurphego wygląda na spokojne miejsce, gdzie każdy ma wyznaczona już swoja droge zyciowa i prawie wie na pewno kiedy i jak umrze. Jednak w momencie, gdy pojawia się Mac wszytsko się zmienia. On wyzwala w wiekszosci z pacjentow nadzieje, ze normalne zycie, ze się uda pokonac Wielka Oddzialowa i nareszcie zajmie się nimi ktos inny. Wyprawa na ryby jest jakby taka zaprawa do tego prawdziwego zycia. Jednak Macowi nie udaje się. Zostaje pokonany przez W.O. Ale nadzieja, która zakotwiczyl w umyslach „kumpli” znalazla swoje ujscie. Wodz wydostal się na swiat, wierzyl ze mu się uda..... hm, ciekawe co było dalej, może stworza jakas druga czesc.. hmm.... trzeba by ta w koncu skonczyc.. jesce tylko... 20 stron...

Wladza- prawo rzadzenia panstwem, panowanie, rzadzenie kims, kierowanie. Oddzialywanie na kogos, wplyw, moc, sila. Wladca to czlowiek, który sprawuje wladze polityczna, monarch, panujacy.

„Antygona” Sofokles- Kreon to przykład wladcy, który za wszelka cene przestrzega praw panstwowych, prawa boskie nie sa tu wazne. Skazujac Antygone chce również udowodnic, ze nikt nie stoi ponad prawem, każdy musi poniesc kare za nieposzluszenstwo.

„Dzieje Tristana i Izoldy” Bedier- Krol marek, maz Izoldy, to parwie idealny wladca: wspanialy rycerz, mezny, madry i chetnie sluchajacy rd swoich wasali. W koncu staje przed trudna decyzja- czy ma ukarac kochankow czy zaniechac pomsty na ukochanej zonie-Izoldzie i siostrzencu-Tristanie.

„Kordian” J.S.- car rosyjski jest koronowany na krola polskiego, ale nikt nie widzi tragizmu w tej sytuacji. Prezes przeciwstawiajac się zamachowi pokazuje na groby krolewskie w katedrze sw.Jana i mowi, ze nigdy w Polsce nie było krolobojstwa, tym samym zgadza się na nowego wladce.

„Rok 1984” G.Orwell- Wladza Partii jest bezosobowa, ale rozciaga się na wszytskie sfery ludzkiego zycia. To niesamowite jak bardzo można czlowiekowi zabrac jego prywatnosc, oklamywac go, tworzyc nowa historie. Wladza jest potezna i wciąż uswiadamia ze obserwuje.

Pokolenie stracone- okreslenie uzyte przez Ernesta Hemingwaya a dotyczace pisarzy amerykanskich dojrzewajacych w okresie I wojny swiatowej; można to szerzej pojmowac, jako pokolenia, które wychowywaly się w trudnych czasach i ich idealy nie mogly być spelnione. Oni marzyli jednak byli bezsilni.

„Dziady” czIII-A.M.- wpisanie pokolenia Konradow, do którego nalezal sam A.M., w mesjanistyczna koncepcje dziejow poprzez porownanie ich losow do biblijnej rzezi niewiniatek (widzenie ksiedza Piotra). W konwencji martyrologicznej ukazuje A.M. przesladowania Filomatow i Filaretown (scena wiezienna), desperacje mlodych spiskowcow (Wielka Imrpowizacja, samobojstwo Rollisona), a atkze rozpacz ich najblizszych (Bal u Senatora). To wlasnie z tego pokolenia wywodzic się będzie przyszly wskrzesiciel narodu, symboliczny „czterdziesci i cztery”

„Kordian”-J.S.- inne, bardzie krytyczne dla mickiewiczowkiego spojrzenia na mlodziez poczatku XIX wieku ma Slowacki ukazujac, iż jedynym czlowiekiem gotowym do zabicia cara jest mlody Kordian. Jednak i on, poeta i marzyciel, nie osiaga celu, gdyz na drodze staja mu strach i imaginacja. Jest to rozrachunek z mickiewiczowskim obrazem narodu polskiego i poezji romantycznej.

„Lalka”-B.Prus- Wystepuja przedstawiciele trzech pokolen: romantyk Rzecki, pozytywista Ochocki i czlowiek przelomy wieku Wokulski. Żaden z nich nie może odnalezc w otaczajacym ich swiecie, pelnym przesadwo i zaklamania. Nigdy tez nie doczekali się spelnienia swoich marzen (powrot napoleonidow, skonstruowanie maszyny latajacej). Final powiesci jest tragiczny: ostatni z romantykow umiera, zas Ochocki wyjezdza do Paryza. O losach Woluskiego nie dowiadujemy się już nieczego. Zarówno pokolenie romantykow jak i kolejne Prus ukazal jako stracone, odchodzace gdzies od swiata w którym się probowali normalnie wychowac, zyc.

