TRASA

Mogilany- Świątniki Górne- Goszków- Dobczyce- Raciborsko -Wieliczka-Niepołomice- Płaskowyż Proszowicki - N. Huta.

1)ZAKRZÓWEK

widok na: Dzielnice Zakrzówek, zakon Zmartwychwstańców-pozytywistyczny, Dębniki -garbniki, Stare miasto na stożku napływowym Prądnika, nowa droga na most Zwierzyniecki, Średniowieczne miasto Kazimierz- Klasztor i kościół oj. Paulinów, osiedle Podwawelskie- zaprojektowane przez Cęckiewicza, potem Sanktuarium Bożego Miłosierdzia, Krzemionki, Kurdwanów, Ruczaj, Pogórze Wielickie, Kobierzyn, Kamieniołom Zakrzówek -zalany, Sk. Twardowskiego(nie zalesione 20,30 lat temu), Elektrownia Łęk.

Historia geologiczna:

• okres TRIASU:

dolomity kruszconośne- cynk, ołów, ok. Olkusza, srebro- łatwość dostępu- bogactwo tego obszaru.

• JURA: wapienie górno-jurajskie- Wawel ,znajdujący się na zrębie wapiennym,

1. Typy litologiczne: wapienie płytowe- cienkoławicowe, najmniej odporne, odlewy amonitów.

2. Wapienie skaliste- odporne, zwięzłe- np. Zrąb Wawelu, Jaskinia Smocza (krasowa), na fasadzie w budowlach na Ul. Brackiej- czarne wsady .

3. Wapienie gruboławicowe- konkrecje krzemionkowe.

KREDA: margle(IGIGP) na wapieniach jurajskich, dolomity, wapienie;

Powstaje monoklina

• TRZECIORZĘD: ruchy górotwórcze- alpejskie,

POŁUDNIOWA CZĘŚĆ: nacisk od południa płyt kontynentalnych- fałdowanie osadów z części południowej- powstawanie płaszczowin- w konsekwencji fliszu - STRUKTURA FAŁDOWA.

PÓŁNOCNA CZĘŚĆ: sztywny blok - zostaje potrzaskany- uskoki tektoniczne- cześć pogrążona, część wyniesiona- zręby i rowy tektoniczne,

- Wawel, skałki Twardowskiego- zręby tektoniczne.

- Rów Krzeszowicki.

zapadanie się pod pewnym kątem- MONOKLINA.

• MIOCEN: margle mioceńskie- iły mioceńskie- około 300 m miąższe , na obszarze zróżnicowanej rzeźby doszło do wypełnienia wszystkich obniżeń terenu, powstaje obszar jednolity, zamaskowany.

• PLEJSTOCEN: zlodowacenie, Krakowski Mindel,

zlodowacenie środkowopolskie- Riss- przed czołem lądolodu: naniesienie materiału maskującego rzeźbę, topnienie- spływ dużych ilości wody - powstanie Pradolin, złoża ewaporatowe (siarka, sól), pojawienie się stożków napływowych, usypanych przez wody -Rynek.

• HOLOCEN: wsch: Dolina Wisły Szersza

Zach: Dolina Wisły wąska

poziomy terasowe: Wyższe : od 8-25 m: suche, stabilne, dobre do zabudowy, Niższe: 3-6 m -podmokłe, starorzecza.

STARORZECZA: Młode- do 5m- jeziorka, wysokie zbocza, pogarszają teren do zagospodarowania.

Stare: zamulone, możliwości uprawy.

ZAPADLISKO PRZEDKARPACKIE: ciąg kotlin: PN: skłon Wyżyny Krakowsko Częstochowskiej- sztywny, mezozoiczny, próg strukturalny- KUESTA.

BRAMA KRAKOWSKA - zręby zapadliska, iły

MARTWE DOLINY - PRZEKSZTAŁCONE.

PLANOWANIE URBANISTYCZNE:

• 9, 10 W.- osady obronne, szlaki handlowe wsch- Zach. Ruś Kijowska- Czechy -Praga, Wieliczka- Kraków -Gdańsk.

• 11,12,13 -drewniana zabudowa- Klasztor Dominikanów, św. Andrzeja.

• 1257 r. Lokacja Krakowa- przez Bolesława Wstydliwego.

