Pień płucny:
- wychodzi z stożka tętniczego prawej komory serca
- początek pnia ma 3 wpuklenia -> zatoki pnia płucnego
- zatoki to opuszki pnia płucnego
- biegnie ku górze i początkowo przed aortą wstępującą
- dzieli się poniżej łuku aorty na 2 tętnice płucne skierowane do wnęki płuca
- tętnica płucna prawa biegnie poza aortą wstępującą i poza żyła główną górną
- tętnica płucna lewa biegnie przed lewym oskrzelem i przed aortą zstępującą
- z miejsca rozgałęzienia pnia płucnego odchodzi od dolnej powierzchni łuku aorty więzadło tętnicze- tętnica płucna prawa oddaje 4 gałęzie do płatka górnego prawego płuca: gałąź szczytowa, gałąź przednia i gałęzie tylne: górna i dolna
- w środkowym płacie płuca prawego występuje gałąź płata środkowego, która dzieli się nie gałąź przyśrodkową i boczną
- w płacie dolnym tętnica płucna prawa oddaje gałąź górną płata dolnego i 4 gałęzie podstawne: sercowa, przednia, boczna i tylna
- tętnica płucna lewa dzieli się w górnym płacie płucna lewego na 5 gałęzi: szczytowa tylna, przednie: zstępująca i boczna, języka: górna i dolna
- gałęzie tętnicy płucnej lewej zaopatrują dolny płat płuca lewego.
Aorta:
- tętnica główna człowieka
- wychodzi z stożka tętniczego lewej komory
- biegnie początkowo poza pniem płucnym, dalej, jako aorta wstępująca
- początek aorty tworzy opuszka powstała z 3 zatok aorty
- powyżej rozgałęzienia pnia płucnego tworzy wypukły łuk aorty
- od łuku aorty przechodzi w aortę zstępującą
- aorta zstępująca przylega do lewej strony kręgosłupa
- do wklęsłej powierzchni łuku aorty przyczepia się więzadło tętnicze
- odcinek łuku między przyczepem więzadła a wychodzącą tętnicą podobojczykową lewą nazywa się cieśnią aorty
- aorta składa się z 3 części: wstępującej, łuku aorty i zstępującej części
- aorta zstępująca: piersiowa i brzuszna
- aorta piersiowa przechodzi w aortę brzuszną
- aorta brzuszna oddaje 2 tętnice biodrowe wspólne
- tętnice biodrowe wspólne przechodzą w cieniutką tętnicę krzyżową pośrodkową
- każda z 3 części aorty oddaje gałęzie
- aorta wstępująca:
tętnica wieńcowa prawa
tętnica wieńcowa lewa
- łuk aorty:
pień ramienno - głowowy,
tętnica podobojczykowa lewa,
tętnica wspólna szyjna lewa
- aorta zstępująca piersiowa:
gałęzie trzewne: gałęzie oskrzelowe, przełykowe, śródpiersiowe, osierdziowe
gałęzie ścienne: tętnice międzyżebrowe tylne, tętnice podżebrowe, tętnice przeponowe górne
- aorta zstępująca brzuszna:
gałęzie ścienne: tętnice przeponowe dolne, tętnice lędźwiowe
parzyste gałęzie ścienne: tętnice nadnerczowe środkowe, nerkowe, jajnikowe, jądrowe
nieparzyste gałęzie trzewne: pień trzewny, tętnica krezkowa górna, krezkowa dolna
gałęzie końcowe: tętnice biodrowe wspólne, tętnica krzyżowa pośrodkowa
Tętnice wieńcowe:
- odchodzą od części wstępującej aorty, powyżej zastawki aorty
- ukazują się na przedniej powierzchni serca, po obu stronach pnia płucnego
- dzielą się na 2 tętnice wieńcowe: prawą i lewą
