Spis treści
1. Wstęp…………………………………………………………………. |
2 |
2. Cechy nowoczesnych przeglądarek…………………………………. |
2 |
3. Historia przeglądarek internetowych………………………………. |
2 |
4. Najpopularniejsze typy przeglądarek - charakterystyka…………. |
4 |
4.1. Internet Explorer……………………………………………….. |
4 |
4.2. Firefox…………………………………………………………… |
4 |
4.3. Mozilla…………………………………………………………... |
5 |
4.4. Mozilla Suite…………………………………………………….. |
5 |
4.5. Opera……………………………………………………………. |
5 |
4.6. Konqueror………………………………………………………. |
6 |
4.7. Safari…………………………………………………………….. |
7 |
5. Podsumowanie……………………………………………………….. |
7 |
6. Literatura…………………………………………………………….. |
8 |
1. Wstęp
Przeglądarka internetowa to program komputerowy, który służy do pobierania i wyświetlania dokumentów HTML/XHTML/XML z serwerów internetowych, a także plików multimedialnych (czasem z pomocą różnych wtyczek).
2. Cechy nowoczesnych przeglądarek
Przeglądarki internetowe komunikują się z serwerem za pomocą protokołu HTTP, aczkolwiek w obsłudze są również inne, np. FTP, HTTPS, Gopher. Często z przeglądarką dostarczane są komponenty, które umożliwiają korzystanie z serwerów grup dyskusyjnych (protokół NNTP) i e-mail (protokoły POP3, IMAP i SMTP).
Trwająca na rynku wojna przeglądarek powoduje, że oprogramowanie do przeglądania stron cały czas ewoluuje w stronę ergonomiki, użyteczności i wygody. Nowoczesne przeglądarki spełniają szereg wymagań - za dobry poziom uznawana jest obsługa następujących technologii:
Oprócz tego, rozwijane są następujące funkcje ułatwiające przeglądanie stron:
Przechowywanie plików w pamięci podręcznej (cache)
Obsługa wtyczek (rozszerzeń) i skórek, dostosowalność interfejsu
Zapamiętywanie haseł
Gesty myszy i skróty klawiaturowe
Blokowanie wyskakujących okienek
Filtry reklam
3. Historia przeglądarek internetowych
Większość osób sądzi, że pierwszą przeglądarką internetową był NCSA Mosaic, a niektórzy byliby skłonni przypisać pierwszeństwo Netscape'owi. Mało kto jednak wie, że norweska Opera ukazała się wcześniej niż Netscape i Internet Explorer. Oto lista "kamieni milowych" na przestrzeni ostatniej dekady.
libwww. Tim Berners-Lee i student z CERN, Szwajcar Jean-Francois Groff, przepisali WorldWideWeb w języku C i w 1992 roku przedstawili przeglądarkę libwww. Groff założył później pierwszą firmę zajmującą się projektowaniem stron - InfoDesign.ch.
Line-Mode Browser. Nicola Pellow, student matematyki pracujący w CERN napisał przeglądarkę "liniową", mogącą pracować na dowolnym urządzeniu. W 1991 roku Pellow i zespół innych programistów przenieśli Line-Mode Browser do różnych środowisk, Unix i DOS, dzięki czemu wiele osób uzyskało dostęp do WWW (wówczas książki telefonicznej CERN-u).
Erwise. Grupa studentów z politechniki w Helsinkach napisała dość zaawansowaną przeglądarkę internetową, prezentując ją w kwietniu 1992 roku. Nazwa jest żartem językowym - wydział uczelni nosił akronim OTH, zaś Erwise jest jej dopełnieniem do wyrazu Otherwise. Program nie był już później rozwijany.
ViolaWWW. Dzieło Pen Wei, studenta University of California w Berkeley, zaprojektowane dla systemu Unix w maju 1992 roku. Przeglądarka została zbudowana w języku Viola, utworzonym przez Pen Wei dla środowiska uniksowego i potrafiła m.in. wyświetlać grafikę.
Midas. Trzecia przeglądarka uniksowa, opracowana latem 1992 roku przez Tony'ego Johnsona. Służyła do dystrybucji informacji wśród kolegów-fizyków.
Samba. Pierwsza przeglądarka dla Macintosha, rozpoczęta przez Roberta Cailliau i podjęta przez Nicolę Pellowa, ukończona pod koniec 1992 roku.