Układ osadnictwa szachownicowy : 200 x 200 z Rynkiem. Oś PN-Pd. Kraków stolicą Polski.

• Panowanie Kazimierza Wielkiego: lokacja: 1335 Kazimierz, 1366 Kleparz- targi bydła, zboża. Promienisty obwód Krakowa do lat 50 XX wieku.

• Kon. 18w.- inny bieg Wisły- będącej granica Polski,

• 1784 powstanie Podgórza

• Likwidacja murów miejskich, wyłączając 300 m przy Barbakanie. Układ OBWODOWO- PROMIENISTY.

• poł 19 w.- realizacja Twierdzy Kraków, ufortyfikowanie Krakowa. 1850- 3 pierścienie fortyfikacji , okalającej Kraków. Intensyfikacja zabudowy w centrum , rewers demolacyjny- wyburzenie obiektów , przeszkadzających w militariach.

• 1887 - Zasypanie starej Wisły- Arteria ul. Dietla, ul. starowiślna ,bo prowadziła do Starej Wisły.

• pocz. XX w - Plan Wielkiego Krakowa, włączenie Kazimierza i Kleparza. 1915 włączenie Podgórza, powstanie Alei 3 wieszczów.-30 lat użytkowania publicznego- 40 km2.

• 160 km2 pow. w czasie okupacji. Układ OBWODOWO- PROMIENISTY—na mapce (przestudiować).

• 50 lata Huta Lenina.

• Solvay w Borku Fałęckim, Fabryka sody Braci Liban

(dlaczego tam powstał): 1901-1906

1. linia kolejowa- dobre połączenie,

2. tania siła robocza,

3. rynek zbytu,

4. huta żelaza, cementownie,

5. Surowce: solanka, koks, woda amoniakalna, wapień kamienny,( eksploatacja terasami z Zakrzówka). 7 mln. soli zostało wydobytych z Baryczy, gdzie obecnie znajduje się wysypisko śmieci, wraz z ogromnymi wyługowanymi dziurami.

-W tym zakładzie pracował Karol Wojtyła.

-Produkcja pozostawiła po sobie niepożądane skutki: 200 kg odpadów chlorku wapnia, zanieczyszczone koryto Wilgi wodorotlenkiem sodu. BIAŁE MORZA- zbiorniki odpadów poprodukcyjnych- stawów osadowych.

-1989 likwidacja zakładu( zwolniono 1020 osób).

-1991-95 rekultywacja.

-1996- uporządkowanie terenu. Infrastruktura techniczna.

-40 ha terenu na 40 lat pod dzierżawę wzięła Francuska firma- Carrefour.

SKUTKI:

-przebudowa trasy telekomunikacyjnej- wiadukt, Obwodnica,

-ekolog. przestrzenne- przywrócenie wartości ekolog. po restrukturyzacji, kształtowanie nowego ładu przestrzennego.

-społeczne- zwolnienie osób.

-ekonomiczne - inne sektory gospodarcze, zachowanie dziedzictwa kulturowego, zagospodarowanie terenu.

-kulturowe: instytut geografii, Filharmonia w Łodzi.

• Park Technologiczny- SSE. Tylko przemysł wysokiej technologii, zatrudniający 400 osób, ale powoli się rozwijający.

STREFA PODMIEJSKA- POGÓRZE:

• Świątniki Górne:

-Działalność: pola uprawne, lasy, materiały budowlane, opony Dębica, blacha dachowa, kowalstwo artystyczne, szkoła ślusarstwa, listwy, wyroby metalowe, art. papiernicze, trzonki do pędzli (w Sieprawiu włosie sprowadzane z Chin). Rozwój endogeniczny, na bazie przetwórstwa metali, dworki(zamożność społeczna). Działalność metalowa- tradycje ślusarskie sięgają 16 w,

- Historia: 15 w. Wieś Górki zaopatrywała katedrę na Wawelu, 19 w. z czasów J. Radziwiłła -galicja.1888 szkoła ślusarska, uruchomienie społ. produkcji ,,PRZYSZŁOŚĆ”- zrzeszenie się prod. prywatnej i krakowskiej ( zjawisko spin- off). Powstanie ponad 300 firm-rzemieślnictwo artystyczne, okucia, bramy, rodzinne firmy, Ferro- import armatury z Włoch.