- tętnica wieńcowa prawa biegnie w bruździe wieńcowej, dostaje się na tylną powierzchnię serca i oddaje gałąź międzykomorową tylną
- druga gałąź tętnicy wieńcowej prawej biegnie w bruździe wieńcowej, jako przedłużenie pnia płucnego
- tętnica wieńcowa lewa jest krótkim pniem, oddaje gałąź międzykomorową przednią
Pień ramienno - głowowy:
- biegnie ku górze, na wysokości stawu mostkowo - sutkowo - obojczykowego prawego
- dzieli się na tętnicę wspólną szyjną prawą i podobojczykową prawą
Tętnica szyjna wspólna:
- biegnie pionowo ku górze
- objęta z żyłą szyjną wewnętrzną i nerwem błędnym pochewką powięziową
- na wysokości górnego brzegu chrząstki tarczowej dzieli się na tętnicę szyjną zewnętrzną i wewnętrzną
- w kącie rozgałęzienia tętnicy szyjnej wspólnej znajduje się kłębik szyjny
- kłębik szyjny stanowi ciało przyzowojowe tętnicy szyjnej
- tętnica szyjna wspólna lewa wychodzi z łuku aorty pomiędzy pniem ramienno - głowowym a tętnicą podobojczykową lewą
- w tętnicy szyjnej wspólnej lewej odróżnia się odcinek piersiowy
- górny odcinek tętnicy szyjnej wspólnej z początkowym odcinkiem tętnicy szyjnej wewnętrznej jest poszerzony i jest to zatoka szyjna wspólna
Tętnica szyjna zewnętrza:
- biegnie w kierunku kąta żuchwy
- przykryta przez łuk nerwu podjęzykowego i tylny brzusiec mięśnia dwubrzuścowego
- zdąża w dole zażuchwowym w obrębie ślinianki przusznej
- na wysokości otworu słuchowego zewnętrznego, dzieli się na gałęzie końcowe: tętnica szczękowa, tętnica skroniowa powierzchowna
- gałęzie tętnicy szyjnej zewnętrznej odchodzą w 3 kierunkach: przód, tył i środek
- biegnące ku przodowi: tętnica tarczowa górna, językowa, twarzowa,
- biegnące ku tyłowi: tętnica potyliczna, uszna tylna,
- biegnące ku środkowi: tętnica gardłowa wstępująca, szczękowa, skroniowa powierzchowna
Tętnica szyjna wewnętrzna:
- odchodzi od tętnicy szyjnej wspólnej na wysokości górnego brzegu chrząstki tarczowatej
- leży nieco z tyłu i bocznie do tętnicy szyjnej zewnętrznej
- biegnie wzdłuż bocznej ściany gardła
- sąsiaduje z żyłą szyjną wewnętrzną, z tyłu z nerwem błędnym
- dochodzi do zewnętrznego otworu kanału tętnicy szyjnej
- w przebiegu przez podstawę czaszki tętnica szyjna wewnętrzna zatacza kilka łukowatych skrzywień
- pierwszy łuk zwrócony wypukłością ku górze, zakreśla w obrębie kanału tętnicy szyjnej
- drugi łuk wypukły ku dołowi, po wyjściu z kanału
- trzeci łuk wypukły ku górze, znajduje się w obrębie zatoki jamistej
- czwarty zwrócony wypukłością ku dołowi i w bok wpada przy zwrocie tętnicy ku górze
- unaczynia jamę bębenkową, oponę twardą okolicy siodła tureckiego, przysadkę mózgową, zwój półksiężycowaty nerwu trójdzielnego
- końcowy odcinek tętnicy szyjnej wewnętrznej przebija oponę twardą, po oddaniu tętnicy ocznej kieruje się do mózgowia
- większą gałęzią tętnicy wewnętrznej jest tętnica oczna
- gałęzie mózgowe tętnicy szyjnej wewnętrznej: tętnica mózgu środkowa, mózgu przednia, gałąź łącząca tylna i tętnica naczyniówkowa