Mosaic. Pierwsza "prawdziwa" przeglądarka, której autorami byli Marc Andreessen i Eric Bina z NCSA. Pierwsza wersja Mozaiki została opracowana dla X Window System dla środowisk uniksowych w lutym 1993 roku. Wersję dla Macintosha wypuścił kilka miesięcy później Aleks Totić. Mosaic interpretował grafikę, dźwięk, klipy wideo, formularze, zawierał zakładki i plik historii. Początkowo program miał status niekomercyjny, ale w sierpniu 1994 roku NCSA przekazał prawa do komercyjnej dystrybucji firmie Spyglass, znanej później ze swoich walidatorów. Spyglass udostępniał potem technologię innym firmom i Mosaic stał się m.in. pierwowzorem Internet Explorera. Program został zamknięty w styczniu 1997 roku.
Arena. Dave Raggett pracownik angielskiego oddziału Hewlett-Packarda napisał w 1993 roku przeglądarkę Arena, potrafiącą m.in. wyświetlać tabele i grafiki.
Lynx. Wywodzi się z University of Kansas, gdzie jako przeglądarka hipertekstowa służyła do dystrybucji informacji w uczelnianym kampusie Student Lou Montulli dodał internetowy interfejs i w marcu 1993 roku zaprezentował przeglądarkę internetową Lynx 2.0. Lynx stał się ulubionym programem w tekstowych terminalach i jest rozwijany do dzisiaj.
Cello. Autorem jest Tom Bruce, współzłożyciel Legal Information Institute, który w 1993 roku opracował Cello z myślą o potrzebach środowiska prawniczego, posługującego się w większości komputerami z systemem operacyjnym Microsoftu.
Opera. Norweska przeglądarka, która powstała w 1994 roku, przed Netscape'em i Internet Explorerem. Jej autorami byli pracownicy zespołu badawczego z firmy telekomunikacyjnej Telenor w Oslo. W 1995 roku Jon Stephenson von Tetzchner i Geir Ivarsoy opuścili Telenor i założyli Opera Software. Komercyjna wersja Opera 2 pojawiła się w lecie 1996, natomiast pod koniec 2000 roku program w wersji 5 został udostępniony jako freeware (adware). Począwszy od wersji 8.50 program jest pozbawiony wszelkich reklam.
Internet In A Box. Pakiet zaprezentowany w styczniu 1994 przez O'Reilly and Associates - zawierał szereg aplikacji dających wszechstronny dostęp do Internetu. Wprawdzie dystrybuował przeglądarki innych firm, ale połączenie rozmaitych aplikacji było w nim właśnie tą przełomową wartością dodaną.
Navipress. W lutym 1994 Navisoft opracował tę przeglądarke dla komputerów PC i Macintosh. Była to pierwsza od czasu WorldWideWeb przeglądarka zawierająca od razu edytor HTML. Navipress był potem rozwijany jako AOLPress i jest dostępny do dzisiaj, choć w 1997 roku zaprzestano prac rozwojowych, gdy Microsoft udostępnił AOL Internet Explorera.
Netscape Navigator. Powstała w 1994 roku w firmie Netscape Communications Corporation jako pierwsza komercyjna przeglądarka na rynku. Początkowo była oparta na kodzie źródłowym NCSA Mosaic. 31 marca 1998 roku kod źródłowy Netscape został upubliczniony, co zapoczątkowało rozwój Mozilli Suite, na podstawie której powstały wersje Netscape'a 6 i 7. Wersja 8 bazuje na kodzie przeglądarki Mozilla Firefox.
Internet Explorer. Została udostępniona 23 sierpnia 1995 roku wraz z Windows 95. Po roku program miał już 1/3 rynku, zaś po kolejnych trzech latach stał się liderem. Obecnie powoli traci na popularności, czały czas jest jednak najpopularniejszą przeglądarką, w Polsce ma obecnie ok. 75 proc. rynku.
Mozilla Suite. Początkowo Mozilla była nazwą kodową przeglądarki Netscape Navigator oraz maskotką tego pakietu. 31 marca 1998 roku firma Netscape Communications Corporation upubliczniła kod źródłowy swojej przeglądarki, co dało początek przeglądarce Mozilla Suite. Początkowo miała ona jedynie służyć jako platforma testowa nowych rozwiązań oraz baza, na podstawie której miał powstawać przeznaczony dla użytkownika końcowego Netscape Navigator. W praktyce obie te przeglądarki były tak samo przyjazne użytkownikowi. Po podjęciu przez AOL decyzji o zaprzestaniu rozwoju Netscape'a i powołaniu Fundacji Mozilla grupą docelową dla twórców tej przeglądarki stali się zwykli użytkownicy, co zaowocowało m.in. rozwojem przeglądarki Firefox oraz projektów z nią pokrewnych. Obecnie Firefox jest drugą najpopularniejszą przeglądarką.