Jest to rodzaj konkurencji dla Krakowa.

-Prawo miejskie- 1997.Miasto i gmina Świątniki.

-Obszar wielodziałowy- w kierunku PN. wody wpływają do Wisły, w kierunku Pd. do Raby. Deficyt wody.

-Rozdrobnienie gospodarstw, nie jest dobrze rozwinięte rolnictwo, ponieważ istnieje inny rodzaj utrzymania.

- RÓŻNICA pomiędzy Pasem Beskidów a Pogórzem:

POGÓRZE: płaszczowina śląska, wypukłe formy zabudowane( bo garby wzniesień SA płaskie), doliny pozostawione zalesieniu.

BESKIDY: strome grzbiety niewykorzystywane rolniczo, natomiast doliny zagospodarowane.

-Pyły lessopodobne, GL dobre, wkroczenie zalesienia na obszarze dawnego rolnictwa. RENATURALIZACJA- ponowne wkroczenie roślinności na terenie użytków.

- Zbiorniki naturalne: Grądy, Bory, dęby , buczyna karpacka. od 300 do 600 sosny- dęby, pow. 600 lasy świerkowo-bukowe.

-ATRAKCYJNOŚĆ turystyczno- krajobrazowa.

• Dobczyce:

-Dolina Raby - przegrodzona Zapora- Zb. Dobczycki- ujęcie wieżowe wody, 3 poziomowa przepompowywana do Gorzkowa - potem do wód Krakowskich.

- Nastąpił konflikt z gmina bo brak korzyści turystycznych,

-3,5 m2/s - pobór gwarantowany(zawsze taki pobór niezależnie od stanu wód).

-2,5 MW.

-skomplikowana linia brzegowa

-monitoring wód.

PROBLEM: 75% gospodarstw w zlewni Raby korzysta z szamba, (brak kanalizacji),

4,5 % ścieki do kanalizacji

20% nic nie wiadomo.

oprócz tego istnienie dzikich wysypisk śmieci

-70 lata- budowa, przesiedlanie ludzi, Folwark- siedziba UJ -otu, po wojnie znacjonalizowany, wyburzony, znajdował się na wzgórzu.

-1988- zbiornik zaczyna działać,

-do 2000 r. wzrost zanieczyszczeń związków azotu i fosforu, spowodowany eutrofizacją- czyli rozwój życia biologicznego- sinic.

-po 2000 r. spadek- ponieważ powstały nowe kanalizacje -300 km., Upadek rolnictwa, mniej nawozów,

-W zbiorniku bogactwo ryb: okoń, leszcz, sandacz, szczupak.

-ptactwo wodne:-226 gat. ptaków- plany by zrobić punkty ornitologiczne.

-1768 - 2 lokacja.

-Koło zamku kościółek 18 w., zbudowany z kamienia zamkowego, związki z dworem królewskim.

- strefa przemysłowa- Polimerk- serwis mercedesowi.

- drewbook, Lajkonik- Wawel, Unimil.

• Sołectwo Raciborsko:

- widok na Beskid Wyspowy, dwór Morsztyna, małe zalesienie,

-kamieniarstwo,

- najwięcej miejsc noclegowych,

sektory pozarolnicze- wyższe wykształcenie+ bilans migracji

-Czarny Potok, Góra Jana- areały użytków rolnych, od 50 -70%, najb. korzystne warunki rolnicze- towarowa produkcja jabłoni i śliw, południowe skłony, gleby 4 i 5 klasy- dlatego dla intensywnego rolnictwa korzystne, średnia roczna temp. również dobra, 600-1000 mm opadów.

-Łącko- gospodarka piętrowa, uprawa zboża, wysoko produkcyjne rolnictwo.

-lata 30 Tymbark -przetwórstwo napojów.

-Maszt Chorągwicy- element systemu komunikacyjnego, najw. punkt 436 m.n.p.m, 282 maszt.

Podział Kondrackiego: 3 stopniowy na podprowincje- umieć.

• Wieliczka, Bochnia - mioceńska sól, ewaporatowi złoża.

• SÓL:

1. zielona- grubokrystaliczna dodatkiem iłu.