Pień trzewny:
- odchodzi od aorty powyżej trzustki
- dzieli się na tętnice żołądkową lewą, wątrobową wspólną i tętnicę śledzionową
Tętnica żołądkowa lewa:
- biegnie po krzywiźnie mniejszej żołądka
- zespala się z tętnicą żołądkową prawą
- oddaje gałęzie przełykowa
Tętnica wątrobowa wspólna:
- dzieli się na tętnicę wątrobową właściwą i tętnice żołądkowo - dwunastniczą
- tętnica wątrobowa właściwa biegnie do wątroby w obrębie fałdu otrzewnej - więzadło wątrobowo - dwunastnicze, sąsiaduje z przewodem żółciowym wspólnym i żyła wrotną
- tętnica wątrobowa właściwa dzieli się na gałąź prawa i lewą, od gałęzi prawej odchodzi tętnica pęcherzykowa
- tętnica wątrobowa właściwa oddaje tętnicę żołądkową prawą, zespala się z tętnicą żołądkową lewą
- tętnica żołądkowo - dwunastnicza dzieli się na tętnicę żołądkowo - sieciową prawą i 2 tętnice trzustkowo - dwunastnicze górna tylna i górna przednia, leża pomiędzy dwunastnicą a trzustką oddając gałęzie trzustkowe i dwunastnicze
Tętnica śledzionowa:
- biegnie do wnęki śledziony, wzdłuż górnej krawędzi trzustki
- oddaje tętnicę żołądkowo - sieciową lewą
- na krzywiźnie żołądka zespala się z tętnicą żołądkowo - sieciową prawą
Tętnica krezkowa górna:
- odchodzi od aorty, przebiega poza trzustką
- wchodzi między blaszki krezki jelita cienkiego
- zbliża się łukowato do dołu biodrowego prawego
- oddaje lewej stronie zaczną liczbę gałązek (10-18) do jelita czczego i krętego
- stronie prawej oddaje tętnicę trzustkowo - dwunastniczą dolną
- od tętnicy krętniczo - okrężnicze odchodzi tętnica wyrostka robaczkowego
Tętnica krezkowa dolna:
- odchodzi od aorty w odległości 4 - 5 cm powyżej podziału na tętnice biodrowe wspólne
- biegnie w krezce okrężnicy esowatej
- dzieli się na tętnicę okrężną lewą, tętnicę okrężnicy esowatej i tętnicę odbytnicy górnej
Zatoka wieńcowa:
- pozostałość zarodkowego odcinka zatoki żylnej
- leży w tylnej części bruzdy wieńcowej
- największa żyła zbierająca krew z całego prawie serca
- uchodzi do prawego przedsionka
- jest przedłużeniem żyły serca wielkiej
- zbiera głównie krew z lewego serca
- do zatoki wieńcowej uchodzi żyła tylna komory lewej, żyła średnia serca, żyła serca mała i żyła skośna przedsionka lewego
- żyły serca przednie niosą krew do ściany prawej komory i wpadają samodzielnie do przedsionka prawego
Żyła główna górna:
- powstaje poza chrząstką pierwszego prawego żebra z połączenia prawej i lewej żyły ramienno - głowowej
- wpada do prawego przedsionka
- przyjmuje po drodze żyłę nieparzystą, która uchodzi na tylnej ścianie tuż ponad wejściem żyły głównej do worka osierdziowego
Żyła ramienno - głowowa:
- powstaje poza stawem mostkowo - obojczykowym z połączenia żyły podobojczykowej z żyła szyjną wewnętrzną
- biegnie niemal pionowo w dół
- lewa skośnie ku stronie prawej między tylną powierzchnią rękojeści mostka a naczyniami wychodzącymi z łuku aorty