„Nad Niemnem”-E.Orzeszkowa- pokolenie powstancow styczniowych widzialo nie tylko smierc swoich najblizszychj, ale również idealow niepodleglosciowych. Najwartosciowsi z nich umieraja (Andrzej Korczynski) albo pozostaja okaleczeni do konca zycia (Anzelm Bohatyrowicz). Pozostaje jedynie nadzieja ze ich potomni: Justyna Orzelska, Jan Bohatyrowicz i Wiutold Korczynski pozostana wierni tym idealom, gdyz Benedygtowi się to nie udalo.

„Rozdziobia nas kruki, wrony...:-S.Zeromski- naturalistyczny obraz smierci Szymona Winrycha, ostatniego z powstancow styczniowych ma wymowe symboliczna, jest parabola losow jego pokolenia. To, co pozostalow powstanczych idealow będzie „rozdziobione przez kruki i wrony”, a bohaterowie tej tragedii będą umierac na „smietniku historii”

„Przedwiosnie”-S.Zeromski- jest to powiesc-pytanie o losy przyszlej Polski i mlodych Polakow, których w tym utworze reprezentuje Cezary Baryka. Jest zagubione w rzeczywistosci swojego kraju i nie może znalezc odpowiedniej drogi: oddanie się idealom rewolucyjnym czy popracie koncepcji Gajowca. Koncowa scena to jednoczesnie pytanie: co stanie się z krajem i mlodzieza polska gdy stana po stronie komunistow, ale również spojrzenie na samego bohatera, który nie wybral drogi rewolucji , tylko podazyl za swoimi kolegami nie wiedzac o co wlasciwie będzie miał wlaczyc.

Starozytnosc:

Homer-Iliada

Sofokles-Antygona

Mitologia

Biblia

Sredniowiecze

Piesn o Rolandzie

Dzieje Tristana i Izoldy

Kwiatki sw. Framciszka

D.Alighieri- Boska komedia

Gall Anonim- Kronika

Bogurodzica

Legenda o sw. Aleksym

Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Smiercia

Satyra na leniwych chlopow

Renesans

G.Boccaccio- Dekameron/Sokol/

F.Petrarca- Sonety do Laury

Kochanowski- fraszki, treny, piesni, Odprawa poslow greckich

Barok

Molier- Swietoszek, Skapiec

W.Szekspir- Makbet, Romeo i Julia

Morsztyn

Naborowska

Potocki

Oswiecenie

Krasicki- bajki Malarze, Ptaszki w klatce

Krasicki- satyry Do krola, Pijanstwo

Krasicki- Monachomachia

Niemcewicz- Powrot posla

Romantyzm

Mickiewicz:

Oda do mlodosci

Pan Tadeusz

Ballady i romanse

Dziady

Sonety krymskie

Konrad Wallenrod

Slowacki- Kordian, Grob Agamemnona, Testament mój, Hymn(smutno mi Boze...)

J.W.Goethe- Cierpienia mlodego Wertera

Z.Krasinski- Nie-Boska komedia

A.Fredro- Sluby panienskie

C.K.Norwid

Pozytywizm

A.Asnyk- poezja

H.Sienkiewicz- Szkice weglem, Janko muzykant, Sachem

B.Prus- Powracajaca fala, Kamizelka

M.Konopnicka- Mendel Gdanski, Nasza szkapa

E.Orzeszkowa- Nad Niemnem

B.Prus- Lalka

Mloda Polska

J.Kasprowicz

K.Przerwa-Tetmajer

L.Staff

W.S.Reymont- Chlopi

S.Zeromski- Ludzie bezdomni, Silaczka, Doktor Piotr, Zmierzch, Rozdziobia nas kruki, wrony…

S.Wyspianski- Wesele

G.Zapolska

XX-lecie miedzywojenne

F.Kafka -Proces

S.Zeromski- Przedwiosnie

Z.Nalkowska- Granica

W.Gombrowicz- Ferdydurke

B.Szulz- Sklepy cynamonowe

J.Tuwim, J.Lechon, A.Slonimski, K.Wierzynski,

J,Przybos, T.Peiper,

Cz.Milosz,

K.I-Galczynski

J.Kasprowicz, S.Przybyszewski, J.Iwaszkiewicz, K.Wierzynski

L.Staff, B.lesmian

M.Bulhakow- Mistrz i Malgorzata

Literatura wspolczesna

Z.Nalkowska- Medaliony

G.Herling-Grudzinski- Inny swiat

H.Krall- Zrazyc przed Panem Bogiem

T.Borowski- opowiadania

T.Konwicki- Mala Apokalipsa

T.Rozewicz- Kartoteka

S.Mrozek- Tango

G.Orwell- Folwart zwierzecy, Rok 1984

A.Slonimski, W.Broniewski, Z.Herbert, Galczynski, K.K.Baczynski,

T.Rozewicz, Cz.Milosz, M.Bialoszewski, W.Szymborska, E.Lipska, S.Baranczak

A.Camus- Dzuma

F.Dostojewski- Zbrodnia i Kara

---