2. szybikowa - czysta, bitumiczny zapach

3. spizowa- twarda- jasne i ciemne smugi warstwowe.

-Budowa skomplikowana: złoża w dolnej części podłoża są posegregowane, natomiast w górnej części bryłowe, sól przemieszana z rumoszem skalnym, dlatego następuje kłopot z wydobyciem- ZUBER - iły, margle bryłami soli( 100 tys. m3 brył).

-Neolit - pierwsze wydobycia,

-1044 -przywilej Kazimierza Wielkiego. Magnum sol- Wielka sól, zaczęło się formalizować wydobycie soli.

-1289 Prawa miejskie od Henryka 4 Probusa

- mennica królewska była kopalnia Soli.

14 w- 30% Skarbu Państwa.

-1368- Kazimierz wielki nadaje statut kazimierzowski- ustawa normalizująca zasady działania Wieliczki- określone prawa, obowiązki uczestników.

- właściwości lecznicze soli- 1826 -kąpiele solankowe.

-1158 balneologia- Mieczysław Skulimowski- inicjator odrodzenia lecznictwa - podziemne Sanatorium- powietrze bogate w mikroelementy.

-1978- UNESCO - I LISTA ŚWIATOWEGO DZIEDZICTWA KULTURY I PRZYRODY .

- 1992 katastrofalny wyciek wód słodkich- niszczenie rzeźb solnych.

-800 tys /rocznie turystów

-złoże 1,5 km/7km

-eksploatacja 327m głębokości

-2 tys komór- 300 zabytkowych

• Niepołomice:

-Zakłady Coca Cola,

- lata 90 sukces, promocja gminy

-Forglass. Mann- fabryka samochodów ciężarowych- 650 osób zatrudnionych.

-napływ kapitału amerykańskiego: tańsze działki, rynek zbytu, dobra komunikacja, sprzyjająca atmosfera pracy.

-Historia Zamku- wzorowany na krużgankach wawelskich.

-Puszcza Niepołomicka- brak zwartego zalesienia,

-Uroczysko główne:- stożek napływowy Raby- GL. bielicowe, kwaśne, bory mieszane, sosnowo0- dębowe.

-Uroczysko Grobla- brunatne, podmokłe, grądy.

-6 rezerw. przyrody- Dębina, Wiślisko, Kobyle, teren wysunięty ku Hucie zanieczyszczony.

-eksploatacja torfu- czerń na farbę.

-w tej puszczy zakończyła się dynastia Jagiellonów, na polowaniu- Bona Sforca poroniła.

• Kocmyrzów- węzeł kolejowy, granica POM. zaborem austriackim i rosyjskim, 19/20 w. towarowe rolnictwo, aktywna gospodarka

- linia klejowa dawała połączenie z Krakowem, oraz z obszarami rolniczymi w Czyżykach.

-utwory mezozoiczne- Płaskowyż proszowicki, utwory kredowe- strefa peryglacjalna

-lessy- osady pyłowe, przed czołem lądolodu- na nich utworzyły się czarnoziemy. Na tych czarnoziemach wybudowano Hutę Lenina.

-łagodne garby w porównaniu z pogórzem Wielickim, podłoże geologiczne odpowiednie, uprawy maja wystawe Pd. Lasy:5%, 80% pola uprawne, 13% łąki.

-MURAWY KSEROTERMICZNE:

- z dzida pradziada tereny rolnicze.

• Huta :

-Historia Huty

-Przyczyny uprzemysłowienia Huty: duży teren ,wytrzymałe grunty, niski poz, wód gruntowych, przewaga wiatrów Zach.., nędza galicyjska, rozdrobnienie gospodarstw.

-Układ monocentryczny -dwubiegowy

-pasmowy układ urbanistyczny.: PN. pasmo mieszkaniowe, Pd. pasmo mieszkaniowe

-Dwubiegunowy układ urbanistyczny.

-produkcja 7mln. stali

-Arcelon Mital- połączenie z zachodem.

PROBLEMY: najw. emisja z domów, kumulująca się w przypowierzchniowej części ziemi, wzrost tlenków azotu, Tl. węgla- samochodowe pyły.