4. Najpopularniejsze typy przeglądarek - charakterystyka
4.1. Internet Explorer
W skrócie IE lub MSIE - program komputerowy, który spełnia funkcję przeglądarki stron WWW, produkt amerykańskiej firmy Microsoft.
Według danych na rok 2005 Internet Explorer jest najczęściej używaną przeglądarką internetową na świecie (ok. 80%), jednak od roku 2004 można zaobserwować trend spadkowy na rzecz alternatywnych przeglądarek takich jak Firefox, Opera czy działające na systemie MacOS Safari.
Internet Explorer dla MS Windows używa silnika Trident, a w środowisku Macintosha posługuje się silnikiem Tasman.
4.2. Firefox
Przeglądarka internetowa, oparta na silniku Gecko, tworzona przez Fundację Mozilla oraz wolontariuszy. Początkowo nazywała się Phoenix, potem Mozilla Firebird i Firebird; obecną nazwę nosi od 9 lutego 2004. Firefox jest jedną z najczęściej używanych aplikacji na licencji Open Source, a o jego popularności świadczy 100 milionów pobrań w ciągu niecałego roku od daty premiery wersji 1.0.
Najnowsze wydanie Firefoksa to 1.5.0.2 (z dnia 13 kwietnia 2006). Dostępne jest ono również w polskiej wersji językowej.
4.3. Mozilla
Nazwa przeglądarki internetowej, pakietu programów, a także całego projektu powołanego w celu jej stworzenia.
Jest to wolna (na licencji MPL) i darmowa przeglądarka, obsługująca niemal w pełni najnowsze standardy internetowe, między innymi XHTML 1.x, HTML 4, DOM, XML, zatem wyświetla poprawnie każdą stronę zgodną ze standardami organizacji W3C.
Dokładna nazwa projektu to "Mozilla Suite". Aktualnie (od 21 września 2005) stabilna wersja Mozilli ma numer 1.7.12. Kolejne wersje rozwojowe będą wydawane pod inna nazwą - SeaMonkey. Seria 1.7.x będzie nadal wspierana, ale tylko w kwestii błędów bezpieczeństwa.
4.4. Mozilla Suite
Nazwa przeglądarki internetowej, pakietu programów, a także całego projektu powołanego w celu jej stworzenia.
Jest to wolna (na licencji MPL) i darmowa przeglądarka, obsługująca niemal w pełni najnowsze standardy internetowe, między innymi XHTML 1.x, HTML 4, DOM, XML, zatem wyświetla poprawnie każdą stronę zgodną ze standardami organizacji W3C.
Dokładna nazwa projektu to "Mozilla Suite". Aktualnie (od 21 września 2005) stabilna wersja Mozilli ma numer 1.7.12. Kolejne wersje rozwojowe będą wydawane pod inna nazwą - SeaMonkey. Seria 1.7.x będzie nadal wspierana, ale tylko w kwestii błędów bezpieczeństwa.
4.5. Opera
Przeglądarka internetowa (właściwie wielofunkcyjny program sieciowy, w skład którego wchodzą: przeglądarka, klient poczty i Usenetu, klient IRC, czytnik RSS oraz testowo klient protokołu BitTorrent w dwóch wersjach niestabilnych), autorstwa norweskiej firmy Opera Software.
Opera powstała w wyniku prac nad projektem badawczym sponsorowanym przez norweskiego narodowego operatora telefonicznego. Sukces techniczny projektu sprawił, że jej twórcy uniezależnili się od sponsora i założyli firmę produkująca kolejne wersje przeglądarki.
Opera dostępna jest na wiele systemów operacyjnych i sprzętowych. Dostępne są wersje dla BeOS, FreeBSD (i386), MS Windows, IBM OS/2, Linux (i386 i PowerPC), Macintosh (Mac OS 9 i Mac OS X), Sun Solaris, QNX. Szczególne wersje to te dostępne dla przenośnej platformy Symbian pracujące w telefonach komórkowych nowej generacji i urządzeniach naręcznych (palmtop). Na każdym z systemów Opera zapewnia ten sam silnik renderujący kod HTML, w przypadku urządzeń małoekranowych (palmtop, GSM) wzbogacony o mechanizm zwany small screen rendering, który pozwala oglądać szerokokątne i wzbogacone w grafiki strony internetowe na wyświetlaczach uboższych i mniejszych niż ekrany komputerowe.