- dopływy: żyła tarczowa dolna, kręgowa, szyjna głęboka, międzyżebrowa górna, żyły piersiowe wewnętrzne, grasicze, oskrzelowe, śródpiersiowe i osierdziowo - przeponowe
Żyła szyjna wewnętrzna:
- bezpośrednie przedłużenie zatoki esowatej w otworze żyły szyjnej
- zbiega w dół razem z tętnicą szyjną wewnętrzną
- tworzy przed połączeniem się z żyłą podobojczykową opuszkę żyły szyjnej dolnej
- dopływy: zatoka potyliczna, splot szyjny kanału nerwy podjęzykowego, żyła kanalika ślimaka, zatoka skalista dolna, żyła potyliczna, żyły gardłowe, żyła językowa, żyły tarczowe i żyła twarzowa
Żyła szyjna zewnętrzna:
- powstaje z połączenia 2 korzeni: tylnego i przedniego
- korzeń tylny powstaje poza małżowiną uszną z połączenia żyły potylicznej i żyły usznej tylnej
- korzeń przedni jest gałęzią żyły zażuchwowej
- zbiega ku dołowi między blaszką powierzchowną powięzi szyjnej a mięśniem szerokim szyi
- uchodzi do żyły szyjnej wewnętrznej
- do żyły szyjnej zewnętrznej uchodzi żyła szyjna przednia, która zbiera krew z okolicy podbródka
- dopływy: żyła nadłopatkowa, żyły poprzeczne szyi
Żyła główna dolna:
- powstaje na wysokości 4-5 kręgu lędźwiowego przez połączenie obu żył biodrowych wspólnych
- biegnie ku górze po stroni prawej aorty brzuszne, wnika do bruzdy żyły głównej
- przechodzi przez otwór żyły głównej dolnej przepony do klatki piersiowej
- wnika do worka osierdziowego i wpada do prawego przedsionka
- odpływy jej odpowiadają rozgałęzieniom aorty brzusznej i dzielą się na ścienne i trzewne
- dopływy ścienne: 4 pary żył lędźwiowych i przeponowe dolne
- dopływy trzewne: żyła jądrowa prawa, żyła jajnikowa prawa, 2-3 żyły wątrobowe i żyły nadnerczowe
- zbiera krew z całej części podprzeponowej ciała
- przebiega w części brzusznej w przestrzeni zaotrzewnowej, a w części piersiowej w śródpiersiu przednim
- lewostronne żyły nadnerkowe i gonadalne nie uchodzą bezpośrednio do żyły głównej dolnej tylko do żyły nerkowej lewej
Żyła wrotna:
- największe naczynie czynnościowe ustroju
- zbiera krew żylną ze wszystkich nieparzystych narządów brzucha z wyjątkiem wątroby i doprowadza ją do wątroby
- obecność na obu końcach sieci włosowatej żylnej
- sieć włosowata początkowa umożliwia wchłanianie z jelit metabolitów białkowych i węglowodanowych
- sieć włosowata końcowa w obrębie wątroby umożliwia oddanie tych metabolitów hepatocytom
- w żyle wrotnej wyróżnia się 3 korzenie, 1 pień i 2 gałęzie
- korzenie żyły wrotnej: żyła śledzionowa wraz z wychodzącą z niej żyła krezkową dolną i żyła krezkowa górna
- pień żyły wrotnej przebiega zatrzustkowo, za szyjką trzustki, zadwunastnczo ale za opuszką wewnątrz więzadła wątrobowodwunastniczego
- do pnia żyły wrotnej uchodzą: żyły żołądkowe lewa i prawa, żyły trzustkowodwunastnicze górna i tylna, żyła przedodźwiernikowa, żyły przypępkowe i żyła pęcherzowa
- gałęzie żyły wrotnej w obrębie wątroby rozpadają się na drzewo żylne aż do naczyń włosowatych, które oplatają hepatocyty
- powstają 2-3 żyły wątrobowe
- występowanie sieci dziwnej
1