-80 lata: 730 tys ton gazów,

-lokalne zmiany klimatu- miejska wyspa ciepła,

-opady- większe, -kwas siarkowy w połączeniu z woda.- kwaśne deszcze, niszczące wapienne posągi przy kościele św. Piotra i Pawła- obecne są rekonstrukcją.

-Kraków jest wklęsłą częścią, otoczona wzgórzami ,dlatego może dojść do inwersji termicznej, termodynamicznej części ,izolującej zanieczyszczenia, zagrożenie smogiem.

Pogórze Wielickie - mezoregion fizycznogeograficzny, obejmujący fragment przedpola Beskidów, położony pomiędzy dolinami Skawy i Raby, u stóp Beskidu Makowskiego. Na zachodzie graniczy z Pogórzem Śląskim, na wschodzie - z Pogórzem Wiśnickim. W kierunku północnym obszar Pogórza Wielickiego przechodzi w Kotlinę Oświęcimską, która w kierunku wschodnim zwęża się w Bramę Krakowską. Zachodnie rejony Pogórza Wielickiego, leżą na północ od Wadowic i Kalwarii Zebrzydowskiej, zamkniętą od północy doliną Wisły, a od południa odcinkiem drogi krajowej Cieszyn - Kraków. Fragment południowo-wschodniej części pogórza wchodzi w skład Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Wiśnickiego.

Powierzchnia 530 km².
Obszar zbudowany ze skał fliszowych, o charakterze wyżynnym. Występuje szereg garbów o przebiegu równoleżnikowym, wznoszących się do ok. 500 m n.p.m. Ku północy opada wyraźnym progiem denudacyjnym do kotlin podkarpackich.
Przeważa użytkowanie rolnicze. Region gęsto zaludniony: główne miejscowości - Skawina, Wieliczka, Myślenice, Sułkowice, Kalwaria Zebrzydowska, Wadowice - leżą na obrzeżach regionu. W niektórych podziałach fizycznogeograficznych włącza się do Pogórza Wielickiego sąsiadujące od wschodu Pogórze Wiśnickie.

Płaskowyż Świątniki rozciągający się między: Rabą, Zatoką Gdowską na wschodzie, Skawinką na Zachodzie (rejon Radziszowa). Wysokość wzniesień tego płaskowyżu przekracza nieraz 400m n.p.m. (343m n.p.m. ma Wytrzyszczek w Radziszowie). Całkowita długość płaskowyżu (od Łazan koło Gdowa do Radziszowa) wynosi około 35km i obejmuje m.in. Chorągwicę (z masztem telewizji), Świątniki Górne, Mogilany, Buków i kończy się w Radziszowie, gdzie stromym progiem opada w kierunku dolinki Skawinki.

Równina rozciągająca się na północ od drogi Radziszów-Skawina to już fragment dolin podkarpackich, przy czym na północ od Radziszowa obszar ten jest najwęższy i nosi nazwę Bramy Krakowskiej, łączącej Kotlinę Oświęcimską (na zachodzie) z Kotliną Sandomierską (na wschodzie).

Pogórze Wielickie oraz interesujące nas płaskowyże: Świątnicki i Draboż, zbudowane są z miękkich piaskowców, łupków, iłów. Osadzone zostały w okresie kredowym (130-60 mln. lat temu), kiedy teren ten pokryty był morzem. Osady te na skutek późniejszych ruchów górotwórczych uległy sfałdowaniu i znacznemu wypiętrzeniu, a następnie pod wpływem czynników zewnętrznych, a szczególnie płynących wód, wyrzeźbione zostały głębokie doliny, rozczłonkowujące poszczególne płaskowyże. W podziale geomorfologicznym Polski Południowej M. Klimaszewskiego obszar gminy znajduje się na kontynencie Europa, na subkontynencie Europa Zachodnia, w strefie alpejskiej, w prowincji Karpaty, w podprowincji Karpaty Zachodnie, w makroregionie Beskidy i w regionie Beskidy Morawsko-Śląskie (większość) oraz w makroregionie Pogórze i w regionie Pogórze Wielickie (południowo-wschodnia część).

Pogórze Wielickie ma rzeźbę o charakterze wyżynnym, jest rozcięte do głębokości 100-250 m, składa się z wyrównanych, szerokich garbów, których wysokość wzrasta w kierunku południowym od 350 do 550 m n.p.m.