Opera jest (od wersji 8.50) programem darmowym. Istnieje możliwość wykupienia pełnej pomocy technicznej świadczonej przez Opera Software. Początkowo (do wersji 4.x włącznie) Opera rozprowadzana była na zasadach shareware, następnie od wersji 5.x do 8.50 na licencji adware.
4.6. Konqueror
Zintegrowana przeglądarka internetowa i menedżer plików wchodząca w skład KDE. Bardzo popularna wśród programów bazujących na Linuksie.
Pierwotnie Konqueror zwał się KFM (KDE File Manager) i służył jedynie do przeglądania plików lokalnych i zarządzania nimi. Później dodano opcje przezroczystej obsługi sieci, wyświetlania HTML (oparte na silniku KHTML wykorzystywanym także w Apple'owskiej przeglądarce Safari), aż w końcu menedżer plików zmienił się w pełnoprawną przeglądarkę (zmienił też nazwę na Konqueror). Dzięki dodaniu systemu wtyczek (ang. plug-ins) do programu oraz oparciu KDE o system komponentów dostępne są liczne opcje, jak np. przeglądanie plików PDF i Postscript, zarządzanie repozytorium CVS, a nawet odtwarzanie filmów. Konqueror obsługuje także wtyczki Netscape'a i Javę.
Dzięki mechanizmowi KIOSlave, Konqueror potrafi obsłużyć wiele dodatkowych wirtualnych systemów plików, m.in.:
fonts:/ - przeglądarka czcionek zainstalowanych w systemie
fish:/ - dostęp do shella SSH
ftp: - klient FTP
help:/ - pomoc dla programów KDE (np. help:/konsole)
http: - przeglądanie stron internetowych
info:/ - przeglądarka plików info (np. info:/make)
lan:/ - przeglądanie sieci lokalnej
locate:/ - szybkie wyszukiwanie plików na podstawie bazy danych utworzonej przez program updatedb
man:/ - dostęp do podręcznika man (np. man:/tar)
media:/ - dostęp do dysków twardych, stacji dyskietek, itp.
programs:/ - programy znajdujące się w menu K
remote:/ - dostęp do zasobów sieci (np. LAN)
settings:/ - ustawienia KDE (to samo co w Centrum Sterowania KDE)
system:/ - dostęp do kluczowych elementów systemu
trash:/ - Kosz systemowy, w którym przechowywane są "usunięte" pliki
zip:/ - obsługa plików Zip
Nazwa tego programu, podobnie jak wielu innych wchodzących w skład KDE, zaczyna się od K i oznacza tego, który przychodzi "po Nawigatorze i Eksploratorze".
4.7. Safari
Przeglądarka internetowa dla systemu Mac OS X stworzoną przez firmę Apple na bazie silnika wyświetlania stron KHTML (pochodzącego z przeglądarki Konqueror).
Przeglądarka ta w pełni obsługująca najnowsze standardy internetowe, między innymi XHTML. HTML 4, DOM, XML. Cechuje ją także zaawansowana obsługa CSS poziomów 1 i 2 Safari 2.0 (dla Mac OS X 10.4.3) jest pierwszą przeglądarką, która przeszła test Acid2.
Udoskonalenia w KHTML wprowadzone przez Apple zostały włączone do projektu KHTML jako wolne oprogramowanie (na warunkach LGPL). Niektóre inne elementy kodu źródłowego Safari (tzw. Apple WebCore) zostały udostępnione na licencji BSD. Pozostała część kodu Safari (w tym metaliczny GUI) pozostaje jednakże zamknięta.
Pierwsza wersja beta programu została udostępniona w roku 2003 na konferencji MacWorld. Wersja 1.0 pojawiła się w czerwcu 2003, a wersja 1.1 stała się domyślną przeglądarką internetową systemu Mac OS X 10.3 Panther, wydanego 24 października 2003.
Głównym programistą Apple zaangażowanym w prace nad Safari jest David Hyatt, poprzednio związany z Mozillą, znany jako twórca programu Mozilla Firebird.
5. Podsumowanie
Na wybór odpowiedniej przeglądarki powinno mieć wpływ to w jaki sposób chcemy z niej korzystać. W zależności od naszych potrzeb zdecydujemy się na odpowiednią opcje. Mam nadzieję, że moja praca choć w niewielkim stopniu przybliżyła korzystanie z odpowiedniej przeglądarki.
8. Literatura
8