W dolinie Skawy i jej dopływów na obszarze gminy występują następujące terasy poziome: akumulacyjna na wysokości 2-4 m ponad korytem rzeki, akumulacyjna na wysokości 8-14 m p.k.rz., akumulacyjno-erozyjna na wysokości 20-27 m p.k.rz. W ujściach większych dolin bocznych widoczne są wyraźne stożki napływowe.

Świątniki Górne - "gmina w metalu wykuta".
Świątniki Górne położone są na południe od Krakowa, w powiecie krakowskim, na wzniesieniach Pogórza Wielickiego, z których rozciąga się malownicza panorama na Tatry i Beskidy. Od czasów ostatnich Jagiellonów gmina znana jest z przemysłu metalowego. Miasto i gmina są czyste ekologicznie, a mieszkańcy pracowici oraz życzliwi innym i światu.

Początki Świątnik (zwanych niegdyś Górkami) sięgają pierwszej połowy XI w. Wieś od tamtych czasów nierozerwalnie związana była z Krakowem, a szczególnie z powstałą z inicjatywy Bolesława Chrobrego Katedrą na Wawelu i z chwilą powstania w r. 1000 biskupstwa krakowskiego. Według metryki Józefińskiej (Lwów 1787 r.) do obowiązków Świątników należało obsługiwanie, pilnowanie kaplic, skarbca, czyli klucznicy wawelskiej i oprowadzanie zwiedzających po katedrze z udzielaniem objaśnień.

Świątniki to młode miasto, które kojarzy się ze wspaniałymi, często misternymi, fantazyjnymi wyrobami z żelaza: ozdobnymi balustradami, bramami, krzyżami, kłódkami, zasuwami, kratami.

Ważnym momentem w dziejach Świątnik był przełom XVI i XVII w. W wyniku inicjatywy biskupów krakowskich: kardynała Jerzego Radziwiłła i Piotra Tylickiego, jak również dzięki wsparciu królów: Stefana Batorego oraz Zygmunta III Wazy nastąpił wyjątkowy , bardzo prężny rozwój przemysłu metalowego.

W związku z tym, iż na taką skalę rozwinął się przemysł metalowy w r. 1888 w Świątnikach utworzono Szkołę Ślusarską. Jest to najstarsza na ziemiach polskich tego typu szkoła. Plany budowy szkoły wyrysował w-ce Prezydent Miasta Krakowa Józef Sare.

Zasadnicze zmiany w charakterze rzemiosła następują po I rozbiorze. Mistrzowie ze Świątnik wprowadzili produkcję zamków i kłódek, które sami rozwozili po krajach monarchii austro - węgierskiej, bo przepisy celne wydane przez urzędników carskich nie pozwalały im na wstęp na teren Centralnej Polski. Kupcy świątniccy jeździli furmankami na cztery doroczne jarmarki do Debreczyna.

Do 1997 r. (w tym roku nadano prawa miejskie) Świątniki były niezwykle specyficzną wsią. Od 5 wieków mieszkańcy utrzymywali się tutaj nie z rolnictwa, lecz głównie z rzemiosła i handlu artykułami metalowymi przez siebie i we własnych warsztatach wyprodukowanymi. Tutaj nie hoduje się ani krów, ani koni, nie uprawia się roli, a w malowniczym pejzażu wspaniale na wzgórzu usytuowanych Świątnik rzadko zauważa się stajnie, obory, czy stodoły.

Dobczyce

miasto w woj. małopolskim, w powiecie myślenickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Dobczyce, na Pogórzu Wiśnickim, nad rzeką Rabą. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. krakowskiego. 1310 -prawa miejskie.

Dobczyce należą do najstarszych osad w dolinie rzeki Raby. Wyniki badań archeologicznych dowodzą istnienia tutaj osady ludzkiej z okresu brązu, wczesnego żelaza, kultury rzymskiej i łużyckiej oraz wczesnego średniowiecza. Istnieje legenda łącząca powstanie osady z czasami Mieszka I i rycerza Dobka, który miał założyć osadę o charakterze obronnym noszącą nazwę Dopczicze.

Dobczyce znajdują się na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Małopolskiego i Podkarpackiego.

Zaporę wybudowano w latach 1972-87. Połączyła ona Górę Zamkową (od wschodu) z Górą Jałowcową (od zachodu). Jest to zapora ziemna, umocniona asfaltem i betonem, o długości 617 m, wysokości 31 m, szerokości w koronie 8,5 m. Powierzchnia lustra wody wynosi średnio 10,5 km2, głębokość do 29 m. Zbiornik ten stanowi źródło wody pitnej dla Krakowa i okolicznych miejscowości. Zakład Uzdatniania Wody znajduje się po przeciwnej stronie doliny Raby, na wzgórzu Węgielnica.

Kościół p.w.św.Jana Chrzciciela w Dobczycach jest przykładem budowli klasycystycznej o cechach stylu józefińskiego z 2 ćwierci XIX wieku (1828-1834), zwartej konstrukcji i grubych murach. Wymurowany został z kamienia łączonego z cegłą. Jest to budowla na rzucie krzyża łacińskiego, orientowana, jednonawowa z wbudowaną w korpus kościoła - na osi nawy głównej - wieżą. Szczyt wieży kościoła wieńczy herbowy krzyż Jagiellonów z podwójnymi ramionami. Wnętrza zawierają m.in. 5 drewnianych ołtarzy, stacje Drogi Krzyżowej, prospekt organowy, ambonę, epitafium Sebastiana Lubomirskiego.

• Lipa “Marysieńka” z 1683 r. - pomnik przyrody upamiętniający zwycięstwo pod Wiedniem.

• obok kościoła - dzwonnica z kamienia ciosanego(1855r.), przebudowana w 1874r na trzy arkadową, środkowy dzwon “Jan” z 1504 r.

• około 60 m. fragmenty XIV w. murów miejskich z zachowaną bramą wjazdową -ruiny baszty,

• cmentarz Jeleniec - pomnik Konfederatów Barskich XVIII w

W Dobczycach reprezentowany jest Przemysł odzieżowy, motoryzacyjny, gumowy (Unimil S.A.) i spożywczy (Wawel S.A.).

Znajduje się tu Jezioro Dobczyckie - sztuczny zbiornik wodny na Rabie (woda dla Krakowa), hotel, stanica PTTK, a także muzeum regionalne.

Kościół parafialny z XIX wieku.

Ruiny murów miejskich oraz zamku królewskiego z XIV wieku.

Skansen wpisany na listę obiektów małopolskiego Szlaku Architektury Drewnianej.

Niepołomice Budowę murowanej warowni w Niepołomicach rozpoczęto w połowie XIV stulecia z fundacji Kazimierza Wielkiego. Jego rozkwit nastąpił dopiero w czasach panowania Władysława Jagiełły, który nie lubił Krakowa i kiedy musiał rezydować w Małopolsce, zamieszkiwał właśnie w Niepołomicach. Tam odbywały się doroczne spotkania króla i jego rady, a także wielkie polowania z udziałem zagranicznych dostojników. W połowie XV stulecia Władysław Warneńczyk oddał warownię w zastaw Michałowi Dybaczowi i odtąd aż do końca XVIII wieku zamek pozostawał (z krótkimi przerwami) w rękach prywatnych rodów: Czuryłów, Branickich oraz Lubomirskich.

w powiecie wielickim, położone nad Wisłą i na skraju Puszczy Niepołomickiej, około 25 km na wschód od centrum Krakowa. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. krakowskiego. Przemysł:

1. Marseille Polen Sp. z o.o., -przetwórstwo tworzyw sztucznych

2. HMS Spółka z o.o., produkowane są na krajowy i zagraniczny rynek stalowe kraty pomostowe, stopnie schodów, wyroby pochodne z krat oraz stalowe panele dachowe, wytwarzanych w jednolitym systemie jakościowym i technologicznym z wytwórniami w Niemczech, Francji, Belgii, Holandii.

3. Coca Cola HBC Polska Sp. z o.o., Stastnik, Dresdner Fensterbau Polska Sp. z o.o., Silgan White Cap, Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe Juka, Pharma C-Food, Scandia Cosmetics, MAN, Royal Canin, Polynt

Puszcza Niepołomicka

Nazwę Puszczy Niepołomickiej wywodzi się od staropolskiego słowa "niepołomny", czyli niemożliwy do pokonania, zniszczenia, wytrzebienia.

Obszar leśny liczy sobie około 10 tysięcy hektarów, rozciąga się już 12 km od Nowej Huty, widłach Wisły i Raby.W czasach swojej świetności na terenie puszczy żyły żubry, tury, jelenie, niedźwiedzie wilki, rysie, żbiki co sprawiło, że  był to teren licznych polowań królewskich.

pn - Zach.części Kotliny Sandomierskiej -szerokie doliny rzek, wyścielone osadami rzecznymi, pola wydmowe, w obniżeniach mokradła i trzęsawiska, wzgórza utworzone z iłów mioceńskich i innych osadów z ostatniego zlodowacenia oraz wąskimi wąwozami. W dolinach rzek gleby aluwialne, w międzyrzeczach gleby bielicowe, gdzieniegdzie pojawiają się gleby lessowe. Klimat :długim upalnym latem, ciepłą zimą i niewielkimi opadami, przeważają wiatry zachodnie.

2 kompleksy . Kompleks większy -między rzeką Drwinką a linią kolejową z Krakowa do Bochni. -bory mieszane, sosnowe (najw. pow.), bagienne i lasy liściaste. Drugi kompleks -na północ do Drwinki nad Wisłą -typowe lasy liściaste, które rozwinęły się na osuszonych starorzeczach -dąb, olcha, grab, brzoza, nieliczne lipy, jesiony, wiązy, topole, świerki i sosny. W puszczy występuje około 30 roślin chronionych. Do najciekawszych okazów florystycznych należą paproć długosz królewski, rośliny bagienne - modrzewnica zwyczajna, żurawina błotna i bagno zwyczajne oraz gatunki górskie - gęsiówka Hallera, przetacznik górski. Świat bezkręgowców reprezentuje kozioróg dębosz największy owad z rodziny kózkowatych występujący w Polsce. 6 rezerwatów przyrody, które zajmuja powierzchnię około 100 hektarów- Najw."Gibiel"-uroczysko leśne-stare sosny i dęby..Najw. wartość przyrodniczą -rezerwat "Lipówka" -drzewostany - 170-200 lat, grądy i łęgi, relikty, bogactwo ptaków. "Długosz Królewski"- rezerwat leśny, "Wiślisko Kobyle"- rezerwat wodny ,"Dębina"-starodrzew dębowy "Koło".-starodrzew grądowy z dodat. lipy. W samym sercu Puszczy znajduje się ostoja żubrów, będących pod ścisłą ochroną.

Nowa Huta Pobudki ekonomiczne.-planu sześcioletniego (1950-1955), który zakładał, że warunkiem „budowy podstaw socrealizmu” jest przede wszystkim gwałtowne uprzemysłowienie kraju. Rozwijano więc hutnictwo i przemysł maszynowy, które z kolei umożliwiały rozwój przemysłu zbrojeniowego, niezbędnego w przypadku wybuchu wojny. Na przełomie 1946 i 1947 roku Józef Stalin złożył Bolesławowi Bierutowi tzw. „propozycje nie do odrzucenia”, czyli zlokalizowanie w Polsce wielkiego kombinatu hutniczego. Rozważano trzy możliwości: teren między Gliwicami a Pyskowicami , drugim był teren koło Skawiny (ale wiatry zachodnie spychałyby zanieczyszczenia na Kraków). Ostatnią lokalizacją były okolice kopca Wandy. Pojawił się także pomysł umieszczenia Huty nad morzem u ujścia Wisły, ale słona woda nie nadawałaby się do zastosowania w hutnictwie. W sumie, ostateczna lokalizacja, zatwierdzona w dniu 1 lutego 1949, mówiła o okolicach Mogiły i Pleszowa. Zapomniano tylko o jednym, że takie inwestycje planuje się na nieużytkach, a „przeoczono” ten fakt ze względu na okoliczności polityczne. Decyzję o budowie największego w Polsce kombinatu metalurgicznego podjęto 17 maja 1947 roku, wywłaszczanie chłopów z ich gospodarstw, które znajdowały się na niezwykle żyznych glebach. Generalnym projektantem Nowej Huty mianowano w 1949 roku arch. Tadeusza Ptaszyckiego.

---